Najgorszy bard w mieście

Le­lu­ja było mia­stem. Praw­da, że nie­zbyt wiel­kim. Praw­da, że nieco może za­py­zia­łym. Ale jed­nak mia­stem.

 

Miało mury miej­skie i aż dwie miej­skie bramy. Po­łu­dnio­wą i Tę Od Borów Tam­chol­skich. Miało rów­nież straż­ni­ka. Jed­ne­go, przy bra­mie Po­łu­dnio­wej. Ta Od Borów Tam­chol­skich była tak za­rdze­wia­ła, że nie da­wa­ła się otwo­rzyć. Nie było więc sensu jej strzec.

Miało Rynek i sto­ją­cy przy nim ra­tusz, w któ­rym re­zy­do­wał Bur­mistrz i Rada Miej­ska, zło­żo­na z żony Bur­mi­strza.

Miało bu­dy­nek sądu i wię­zie­nie, z bo­ga­to wy­po­sa­żo­ną izbą tor­tur. Bra­ko­wa­ło je­dy­nie sę­dzie­go i kata. Co w sumie nie sta­no­wi­ło spe­cjal­ne­go pro­ble­mu, gdyż i tak wszel­kie spory na­tu­ry praw­nej, od stu­le­ci, roz­wią­zy­wa­no za po­mo­cą spon­ta­nicz­nych i barw­nych (głów­nie czer­wie­nią) sa­mo­są­dów.

Miało do­sko­na­le pro­spe­ru­ją­cą fak­to­rię han­dlo­wą i “Go­spo­dę”, nie ma­ją­cą sobie rów­nych w całym kraju. Co nie za­wsze i nie przez wszyst­kich od­czy­ty­wa­ne było jako kom­ple­ment.

Miało kuź­nię, od świtu do zmierz­chu tęt­nią­cą ży­ciem.

Miało łaź­nię, która ży­ciem tęt­ni­ła od zmierz­chu do świ­ta­nia i któ­rej pra­cow­ni­ce, zwane eu­fe­mi­stycz­nie “ła­zieb­ny­mi”, ofe­ro­wa­ły klien­tom sze­ro­ki wa­chlarz usług, znacz­nie wy­kra­cza­ją­cy poza zwy­cza­jo­we mycie ple­ców. Ofe­ro­wa­ły także rów­nie sze­ro­ki wa­chlarz, bar­dzo cza­sa­mi eg­zo­tycz­nych, cho­rób we­ne­rycz­nych. Co z kolei do­star­cza­ło za­ję­cia miej­sco­we­mu me­dy­ko­wi.

Mia­sto po­sia­da­ło bo­wiem wła­sne­go me­dy­ka. Oraz bal­wie­rza, ry­ma­rza, sny­ce­rza i wielu in­nych za­cnych rze­mieśl­ni­ków, zrze­szo­nych w ogól­no­kra­jo­wych ce­chach. A nawet cza­row­ni­cę, która co praw­da do żad­ne­go cechu nie na­le­ża­ła, ale po­tra­fi­ła rzu­cać pierw­szo­rzęd­ne uroki.

Tak, tak, można tu było zna­leźć wszyst­ko, co nie­zbęd­ne jest mia­stu do pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia. No, po­wiedz­my po pro­stu – do funk­cjo­no­wa­nia.

Ale przede wszyst­kim Le­lu­ja miało swoją Hi­sto­rię.

Za­wi­nię­ta pie­czo­ło­wi­cie w mięk­ko wy­pra­wio­ne skóry cie­lę­ce, spo­czy­wa­ła w spe­cjal­nym ku­frze, w domu Bur­mi­strza. Wy­cią­ga­na przy oka­zji szcze­gól­nie uro­czy­stych świąt (ta­kich jak na przy­kład rocz­ni­ca za­ło­że­nia mia­sta) i od­czy­ty­wa­na gło­śno na rynku, sta­no­wi­ła chlu­bę miesz­kań­ców Le­lu­ja. I cho­ciaż wszy­scy znali ją na pa­mięć, mogli go­dzi­na­mi słu­chać o krwa­wej Woj­nie Magów, czy na­jeź­dzie okrut­nej Dzi­kiej Hordy. Były to opo­wie­ści mrocz­ne i przej­mu­ją­ce grozą. I, przy­znać trze­ba, nieco pod­ko­lo­ry­zo­wa­ne.

