Aż krew spłynie deszczem

Wcho­dzisz tu i ude­rza cię fe­eria za­pa­chów. Wil­goć murów, pie­czo­ne wa­rzy­wa, zioła su­szo­ne w pę­kach. Sły­szysz pstryk­nię­cie i wszyst­kie te wonie zni­ka­ją pod kłę­ba­mi słod­kie­go, ży­wicz­ne­go dymu.

Za­pa­chy wy­wo­łu­ją silne uczu­cie no­stal­gii, sam wiele razy się o tym prze­ko­ny­wa­łem. Tak wiele z nich ule­cia­ło bez­pow­rot­nie… A ty? Za czym tę­sk­nisz naj­bar­dziej? Pa­mię­tasz jesz­cze czasy, kiedy było nor­mal­nie, jak lubią to okre­ślać nie­któ­rzy? Trud­no mi oce­nić, ile masz lat, nie­wie­le widać spod tego kap­tu­ra. No i wzrok mam już nie ten.

Roz­glą­dasz się po wnę­trzu tego skrom­ne­go przy­byt­ku. Stary, po­nie­miec­ki dom ja­kich ty­sią­ce w oko­licz­nych wsiach i mia­stecz­kach. Wy­strój w eklek­tycz­nym stylu – meble z róż­nych dekad, to, co udało się aku­rat zna­leźć w do­brym sta­nie. I ikea, i tro­chę dzieł lo­kal­nych cie­śli. Ścia­ny za­dy­mio­ne, cho­le­ra wie czy bar­dziej od ko­min­ka, czy od cią­głe­go ja­ra­nia skrę­tów ze wszyst­kim, co na­wi­nie się pod rękę. Na jed­nej z nich wiszą dzie­siąt­ki wy­dru­ków i wy­cin­ków z gazet czy pod­ręcz­ni­ków na­uko­wych: wy­kre­sy, ra­por­ty, zdję­cia, pro­gno­zy. Małe świa­dec­twa tego, że cze­ka­ła nas nie­uchron­na za­gła­da. Przy­glą­dasz się im z lek­kim zmie­sza­niem. Czu­łem po­trze­bę ich zbie­ra­nia, do­ku­men­to­wa­nia po­wol­ne­go upad­ku czło­wie­ka… Ot, jedno z moich dzi­wactw.

 

Stę­że­nie me­ta­nu w at­mos­fe­rze na prze­strze­ni lat

 

 

Lu­stru­jesz wzro­kiem mnie, sta­re­go, ły­se­go fa­ce­ta z za­nie­dba­ną, si­wie­ją­cą brodą, ubra­ne­go w skłacz­ko­wa­ny swe­ter i brud­ne dres. Chyba za­sta­na­wiasz się, czy mo­żesz mi za­ufać. Czy zaraz nie wy­cią­gnę splu­wy i nie za­cznę wy­gra­żać ci nią z byle po­wo­du albo coś w ten deseń. W tych skrom­nych gór­kach każdy po­dob­no wi­dział już wszyst­ko, ale i tak spo­dzie­wa się zo­ba­czyć jesz­cze bar­dziej sza­lo­ne rze­czy.

Uśmie­cham się de­li­kat­nie i mówię ci, żebyś czuł się jak u sie­bie w domu. Nie od­po­wia­dasz nic, bie­rzesz tylko krom­kę chle­ba le­żą­ce­go na la­dzie, o którą się opie­ram. Ja nie wy­py­tu­ję, nawet o imię. Bez po­śpie­chu, trze­ba się oswo­ić z nowym miej­scem. Za­sta­na­wiam się, co cię tu spro­wa­dza. Może je­steś jedną z tych osób, która przy­by­ła w Su­de­ty, żądna dzi­kich przy­gód i nie­sa­mo­wi­tych wra­żeń. Może tech­no­kra­cja Branden­bur­gii czy au­to­ry­ta­ryzm Wiel­ko­pol­ski dały ci w kość na tyle, że nawet tu­tej­szy chaos wy­da­wał się lep­szą opcją. Może nawet je­steś stąd i nie­zmier­nie nur­to­wa­ło cię, czy le­gen­dy o mnie są praw­dzi­we.

No bo kto w końcu za­kła­da ko­mu­nę w anar­cho­ka­pi­ta­li­stycz­nej kra­inie, gdzie naj­pierw się strze­la, potem ne­go­cju­je cenę, a do­pie­ro na końcu pyta?

Zdej­mu­ję z pieca pa­tel­nię z wa­rzy­wa­mi, w drugą dłoń biorę ka­wa­łek deski słu­żą­cy za pod­staw­kę.

– Chodź, zjemy razem. Za tobą pew­nie długa droga, musi cię mo­rzyć głód – mówię. – Zaraz po­znasz resz­tę do­mow­ni­ków.

Wy­cho­dzę z ku­chen­nej czę­ści i sta­wiam po­si­łek na stole. Potem wra­cam do kuch­ni po ukru­szo­ne ta­le­rze i sczer­nia­łe sztuć­ce.

– Obiad go­to­wy! – krzy­czę w górę scho­dów, potem jesz­cze raz tak samo przez otwar­te okno.

Sia­dam na krze­śle; drob­nym kro­kiem pod­cho­dzisz i zaj­mu­jesz miej­sce tuż obok mnie. Po chwi­li przy­cho­dzą inni. Chuda dziew­czy­na w blu­zie z po­do­bi­zną Yolan­di z Die An­two­ord zbie­ga z pię­tra, zaraz za nią czła­pie facet, mniej wię­cej w moim wieku, ze zło­tym krzy­ży­kiem od­zna­cza­ją­cym się na tle ab­so­lut­nie ni­ja­kie­go stro­ju. Z dworu przy­cho­dzi ktoś z su­ro­wą, chudą twa­rzą, na na­giej skó­rze pod nieco roz­pię­tą kurt­ką do­strze­gasz licz­ne bli­zny.

Czwór­ka ludzi znisz­czo­nych przez czas, sa­mych sie­bie i przez in­nych ludzi. By­wa­ło nas tu całe mro­wie, tak że przej­ście przez salon spra­wia­ło kło­pot z po­wo­du cia­sno­ty. By­wa­łem też tutaj sam przez dłu­gie ty­go­dnie. Jedni przy­cho­dzą, inni od­cho­dzą, ci zni­ka­ją na za­wsze, tamci wra­ca­ją po raz wtóry, ale drzwi nigdy nie są za­mknię­te dla ni­ko­go.

Pew­nie wy­da­je ci się to dziw­ne. Mało kto pro­wa­dził otwar­ty dom, nawet gdy jesz­cze nasza cy­wi­li­za­cja lśni­ła w po­zor­nym bla­sku swej chwa­ły. Kto nor­mal­ny zro­bił­by to teraz, gdy śmierć czyha na każ­dym za­krę­cie, a za­ufa­nie jest droż­sze od złota?

Choć mil­czysz, sądzę, że cię to cie­ka­wi. Może wła­śnie to cię tu przy­wia­ło. Chcesz usły­szeć hi­sto­rię.

Na­kła­dam każ­de­mu por­cję wa­rzyw, facet z krzy­żem żegna się nad ta­le­rzem, ja rzu­cam nie­na­chal­ne „smacz­ne­go”, sztuć­ce za­czy­na­ją szczę­kać. Mu­sisz wy­ba­czyć mi skrom­ne por­cje; z roku na rok z su­dec­kich ziem coraz trud­niej wy­ci­snąć życie.

To­wa­rzy­sze mojej doli nawet nie spo­glą­da­ją w twoją stro­nę. Jak­byś był tutaj od za­wsze. Albo jak­byś w ogóle nie ist­niał. Taka magia tego miej­sca.

– Go­spo­darz domu za­zwy­czaj pyta przy­by­sza o toż­sa­mość i cel – prze­ry­wam nie­zręcz­ną ciszę. – Ten dom nie ma jed­nak go­spo­da­rza, wszy­scy je­ste­śmy równi. A ja nie prze­pa­dam za tra­dy­cją. Więc to my naj­pierw opo­wie­my ci o sobie. Zgoda? Cyryl? Tika? Widmo?

Widmo tylko kiwa głową.

– Zgoda – mówi spo­koj­nym tonem Cyryl.

– Nie wiem, czy na pewno chcesz po­znać tę hi­sto­rię – Tika uśmie­cha się de­li­kat­nie  – ale okej. – Na­sta­je chwi­la nie­zręcz­nej ciszy. – Chyba za­cznę pierw­sza…

 

 

Ob­ję­tość lodu na Morzu Ark­tycz­nym w ciągu ostat­nich dekad

 

 

Tika

W po­go­ni za śnież­nym smo­kiem

 

You sit with me I’ll tell you sto­ries never told

I’m still young but I’m al­re­ady old

 

Wersy Xa­vie­ra Wulfa roz­brzmie­wa­ją na słu­chaw­kach JBL. Mój naj­droż­szy skarb, choć to cud, że jesz­cze dzia­ła­ją. Na­usz­ni­ki spar­cia­ły, wtyk trzy­ma się przy kablu tylko dzię­ki srebr­nej ta­śmie. Muza leci z rów­nie le­ci­we­go smart­fo­na, z karty pa­mię­ci peł­nej sta­rych pio­se­nek, które w kółko pusz­cza­ła babka Merry.

Te dwie rze­czy wy­star­czą mi, by wy­ru­szyć na po­szu­ki­wa­nia sta­re­go przy­ja­cie­la.

Nie pa­mię­tam już, ilu przy­ja­ciół stra­ci­łam. Ilu ludzi tak na­praw­dę nigdy nie po­win­nam była na­zy­wać przy­ja­ciół­mi. Ale on… choć nasze kon­tak­ty się urwa­ły, czu­łam, że jesz­cze kie­dyś się spo­tka­my. Że tak na­praw­dę nigdy nie był ode mnie da­le­ko.

Tro­chę się go na­szu­ka­łam. Mu­sia­łam pytać tu i ów­dzie, lecz w końcu na­tra­fi­łam na wła­ści­wy trop. In­stynkt pod­po­wia­dał mi, że znaj­dę go gdzieś w lesie, że bę­dzie cho­wał się tam gdzieś mię­dzy drze­wa­mi, z dala od ludzi, któ­rych ko­chał aż do naj­sroż­sze­go bólu. Nie my­li­łam się, to był wła­ści­wy ślad.

Ru­szam w nie­wy­so­kie góry na wschód od Kra­lo­vca. Po­dob­no to miej­sce kie­dyś wy­glą­da­ło bar­dziej ma­gicz­nie, drze­wa rosły znacz­nie gę­ściej. Nie­ste­ty zmia­ny kli­ma­tu wy­jąt­ko­wo źle ob­cho­dzi­ły się ze świer­ka­mi. Pod no­ga­mi chrzę­ści mi bru­nat­ny żwir, poza tym w oko­li­cy ab­so­lut­na cisza, nawet naj­mniej­sze­go po­dmu­chu wia­tru.

