NERDY NOSTALGIA - Gacek upada, ale wstaje

Przełom lat 1996/1997. W moje nerdowskie łapy wpada numer Batmana, dawno już niewidzianego. Otwieram, szykując się na śledztwa i pojedynki w mrocznym Gotham, a tymczasem… Bruce Wayne na wózku inwalidzkim! I w Anglii, z bandą bliżej nierozpoznawalnych typów! A w Gotham? Za Batmana robi… jakiś koleś w miksie złotej zbroi z kostiumem Gacka, z wyraźnymi problemami z psychiką i agresją oraz pretensjonalnym pseudo Azrael (dalej występujący jako Blond Sukinkot, zasłużenie)! Gdybym używał wtedy tego wyrażenia, głośne „what the fuck!?” pojawiłoby się w milisekundę. Oczywiście, zacząłem kopać za innymi odsłonami tej historii, a także dokupować co miesiąc ciąg dalszy i choć daleko mi było do skompletowania, chcąc nie chcąc stałem się uczestnikiem jednego z najważniejszych, pardon puryści, batmanowych eventów w latach 90-tych. I to tylko z niespełna dwoma latami obsuwy względem Ameryki (dystans między początkiem nich a u nas).

Nie było to jedno z bombastycznych wydarzeń w skali całego uniwersum, jakich znajdziemy na pęczki, ale Knightfall, bo o tym mowa, na pewno zamieszał w czysto batmanowej części świata DC. Tytuł zresztą może być mylący – historia była rozbudowaną na wiele odcinków i wszystkie gackowe magazyny z USA trylogią (Knightfall, Knightquest oraz KnightsEnd), a maniacy używają zwykle zbiorczego określenia KnightSaga. Ale dość pitolenia o nomenklaturze, o czym to było? Pokrótce (i ze SPOILERAMI): Batman miał ciężki okres. Zmęczony i udręczony, wątpiący w swoje działania, w domyśle załamany śmiercią ziomala – Supermana (też ją mieliśmy, via TM-Semic, ale to była wybitnie głuuupia historia), zaczyna się forsować i popełniać błędy. Cholera, nawet chodził do terapeutki, tak było poważnie. Niestety, pojawił się Bane. Jeśli kojarzycie teraz osiłka z serialu animowanego albo, co gorsza, przygłupa-neandertala z kiczfestu pod tytułem Batman & Robin, popełniacie błąd. Bane nie dość, że był napompowany rakiet fjuel stukrotnie bardziej niż nowy idol polskiego Internetu, to jeszcze natura obdarzyła go sprytem, inteligencją i pokładami perfidii. Nowy wróg zaczął bawić się z Batmanem w kotka i myszkę, pogarszając kondycję Mrocznego Rycerza, aż w końcu, w ramach finału, wypuścił na ulice wszystkich pensjonariuszy niesławnego Arkham. Batman, niemal telenowelowo osłabiony (brak snu, gorączka + wyżej wymieniony kryzys), wkroczył do akcji. Tytaniczny wysiłek sprawił potem, że Bane sklepał go gorzej niż wataha dresiarzy, po czym, od niechcenia… złamał mu kręgosłup. Szok. Każdy fan, który widział ikoniczny rysunek Bane’a uderzającego pokonanym Gackiem o kolano, nie zapomni do końca życia.