Praw­dzi­wa Wojna Magów wy­bu­chła gdy Czar­ny Alvin oskar­żył Mrocz­ne­go Al­fre­da o kra­dzież wy­jąt­ko­wo skom­pli­ko­wa­ne­go za­klę­cia. Trwa­ła pra­wie sie­dem minut i za­koń­czy­ła się pod­bi­tym okiem (Alvin) i krwa­wie­niem z nosa (Al­fred) oraz głę­bo­ką, wza­jem­ną nie­chę­cią obu prze­ciw­ni­ków. Jeśli zaś cho­dzi o na­jazd Dzi­kiej Hordy, to po­dob­no wcale nie była taka dzika, jak mó­wio­no. Do sa­me­go końca, mając już stry­czek na szyi, za­pew­nia­ła, że nie miała wcale złych za­mia­rów, że po pro­stu zbo­czy­ła ze szla­ku i chcia­ła je­dy­nie za­py­tać o drogę. Któż jed­nak słu­chał­by wy­ja­śnień odzia­nej w skóry i uzbro­jo­nej po zęby Ama­zon­ki? Horda za­dyn­da­ła na rynku, ku prze­stro­dze innym po­ten­cjal­nym na­jeźdź­com.

Cóż, le­luj­scy kro­ni­ka­rze po­waż­nie trak­to­wa­li hasło: “To my, dzi­siaj, two­rzy­my hi­sto­rię”. Two­rzy­li więc hi­sto­rię jak chcie­li i kiedy chcie­li. Co, od pew­ne­go czasu, i tak nie miało więk­sze­go zna­cze­nia.

Coraz wię­cej rze­czy tra­ci­ło na zna­cze­niu, w mie­ście bo­wiem po­ja­wił się Je­re­miasz.

***

“już cie nie ko­cham Kon­ra­dzie”

krzy­kła “zbyt wiele nas dzie­li”

ode­szła, on zo­stał w nie­ła­dzie

i w zmię­tej mi­ło­ścio po­ście­li

***

Kur­desz nie był wła­ści­wie złym czło­wie­kiem. Ow­szem, by­wa­ło cza­sa­mi, że mijał się z praw­dą. Jed­nak­że tylko wtedy, gdy coś mówił. Nie przy­wią­zy­wał rów­nież szcze­gól­nej wagi do świę­te­go prawa wła­sno­ści. Chyba, że była to jego wła­sność. Zda­rza­ło mu się kopać le­żą­cych. Zwłasz­cza, gdy byli już nie­przy­tom­ni i nic nie wska­zy­wa­ło na to, że szyb­ko się pod­nio­są. Ale kiedy miał kopać, skoro bo­go­wie ob­da­rzy­li go wzro­stem sie­dzą­ce­go psa i mu­sku­la­tu­rą cho­re­go na su­cho­ty wró­bla? W bogów zresz­tą, na dobrą spra­wę, też nie wie­rzył. Tylko nie wy­po­wia­dał się gło­śno na ich temat. Ot tak, na wszel­ki wy­pa­dek. No i oszu­ki­wał przy grze w kości. Nie­wie­le mu to po­ma­ga­ło, zwy­kle i tak prze­gry­wał, no ale jed­nak.

Tym nie­mniej, jak już wspo­mnia­łem, nie był złym czło­wie­kiem. Nigdy, na przy­kład, nie miał ocho­ty ni­ko­go zabić. Do­pó­ki nie usły­szał Je­re­mia­sza.