Zimno wkra­da się nawet przez tych kilka warstw ciu­chów, które mam na sobie. Jacyś idio­ci my­śle­li kie­dyś, że kilka stop­ni wię­cej w śred­niej tem­pe­ra­tu­rze uczy­ni z tego te­re­nu raj, że pola będą ro­dzić wię­cej plo­nów i wresz­cie nie bę­dzie­my mar­z­nąć zimą…

Wię­cej ener­gii to wię­cej cha­osu, jak ma­wia­ła babka Merry. Czuję coś mo­kre­go na nosie. Chyba pła­tek śnie­gu. Rzad­kie, ale nie cał­kiem nie­spo­ty­ka­ne zja­wi­sko. Jedna nagła śnie­ży­ca wio­sną i przez cały rok masz obo­wiąz­ko­wą dietę. Cię­ża­rów­ka nie przy­wie­zie ci tru­ska­wek z Hisz­pa­nii.

Włą­czam lo­so­wa­nie i prze­rzu­cam pio­sen­kę. Wcho­dzi Lorn. Za dzie­cia­ka za­wsze bałam się jego pio­se­nek. Teraz czuje je całą duszą, jeśli taka w ogóle ist­nie­je.  

 

I'm a ghost in this town

Who for­got eve­ry­bo­dy

I bet­ter write this one down

And tell eve­ry­bo­dy

 

Za­wsze chcia­łam być du­chem. Móc udać się gdzie­kol­wiek i nie przej­mo­wać się tym je­ba­nym gło­dem, nie­waż­ne czy takim, czy takim. Ob­ser­wo­wać zda­rze­nia i je za­pa­mię­ty­wać, bez ocen, bez za­an­ga­żo­wa­nia. Mój przy­ja­ciel cza­sem po­zwa­lał mi stać się du­chem, ale nigdy nie trwa­ło to wiecz­nie. A z każ­dym po­wro­tem kości i mięso uwie­ra­ły jesz­cze bar­dziej.

Spo­glą­dam za sie­bie. W od­da­li mają wio­ski i mia­stecz­ka, jedne już opu­sto­sza­łe, inne ledwo zi­pią­ce. Nie wiem, które smut­niej­sze. W wielu z nich by­wa­łam. Wiele sły­sza­łam w nich hi­sto­rii. Nie­któ­re z nich pew­nie żyją jesz­cze tylko we mnie, bo wszy­scy inni już dawno umar­li lub za­po­mnie­li. Coś we mnie nie cier­pi wszyst­kich tych miejsc, tych brud­nych domów z odra­pa­nym tyn­kiem i ich przy­krych miesz­kań­ców. Cie­szę się, że je­stem już od nich da­le­ko.

Chyba na tyle da­le­ko, bym mogła za­cząć na­wo­ły­wać przy­ja­cie­la. Się­gam do kie­sze­ni. Sły­szę Ha­do­uken! w słu­chaw­kach. Ide­al­nie.

 

Ride on a ze­phyr, you’re eli­xir in my veins

Flo­ating to­ge­ther when your fume goes to my brain

 

Upi­jam kilka łyków wody z bu­tel­ki i idę dalej. Nie ma już od­wro­tu. Mi­nę­łam gra­ni­cę, którą każdy lubi prze­kra­czać: ba­rie­rę krew-mózg. Nie masz już siły tyrać na wy­sy­cha­ją­cym polu albo w za­dy­mio­nej ma­nu­fak­tu­rze, żeby ty i twoja ro­dzi­na mo­gli­ście prze­żyć? Bie­rzesz piko. Chcesz na kilka dób za­po­mnieć o tym, że jest chu­jo­wo? Ku­pu­jesz ba­niak bim­bru. Chcesz od­na­leźć zba­wie­nie, Boga i sens wszyst­kie­go w krót­kiej chwi­li nie­skoń­czo­no­ści? Jesz ły­sicz­ki i jak wej­dzie faza, to pa­lisz jesz­cze zioło.

Pró­bo­wa­łam żyć tak, by nie chcieć już ni­cze­go. Witać każdy ko­lej­ny dzień bez ocze­ki­wań, do­pó­ki nie umrę. Nie wy­trzy­ma­łam. Za bar­dzo chcia­łam znów mieć go przy sobie.

Czuję, że po­wo­li się do niego zbli­żam. To nie­cier­pli­we ocze­ki­wa­nie na wej­ście, na mo­ment, w któ­rym wresz­cie Przy­ja­ciel za­bie­rze mnie w lep­sze miej­sce. Nikt inny nie robił tego tak do­brze jak on.

Ro­dzi­ce obie­ca­li, że za­bio­rą nas do Eu­ro­py. Nie­wie­le pa­mię­tam z Syrii, nie­wie­le wię­cej z obo­zów dla uchodź­ców. Tylko krew i krzy­ki, wciąż krew i krzy­ki. Benzo zro­bi­ły swoje, żeby na­mie­szać mi z pa­mię­cią, ale i tak te sceny cza­sem wra­ca­ją w kosz­ma­rach. Mgli­ste, tak jak wspo­mnie­nia mamy i taty.

Mó­wi­li, że w Eu­ro­pie bę­dzie le­piej. Nie było. Ojca za­bi­li na ulicy nie­dłu­go po tym, jak przy­je­cha­li­śmy. Matka znik­nę­ła bez śladu parę mie­się­cy póź­niej, pró­bo­wa­ła zna­leźć jakąś pracę, ale chyba skoń­czy­ło się na po­rwa­niu do bur­de­lu. Nigdy się nie do­wie­dzia­łam.

Potem tra­fi­łam pod skrzy­dła babki Merry. Kiep­ska była z niej opie­kun­ka, ale wie­dzia­ła, na czym świat stoi i po­tra­fi­ła o tym opo­wia­dać tak, żeby tra­fi­ło pro­sto w serce. Z trzę­są­ce­go się w po­sa­dach Wro­cła­wia zwia­li­śmy tutaj, bo babka Merry mó­wi­ła, że to bę­dzie lep­sze miej­sce. W sumie nie wiem, czy nie le­piej by­ło­by nam zgi­nąć wtedy pod gru­za­mi po wy­bu­cha­ją­cych bom­bach-sa­mo­rób­kach, niż gnić w tych smut­nych gó­rach.

Babka Merry tak na­praw­dę miała na imię Ma­rian­na, skoń­czy­ła dobre stu­dia, miała fajną pracę, lu­bi­ła nie­zo­bo­wią­zu­ją­ce związ­ki i MDMA przy ryt­mach drum and bass w piąt­ki. Roz­pad cy­wi­li­za­cji tro­chę zmie­nił jej ży­cio­we prio­ry­te­ty i w ja­kimś dziw­nym od­ru­chu serca po­sta­no­wi­ła za­opie­ko­wać się mną, bied­nym emi­granc­kim dziec­kiem, które nie miało już ni­ko­go. Na­uczy­ła mnie pol­skie­go, an­giel­skie­go, tro­chę wie­dzy o przy­ro­dzie i przede wszyst­kim chla­nia, ja­ra­nia i ćpa­nia, choć sama nigdy nie da­wa­ła mi żad­nych nar­ko­ty­ków. Przedaw­ko­wa­ła tuż po tym, jak skoń­czy­łam sie­dem­nast­kę.

Miała w sobie coś z prze­bo­jo­wo­ści i blich­tru pio­sen­ka­rek z po­cząt­ku stu­le­cia. Także zdol­ność do względ­ne­go trzy­ma­nia fa­so­nu, nawet gdy me­lanż wcho­dził na grubo albo wszę­dzie do­oko­ła były dymy. Kiedy dzia­łał nam jesz­cze wiel­ki te­le­wi­zor, pusz­cza­ła na nim te­le­dy­ski. Tań­czy­ła do Die An­two­ord, do M.I.A., do Flo­ren­ce…

 

Say my name

And every co­lo­ur il­lu­mi­na­tes

We are shi­ning

And we will never be afra­id again

 

Mu­zy­ka na słu­chaw­kach brzmi o wiele przy­jem­niej niż wcze­śniej. Sub­tel­na do­broć po­wo­li roz­le­wa się po całym ciele. Choć prze­szłam już kawał drogi, chcę iść dalej, chyba też chcia­ła­bym za­tań­czyć… Ale po­cze­kam z tym na niego. I z pew­no­ścią już się nie boję.

Są takie spe­cy­fi­ki, które mają całe rze­sze fanów, są takie, które dla jed­nych są gów­nem, a dla in­nych am­bro­zją. Do tych dru­gich z pew­no­ścią na­le­ża­ła pre­ga­ba­li­na. Nie­ty­po­wy lek, prze­ciw­lę­ko­wy z em­pa­to­ge­nicz­nym po­ten­cja­łem, w du­żych daw­kach lekko dy­so­cju­ją­cy. Znacz­nie mniej cho­dli­wy niż alpra, klony, czy nawet ba­klo­fen, ale wciąż da się go zna­leźć tu i ów­dzie. Głów­nie stare za­pa­sy, choć po­dob­no w Skan­dy­na­wii dzia­ła­ją jesz­cze małe fa­bry­ki far­ma­ceu­tycz­ne. A przy­naj­mniej tak cza­sem ściem­nia­ją di­le­rzy, gdy chcą wci­snąć komuś cha­łup­ni­czo ro­bio­ne pi­guł­ki.

Z parę lat temu, jesz­cze przed dwu­dziest­ką, od­ku­pi­łam kilka pa­czek od ja­kie­goś umie­ra­ją­ce­go dzia­dziu­sia, na to­tal­nym wy­piz­do­wiu, nawet nie pa­mię­tam nazwy tam­tej wio­chy. Pa­mię­tam na­to­miast ten pięk­ny stan, gdy umysł nie mu­siał dźwi­gać już stra­chu i re­zo­no­wał w przy­jem­nym cie­ple słoń­ca, kla­row­ny, nie­otę­pia­ły jak po re­la­nium czy bu­tel­ce wódki. Przy­ja­ciel był wtedy tak bli­sko…

I zbli­ża się teraz. Czuję jego obec­ność, cichą, otu­la­ją­cą mnie ze wszyst­kich stron. Śnieg pada coraz moc­niej, zżół­kłe trawy znik­nę­ły pod war­stwą bieli. Za­my­kam oczy i przez chwi­lę widzę mia­sta utka­ne ze świa­tła, obie­ca­ne raje, do któ­rych mógł za­brać mnie tylko on, bo te praw­dzi­we ru­nę­ły albo stały się cie­niem sa­mych sie­bie.

Opie­ram się o wiel­ki głaz, nie­po­ro­śnię­ty nawet strzęp­kiem mchu. Wzdy­cham głę­bo­ko. To, czego do­świad­czam, to, co sobie wy­obra­żam i to, co tło­czy mi do umy­słu pre­ga­ba­li­na zlewa się w jedną nie­roz­sz­cze­pial­ną ca­łość, w jeden mały wszech­świat, który uro­dził się we mnie.

 

You do such da­ma­ge, how do you ma­na­ge?

To have me craw­ling back for more

 

Tu nie ma żad­nej wiel­kiej hi­sto­rii. Nie ma planu. Nie ma zba­wie­nia. Jest tylko uciecz­ka z jed­ne­go miej­sca w dru­gie, z wojny w za­ra­zę, z suszy w sztorm. Jest uciecz­ka od rze­czy­wi­sto­ści. Je­stem ja, mała masa ko­mó­rek, która nie wie, po co żyje, ale wie, że chce wię­cej, choć to boli.

 

What kind of man loves like this?

What kind of man?

 

Ja wiem, kto tak kocha, Flo­ren­ce. Tylko on może tak ko­chać. Przy­ja­ciel, który nigdy cię nie opu­ści. Widzę go nie­da­le­ko, sto­ją­ce­go pod ra­chi­tycz­nym świer­kiem, uśmie­cha­ją­ce­go się sze­ro­ko.

