Brzeg grabarza

Łódź wypłynęła na środek stawu. Mieliśmy z niej wówczas widok na całą polanę, która rozciągała się niezmiennie wzdłuż filarów zakładu przetwórczego. A minęło pół dekady od chwili, gdyśmy spostrzegli je z daleka, obijając łokcie w ciasnym powozie. Jechało nas tam sześciu, ja, dziadkowie, siostra i wujostwo. Rodzice przyjechali koleją, mieli to szczęście, że załapali się za baniaczek wódki do wagonu po częściach od maszyn napędzanych siłą jądrową. Zbiegiem okoliczności owe maszyny składano właśnie we wspomnianym zakładzie, a odpadki topiono w stawie, na którym dryfowała nasza łódź.

Wuj wychylił się za burtę.

– Wiecie – powiedział – wcale nie jest lepiej.

Jego syn zerknął na mnie pytająco, po czym zaczął dociekać, w czym rzecz. Dlaczego nie jest lepiej?

– Popatrzcie na wodę. – I stryj zanurzył w niej palce. – Gęsta jak zupa.

Miał rację, dłonie aż w niej grzęzły.

– Co poradzić? – pocieszyłem go. – Przynajmniej mamy czym latać.

– To prawda – odparł, zbierając w myślach stosy wspomnień. Przypominał sobie pierwsze dni służby na pokładach kaespeków ( KSP jest skrótem od Krążownika Szybkiego Przemieszczania). Był to sprzęt już wtedy wysłużony, aczkolwiek z renomą i grosem wyróżnień. Składał się z trzech przedziałów: kapitańskiego, umieszczonego na szczycie, nawigatorskiego, podpiętego między podwoziem, oraz obronnego, gdzie przy karabinie kalibru 82. stacjonowali strzelcy. Zazwyczaj ludzie zasłużeni, nie najmłodsi, z siwizną i pooranymi twarzami. Bez problemu dostrzegało się, że są czymś zmęczeni.

Łodzią zachybotało.

– Co to? – zapytał kuzyn (syn wuja).

– Kaespek – odpowiedział stryj. – Ale jakiś nowy, chyba go dopiero oblatują.

Pokiwaliśmy głowami z uznaniem.

– Nie żałujesz, że przerwałeś służbę? – zapytałem. – Możesz wrócić?

– Eh. – Machnął ręką. – Mogę, ale nie chcę. To strasznie męczące.

– I ryzykowne – dorzucił kuzyn.

Wuj zastanowił się chwilę, po czym odrzekł, że w jego fachu więcej było nudy niż niebezpieczeństwa.

– Nieraz żartowaliśmy, że prościej wylądować niż się rozbić. – I na jego twarzy zawitał uśmiech. – To był stary sprzęt, ale jeszcze sprawny. Zresztą, dostał podzespoły najlepszej klasy. Chociaż…

Popatrzyliśmy na niego. Skończy opowiadać? Cholera, przyjemnie słucha się człowieka, który ma coś do powiedzenia.

Zamilkł raz, a dobrze. Ustaliliśmy jednak – chyba telepatycznie – że do niczego nie zostanie zmuszony. Tak więc czekaliśmy, aż powróci mu ochota na wspominki.

– Chociaż – kończył – paru zginęło. Paru… parunastu. Na samym początku. I później też.

– Świeć panie nad ich duszami – powiedziałem. – Znałeś tych pilotów?

Nie zaprzeczył.

– Może nie wszystkich, ale zdecydowaną większość. Z reguły roztrzaskiwali się w regionach dawnego Dalkau.

– Ale czemu? – dopytywał kuzyn. – Źle ich naprowadzano?

Stryj pomyślał.

– Nie zaprzeczę, jesteś na tropie. Ale nawigacja nie spycha maszyn na dno wąwozów, a załóg nie rozwiesza między gałęziami.

Doszedłem wówczas do wniosku, iż w swych słowach zawarł pewną aluzję.

– Tak – pokiwałem głową i chwyciłem za wiosła. Moimi siłami dotarliśmy do brzegu.

Znów usłyszeliśmy ryk silników i nad głowami mignęły nam kaespeki. Na tle pomarańczy zachodzącego słońca wyglądały niczym jastrzębie w pełnej rozpiętości.

– Uważasz, że pogrzeby tamtych pilotów były przykre? – zapytał kuzyn.

– Pewnie tak – skłamałem, omijając bladą, na wpół zgniłą dłoń, wyjawiającą się sponad powierzchni wody. A było ich tam wiele więcej.