***

i zer­kła na niego ckli­wie,

i serce jej jak nie puk­nie,

a on ca­łu­je jom chci­wie

i wpy­cha rence pod suk­nie

***

Huf­nal Bar­ba­rzyń­ca był… no co tu dużo gadać, był bar­ba­rzyń­cą z da­le­kiej pół­no­cy. Prze­by­wa­jąc od czter­na­stu lat w Mie­ście na­brał co praw­da nieco ogła­dy, ale na­tu­ry nie da się oszu­kać. Co z tego, że za­czął nosić san­da­ły i prze­pa­skę bio­dro­wą? Co z tego, że nie za­bi­jał każ­de­go na­po­tka­ne­go męż­czy­zny, nie pod­pa­lał każ­de­go mi­ja­ne­go domu i nie gwał­cił każ­dej ko­bie­ty w za­się­gu, że tak po­wiem, ręki? Co z tego, że no­ca­mi, w za­ci­szu swo­jej kom­na­ty, przy sła­bym świe­tle mi­go­czą­cej świe­cy, z wy­pie­ka­mi na twa­rzy, czy­ty­wał wzru­sza­ją­ce po­wie­ści Stal­lo­wej Da­niel­li? Dalej mówił ze śmiesz­nym ak­cen­tem, pluł na pod­ło­gę “Go­spo­dy”, żarł jak pro­się i pił ol­brzy­mie ilo­ści pod­łe­go piwa. Na­praw­dę ol­brzy­mie, nawet przy za­ło­że­niu, że po­ło­wę roz­le­wał. Fakt, wielu miej­sco­wych, uro­dzo­nych i wy­cho­wa­nych w mie­ście za­cho­wy­wa­ło się po­dob­nie. Z tym, że oni ro­bi­li to w spo­sób cy­wi­li­zo­wa­ny. A Huf­nal dzi­ku­sem się uro­dził i dzi­ku­sem po­zo­stał. Nawet on sam czuł, że bar­ba­rzyń­skie in­stynk­ty drze­mią­ce gdzieś na dnie jego duszy, w każ­dej chwi­li mogą się obu­dzić. Szcze­gól­nie, gdy słu­chał Je­re­mia­sza.

***

“po­wiedz czy ko­chasz mię miła?”

pyta, a na to ta szma­ta:

“szcza­ła mi­ło­ści chi­bi­ła,

dziś ko­cham two­je­go brata”

***

Ko­chaś lubił ma­wiać o sobie, że bo­go­wie stwo­rzy­li go do mi­ło­ści. To samo mó­wi­ły wszyst­kie oko­licz­ne, mało or­to­dok­syj­ne, mę­żat­ki. No, pra­wie wszyst­kie, bo żona ko­wa­la, w trak­cie wy­ko­ny­wa­nia jed­nej z wy­my­ślo­nych przez Ko­cha­sia mi­ło­snych akro­ba­cji, zwich­nę­ła szczę­kę i mówić w ogóle nie mogła. Co zresz­tą nie prze­szka­dza­ło ani jej, ani Ko­cha­sio­wi. Ani nawet ko­wa­lo­wi, który świę­cie wie­rzył, że żona spa­dła ze scho­dów, a który po całym dniu spę­dzo­nym w kuźni cenił sobie spo­kój i przede wszyst­kim ciszę do­mo­we­go ogni­ska.

Ko­chaś wszyst­ko co robił, robił z mi­ło­ści i dla mi­ło­ści. Bo te parę du­ka­tów, które in­ka­so­wał od każ­dej z za­do­wo­lo­nych ko­biet, to prze­cież w dzi­siej­szych cza­sach żadne pie­nią­dze. Ostat­nio jed­nak, coraz czę­ściej zda­rza­ło się, że Ko­cha­sio­wi… Że Ko­chaś nie sta­wał na wy­so­ko­ści za­da­nia. Nie po­ma­ga­ły żadne wschod­nie tech­ni­ki, żadne (naj­czę­ściej rów­nież wschod­nie) afro­dy­zja­ki. Na próż­no roz­cza­ro­wa­ne ko­bie­ty szep­ta­ły do uszu ko­chan­ka mi­ło­sne za­klę­cia. Na próż­no po­trzą­sa­ły miesz­ka­mi. Peł­ny­mi monet. Ko­chaś po­zo­sta­wał nie­czu­ły za­rów­no na słowa, jak i na brzęk złota. Bo­wiem w jego uszach wciąż brzmia­ły dźwię­ki pie­śni Je­re­mia­sza.