– Pięk­ny mamy dzi­siaj dzień, praw­da? – Jego głos roz­brzmie­wa mi we­wnątrz głowy, po­wie­la się z każ­dym skur­czem serca.

– Le­piej nie mo­głam sobie tego wy­ma­rzyć – od­po­wia­dam i pod­cho­dzę bli­żej niego, lekko się chwie­jąc. Tro­chę już buja. – Zła­ma­łam się. Mu­sia­łam to zro­bić.

– Wcale cię nie winię. – Jego dłu­gie kły błysz­czą w słoń­cu, które wła­śnie prze­bi­ło się przez chmu­ry.

– Chcia­łam być wolna. Nie przej­mo­wać się ni­czym. Nie gonić cią­gle, kurwa, za tym che­micz­nym szczę­ściem.

– Chęć po­zby­cia się pra­gnień jest sama w sobie pra­gnie­niem. – Kie­dyś już chyba mi to mówił. – Eg­zy­sten­cja i wol­ność wza­jem­nie się wy­klu­cza­ją. Za­wsze jest pe­wien wa­ru­nek, który mu­sisz speł­nić, by ist­nieć, choć­by wziąć ten ko­lej­ny wdech po­wie­trza…

– Dla­te­go po cie­bie przy­szłam.

Jego nie­bie­ska łuska lśni skrzą­cym bla­skiem, dłu­gie wąsy na końcu pyska wiją się żywo, biała grzy­wa kła­dzie się raz po raz, sma­ga­na wzbie­ra­ją­cym na sile wia­trem. Pierw­szy raz zo­ba­czy­łam go w książ­ce, na ilu­stra­cji. Byłam jesz­cze dziec­kiem, bab­cia Merry dała mi Wę­drów­kę na Za­chód, i wtedy po­zna­łam Smo­cze­go Króla, le­gen­dę z Chin. Bar­dzo mi się spodo­bał. Chcia­łam, żeby był przy mnie i zo­stał moim Przy­ja­cie­lem.

Na jakiś czas o nim za­po­mnia­łam. Zda­wa­ło mi się, że wy­ro­słam z bajek. A potem do­ro­słam i nie chcia­łam ni­cze­go bar­dziej, jak tylko znowu być dziec­kiem i móc za­to­pić się w książ­ce w cie­płym kącie miesz­ka­nia, tak że cały brud­ny, bru­tal­ny świat na ze­wnątrz prze­sta­wał ist­nieć.

Smo­czy Król mi w tym po­mógł. Wró­cił po mnie. Wi­dzia­łam go, gdy pierw­szy raz za­pa­li­łam he­ro­inę z folii. Wonny dym ze­słał mi pięk­ny sen, i wie­dzia­łam już, że zy­ska­łam Przy­ja­cie­la do gro­bo­wej deski.

Przy­ja­cie­la, który za­wsze słu­cha. Przy­ja­cie­la, który nie na­rzu­ca na cie­bie ogra­ni­czeń czy ocze­ki­wań. Przy­ja­cie­la, który nie­sie ra­dość, nawet gdy rani.

 

I'm so happy

'Cause today I found my friends

They're in my head

 

Kurt wie­dział, co jest na rze­czy. Babka Merry za­wsze po­wta­rza­ła, że od­da­ła­by wszyst­ko, żeby móc po­roz­ma­wiać z nim choć przez pół go­dzi­ny. Dla mnie to byłby słaby deal. Roz­mo­wa nigdy nie wy­do­bę­dzie z czło­wie­ka naj­skryt­szych skła­do­wych jego świa­do­mo­ści, tych nie­zgłę­bio­nych pro­ce­sów, które spra­wia­ją, że jest tym, kim jest. Za­wsze wo­la­łam roz­ma­wiać z wła­sny­mi my­śla­mi niż z ludź­mi.

– Nie mu­sisz tego robić. – Smok kła­dzie pa­zu­rza­stą dłoń na moim ra­mie­niu. – Mo­żesz jesz­cze za­wró­cić. Ale wiem, że nie chcesz – wy­prze­dza moją od­po­wiedź.

Się­gam do kie­sze­ni, do­rzu­cam jesz­cze tro­chę pre­ga­ba­li­ny.

– Chodź­my gdzieś dalej – pro­po­nu­ję. – Znajdź­my ja­kieś ład­niej­sze miej­sce.

– Do­brze.

Przy­ja­ciel od­wra­ca się i drep­cze w górę stoku, cią­gnąc mnie za sobą. Jego je­dwab­na szata sze­le­ści cicho.

Nie­dłu­go po pierw­szej przy­go­dzie z kró­lo­wą nar­ko­ty­ków w ręce wpa­dła mi książ­ka o bud­dy­zmie. Tam po­zna­łam po­ję­cie tulpy. Sa­mo­świa­do­me­go my­ślo­kszta­łtu. Dru­giej oso­bo­wo­ści w tym samym ciele, two­rzo­nej z wła­snej woli. Coś w ro­dza­ju wir­tu­al­nej ma­szy­ny, tylko uru­cho­mio­nej w mózgu, nie w kom­pu­te­rze.

Więc my­śla­łam. Bu­do­wa­łam po­wo­li swo­je­go we­wnętrz­ne­go Przy­ja­cie­la, po­wo­li wpi­sy­wa­łam go w swój men­tal­ny świat. Był tylko jeden pro­blem, któ­re­go nigdy nie mo­głam roz­wią­zać: Smo­czy Król zy­sku­je praw­dzi­wą wy­ra­zi­stość tylko, gdy je­stem na haju. Do­pie­ro wtedy czuję, że tak na­praw­dę nie je­stem sama. Ktoś, kto zna mnie od pod­szew­ki, ro­zu­mie nawet naj­dziw­niej­sze de­cy­zje, ale jed­no­cze­śnie jest w pełni praw­dzi­wy, nie­za­leż­ny…

 

So­me­one to hear your pray­ers

So­me­one who cares

So­me­one to hear your pray­ers

So­me­one who's there

 

Nikt nie wy­ra­ził­by tego le­piej niż Dave Gahan.

Życie jest po­je­ba­ne. Kształ­to­wa­ne przez tyle zu­peł­nie lo­so­wych de­cy­zji. Czyn­ni­ków, na które nie mamy wpły­wu. Nigdy nie wy­obra­ża­łam sobie, że będę żyć w gó­rach tak ku­rew­sko dzi­kich, choć by­naj­mniej za spra­wą przy­ro­dy. Że będę bujać się z kąta w kąt, chwy­ta­jąc się róż­nych zajęć za lep­szy bądź gor­szy pa­pier, by póź­niej tak czy ina­czej więk­szość roz­pier­do­lić na towar. Że moim bo­giem nie bę­dzie fi­gu­ra sko­dy­fi­ko­wa­na przez stu­le­cia roz­wo­ju re­li­gii, tylko ide­al­ny stan szczę­ścia, który uoso­bi­łam w ry­sun­ko­wą po­stać z le­gen­dy.

Za grzbie­tem wznie­sie­nia znaj­du­je­my na­praw­dę pięk­ne miej­sce. Mały za­gaj­nik dzi­kich ja­bło­ni. Dziw­nie mi się cho­dzi, jak­bym cała to­pi­ła się w gę­stym puchu, a nie tylko bro­dzi­ła w nim po kost­ki. Ostat­nie pro­mie­nie słoń­ca gasną za gęstą chmu­rą, z nieba znów lecą grube płat­ki śnie­gu.

Sia­dam pod jed­nym z drzew. Nie mam ocho­ty już dalej iść. Przy­ja­ciel mości się tuż obok mnie. Wy­cią­gam te­le­fon, prze­rzu­cam kilka pio­se­nek. Tommy Cash i Mo­de­se­lek­tor.

 

Who says that life is not death?

Who said we­arin' brands is ha­ving style?

Who said that ori­gi­nal is not fake?

Who said that those pills will get you high?

Who said that drugs will make you smile?

 

– Je­steś zły? – pytam Smoka. – Za to, że chcę to skoń­czyć?

– Nie. Przy­sze­dłem tu dla cie­bie, więc odej­dę też razem z tobą.

– Sama nie wie­rzę, że wy­trzy­ma­łam na tym prze­klę­tym świe­cie tak długo.

Ćpuny za­wsze miały tę nie­ty­po­wą ten­den­cję do wy­my­ka­nia się z objęć śmier­ci. Je­ba­ni mi­strzo­wie tań­cze­nia ba­le­tu na ostrzu noża. Prep­per­si, adep­ci sztuk walki, byli woj­sko­wi gi­nę­li roz­jeż­dża­ni przez pę­dzą­ce sa­mo­cho­dy lub mor­do­wa­ni z za­sko­cze­nia roz­bi­tą bu­tel­ką, a tacy zda­wa­ło­by się nie­wy­da­rzeń­cy jak babka Merry czy ja prze­ży­wa­li ko­lej­ne lata, czę­sto uni­ka­jąc śmier­ci psim swę­dem.

Na praw­dzi­wą apo­ka­lip­sę nie można być przy­go­to­wa­nym. O wielu rze­czach de­cy­du­je zbieg oko­licz­no­ści. Jak zresz­tą w każ­dym pier­do­lo­nym przy­pad­ku.

 Ja przy­pad­ków mam już dosyć. Dla­te­go wy­cho­dzę lo­so­wi na­prze­ciw.

– Wiesz, Przy­ja­cie­lu – od­zy­wam się cicho. – Cza­sem myślę, że żyć było warto tylko dla cie­bie.

– Nie chcesz chyba, żeby żal do świa­ta prze­sło­nił ci mi­łość do nie­któ­rych ludzi. Jak­kol­wiek by była nie­wiel­ka.

– Lu­dzie cenią cię tylko za funk­cję, jaką peł­nisz. Gdy to znika, na­tych­miast się od cie­bie od­wra­ca­ją albo ślepo trwa­ją przy tobie, bu­du­jąc sobie pro­te­zę z prze­szło­ści. Lu­dzie wpy­cha­ją cię w szu­flad­ki, mówią ci jaki masz być i nigdy nie chcą uwie­rzyć w to, kim na­praw­dę je­steś. Jebać ludzi.

– Wszyst­kich? Bez wy­jąt­ku.

– Tak. A naj­bar­dziej trze­ba jebać naj­gor­sze­go ze wszyst­kich ludzi, który spro­wa­dził nas na dno. Czyli mnie.

Par­skam i kręcę głową, Smok za­czy­na śmiać się chra­pli­wie. Wsta­ję, zmie­niam pio­sen­kę na coś we­sel­sze­go. Tań­czę do Kol­lek­tiv Turm­stras­se, lekko się za­ta­cza­jąc. Za­my­kam oczy. Je­stem w raju, kwit­ną wokół mnie wonne kwia­ty grze­chu i pęcznieją słod­kie owoce winy. Moi przod­ko­wie zry­wa­li ich za dużo i przez to znisz­czy­li swój raj. Ja uro­dzi­łam się, gdy już umie­rał; mo­głam skosz­to­wać tylko kilka przej­rza­łych, gorzk­nie­ją­cych, che­micz­nych gron. Co in­ne­go mia­łam zro­bić? Cze­kać na zba­wie­nie, które nigdy nie na­dej­dzie? Za parę dekad nie bę­dzie nawet tych pro­chów, tych sztucz­nych rajów. Tylko za­tru­te po­wie­trze, skwar i wy­schnię­te rzeki.

