Cyrk

W tym miasteczku dawno nie było żadnych zabaw, dlatego wszyscy ucieszyli się z wiadomości o przyjeździe cyrku. Młodzi czy starzy, kobiety czy mężczyźni – wyczekiwali na dzień, gdy będą mogli zobaczyć wielki namiot zwiastujący zabawę.

Dzień ten nadszedł w pierwszych tygodniach października – gdy świat pogrążony był już w pomarańczowo-czerwonych barwach. Dzieci z radością wędrowały za rodzicami, oczarowane magicznym słowem „Cyrk", a dorośli z niecierpliwością czekali na przypomnienie dzieciństwa, na smak waty cukrowej. Namiot był ogromny – żółty, błyszczący, pełen kolorowych wstążek, z wielkim napisem: „Labis spei". Przed wejściem czekał klaun, rozdający balony małym dzieciom, które usadowiły się później na prostych ławkach, czekając na występ. Nagle wszystkie światła zgasły. Zapadła cisza, a po chwili rozbrzmiał mechaniczny głos z megafonów:

‒ Panowie i Panie, tym z was, którzy są choć trochę przerażeni, sugerujemy wyjście – po tych słowach nastąpiła salwa śmiechu – Tych z was, którzy zostali , witamy w naszym cyrku.

Słyszalny stał się stukot obcasów; jedna lampa rozbłysła i oświetliła kształtną postać kobiety w czarnej sukience i wielkim, ciemnym kapeluszu. Pani uniosła głowę, a jej surowa, młoda twarz zwróciła się ku publiki. Uśmiechnęła się.

‒ Widzę, że niewielu z was wyszło – szepnęła, a widownia znów zaśmiała się ‒ Jestem Czarna Dama, a to mój cyrk. Życzę… miłej zabawy.

Ukłoniła się, a ludzie zaczęli klaskać. Znów nastała ciemność, by po chwili zaświecił jeden reflektor, dokładnie na scenę. Wyszedł na nią gruby, opasły człowiek w pieluszce. Jego twarz była umalowana jak u klauna, lecz wielkie, czerwone usta nie wyrażały radości. Zielona peruka poruszała się przy każdym nieporadnym ruchu mężczyzny. Z ludzi wydobył się śmiech, niepewny i zdziwiony. Mechaniczny głos Czarnej Damy zaskoczył publikę.

‒ Pierwszy etap rozwoju człowieka: zdezorientowanie. Młode poznają otaczający świat, wszystko jest dla nich nowe, tajemnicze.

Klaun nagle potknął się o ogromny dziecięcy, klocek. Widownia zaśmiała się drwiąco. Znów zapadł mrok; wszystko to przypominało opadanie i podnoszenie kurtyny w teatrze, by aktorzy mogli się przygotować do następnego aktu. Druga postać, a raczej dwie: akrobaci, mężczyzna i kobieta, tańczyli uniesieni kilka metrów nad ziemią, bez żadnych zabezpieczeń, jedynie jedno z nich trzymało linę.

‒ Drugi etap rozwoju człowieka: bunt. Osobniki, będące między dzieckiem a dorosłym, są pełne marzeń, nadziei i strachu. Jeśli nikt nie wyciągnie do nich ręki, upadną.

Wtem, jak na ironię, dłoń kobiety wysunęła się z dłoni mężczyzny. Akrobatka upadła, a wszyscy usłyszeli głuchy stukot. Śmiech? Dzieci kryły się za rodzicami, przerażone widokiem. Nie rozumiały, nie potrafiły zrozumieć – były zdezorientowane. Młodzi i dorośli śmieli się. Kurtyna ciemności znów opadła; ludzie z niecierpliwością czekali na dalszą część. Po chwili pojawił się linoskoczek, który z przerażeniem próbował utrzymać się na linie.

‒ Trzeci etap rozwoju człowieka: pycha. Osobniki wkraczają w dorosłość pełne nadziei, marzeń i chęci, lecz smutna rzeczywistość szybko niszczy ich spojrzenie na świat: najczęściej przez innego człowieka. Smutne.

Nagle, po drugiej stronie końca liny, pojawił się klaun, lecz inny niż pierwszy. Ten był chudy, miał myszowatą twarz i dziwny granatowy garnitur. Wyjął wielkie nożyczki i przeciął linę. Linoskoczek, zanim spadł, wpatrywał się w to zdezorientowany. Ludzie szybko wyciągnęli aparaty, by móc uchwycić jego przezabawną minę. Niektórzy nie mieli tej szansy, zajęci uciszaniem dzieci, które już prawie płakały. Następny obrazek był jeszcze śmieszniejszy niż wcześniejsze: kilku klaunów, ubranych jedynie w spodenki, miało podoczepiane, poprzyklejane, czy poprzypinane trąby, ogony, lwie grzywy; inni założone na głowy maski żyraf, zebr, hipopotamów. Wydawali odgłosy przypominające ryki ów zwierząt. Nad nimi wszystkimi stał inni klaun, ubrany jak treser; miał absurdalnie duże wąsy i cylinder. Nos skierował ku górze, czasami uderzał długim batem o ciała innych klaunów.

‒ I albo dasz się (s)tresować…

Ludzie nie zauważyli syku przy słowie „tresować", zbyt zajęci oglądaniem tego widowiska. Rozradowani, krzyczeli: „Siad!", „Leżeć!", „Turlaj się!". W końcu treser spełnił ich życzenia; uderzył klauna przebranego za słonia, a ten usiadł na krzesełku, unosząc ręce jak proszący pies. Ludzie wiwatowali, prosząc o więcej. Treser wtedy strzelił batem w pozostałe „zwierzęta", by tańczyły, jak im zagra.

‒ Albo upadniesz…

Scena zmieniła się: teraz widownia widziała jednego klauna, który chodził z pustą butelką. Potykał się o wszystkie przeszkody, jakie stawiali mu inni. Ludziom podobało się to bardzo, wydawali się bliscy ekstazy. I tylko małym dzieciom było żal tego klauna.

‒ I taka ostatnia rada: uważaj komu ufasz.

Wtedy na scenie pojawiło się dwóch magików, bliźniaczo podobnych, i ich asystentki, które w tej samej chwili weszły do skrzyń.

‒ Magik! – krzyczały dzieci ‒ Magik!

Miały nadzieje, że w końcu pojawi się coś, co ich nie przerazi. Niestety! Ich nadzieja szybko zgasła. Magicy zaczęli ciąć skrzynie, gdzie przebywały ich rozpromienione asystentki. Nagle jedna z nich zmarszczyła brwi i zaczęła krzyczeć; z odciętego kawałka skrzyni zaczęła sączyć się krew. Asystentka Czarnej Damy podeszła do niej, obserwującej widowisko jak i widownię.

‒ Pani – ukłoniła się ‒ Czy Nadzieja ma wyjść?

Kobieta zamyśliła się i wolno pokręciła głową. Patrząc na uśmiechnięte twarze widzów, na ich rozbawienie, wiedziała, że dla nich nie ma Nadziei. A Nadzieja czekała, zamknięta w klatce. Była jasna i pełna marzeń, które mogły się spełnić. Wolność, miłość – wszystko było w niej. Wystarczyło tylko pozostać człowiekiem.

Przedstawienie się skończyło, Czarna Dama weszła na scenę, a wszystkie światła skierowane były na jej postać. Ostatni raz spojrzała na rozentuzjazmowane twarze ludzi. Wyciągnęła rękę i skierowała kciuk do dołu. Ogłosiła upadek.

Łac.: Upadek nadziei