***

“mu­szem ci wy­znać ma córko”

rze­kła łzy lejąc go­ron­ce

i ga­piąc się na po­dwór­ko

“Hi­po­lit nie jest twym ojcem”

***

Mar­cjan­na była twar­dą ko­bie­tą. Oczy­wi­ście, twar­dość ta nie do­ty­czy­ła ana­to­mii Mar­cjan­ny. Jako “ła­zieb­na” po­sia­da­ła wszel­kie, wła­ści­we swej pro­fe­sji, mięk­ko­ści. We wła­ści­wych miej­scach i w do­sko­na­łych pro­por­cjach. Za to cha­rak­ter… Nic nie było w sta­nie go zła­mać. Żadne prze­ciw­no­ści losu nie były po­tra­fi­ły ze­trzeć uśmie­chu ze ślicz­nej twa­rzycz­ki Mar­cy­si. Nawet po­wszech­na, cho­ciaż w przy­pad­ku nie­któ­rych męż­czyzn nie­zu­peł­nie szcze­ra, po­gar­da, którą oka­zy­wa­no w mie­ście pra­cow­ni­com łaźni.

Ha­ro­wa­ła w pocie czoła i od­kła­da­ła wszyst­kie za­ro­bio­ne pie­nią­dze. Wie­dzia­ła, że za dwa, naj­wy­żej trzy lata, bę­dzie mogła prze­stać zaj­mo­wać się cu­dzy­mi in­te­re­sa­mi i otwo­rzy wła­sny. Wy­ma­rzo­ny, upra­gnio­ny skle­pik z eg­zo­tycz­ny­mi pach­ni­dła­mi. Nie, nie w Le­lu­ja. W samej sto­li­cy. Ta świa­do­mość spra­wia­ła, że Mar­cjan­na była za­wsze w do­sko­na­łym hu­mo­rze. Za­wsze roz­ga­da­na i ro­ze­śmia­na. Nikt nigdy nie wi­dział jej pła­czą­cej. Do­pó­ki nie usły­sza­ła po raz pierw­szy pie­śni Je­re­mia­sza.

***

“znowu pła­czesz? dla­cze­go?

po­wiedz co ci tak ciąży”

“nie ko­cham już Da­ma­ze­go,

a znowu je­stem z nim w ciąży”

***

Bar­na­ba był świet­nym obe­rży­stą. Nie­któ­rzy, pa­trząc na szyld jego “Go­spo­dy” za­rzu­ca­li mu brak fan­ta­zji. Ale kiedy póź­niej po­rów­ny­wa­li za­war­tość swo­ich misek ze sta­ran­nie wy­pi­sa­nym na ścia­nie ja­dło­spi­sem, zmie­nia­li zda­nie. Fan­ta­zja Bar­na­by nie miała gra­nic! Bo tylko czło­wiek o nie­ogra­ni­czo­nej wy­obraź­ni mógł na­zwać bru­nat­ną breję o kon­sy­sten­cji i smaku kleju – “Nie­biań­ską Cie­lę­cą Am­bro­zją”, a pod­łe­go, kwa­śne­go si­ka­cza – “Przed­nim To­ka­jem”. Co dziw­ne, de­wi­za Bar­na­by, że lu­dzie zje­dzą i wy­pi­ją każde świń­stwo, jeśli tylko ład­nie się na­zy­wa, spraw­dza­ła się w stu pro­cen­tach. Każ­de­go dnia, tuż po zmierz­chu, głów­na izba “Go­spo­dy” za­peł­nia­ła się ludź­mi. Żuli z tru­dem “De­li­kat­ną Dro­bio­wą Nie­spo­dzian­kę Ze Śliw­ką”, krzy­wiąc się nie­mi­ło­sier­nie po­pi­ja­li “Zło­ci­stą Mał­ma­zję Z Da­le­kie­go Wscho­du” i wszy­scy, bez wy­jąt­ku wpa­try­wa­li się w ma­leń­ką scenę, na któ­rej za­trud­nio­ny przez Bar­ba­bę Je­re­miasz stro­ił swój in­stru­ment. Wszy­scy bo­wiem cze­ka­li na dal­szy ciąg pie­śni.

***

on był ra­czej sła­be­usz,

ona – dzie­wu­cha jak rzepa,

cze­muż, bo­go­wie, ach cze­muż,

szcza­ła mi­ło­ści jest ślepa.