Nie mam już siły. Padam w ob­ję­cia Przy­ja­cie­la. Głasz­cze mnie de­li­kat­nie po po­licz­ku, czuję jego cie­pło. Wy­cią­gam z kie­sze­ni resz­tę ta­ble­tek. Rolki, zol­pi­dem, oksy­ko­don, chuj wie co jesz­cze. Po­pi­jam kil­ko­ma ły­ka­mi chłod­nej wody. Bra­łam od di­le­rów wszyst­ko jak leci, wy­przty­ka­łam się z całej kasy i fan­tów. Poza te­le­fo­nem i słu­chaw­ka­mi. Mu­zy­ka też prze­cież jest nar­ko­ty­kiem. Wła­śnie leci Bre­ako­ut.

 

Spró­buj­my raz, spró­buj­my cho­ciaż raz

Po­wiedz­my to, co myśli każde z nas

Może wszyst­ko runie

Na ten pięk­ny ogród kłamstw

 

I jesz­cze głów­ny punkt wie­czo­ru. Szyb­ko, zanim tamte ta­blet­ki zdążą wejść i jesz­cze w miarę ogar­niam. Rze­ko­mo jakiś ana­log fen­ta­ny­lu. Nie dbam o skład, by­le­bym tylko wresz­cie mogła stąd znik­nąć.

Wdy­cham draż­nią­cy dym. Ogrom­ny, siny smok owija mi się wokół szyi i po­wo­li za­czy­na dusić.

Widzę, jak ga­łę­zie ja­bło­ni błysz­czą w po­po­łu­dnio­wym słoń­cu. Jest cie­pło, tak pięk­nie cie­pło. Śnieg top­nie­je i wszyst­ko wokół roz­kwi­ta ze zdwo­jo­ną siła. Od­wra­cam lekko głowę i spo­glą­dam Smo­ko­wi pro­sto w oczy. Ten prze­klę­ty, naj­droż­szy sercu wąż-ku­si­ciel, który dał mi za­ka­za­ny owoc i otwo­rzył oczy na je­dy­ną praw­dę: nie warto przej­mo­wać się ni­czym.

 

Spró­buj­my raz, spró­buj­my cho­ciaż raz

Po­wiedz­my to, co myśli każde z nas

 

– Ko­cham cię – szep­czę.

– Ja cie­bie też.

 

Za­wsze tylko z tobą

Jaki słod­ki ogród kłamstw

 

***

 

Tika wy­cią­ga na stół mocno po­ry­so­wa­ny smart­fon.

– Zo­sta­ło mi po niej tylko to – mówi, po­cią­ga­jąc nosem. –  Je­dy­na pa­miąt­ka po star­szej sio­strze. Słu­chaw­ki zgi­nę­ły mi gdzieś, jak wy­no­si­łam się z Trut­no­va. Cza­sem szko­da mi Lili. Miała już wszyst­kich dosyć, mnie chyba w szcze­gól­no­ści. Ale myślę… że mimo wszyst­ko jed­nak chcia­ła jesz­cze coś mi po­wie­dzieć. Że to jej wybór, że chce odejść na wła­snych wa­run­kach. Ina­czej nie zo­sta­wi­ła­by tych no­ta­tek na te­le­fo­nie. Pod ko­niec trud­no było już je zro­zu­mieć, pew­nie ledwo da­wa­ła radę pisać. Ale wiem… wiem, że była szczę­śli­wa, jak­kol­wiek dziw­ne to szczę­ście by się nie wy­da­wa­ło.

Prze­ry­wa na chwi­lę. Bie­rze smart­fon do ręki i mocno za­ci­ska na nim palce, po czym chowa do kie­sze­ni ni­czym naj­droż­szy skarb. Ja mil­czę, Cyryl i Widmo też się nie od­zy­wa­ją. Chyba jesz­cze słu­chasz, trud­no mi roz­szy­fro­wać twój wyraz twa­rzy.

– Też eks­pe­ry­men­to­wa­łam z róż­ny­mi rze­cza­mi – kon­ty­nu­uje Tika –  ale nigdy nie ła­do­wa­łam tyle co Lili. Za bar­dzo się bałam, że prze­gnę i skoń­czę z roz­wa­lo­ną wą­tro­bą albo mó­zgiem. Ale ona… za­wsze igra­ła z ogniem, jakby miało nie być jutra. Przed śmier­cią była czy­sta przez parę mie­się­cy. My­śla­łam, że wszyst­ko jakoś się ułoży. No i wtedy… – Znowu po­cią­ga nosem i wle­pia wzrok gdzieś za okno. –  Za­wsze byłam takim tro­chę jej cie­niem. Cią­gle z nią ła­zi­łam, chcia­łam robić to, co ona. Kiedy ode­szła… Nie wie­dzia­łam, co zro­bić. Błą­ka­łam się po oko­li­cy bez celu. Lili miała rację o lu­dziach. O tym, że bra­ku­je nam funk­cji, które peł­nią w na­szym życiu. Dla­te­go też zro­bi­łam sobie pro­te­zę z prze­szło­ści. Za­bra­łam ze sobą jej Przy­ja­cie­la.

Tika wy­cią­ga lewę ramię i cią­gnie za rękaw spło­wia­łej bluzy; na przed­ra­mie­niu wije się chiń­ski smok, dość ładny jak na cha­łup­ni­czą dzia­rę.

– Zna­la­złam też sobie nową ro­dzi­nę. – Wodzi wzro­kiem po wszyst­kich zgro­ma­dzo­nych przy stole, na końcu za­trzy­mu­jąc wzrok na tobie. W jej oczach tli się iskra ocze­ki­wa­nia. – W głębi duszy za­wsze jed­nak będę tę­sk­nić. Nie tylko za Lili. Za babką Merry, za ro­dzi­ca­mi, za wszyst­ki­mi tymi, któ­rych za­bra­ły mi głód, cho­ro­by czy wojny. Na to nie ma leku…

Za­pa­da cisza. Wszy­scy skoń­czy­li już jeść. Nadal nie wy­ka­zu­jesz zbyt­niej chęci do roz­mo­wy, ale przy­pusz­czam, że wciąż chcesz usły­szeć ko­lej­ną hi­sto­rię.

 

Licz­ba ga­tun­ków za­gro­żo­nych wy­gi­nię­ciem z po­dzia­łem na gro­ma­dy

 

Widmo

Ling­chi

 

Widmo nie cier­pi słów.

Długo w ogóle nie mó­wi­ło. Z parę lat. Do­pie­ro przy­ja­cie­le tutaj… Za­chę­ci­li, żeby się ode­zwać.

Język jest głupi. Nie­do­sko­na­ły. Nigdy nie prze­ka­że, co czu­jesz. Co my­ślisz.

Język rani. Język ob­wi­nia. Język oszu­ku­je. Język za­kła­da z góry. Przez tyle czasu lu­dzie mó­wi­li Widmu, czym ma być. Po­słusz­nym synem. Pra­wil­nym chło­pa­kiem. Obo­wiąz­ko­wym pra­cow­ni­kiem.

A Widmo nigdy nie chcia­ło być żad­nym z nich. Widmo nawet nie jest męż­czy­zną. Ani ko­bie­tą. Widmo nie uważa sie­bie za czło­wie­ka. To tylko mięso i kości, któ­rych samo sobie nie wy­bra­ło.

Kiedy Widmo do­ra­sta­ło, wie­dzia­ło, że spra­wy idą złym w kie­run­ku. Z po­cząt­ku wie­rzy­ło, że to jesz­cze da się zmie­nić. Było jed­nak samo w tłu­mie tych, co zmian nie chcie­li.

Mu­sia­ło zatem zmie­nić drogę. Nie dało się oca­lić świa­ta. Trze­ba było oca­lić sie­bie.

Widmo za­po­mnia­ło o swo­jej ro­dzi­nie. Od­rzu­ci­ło przy­wią­za­nie do wygód. Tre­no­wa­ło, by być silne. Uczy­ło się, jak prze­trwać i jak się obro­nić. Zni­ka­ło w la­sach na mie­sią­ce. Potem wra­ca­ło i za­sta­wa­ło świat ludzi jesz­cze bar­dziej znisz­czo­nym.

W końcu świat za­trzą­snął się za mocno. Było pewne, że runie. Próż­ni lu­dzie się bali. Ję­cze­li, gdy ich przy­jem­no­ści od­cho­dzi­ły jedna po dru­giej. A Widmo tylko pa­trzy­ło z uśmie­chem.

Wła­dza pró­bo­wa­ła za­pa­no­wać nad cha­osem. Nie cier­pia­ła Widma. Żą­da­ła do­ku­men­tów. Chcia­ła za­mknąć za włó­czę­go­stwo. Widmu udało się wy­mknąć. Nic no­we­go. Widmo od za­wsze ucie­ka­ło przed kimś. Lub przed czymś. Przed dzieć­mi chcą­cy­mi pobić je na po­dwór­ku. Przed ojcem chcą­cym zro­bić to samo. Przed zgni­tą cy­wi­li­za­cją.

Wkrót­ce potem wy­bu­chły wojny, póź­niej wła­dzy już tu nie było. Jedni od­na­leź­li w tym raj. Inni mękę.

Lecz ludzi ni­cze­go to nie na­uczy­ło. Dalej krzyw­dzi­li. Drę­czy­li zwie­rzę­ta. Wy­ci­na­li lasy. Chci­wość, chci­wość, wszę­dzie chci­wość.

Widmo miało już dosyć. Coś gry­zło je w środ­ku. Głod­ny robak, który żądał spra­wie­dli­wo­ści. Ze­msty. Mówił do mnie.

Widmo nie może wiecz­nie ucie­kać. Niedługo nie bę­dzie już gdzie. Oni wciąż będą się mno­żyć, choć ich dzie­ci czeka tylko męka. Wyssą z Ziemi ostat­nie soki. Zo­sta­nie próch­no.

Lu­dzie za­da­wa­li wła­snej matce śmierć ty­sią­ca cięć. Ling­chi. Każdy chciał wy­ciąć coś dla sie­bie. Każdy mówił, że tylko ka­wa­łek. Że inni wy­dzie­ra­ją wię­cej. A Zie­mia po­wo­li się wy­krwa­wia­ła, mil­cząc.

Krwaw razem z nią. Otwórz żyły okrut­nym, a każdą ze śmier­ci weź ze sobą na pa­miąt­kę.

Widmo nie chcia­ło słu­chać Ro­ba­ka. Brzy­dzi­ło się prze­mo­cą. Bólem, który kie­dyś tak wiele osób chcia­ło mu zadać. Bez po­wo­du.

Robak wy­grał. Widmo stało się spra­wie­dli­wo­ścią nie­mych.

Pew­ne­go razu Widmo wi­dzia­ło, jak młody gość kopie psa. Nie wie­dzia­ło za co, sły­sza­ło tylko blu­zgi z da­le­ka.  Nim zdą­ży­ło się zbli­żyć, pies miał już skrę­co­ny kark.

Gość był chudy, słab­szy od Widma. Za­py­tał, na co Widmo się gapi. Obok był stary, roz­pa­da­ją­cy się płot.

Gość nie zdą­żył uciec. Skoń­czył po­dziu­ra­wio­ny gwoź­dziem ze szta­che­ty. Widmo zaraz znik­nę­ło, by ktoś nie ze­chciał się na nim ze­mścić. Tamtą śmierć zo­sta­wi­ło sobie tuż nad ser­cem, woj­sko­wym scy­zo­ry­kiem. Wi­dzisz bli­znę? Pierw­sza z wielu.