Jak można się domyśleć, to tylko początek trylogii, zakończony zresztą powołaniem Bat-Zamiennika. Okazał się nim Blond Sukinkot, pałętający się w towarzystwie Wayne’a. Wyróżniały go trzy cechy: A) był Francuzem B) nie tolerował Robina bardziej niż Christian Bale C) należał do tajemnego bractwa religijnych zabójców, a przez co miał za sobą wesołe dzieciństwo pełne indoktrynacji i prania mózgu. Batman pomógł mu z tym ostatnim problemem, a potem zaufał na tyle, by przekazać mu pelerynę. Odtąd akcja toczyła się dwutorowo. Bruce wyjechał do UK z Alfredem, szukać wspominanej terapeutki, bo, typowo dla wrażliwego herosa w średnim wieku, zakochał się w niej po uszy. Bat-Blondas tymczasem latał za kryminalistami, a, po doprawieniu gazem od znanego skądinąd Scarecrowa, powrócił do swoich licznych obsesji i zaprogramowanych odruchów assasyna (przy okazji zmieniając ikoniczny kostium w ultraprzesadzoną zbroję hi-tech). Oba wątki nie skończyły się dobrze – Blond Sukinkot zaczął poświęcać postronnych i kosić złoczyńców, Bruce przeżył małą tragedię. Ale przy okazji nadmiernego wystawienia na moce parapsychiczne, odzyskał władzę w nogach (trochę z dupy, ale cóż).

A potem zaczęło się najlepsze.

Bruce wrócił do Gotham, a Robin, jak to porządny chłoptaś, doniósł na Francuza. Eks-Batman uznał jednak, że siedzenie na wózku nie służy wymiataniu i podjął dodatkowy trening. Jaki? Za namową i pod kuratelą bezwzględnej zabójczyni (!) pokonał siedmiu arcymistrzów sztuk walki. Z których większość była NINJA (!!!), oprócz jednego bezrękiego dziada, jeszcze bardziej zresztą cool. Batman walczył przebrany za ninja w szpanerskiej masce nietoperza! Tu nastąpiło rozpuszczenie mózgu z nadmiaru wrażeń, a potem była jeszcze finalna konfrontacja oryginalnego i sukinkockiego Batmana.

Z udziałem, między innymi, helikoptera bojowego i Catwoman.

Nie trzeba więcej słów. Naprawdę.

Dlaczego Knightfall wygrał w wyścigu nostalgii, a nie jakiś Mega Marvel, z których ponad połowa tchnęła kultem? Primo, subiektywnie, pierwsze doświadczenie z dużym komiksowym wydarzeniem. Prawda, nie mega-crossoverem rozpisanym na wszystkie postaci wszechświata, ale te i tak są gęsto-często niezrozumiałe i przeładowane. Tutaj mamy wielowątkową, należycie epicką, ale i w miarę spójną fabułę. Lepszą niż ówczesne alternatywy: wspomniana śmierć Supermana czy ochłapy niesławnej i poczętej jako konkurencja dla eventów DC Sagi Klonów (pamiętam, że w zeszytach TM-Semic o Spidermanie klonek Ben Reilly paradował spory kawał czasu). Dalej, uświadomienie sobie rozległości samej serii o Batmanie. A raczej, dla niezorientowanego aż tak dzieciaka, rzut na głęboką wodę. Nightwing (czyli eks-Robin Dick Grayson) czy Oracle (Barbara Gordon, faworytka połowy nerdolandii, w tym niżej podpisanego) – to istotne postaci, które poznałem pierwszy raz przy lekturze Knightfall. Nie mówiąc o galerii złoczyńców, bo w rzeczonej sadze przewinęły się ich tabuny, od tych bardzo eksploatowanych (Joker, Scarecrow, Two-Face); przez wieloletnich, ale mniej wchłoniętych przez popkulturę (jak mój ulubieniec Mr Zsasz czy Mad Hatter); do kompletnie „jednostrzałowych” oprychów. A na tym nie kończyło się bogate korzystanie z dotychczasowego kontinuum. Czy wiedzieliście, że Gacuś miał niemego i garbatego magika od technologii, Harolda Allnuta? Moja reakcja wtedy: „Zaraz, a czemu Batman trzyma w piwnicy Quasimodo?”. I ostatnie – emocje. Dla dzieciaka, fana postaci, oczywiste wynikały ze stanu Batmana, jego upadku i ciężkiego powrotu. Gdy wydawało się, że Mroczny Rycerz złamał swój kodeks i zabił jednego z mistrzów walki, wczuwało się w klimat niepewności, czy to wszystko nie kosztuje ukochanego herosa zbyt wiele. Także zawód, jaki przeżył heros w związku z Blond Sukinkotem rozegrano dramatycznie, ale przekonująco. A to tylko czubek. Choć relacje między drugorzędnymi postaciami wtedy nie były aż tak dobrze znane, konflikt na linii zawiedziony wybraniem Azraela Robin – niezależny Nightwing – Batman ciekawił, odłączenie się Alfreda od Bruce’a i jego pozostanie w Anglii smuciło, a dylematy zdezorientowanego komisarza Gordona, nieświadomego podmianki osoby w kostiumie nietoperza, kazały z niecierpliwością przerzucać kartki. Prawda, wiele zwrotów akcji obliczono co do milimetra na takie reakcje fanów, ale kogo to obchodziło podczas śledzenia wydarzeń?