***

Póź­niej mó­wio­no, że czło­wiek ten nad­szedł od pół­no­cy od bramy Tej Od Borów Tam­chol­skich. Było to prak­tycz­nie nie­moż­li­we, ale lu­dzie uwiel­bia­ją opo­wia­dać nie­stwo­rzo­ne hi­sto­rie. Tak na­praw­dę nikt nie wi­dział, kiedy Je­re­miasz po­ja­wił się w mie­ście. Za­uwa­żo­no go do­pie­ro wtedy, gdy po raz pierw­szy za­grał w “Go­spo­dzie” Bar­na­by.

To był pa­mięt­ny wie­czór. Już ty­dzień wcze­śniej na drzwiach “Go­spo­dy” po­ja­wił się, wy­ko­na­ny przez sa­me­go Bar­na­bę, afisz in­for­mu­ją­cy o wy­stę­pie “naj­lep­sze­go barda na­szych cza­sów”. Oraz o dwu­dzie­sto­pro­cen­to­wej zniż­ce na wszyst­kie trun­ki. Pra­gnie­nie przy­wio­dło do “Go­spo­dy” wielu gości. Rzecz dys­ku­syj­na, czy bar­dziej pra­gnę­li mu­zy­ki, czy ta­nich na­pit­ków. Ważne, że przy­szli. A póź­niej wra­ca­li każ­de­go wie­czo­ra. I żaden z nich nie po­tra­fił po­wie­dzieć dla­cze­go.

Już pierw­sze dźwię­ki pie­śni Je­re­mia­sza wy­war­ły na wi­dzach pio­ru­nu­ją­ce wra­że­nie. Wpa­dły w uszy i zmie­ni­ły mózgi w po­ma­rań­czo­wy ki­siel (nie wiem dla­cze­go po­ma­rań­czo­wy). Wzrok słu­cha­czy zmęt­niał, a twa­rze za­sty­gły w gry­ma­sie bez­gra­nicz­ne­go zdu­mie­nia. Tylko szczę­ki po­ru­sza­ły się ryt­micz­nie, prze­żu­wa­jąc pod­su­wa­ne wciąż przez Bar­na­bę świń­stwa. Dziw­ny ten amok trwał pra­wie go­dzi­nę. Prze­rwał go sam Je­re­miasz, moc­niej­szym od po­zo­sta­łych akor­dem i sło­wa­mi: “o tem co było dali, do­wie­cie siem pań­stwo jutro, o ty samy porze”. Ko­lej­ny wie­czór był po­dob­ny. Po nim na­stęp­ny. I jesz­cze jeden. I tak to trwa­ło od pra­wie roku. Aż do kwiet­nio­wej Nocy Upio­rów.

***

aż spa­dła głowa le­le­nia,

gdy trza­sły drzwi ode dworu

“dość już mam chę­do­że­nia,

pój­dem se do klasz­to­ru”

***

Noc Upio­rów była tra­dy­cyj­nym le­luj­skim świę­tem zmar­łych. Nie ozna­cza to by­naj­mniej, że miesz­kań­cy mia­sta w jakiś szcze­gól­ny spo­sób czci­li pa­mięć swo­ich nie­ży­ją­cych krew­nych i zna­jo­mych. To wła­śnie owi nie­ży­ją­cy krew­ni i zna­jo­mi świę­to­wa­li tej nocy. Każdy z nich, jeśli tylko uznał, że ma coś do za­ła­twie­nia w świe­cie ży­wych, mógł wstać z grobu i za­krząt­nąć się wokół swo­ich spraw. Przy­znać trze­ba, że nie­wie­lu ko­rzy­sta­ło z tej oka­zji. Śmierć roz­le­ni­wia. Jeśli już komuś chcia­ło się ru­szać do­stoj­ne zwło­ki, to prze­waż­nie cho­dzi­ło o ja­kieś dro­bia­zgi, w stylu wy­jąt­ko­wo szpet­ne­go po­mni­ka, czy nie naj­le­piej do­bra­ne­go epi­ta­fium.