Wbrew po­zo­rom, tę pierw­szą cięło się naj­ła­twiej.

Robak był za­do­wo­lo­ny, ale tylko na chwi­lę. Widmo bo­wiem wciąż spo­ty­ka­ło na swo­jej dro­dze okrut­nych. Stwo­rzy­ło dla sie­bie bro­nie. Ze śmie­ci. Nóż z ostrzem z tar­czy do piły. Łuk z pla­sti­ko­wej rury i z prę­tów z włók­na szkla­ne­go. Strza­ły z gro­ta­mi z po­roz­bi­ja­nych bu­te­lek. Za­bi­ja­ło ludzi tym, co oni od­rzu­ci­li, czym ska­zi­li ciało wła­snej matki.

Bli­zna na pra­wym ra­mie­niu, od łok­cia po bark. Widmo raz za­trzy­ma­ło się na dłu­żej w małym mia­stecz­ku. Na jego obrze­żach miesz­ka­ła pani z ogrom­nym go­spo­dar­stwem. Miała zro­bo­ty­zo­wa­ne szklar­nie. Pa­ne­le sło­necz­ne. Te­re­no­wy sa­mo­chód. Sprze­da­wa­ła lu­dziom je­dze­nie i prąd. Mało kto ją lubił, bo była chci­wa. Gar­dzi­ła in­ny­mi. Pew­ne­go razu pod jej bramę przy­wę­dro­wa­ła gło­du­ją­ca ro­dzi­na. Nie z Eu­ro­py, oj­ciec ledwo mówił po an­giel­sku. Pro­si­li tylko o je­dze­nie.

Pani ka­za­ła im spier­da­lać tam, skąd przy­szli.

Widmo za­kra­dło się do jej go­spo­dar­stwa w nocy. Po­de­rżnę­ło jej gar­dło, a ciało wrzu­ci­ło do chle­wu. Świ­nie są wszyst­ko­żer­ne. I in­te­li­gent­ne, tak jak psy. A ho­do­wa­no je w ści­sku, je­dzo­no ich tru­chła. Widmo chcia­ło, żeby choć raz los się od­wró­cił. Zo­sta­wi­ło też otwar­te drzwi i bramy, żeby lu­dzie z mia­stecz­ka mogli za­brać dla sie­bie żyw­ność. Potem stam­tąd ucie­kło.

Bli­zna na lewym po­licz­ku. Też małe mia­stecz­ko. Ko­lej­ny ty­giel stra­pio­nych dusz. Inny, a tak po­dob­ny. Nie­opo­dal było nie­wiel­kie je­zior­ko. Bied­niej­si brali z niego wodę. Do mycia, do picia. Brud­na, ale fil­try to luk­sus. Pe­wien czło­wiek miał w tej miej­sco­wo­ści warsz­tat. Fa­cho­wiec. Mó­wi­li, że na­pra­wiał prak­tycz­nie wszyst­ko. Brał za to dużo, więc stać go było na czy­stą wodę ze stud­ni.

Trzy­mał po­rzą­dek na za­kła­dzie. Lu­dzie pa­trzy­li z za­zdro­ścią na jego dom. Za­dba­ny, ogro­dzo­ny pło­tem. Nie chciał mieć u sie­bie śmie­ci. Roz­wo­ził je po oko­li­cy.

Widmo ustrze­li­ło go z łuku. Tuż zanim zdą­żył wrzucić do je­zior­ka kilka skrzynek odpadów. Za­krwa­wił swo­je­go pięk­ne­go pika­pa.

Robak na­sy­cił swój głód, lecz nie na długo. Widmo znów od­fru­nę­ło gdzieś in­dziej, nie­sio­ne wia­trem ze­msty.

Bli­zna na łydce. Widmo na­tknę­ło się na farmę, na któ­rej pra­co­wa­li na­sto­lat­ko­wie. W za­sa­dzie jesz­cze dzie­ci. Ucie­kły przed nie­wy­obra­żal­nym go­rą­cem. Pół­wy­sep sy­jam­ski, cen­tral­na Afry­ka, Ju­ka­tan.

Jedna z dziew­czyn mó­wi­ła po fran­cu­sku. Zdra­dzi­ła, że od­pra­co­wu­ją tu długi. Pro­si­ła, by Widmo nie wspo­mi­na­ło wła­ści­cie­lom, że o tym po­wie­dzia­ła.

Wszy­scy wokół żyli, jak gdyby nigdy nic. Sku­po­wa­li od tam­tych ludzi wa­rzy­wa. Nie in­te­re­so­wa­ło ich, czyje ręce wy­grze­by­wa­ły je z ziemi.

Parę dni póź­niej dzie­ci nie były już ni­czy­imi dłuż­ni­ka­mi. Nigdy nie po­win­ny nimi być.

Widmo czuło się dziw­nie. Mogło prze­cież po pro­stu za­gro­zić tam­tej i za­żą­dać, by pu­ści­ły dzie­ci wolno. Robak jed­nak żądał krwi. Pod­szep­tał, by po­de­rżnąć im gar­dła, gdy któ­re­goś wie­czo­ru upili się przy ogni­sku.

Jedno z dzie­ci chcia­ło zo­stać z Wid­mem. Ta dziew­czy­na, co mó­wi­ła po fran­cu­sku. Twier­dzi­ła, że też bę­dzie za­bi­jać okrut­nych. Widmo po­wie­dzia­ło jej, że ta ścież­ka jest zbyt wąska dla dwóch osób.

Widmo wsty­dzi­ło się sa­me­go sie­bie. Stało się tym, czego nie­na­wi­dzi­ło. Bo­ha­te­rem, któ­re­go nikt nie po­trze­bo­wał. Robak wciąż jed­nak krzy­czał i krzy­czał, roz­ka­zy­wał otwie­rać żyły i krwa­wić…

Aż krew spły­nie desz­czem i zrosi tę spa­lo­ną czło­wie­kiem zie­mię.

O Wid­mie za­czę­ło być gło­śno. Plot­ki o ta­jem­ni­czym za­bój­cy. O mil­czą­cym mor­der­cy. Śmierć spo­wsze­dnia­ła w tych gó­rach. Ale rzad­ko prze­cho­dzi nie­zau­wa­żo­na. Widmo czuło na ple­cach od­dech po­go­ni. Za­czę­ło się bać.

Raz do­pa­dła je jakaś trój­ka zbi­rów. Chcie­li się za kogoś ze­mścić, ale Widmo nie pa­mię­ta już kogo. Nie przy­wią­zu­je zbyt wiel­kiej wagi do imion. Mu­sia­ło użyć pi­sto­le­tu. Broni, któ­rej się brzy­dzi­ło. Masowego produktu do masowych zabójstw.

Jesz­cze tyle śmier­ci. Jesz­cze tyle blizn. Widmo nie chce już opo­wia­dać. Wspo­mni tylko o ostat­niej.

Ma­lut­ka osada u stóp Wiel­kiej Izery. Tam, w mi­zer­nym domku, Widmo spo­tka­ło daw­ne­go wroga.

Kie­dyś za­wa­diac­ki na­sto­la­tek. Mo­to­cross, dro­gie ciu­chy, ga­dże­ty. Lubił urzą­dzać sobie po­śmie­wi­sko z młod­sze­go dziec­ka. Dziec­ka, które stało się Wid­mem. Wy­chudł i po­si­wiał. Cień czło­wie­ka w cie­niu gór.

Los spra­wił, że Widmo i on zna­leź­li się w tym samym miej­scu. Szedł z wia­dra­mi wody ze stru­mie­nia w rę­kach. Przy pasie miał tylko nóż. Widmo miało swój cały rynsz­tu­nek. Robak znów pra­gnął krwi.

– Czego chcesz? – za­py­tał Cień.

Robak wył w środ­ku. Sza­lał. Szar­pał. Pra­gnął śmier­ci. Broń nie miała już zna­cze­nia. Widmo wy­cią­gnę­ło obrzy­dli­wy pi­sto­let i wy­mie­rzy­ło.

Za­słu­gu­je na to. Za to wszyst­ko, co zro­bił tobie i co zro­bił Ziemi. Wy­żarł jej serce swoją chci­wo­ścią. Niech za­pła­ci krwią.

Cień za­śmiał się hi­ste­rycz­nie.

– Dobra. – Splu­nął. – Za­po­mnij, że py­ta­łem, wy­glą­dasz na po­je­ba, który za­bi­ja dla przy­jem­no­ści. Zrób szyb­ko, co masz zro­bić. I tak mam już dosyć tego życia.

Widmo wi­dzia­ło, że Cień nie chce umie­rać. Wi­dzia­ło strach na jego twa­rzy. Drże­nie szczę­ki.

Wy­star­czy­ło na­ci­snąć spust. Na mo­ment Widmo prze­sta­ło być Wid­mem i znowu było tym bez­bron­nym dziec­kiem.

– Skrzyw­dzi­łeś mnie.

– Skrzyw­dzi­łem wielu ludzi. Jak każdy czło­wiek – od­po­wie­dział Cień. – Cie­bie aku­rat nie pa­mię­tam. Mu­sia­łeś wy­glą­dać ina­czej.

Zabij go. Masz prawo. Zwróć Ziemi nie­god­ną krew.

Widmo wciąż pew­nie trzy­ma­ło broń. Czuło jed­nak coś dziw­ne­go. Jakby fala żaru prze­ta­cza­ła się po jego ciele. Raz za razem, coraz czę­ściej.

– Ja też skrzyw­dzi­łem… wielu ludzi. – Słowa ledwo prze­cho­dzi­ły przez usta Widma. – Zbyt dużo. Zo­bacz, co stało się ze świa­tem.

Robak już nic nie mówił. Tylko wył. Tra­wi­ły go pło­mie­nie.

– Nie je­ste­śmy już tacy sami. – Widmo wciąż mó­wi­ło, na prze­kór swej mil­czą­cej na­tu­rze. – To dawne ja, które skrzyw­dzi­łeś… Już go nie ma. Ten świat… nie po­trze­bu­je już wię­cej śmier­ci. I tak wkrót­ce umrze i za­bie­rze nas ze sobą.

Cień mil­czał, zdję­ty stra­chem.

– Idź. Żyj. Póki jesz­cze mamy gdzie żyć.

Widmo scho­wa­ło pi­sto­let do ka­bu­ry i ode­szło w drugą stro­nę. Ogień w środ­ku ciała przy­bie­rał na sile. Widmu wy­da­wa­ło się, że ktoś za nim po­dą­ża. My­śla­ło, że Cień za nim po­biegł. Od­wra­ca­ło się co jakiś czas za sie­bie, lecz ni­ko­go nie wi­dzia­ło.

Żar sta­wał się uciąż­li­wy. Skóra le­pi­ła się od potu. Mię­śnie bo­la­ły, jakby ktoś pró­bo­wał je wy­rwać z ciała. Widmo nawet nie wie­dzia­ło już, dokąd idzie. Wycie umie­ra­ją­ce­go Ro­ba­ka mie­sza­ło w zmy­słach. Widmo wy­cią­gnę­ło nóż i zro­bi­ło na­cię­cie tuż po­ni­żej le­we­go nad­garst­ka. My­śla­ło, że to go uspo­koi. Wtedy znowu po­czu­ło tę obec­ność…

Widmo spoj­rza­ło za plecy. Wtedy do­strze­gło, kto wznie­cał w nim żar. Go­rze­ją­ca syl­wet­ka. Lu­strza­ne od­bi­cie Widma. Pa­lą­ce su­mie­nie.