A po latach? Człowiek wie więcej. Zna smaczki. Wie, że seria miała być próbą odstawienia na bok Bruce’a Wayna ze strony scenarzystów, która okazała się porażką i krytyka planów wymusiła inny bieg fabuły. Jest świadomy, że całość skrócono, bo DC szykowało szersze wydarzenie w uniwersum, i być może mogło być dużo ciekawiej. Jak ocenić? Z jednej strony, to esencja prawdziwego, mrocznego i krwistego Batmana. Z ukazaniem ciężaru profesji superherosa, z ruszeniem dylematów moralnych i osobistych problemów z przyjaciółmi i podopiecznymi, a wreszcie z tryumfalnym powrotem. Takie historie się lubi. Plus, było sporo akcji i sporo elementów niesamowicie fajnych dla szczyli oczekujących fajerwerków. Z drugiej strony, można postrzegać Knightfall jako wykładnię tego, co w komiksach w latach 90-tych się zepsuło. Nadmierne podkręcanie aspektu brutalności i dorosłości, masturbowanie się psychologią postaci i nadmuchanymi dramatami, wciskanie na siłę nowych, sformatowanych pod antyherosowy Dark Age postaci. Sam psychol Azrael i jego zbroja z pazurami, miotaczem ognia i batarangów wydają się dużo bardziej śmieszne, niż budzące respekt. Lecz wiadomo, to zależy od preferencji i sentymentu. Ciężko ocenić też polskie wydanie. Na ile było obcięte – tego nie wie nikt (przypuszczam, że mogło być, wszak narracja za Oceanem toczyła się w co najmniej czterech tytułach komiksowych). Jeśli nie było, to szacunek się należy. O ile mi wiadomo, zabrakło w Polsce kilku historii podsumowujących, w typie Prodigal, gdzie Robin przywdziewa kostium Nietoperza, by złagodzić spięcia z mentorem. Ale to nic. Najważniejsze, że było, i pozwoliło spojrzeć na Batmana nieco innego, niż się dotychczas znało. Z KnightsEnd zakończyła się też pewna epoka dla Mrocznego Rycerza w TM-Semic. Finał już ukazywał się pod szyldem Batman & Superman, a ten mariaż z niedorzecznym Kryptonianinem, choć nadal nie brakowało dobrych historii, zwiastował koniec tytułu i rychły koniec epoki. Pozostało dobre wrażenie, a saga o upadku i powrocie Bruce’a Wayne’a przypomina się przy seansach odsłon Nolana czy podczas gry w znakomite Arkham Asylum. A to się liczy.

Jak już będę miał, hehe, nadmiar kasy, to sobie kupie jakieś, zapewnie ultradrogie, wydanie zbiorcze. Za stare czasy.

P.S.

Percepcja małolata nie jest jednak dobra we wszystkich przypadkach. Jako przerywniki w opisywanej sadze, TM-Semic wrzucało w pojedyncze numery samodzielne historie. Wziąłem jeden taki zeszyt z półki. Patrzę: rysunki jakieś dziwne, zero akcji, jakieś niezrozumiałe schizy. Odłożyłem. Głupio i trochę wstyd, bo to były Machiny, jedna z najlepszych wariacji na temat Batmana, jakie u nas wyszły.

Ech, młodość ma swoje prawa.