Tego jed­nak roku, pierw­sze­go roku po­by­tu Je­re­mia­sza w mie­ście, na le­luj­skim cmen­ta­rzu rojno było i gwar­no. Nie wia­do­mo dla­cze­go więk­szość bar­dów ten wła­śnie cmen­tarz wy­bra­ła sobie na miej­sce po­chow­ku. Spo­czy­wa­li tutaj i Ję­drzej Waj­de­lo­ta, i Krzysz­tof Zza Nusji. Przy­by­ły z pół­no­cy skald Olaf, któ­re­go z racji nie­wy­bred­ne­go hu­mo­ru jego sag zwano po­wszech­nie Ru­ba­szen­ką. To­masz z Ba­gien, któ­re­go pie­śni inni bar­do­wie uwa­ża­li za co­kol­wiek dzie­cin­ne i Sta­ni­sław “I Owym”, który swój przy­do­mek za­wdzię­czał fak­to­wi, iż każdy wy­stęp roz­po­czy­nał sło­wa­mi: “Za­śpie­wam wam dziś i o tym, i owym”. Oraz wielu, wielu in­nych. I wszy­scy oni, bez wy­jąt­ku, opu­ści­li swoje mo­gi­ły i dys­ku­to­wa­li za­wzię­cie.

Prym wiódł, po­dob­nie z resz­tą jak za życia, Ję­drzej Waj­de­lo­ta.

– Nie może to być – mówił. – Nie może to być, by takie bez­ta­len­cie, przez po­mył­kę jeno bar­dem zwane, bez­cze­ści­ło pa­mięć swych wiel­kich po­przed­ni­ków. Pa­mięć praw­dzi­wych ar­ty­stów. Naszą pa­mięć.

– Słusz­nie – wtrą­cił Krzysz­tof Zza Nusji. – Do­cho­dzi do tego, że lu­dzie nie chcą już słu­chać pie­śni przez nas stwo­rzo­nych. Nie w gło­wach im nasze dzie­ła, jeno cały ten, jak mu tam, Je­re­miasz.

– Wy, Krzysz­to­fie, mie­li­ście czas do tego przy­wyk­nąć – za­kpił Olaf. – I tak prze­cież gry­wa­li­ście prze­waż­nie dla pu­stej sali. Go­rzej, że i moje sagi, tak ongiś po­pu­lar­ne, po­wo­li od­cho­dzą w za­po­mnie­nie.

– Po­pu­lar­ne?! – ura­żo­ny Krzysz­tof pró­bo­wał się od­gryźć. – Może i były po­pu­lar­ne, sko­roś za­wsze tak schle­biał gu­stom ga­wie­dzi. Te twoje opo­wie­ści “z pa­zu­rem”. Co to niby wska­zy­wać miał, ob­na­żać i wy­szy­dzać, a któ­ren oka­zał się jeno wy­szczer­bio­nym pa­znok­ciem…

– Ale tło­czy­li się lu­dzi­ska, żeby tego po­słu­chać.

– Szko­da tylko, że tym tłoku miej­sca dla praw­dzi­wej sztu­ki nie zo­sta­ło. Gdzie się po­dzie­wa­ła muza po­ezji, gdyś te swoje sagi ba­zgro­lił?

– Ję­cza­ła ci­chut­ko w sa­mot­no­ści, przez was gdzieś po ką­tach chę­do­żo­na…

– Pax, mości pa­no­wie, pax mię­dzy ar­ty­sty – Ję­drzej Waj­de­lo­ta po­sta­no­wił prze­rwać na­bie­ra­ją­cą tempa kłót­nię. – Nie miej­sce na po­dob­ne dys­pu­ty. A i czasu za wiele nie ma. Cho­ciaż, po praw­dzie, z nas wszyst­kich, ja naj­wię­cej o praw­dzi­wej sztu­ce po­wie­dzieć mogę. Wszak moim pie­śniom ani na ar­ty­zmie, ani na po­pu­lar­no­ści nie zby­wa­ło…

– Boś, sobie jeno zna­nym spo­so­bem, wszyst­kich w kraju ba­ka­ła­rzy na­kło­nił, aby dziat­kom nie­win­nym, pa­cho­lę­tom bied­nym, słu­chać twych pie­śni na­ka­zy­wa­li – wy­rzu­cił z sie­bie roz­ża­lo­ny Krzysz­tof, który za­wsze za­zdro­ścił Waj­de­lo­cie, a któ­re­mu rze­czy­wi­ście nie zda­rzy­ło się nigdy grać dla wię­cej niż pię­ciu osób rów­no­cze­śnie.