Robak ob­ró­cił się w po­piół. Wszyst­ko do­oko­ła Widma sta­nę­ło w pło­mie­niach. Wtedy Widmo zro­zu­mia­ło, że tego po­ża­ru nie da się uga­sić krwią.

 Śmierć ludzi nie przy­nie­sie Ziemi spra­wie­dli­wo­ści. Ten świat już na za­wsze bę­dzie pło­nął.

 

***

 

Wi­dzisz, jak Widmo zdej­mu­je po­ra­nio­ne ręce ze stołu i roz­glą­da się po nas.

– Dzię­ku­ję wam, przy­ja­cie­le – mówi nie­śmia­ło. – Gdyby Widmo tu nie tra­fi­ło… By­ło­by z nim źle. Tutaj od­na­la­zło praw­dzi­we­go sie­bie. Na­uczy­ło się żyć bez głodu ze­msty.

 Spo­glą­dasz Widmu pro­sto w chłod­ne, nie­bie­skie oczy. Może za­sta­na­wiasz się, czy warto mu ufać. Czy jego Robak nagle nie zmar­twych­wsta­nie jak fe­niks i nie roz­ka­że mu zabić wszyst­kich w tym po­ko­ju.

– Dziw­na to była droga – kon­ty­nu­uje Widmo. – Próba zna­le­zie­nia uko­je­nia przez znisz­cze­nie. Widmo teraz wie, że znisz­cze­nie i tak przyj­dzie. Nie ma po­trze­by go przy­spie­szać. Nie ma po­trze­by prze­le­wać krwi. Wła­snej i cu­dzej. Nasze dni są po­li­czo­ne. Dość już mó­wie­nia. Widmo musi czu­wać. Widmo musi cze­kać.

Skła­nia głowę i wzdy­cha głę­bo­ko, zmę­czo­ne swoją opo­wie­ścią.

 Idę do kuch­ni po dzba­nek kom­po­tu z ja­błek, na­le­wam wszyst­kim po szklan­ce. Jeśli jesz­cze nie zdjął cię strach, jeśli jesz­cze nie uzna­łeś nas za kom­plet­nych po­strze­leń­ców i nie masz ocho­ty stąd wyjść, czeka cię ko­lej­na opo­wieść.

 

Licz­ba po­ża­rów obej­mu­ją­cych ob­szar więk­szy niż 1000 akrów w la­sach za­rzą­dza­nych przez U.S. Fo­rest Se­rvi­ce

 

Cyryl

Brąz niby drze­wo zbu­twia­łe

 

Na­zy­wam się Cyryl Pie­cha. Pierw­szy od­dech wzią­łem pięć­dzie­siąt osiem lat temu w Wał­brzy­chu. I przy­znam, że do teraz mie­wam chwi­le, w któ­rych myślę, że ten od­dech był klą­twą.

Oj, dziw­nie się uro­dzić w świe­cie, który już w za­sa­dzie od paru dekad zmie­rzał ku znisz­cze­niu. Mó­wio­no mi za­wsze, że życie to coś wię­cej niż tylko test. Że to praw­dzi­wy dar, który na­le­ży wy­ko­rzy­stać jak naj­le­piej.

Zie­mia też była darem. Takim, który otrzy­ma­li­śmy, jesz­cze zanim w ogóle przy­szło nam ist­nieć. I dar ten zmar­no­wa­li­śmy, jak zresz­tą chyba wszyst­kie inne, które do­sta­li­śmy od Niego. Po­stą­pi­li­śmy jesz­cze go­rzej niż w przy­po­wie­ści. My tego ta­len­tu nie za­ko­pa­li­śmy. My go po pro­stu zje­dli­śmy; by­li­śmy ni­czym król Midas, tylko za­miast wy­plu­wać je­dze­nie za­mie­nio­ne w złoto, po­ły­ka­li­śmy je.

Wy­bacz tę małą dy­gre­sję. Chyba zbo­cze­nie za­wo­do­we. Z wy­kształ­ce­nia je­stem fi­lo­zo­fem. Stu­dio­wa­łem we Wro­cła­wiu, ma­rzy­ła mi się ka­rie­ra na uczel­ni. Za­trzy­ma­łem się na li­cen­cja­cie i nie­do­koń­czo­nej ma­gi­ster­ce. Wró­ci­łem tu, do Wał­brzy­cha, do ro­dzin­ne­go domu, i pra­co­wa­łem wszę­dzie, gdzie się dało. Ma­ga­zy­ny, skle­py, linie pro­duk­cyj­ne. Nie wi­dzia­łem w tym hańby, wsty­du. W końcu jeden z naj­czę­ściej czy­ta­nych fi­lo­zo­fów na świe­cie zbi­jał stoły.

Wcze­śniej mia­łem cał­kiem zwy­czaj­ne życie. Kre­sków­ki, bo­isko, szko­ła, wa­ka­cje nad mo­rzem. Lu­bi­łem książ­ki. Nigdy nie na­le­ża­łem do tych szcze­gól­nie po­pu­lar­nych dzie­cia­ków, ale na po­dwór­ku jakoś da­wa­łem radę. Z cza­sem wy­ro­bi­łem sobie zdro­wy dy­stans do rze­czy­wi­sto­ści, tak mi się przy­naj­mniej zda­wa­ło. Mam szczę­ście, że za­zna­łem jesz­cze tro­chę wygód, nor­mal­no­ści. Nie­któ­rzy tutaj nie po­sma­ko­wa­li nawet odro­bi­ny spo­ko­ju tam­tych lat, jak sam zresz­tą sły­sza­łeś.

Nie­dłu­go po tym, jak wkro­czy­łem w do­ro­słość, wszyst­ko za­czę­ło się sypać. W za­sa­dzie to sy­pa­ło się od dawna, tylko do­pie­ro wtedy to za­czy­na­ło być wi­docz­ne. To susze, to pod­to­pie­nia, nie­udol­na walka z pan­de­mią, cią­gle ro­sną­ce ceny. Do tej pory trak­to­wa­łem ist­nie­nie jak teatr, przed­sta­wie­nie, do któ­re­go pod­cho­dzi­łem z lekko cy­nicz­nym dy­stan­sem. Sta­ra­łem się cie­szyć z drob­nych rze­czy. Od­naj­dy­wać spo­kój w krót­kich chwi­lach od­cię­cia od świa­ta, na spa­ce­rze na wsi, w po­ko­ju z książ­ką.

Coraz trud­niej było ucie­kać. Nawet gdyby wy­rzu­cić przez okno te­le­fon i te­le­wi­zor, sły­sza­łeś i wi­dzia­łeś to wszę­dzie. Spło­nął ka­wa­łek lasu, gdzie ba­wi­łeś się za ma­ło­la­ta. Tu ktoś umarł, bo nie do­je­cha­ła ka­ret­ka. Tam ktoś się po­wie­sił, bo biz­nes mu upadł przez ko­lej­ne lock­dow­ny.

Nad­cią­ga­ła burza. Po­trze­bo­wa­łem Arki, w któ­rej mógł­bym ją prze­trwać.

Z Ko­ścio­łem roz­sta­łem się jakoś krót­ko po bierz­mo­wa­niu. Obraz rze­czy­wi­sto­ści, który wi­dzia­łem, nie za bar­dzo zga­dzał się z tym pro­po­no­wa­nym przez do­gma­ty z ka­te­chi­zmu. Mia­łem też wiele za­rzu­tów co do sa­mych przed­sta­wi­cie­li. Jed­nak pew­ne­go upal­ne­go czwart­ku, po mę­czą­cej dwu­na­st­ce w pracy, czu­łem, że cze­goś po­trze­bu­ję. Ciszy. Chło­du. Wspól­no­ty…

Wstą­pi­łem na po­po­łu­dnio­wą mszę do świę­te­go Pio­tra i Pawła, na Pod­zam­czu, gdzie miesz­ka­łem. W środ­ku tylko kilka sta­ru­szek, młody ksiądz – nigdy wcze­śniej go nie wi­dzia­łem, do­stał tu swoją pierw­szą pa­ra­fię – i za­afe­ro­wa­ny mi­ni­strant, świe­żo po ko­mu­nii.

Roz­brzmia­ły dzwon­ki, potem ra­chi­tycz­ne śpie­wy. Na chwi­lę za­po­mnia­łem o wszyst­kim, o czym my­śla­łem jesz­cze przed chwi­lą. Pie­nią­dzach, skwa­rze pa­lą­cym ro­śli­ny, cho­ro­bie ojca. Czu­łem się tro­chę jak na na­bo­żeń­stwie ma­jo­wym za cza­sów dzie­ciń­stwa. Bez­tro­sko. Lekko na duchu. Sporo pew­nie do tego zdarzenia do­ło­żył fakt, że byłem okrop­nie zmę­czo­ny.

Od­pły­ną­łem na pierw­szym czy­ta­niu. Do­sko­na­le pa­mię­tam, co mi się wtedy śniło. Byłem znowu w pod­sta­wów­ce, ka­te­chet­ka wzię­ła nas na re­li­gii do ko­ścio­ła. Wy­da­wał się znacz­nie więk­szy i ciem­niej­szy niż w rze­czy­wi­sto­ści, ko­le­dzy w ławce z przo­du cały czas do mnie szep­ta­li, a ja tak bar­dzo chcia­łem się sku­pić na mo­dli­twie. W końcu wy­szli­śmy na ze­wnątrz, a tam… okrop­ny widok.

Znik­nę­ło mia­sto, świą­ty­nię ota­czał ogrom­ny mętny ocean, cią­gną­cy się aż po ho­ry­zont. Sza­lał na nim sztorm. Huk fal roz­bi­ja­ją­cych się o brzeg mnie prze­ra­żał. Ostat­nie, co pa­mię­tam, to głowa po­two­ra wy­ła­nia­ją­ca się z ki­pie­li.

Potem po­czu­łem czy­jąś dłoń na ra­mie­niu.

– Halo, wszyst­ko w po­rząd­ku?

Choć na twa­rzy księ­dza wi­docz­na była szcze­ra tro­ska, w pierw­szym od­ru­chu mocno się spe­szy­łem, jak­bym pod skórą spo­dzie­wał się, że i tak zaraz do­sta­nę burę.

– Prze­pra­szam, cięż­ki dzień w pracy, przy­snę­ło mi się…

– Snem też można chwa­lić Boga. Nie wi­dzia­łem cię tu wcze­śniej. Przy­jezd­ny?

– Nie, miesz­kam tu, na Pod­zam­czu, na Grodz­kiej. Po pro­stu… dawno tu nie za­glą­da­łem.

– Cie­szę się, że dzi­siaj się to zmie­ni­ło.

– Jak masz na imię?

– Cyryl.

– Ksiądz Adam. – Podał mi rękę na przy­wi­ta­nie. – Chciał­bym jesz­cze po­roz­ma­wiać, ale  zo­sta­ło mi sporo spraw do za­ła­twie­nia, pa­pier­ko­wa ro­bo­ta w kan­ce­la­rii pa­ra­fial­nej… Mam na­dzie­ję, że kie­dyś znowu do nas zaj­rzysz.

– Oczy­wi­ście. – Wsta­łem z ławki i ru­szy­łem w kie­run­ku wyj­ścia. – Szczęść Boże!

– Szczęść Boże!

I w ten spo­sób to się za­czę­ło. Odło­ży­łem na bok wszyst­kie teo­dy­cee, ko­smo­go­nie i oceny mo­ral­ne ko­ściel­nych hie­rar­chów, by zna­leźć opar­cie w wie­rze. Jak trwo­ga to do Boga. Po pro­stu byłem słaby. Z cza­sem zro­zu­mia­łem, że sła­bość to nie powód do wsty­du. Je­ste­śmy tylko kru­chym pyłem.

Ben­ja­min Fran­klin mówił, że w życiu pewne są tylko śmierć i po­dat­ki. Po­dat­ków już nikt tu nie po­bie­ra, co do śmier­ci zaś – mimo wszyst­ko ufam, że zo­sta­ła przez Niego po­ko­na­na. Myślę, że wię­cej racji miał He­ra­klit. Je­dy­nym pew­ni­kiem jest zmia­na.

Od czasu wi­zy­ty na tej mszy zmie­nił się ogrom rze­czy. W moim oto­cze­niu, na całym glo­bie. Tam­ten czwar­tek, zwy­czaj­ny ro­bo­czy dzień, był dla mnie gra­ni­cą mię­dzy sta­rym a nowym świa­tem.

Dwa ty­go­dnie póź­niej po­sze­dłem do spo­wie­dzi, przy­ją­łem ko­mu­nię świę­tą. Czu­łem się le­piej na duszy, choć do­oko­ła wszyst­ko się wa­li­ło. Rynki ru­nę­ły po ko­lej­nej pęk­nię­tej bańce. Fa­bry­ki na stre­fie eko­no­micz­nej ledwo zi­pa­ły, parę mie­się­cy póź­niej stra­ci­łem pracę, ostat­nią na sta­rych za­sa­dach, ze sto­sem pa­pie­ro­lo­gii, re­gu­la­mi­nów i ubez­pie­czeń. Potem ro­bi­łem już, co mo­głem i gdzie dało się wy­szar­pać żołd na ka­wa­łek chle­ba.

Od­szedł mój oj­ciec, prze­grał walkę z cho­ro­bą. Może to i do­brze. Nie mu­siał oglą­dać, jak to wszyst­ko się sta­cza. Cią­gle wie­rzył, że to tylko chwi­lo­we pro­ble­my, że ludz­kość jesz­cze od­bi­je się od dna i się­gnie ku gwiaz­dom. Lubił czy­tać space opery…

W te­le­wi­zji le­cia­ły re­la­cje z ko­lej­nych wojen. Obozy dla uchodź­ców na po­łu­dniu Eu­ro­py, coraz czę­ściej na­zy­wa­ne po pro­stu kon­cen­tra­cyj­ny­mi, pę­ka­ły w szwach. Komu udało się prze­do­stać dalej, miał pro­ble­my z pa­no­szą­cą się nie­chę­cią do ob­cych. Ksiądz Adam przy­jął do sie­bie na pa­ra­fii dwie ro­dzi­ny z Kur­dy­sta­nu.

Potem już rzad­ko oglą­dało się te­le­wi­zję. Dłuż­sze prze­rwy w do­sta­wie prądu, zimą awa­rie od wi­chu­ry, latem od upa­łów. Ben­zy­na była też coraz trud­niej­sza do zdo­by­cia. Bez szyb­kich do­staw i trwa­łej łącz­no­ści te­le­ko­mu­ni­ka­cyj­nej glo­bal­na wio­ska po­wo­li umie­ra­ła. Lu­dzie za­czę­li do­strze­gać, że muszą wziąć spra­wy we wła­sne ręce. Geo­in­ży­nie­ryj­ne plany speł­zły na ni­czym, zbyt trud­ne lub zbyt nie­bez­piecz­ne do zre­ali­zo­wa­nia. Wiel­cy tego świa­ta my­śle­li tylko o swo­ich bez­piecz­nych bun­krach. Pa­ste­rze stchó­rzy­li, owce mu­sia­ły więc same uło­żyć sobie życie na nowo.

I to ro­bi­li­śmy. Ktoś miał ka­wa­łek nie­użyt­ku, prze­ro­bił go pod upra­wy. Ktoś znał się na zio­łach, więc zbie­rał je na le­kar­stwa. Ktoś miał smy­kał­kę do elek­try­ki, spik­nął się z kimś, kto do­brze spa­wał, po­sta­wi­li małą tur­bi­nę wia­tro­wą, z któ­rej dało się wy­krze­sać tro­chę prądu. Bie­ga­łem od świtu do zmierz­chu po całej oko­li­cy, udzie­la­łem się przy wszyst­kim, przy czym mo­głem. Kwitł duch sa­mo­po­mo­cy, bez praw­ni­ków, umów. Pło­nę­ła War­sza­wa, pło­nął Ber­lin, pło­nę­ła Mo­skwa. Nikt już nie przej­mo­wał się pa­na­mi w gar­ni­tu­rach, gdzieś tam da­le­ko w wiel­kich gma­chach, ważne było to, co dzia­ło się tu, u nas.

Oj, i był to miecz obo­siecz­ny. Ten nowy świat wol­no­ści był darem, ta­len­tem, który otrzy­mał każdy, kto prze­trwał. Nie­któ­rzy sta­ra­li się go po­mno­żyć. Inni od razu wy­da­li go na broń i amu­ni­cję.

Trzy razy koń­czy­łem po­bi­ty do nie­przy­tom­no­ści i okra­dzio­ny. Sie­dem razy wy­cią­ga­łem ludzi z gru­zów wy­sa­dzo­nych bu­dyn­ków. Dwa­na­ście razy cho­wa­łem ofia­ry no­żow­ni­ków, w tym wła­sną matkę. Nie zli­czę, ile razy bu­dzi­łem się nocą przez od­gło­sy strza­łów.

Lecz cały czas mia­łem coś, do czego mo­głem wra­cać. Ko­ściół pro­wa­dzo­ny przez księ­dza Adama. W nim mo­dli­li­śmy się i wza­jem­nie pod­no­si­li­śmy na duchu. On też bar­dzo się zmie­nił. Do­sto­so­wa­li­śmy go do po­trzeb no­wych cza­sów, bez czuj­nych oczu kurii i Wa­ty­ka­nu. I jako wspól­no­tę, i jako bu­dy­nek. Miej­sce ławek za­ję­ły w więk­szo­ści le­go­wi­ska dla tych, któ­rzy przy­by­wa­li ze spa­lo­ne­go słoń­cem i ar­ty­le­rią po­łu­dnia i nie mieli gdzie się po­dziać. Znik­nę­ło złote ta­ber­na­ku­lum i część ob­ra­zów, ksiądz Adam sprze­dał je, by mieć na zapas leków dla po­trze­bu­ją­cych. Za­miast ko­le­jek po ho­stię i do kon­fe­sjo­na­łów były wie­cze­rze, przy któ­rych ła­ma­li­śmy się chle­bem, wza­jem­nie wy­zna­wa­li­śmy sobie nasze winy, za­nie­dba­nia.

To roz­pa­la­ło we mnie pło­mień na­dziei. Wy­zby­łem się stra­chu o jutro. Czu­łem wtedy obec­ność Boga, to pięk­ne cie­pło, które wy­peł­nia cię od środ­ka i po­zwa­la prze­żyć ko­lej­ny dzień pełen trudu. Mo­dli­łem się i pra­co­wa­łem, i szcze­rze mó­wiąc, choć nie raz do­skwie­rał mi głód i ból, było mi z tym le­piej, tak po pro­stu za­nu­rzyć się w co­dzien­nym życiu, niż kie­dyś, na stu­diach, kiedy ślę­cząc nad Hume’em czy Spi­no­zą, roz­draż­nio­ny czwar­tą kawą, pró­bowałem sfor­mu­ło­wać sens ist­nie­nia w ja­kichś mą­drych sło­wach.

No­ca­mi śni­łem zaś o Le­wia­ta­nie. Czę­sto po­wta­rzał się ten sam sche­mat – je­stem w pew­nym miej­scu, w domu, w ko­ście­le, w szpi­ta­lu, wy­cho­dzę na ze­wnątrz i wokół mnie bez­kre­sny ocean, a w nim ten ogrom­ny po­twór. Im star­szy się ro­bi­łem, tym dłu­żej wi­dzia­łem go tuż przed prze­bu­dze­niem, ośli­zgłe­go, z pa­skud­ny­mi śle­pia­mi, szcze­rzą­ce­go dłu­gie kły. Raz na­chy­lił swój łeb do mo­je­go ucha. Szep­nął sy­czą­cym gło­sem, że Potop do­się­gnie nas wszyst­kich.

Z bie­giem lat to wszyst­ko sta­wa­ło się jed­nak takie… mę­czą­ce. Nasza mała wspól­no­ta się prze­rze­dza­ła. Sporo osób ucie­kło na pół­noc, li­cząc na to, że uda im się do­stać do en­klaw bo­ga­czy i zna­leźć lep­sze życie. Część umie­ra­ła od cho­rób lub w wy­pad­kach, o do­bre­go chi­rur­ga było coraz trud­niej. Plony ubo­ża­ły. Roz­pa­no­szy­ły się gangi. Nawet głos księ­dza Adama coraz czę­ściej się łamał, kiedy roz­ma­wia­li­śmy.

Apo­ka­lip­sa trwa­ła, a Zba­wi­ciel wciąż nie nad­cho­dził.

Też mia­łem już wszyst­kie­go dosyć. Ko­lej­nych dni prze­pra­co­wa­nych w znoju, ze świa­do­mo­ścią, że bę­dzie już tylko go­rzej, że moje ciało robi się coraz star­sze, a Zie­mia coraz bar­dziej znisz­czo­na przez naszą byt­ność, nie­ro­ze­rwal­nie po­wią­za­ną ze zu­ży­ciem ener­gii i za­so­bów na­tu­ral­nych. To wszyst­ko we mnie się ku­mu­lo­wa­ło, du­si­ło, tłam­si­ło…

– Mam myśli sa­mo­bój­cze – wy­zna­łem któ­re­goś razu księ­dzu Ada­mo­wi. – Mam już tego wszyst­kie­go dosyć. Wąt­pię, by Bóg nad nami czu­wał… Jeśli ist­nie­je, to chyba nas nie­na­wi­dzi.

Ten tylko wes­tchnął głę­bo­ko i po­dra­pał się po bro­dzie.

– Mógł­bym po­wie­dzieć ci wiele rze­czy – od­parł pro­boszcz. – Że lu­dzie sami za­słu­ży­li sobie na ten los. Albo że po śmier­ci czeka nas wiecz­na na­gro­da. Ale nie po­trze­bu­jesz teraz ta­kich wy­wo­dów. Po­trze­bu­jesz współ­czu­cia. Po­wiem ci więc coś in­ne­go: ja też. Ja też wąt­pię. Też myślę o tym, żeby się pod­dać. Ale ufam Mu. Poza tym mam też was, moich sio­stry i braci. I dla was muszę dalej trwać w tej ziem­skiej piel­grzym­ce, choć­by nie wiem co.

I wtedy po pro­stu się roz­pła­kał. Przy­tu­li­li­śmy się na chwi­lę, a potem każdy po­szedł w swoją stro­nę, on na pa­ra­fię, ja do domu.