– Słu­cha­ła ich nie tylko dzia­twa szkol­na – rzekł Ję­drzej pęcz­nie­jąc z dumy. – Nawet hen, za oce­anem…

– Gdzie nikt nie zna na­sze­go ję­zy­ka… – do­rzu­cił Olaf.

– Tak, gdzie nikt… – przy­tak­nął od­ru­cho­wo Waj­de­lo­ta. Po czym za­milkł jak nie­pysz­ny.

Mil­czą­cy dotąd Jerzy, który wiecz­nie przez po­zo­sta­łych po­stur­hi­wa­ny, rzad­ko za­bie­rał głos, tup­nął nogą.

– Dość tego! – wrza­snął. – Dość tych głu­pich waśni. Czy­ście za­po­mnie­li, że bard żyje tak długo, jak długo w pa­mię­ci ludz­kiej żyją jego utwo­ry? Nie­waż­ne, udane czy nie. Co sta­nie się z nami, gdy lu­dzie, słu­cha­ją­cy Je­re­mia­sza, zu­peł­nie za­po­mną nasze pie­śni?

Za­pa­dła cisza. Nomen omen – gro­bo­wa.

– Ktoś w ogóle wie jak się na­zy­wa to, po­żal­cie się bo­go­wie, “dzie­ło”.

– “Szcza­ły boga mi­ło­ści tra­fia­jo dzie chco” – wy­rwa­ło się To­ma­szo­wi z Ba­gien.

Po­zo­sta­li po­pa­trzy­li na niego po­dejrz­li­wie. Gdyby nie był tru­pio blady, pew­nie za­czer­wie­nił­by się z za­kło­po­ta­nia.

– No co? Leżę tu naj­kró­cej. Pół roku za­le­d­wie. Sły­sza­ło się to i owo przed śmier­cią.

– Tak… – An­drzej Waj­de­lo­ta po­now­nie prze­jął ini­cja­ty­wę. – Jerzy ma rację, trze­ba coś zro­bić.

Za­sta­na­wiał się przez chwi­lę, po czym pod­jął, ści­sza­jąc głos:

– Myślę, że uczy­ni­my tak…

Po­zo­sta­li po­chy­li się ku niemu, słu­cha­jąc uważ­nie i po­ta­ku­jąc od czasu do czasu gło­wa­mi. Po kwa­dran­sie, ję­cząc i za­wo­dząc upior­nie, ru­szy­li w kie­run­ku “Go­spo­dy”. I tylko wlo­ką­cy się na końcu To­masz mru­czał pod nosem:

– Szko­da, cho­le­ra, szko­da. Za­wsze byłem cie­kaw, czy Ma­te­usz dowie się, że Ja­nu­ary nie jest jego praw­dzi­wym synem. I czy Kla­ry­sa od­naj­dzie za­gi­nio­ną sio­strę – bliź­niacz­kę.

***

Nikt nie wie, co wy­da­rzy­ło się w kom­na­cie Je­re­mia­sza, na pod­da­szu “Go­spo­dy”. Wia­do­mo je­dy­nie, że słu­żą­cy Bar­na­by przez wiele go­dzin ze­skro­by­wał ka­wał­ki “naj­lep­sze­go barda na­szych cza­sów” ze ścian, pod­ło­gi i su­fi­tu. Sam Bar­na­ba nie brał w tym udzia­łu. Po pierw­sze, uwa­żał wszel­kie prace po­rząd­ko­we za nie­god­ne go­spo­da­rza. Po dru­gie, był za­ję­ty. Sie­dział przy wiel­kim stole w głów­nej izbie i przy­gry­za­jąc język, sta­ran­nie ka­li­gra­fo­wał nowy afisz:

“DZIŚ WIE­CZO­REM

GER­WA­ZY – NAJ­LEP­SZY UCZEŃ JE­RE­MIA­SZA

PRZED­STA­WI PAŃ­STWU

DAL­SZE DZIE­JE BO­HA­TE­RÓW

JEGO PIE­ŚNI.

Każde trze­cie piwo za pół ceny. Orzesz­ki darmo.”

Bo­wiem “szcza­ły boga mi­ło­ści tra­fia­jo dzie chco”. I będą tra­fia­ły. Bez końca.