Był już późny wie­czór, od razu pa­dłem zmę­czo­ny do łóżka. Znów śnił mi się Le­wia­tan, tym razem jed­nak nie w oce­anie. Uno­sił się wy­so­ko w po­wie­trzu, a jego ciel­sko opla­ta­ło cały świat, przy­po­mi­na­ło smugi tok­sycz­ne­go dymu. Na­chy­lił swój łeb nade mną i po­wie­dział, że stąd nie ma uciecz­ki.

Na­za­jutrz nie po­sze­dłem do pracy w polu. Czu­łem się, jakby ktoś wy­rwał mi serce, zjadł mi duszę. Le­ża­łem w łóżku, prze­krę­ca­jąc się z boku na bok. Nie chcia­łem wy­cho­dzić z domu. Nie mia­łem siły. Co jakiś czas przy­sy­pia­łem i wi­dzia­łem pa­skud­ny pysk Le­wia­ta­na. Nawet nie wie­dzia­łem, co mamy za dzień. Przy­po­mnia­ły mi o tym do­pie­ro okrut­ne krzy­ki. Potem od­gło­sy strza­łów. Było ich znacz­nie wię­cej niż zazwyczaj, sły­sza­łem nawet ter­kot au­to­ma­tu, póź­niej ryk mo­to­cy­kli.

To był czwar­tek. W czwart­ki co ty­dzień spo­ty­ka­li­śmy się w ko­ście­le na wie­cze­rzy.

Wy­bie­głem z miesz­ka­nia i pędem pu­ści­łem się w kie­run­ku świą­ty­ni. Wkoło pełno ludzi, są­sie­dzi, każdy coś krzy­czał. Po chwi­li po­twier­dzi­ły się moje naj­gor­sze obawy.

Oszczę­dzę ci szcze­gó­łów tego, co wi­dzia­łem w środ­ku. Wspo­mnę tylko, że zgi­nął ksiądz Adam i prak­tycz­nie wszy­scy wier­ni, któ­rzy re­gu­lar­nie tu za­glą­da­li. Ko­bie­ty, dzie­ci, star­cy.

Spraw­cy… to byli jacyś ra­dy­kal­ni ide­ow­cy. Wy­ma­lo­wa­li na ścia­nach ko­ścio­ła te swoje bzdu­ry o tym, że Bóg jest mar­twy i że na świe­cie nie ma już Panów. Nawet nie za­sta­na­wia­łem się głę­biej, dla­cze­go to zro­bi­li. Cho­rym z nie­na­wi­ści nie są po­trzeb­ne po­wo­dy.

Ksiądz Adam nie po­zwa­lał wno­sić do świą­ty­ni broni, za­wsze kazał zo­sta­wiać ją w skrzy­ni przed wej­ściem. Wielu to się nie po­do­ba­ło, ale wszy­scy sza­no­wa­li jego wolę. Może gdyby tam­te­go dnia ktoś zła­mał ten zakaz… Może gdy­bym zwlókł się z łóżka wcze­śniej… Nie, nie wolno mi gdy­bać. Naj­wy­raź­niej już tak być mu­sia­ło.

Za­bra­łem krzyż z pier­si księ­dza Adama. Wła­sno­ręcz­nie zło­ży­łem jego ciało do grobu. Po­cie­sza­łem się myślą, że nie cier­piał długo. Że od­szedł tak, jak żył, oto­czo­ny przez naj­droż­szych bliź­nich.

Nie spa­łem przez na­stęp­ne dwie noce, wyjąc z żalu i bez­sil­no­ści. Nie wie­dzia­łem, co robić. Bła­ga­łem Boga, by wresz­cie dał mi jakiś znak. W trze­cim dniu za­sną­łem z wy­cień­cze­nia.

Le­wia­tan znów opla­tał całą Zie­mię. Skło­nił do mnie swój łeb i prze­mó­wił sło­wa­mi z księ­gi Hioba:

Gdy wsta­ję, mocni drżą ze stra­chu

i prze­ra­że­ni tracą przy­tom­ność.

Bo cię­cie mie­czem bez skut­ku,

jak dzida, strza­ła czy oszczep.

Dla mnie że­la­zo – to plewy,

brąz – niby drze­wo zbu­twia­łe.

Nie pło­szy mnie strza­ła z łuku,

kamień z procy jest źdźbłem dla mnie.

Dla mnie źdźbłem ma­czu­ga,

śmie­ję się z dzidy le­cą­cej.

Gdy się prze­bu­dzi­łem, wszyst­ko zro­zu­mia­łem. Le­wia­tan… naj­po­tęż­niej­sze stwo­rze­nie Boga. Wszech­świat. My­śle­li­śmy, że uda nam się go okieł­znać, i nasza wła­sna pycha zwró­ci­ła się prze­ciw­ko nam.

Mój ko­ściół, je­dy­ne miej­sce, w któ­rym czu­łem się jak w domu, zo­stał bru­tal­nie znisz­czo­ny, zgwał­co­ny. Stra­ci­łem je­dy­ną osto­ję. Czu­łem jed­nak, że to jesz­cze nie ko­niec. Bóg miał jesz­cze dla mnie jakiś plan. Po­ka­zał mi, że mam jesz­cze jeden dom. Jest nim ten ogrom­ny Le­wia­tan, ten świat, te pola, te łąki i te lasy. Krążę po nim, gło­sząc Dobrą No­wi­nę.

Wy­da­je się nam, że Le­wia­tan umie­ra. Ale to nie jest praw­da. To my umie­ra­my. Mu­si­my po­znać śmierć, żeby zro­zu­mieć, czym jest wiecz­ność.

 

***

 

Cyryl wypija łyk kom­po­tu, po czym śmie­je się nieco ner­wo­wo.

– Gdyby ktoś po­wie­dział mi w li­ceum, że tak bę­dzie wy­glą­dać moje życie, po­pu­kał bym się w głowę. Wy­obra­ża­łem sobie sa­me­go sie­bie jako pro­fe­so­ra w miesz­ka­niu peł­nym ksią­żek, z wi­do­kiem na ogrom­ne, fu­tu­ry­stycz­ne me­tro­po­lis. Zo­sta­łem wę­drow­nym dzia­dem opo­wia­da­ją­cym lu­dziom o swo­ich snach i o Bogu…

Za­ci­ska spra­co­wa­ne dło­nie i kła­dzie je na bla­cie.

– Tak czy ina­czej, chyba osta­tecz­nie mogę uznać sie­bie za fi­lo­zo­fa. Taki los był mi pi­sa­ny. Ina­czej być nie mogło. Nie za­wsze lubię roz­grze­by­wać prze­szłość, ale cza­sem to jest po­trzeb­ne, żeby zro­zu­mieć, skąd się w ogóle wzię­li­śmy tu i teraz… Dzię­ku­ję za wy­słu­cha­nie. Oby Pan miał cię w swo­jej opie­ce, przy­by­szu.

Znów na­sta­je cisza, prze­ry­wa­na tylko przez bzy­cze­nie ja­kie­goś owada, który za­plą­tał się tu z pola.

Wy­glą­da na to, że teraz moja kolej na opo­wieść. Spo­koj­nie, nie bę­dzie długa.

 

Licz­ba osób do­tknię­tych nie­do­ży­wie­niem na świe­cie

 

Kro­ni­karz

Wię­zień wy­obraź­ni, wię­zień przy­szło­ści

 

W tych gó­rach spę­dzi­łem prak­tycz­nie całe życie, z pa­ro­let­nią prze­rwą na stu­dia. Pa­trzy­łem, jak stoją tu nie­zmien­nie, pod­czas gdy ludz­kie osie­dla u ich stóp naj­pierw roz­kwi­ta­ły, a potem po­pa­da­ły w ruinę.

Za­wsze bałem się bólu i śmier­ci. Ucie­ka­łem przed nimi za wszel­ką cenę i tym samym czę­sto zdra­dza­łem wła­sne ide­ały. Nie zli­czę nawet, ile razy bra­ta­łem się z dia­błem, by­le­by tylko od­su­nąć od sie­bie widmo cier­pie­nia. Dla­te­go za­ło­ży­łem tę ko­mu­nę. Chcia­łem po pro­stu prze­stać już ucie­kać. Po­zwo­lić wejść każ­de­mu w te progi, choć­by i to była sama Pani z Kosą.

Kie­dyś, kiedy byłem jesz­cze młody, chcia­łem zo­stać pi­sa­rzem. Ka­ta­stro­fa go­spo­dar­cza na dobre prze­kre­śli­ła te plany. Zo­sta­ła mi­łość do hi­sto­rii, do ich utrwa­la­nia, stąd wszy­scy tu na­zy­wa­ją mnie Kro­ni­ka­rzem. Sły­sza­łem ich bar­dzo wiele. O świę­tym Mi­ko­ła­ju, który upra­wiał maki. O mil­czą­cym piel­grzy­mie, któ­re­go za­bra­ła burza na Śnież­ce. O rol­ni­ku, któ­re­go prze­śla­do­wa­ła wie­wiór­ka ze snów. O ko­bie­cie, która od­da­ła­by wszyst­ko za śrub­kę.

Wiesz, cza­sem myślę, że ten świat, w któ­rym ży­je­my, ta kra­ina, Nowy Li­ber­land, jest zu­peł­nie nie­moż­li­wa. Że to tylko ja­kieś ma­ja­ki, nie­lo­gicz­na wizja. Że w praw­dzi­wym świe­cie ko­laps cy­wi­li­za­cyj­ny po­to­czył się znacz­nie go­rzej: nie osta­ła się nawet reszt­ka wol­no­ści, za­miast wza­jem­nej po­mo­cy i em­pa­tii na­sta­ły czasy nie­okieł­zna­ne­go be­stial­stwa i ter­ro­ru, psy­cho­pa­tycz­ne jed­nost­ki trzy­ma­ły twar­dą ręką wła­dzę, że­ru­jąc na stra­chu, aż do mo­men­tu, w któ­rym już nie było kogo mor­do­wać.

Nawet jeśli to nie sen, Nowy Li­ber­land w końcu i tak sta­nie się nie­zdat­ny do życia, pętle kli­ma­tycz­nych sprzę­żeń zwrot­nych już się kręcą. Tak czy ina­czej, przy­szłość ra­czej nie bę­dzie wy­glą­dać ko­lo­ro­wo. Może mieć tylko jedną barwę. Czer­wień krwi.

Prze­czu­wa­li­śmy to. Spójrz tylko na te wszyst­kie dane, wy­kre­sy, mo­de­lo­wa­nia, które tutaj wiszą. Czy można było temu za­po­biec? Nie wiem. Nie oce­niam. Nie je­stem go­dzien. Zbyt wiele ciąży na moim su­mie­niu.

Nadal boję się zmian, mimo że prze­sze­dłem już ich tak wiele. Mam tylko jedną na­dzie­ję. Że choć­by nieważne, co się stało, lu­dzie kie­dyś po pro­stu sobie wy­ba­czą.

Dzię­ku­ję za to, że mnie wy­słu­cha­łeś, drogi przy­by­szu. Po­trze­bo­wa­łem tego. Nie zaj­mu­ję ci już wię­cej czasu. Oby los ci sprzy­jał w two­ich po­dró­żach. Chyba że, jeśli chcesz, po­wiedz mi, co o tym wszyst­kim my­ślisz…