Błękitne sny

Błę­kit­ne sny…

Za­sną­łem szyb­ko, zmę­czo­ny jawą i zna­la­złem się w cud­nie zna­jo­mym, a za­ra­zem jakby od­mie­nio­nym mie­ście. Wszyst­ko było do­brze znane – Wawel, plan­ty, rynek, a nawet dziel­ni­ca Ka­zi­mierz, lecz znać było, że mia­sto to jest inne, za­ska­ku­ją­ce, opa­li­zu­ją­ce czymś mi­go­tli­wym, błysz­czą­cym. Mie­ni­ło się w po­łu­dnio­wym słoń­cu i to­pi­ło w upale, któ­re­go jed­nak się jakoś nie czuło. Nie wiem, dla­cze­go, ale po­sta­no­wi­łem za­cząć wę­drów­kę od swo­jej bramy. Wy­sze­dłem ze swo­jej ka­wa­ler­ki na pod­da­szu ka­mie­ni­cy ar­ty­stów, na­zy­wa­nej “Domem Pod Palmą”, gdzie mój dzia­dek miał pra­cow­nię pla­stycz­ną. Po otwo­rze­niu drzwi zdzi­wi­ło mnie, że ktoś za­mon­to­wał windę, któ­rej wcze­śniej nie było. Wsze­dłem do niej, ale nie zna­la­złem przy­ci­sków do pię­ter. – Co jest? – my­śla­łem i po­wie­dzia­łem pół­gło­sem. – Jak mam zje­chać na par­ter? – i wtedy winda ru­szy­ła. – A, takie buty. Mó­wisz i masz – spu­en­to­wa­łem. Wy­sia­dłem na par­te­rze, wi­dząc, że klat­ka scho­do­wa jest świe­żo po­ma­lo­wa­na, ale wid­nia­ła na niej dziw­na data: “Ma­lo­wa­no 2098”. – Ale dow­cip­niś – po­wie­dzia­łem pół­gło­sem. Drzwi nie miały kla­mek. – Psy­chia­tryk jakiś, czy co…jak wyjść z bu­dyn­ku? – rze­kłem i na­tych­miast drzwi się po­słusz­nie roz­su­nę­ły, a ja na­resz­cie wolny sze­dłem ulicą Jó­ze­fa, gdzie miesz­ka­łem od lat. Jakże inny jed­nak zna­la­złem widok. Jak za do­tknię­ciem różdż­ki wszyst­ko pły­wa­ło ską­pa­ne w świe­tle, choć było po­chmur­no. Cóż, zna­jo­me mia­sto, które do­sko­na­le zna­łem, było inne – lśnią­ce czy­sto­ścią, a na ho­ry­zon­cie za Wisłą widać było wie­żow­ce ze stali i szkła. Na pewno ich wczo­raj nie wi­dzia­łem. Mi­ną­łem dawną sy­na­go­gę, która teraz po­ma­lo­wa­na była na biało. Pla­cy­kiem je­cha­li lu­dzie. Sta­wa­li na spe­cjal­nej ta­śmie, która za­stę­po­wa­ła chod­nik czy kost­kę bru­ko­wą. Wsze­dłem na szarą taśmę i je­cha­łem w kie­run­ku cen­trum. Mię­dzy­cza­sie zo­ba­czy­łem la­ta­ją­ce de­sko­rol­ki – lu­dzie stali na nich pew­nie, mó­wi­li dokąd chcą je­chać i na­tych­miast uru­cha­miał się sys­tem na­wi­ga­cyj­ny. Był tak do­kład­ny, że rolki mi­ja­ły się o cen­try­me­try i nigdy nie zde­rza­ły. Tak samo było z sa­mo­cho­da­mi, któ­rych nie jeź­dzi­ło dużo. Kie­row­cy nic nie ro­bi­li, w nie­któ­rych au­tach do­staw­czych ka­bi­na w ogóle była pusta. Dzi­wi­łem się coraz bar­dziej. Po­sta­no­wi­łem w kio­sku kupić ga­ze­tę. Kiedy do­sze­dłem do miej­sca, gdzie daw­niej przy Sta­ro­wiśl­nej stał kiosk “Ruchu”, zo­ba­czy­łem małą ma­szy­nę, do któ­rej wrzu­ca­ło się mo­ne­tę i wy­ska­ki­wa­ła ga­ze­ta. Otwo­rzy­łem port­fel, wy­ją­łem dwa złote. Ma­szy­na burk­nę­ła i wy­plu­ła dziw­ny ma­te­riał, cały za­pi­sa­ny ład­ne­go kroju pi­smem. Wzią­łem do ręki ten ma­te­riał i prze­ko­na­łem się, że to nie ce­lu­lo­za, lecz coś in­ne­go: to coś było pół­prze­zro­czy­ste, mięk­kie i jed­no­cze­śnie bar­dzo mocne, nie dało się po­drzeć. Stro­ny otwie­ra­ło się jed­nym do­tknię­ciem palca. Był to pa­pier elek­tro­nicz­ny, o któ­rym sporo czy­ta­łem daw­niej. Ga­zet­ka miała datę 2 sierp­nia 2120, więc usia­dłem z wra­że­nia. Obok stała jakaś budka. Po chwi­li za­szu­mia­ło w niej, a ze środ­ka wy­szedł męż­czy­zna. Po­sta­no­wi­łem za­się­gnąć ję­zy­ka. – Dzień dobry, mogę pro­sić o wy­ja­śnie­nie? Co to za budka? – Jak to, te­le­por­ter. – Tele…że co? – spy­ta­łem. – Te­le­por­ter, z księ­ży­ca wró­ci­łeś czy wy­pi­łeś za dużo. – tłu­ma­czył facet, a ja spy­ta­łem, do czego służy. – To naj­do­sko­nal­szy wy­na­la­zek po sztucz­nej in­te­li­gen­cji i ho­mo­ro­bo­tach. Wcho­dzisz do środ­ka, mó­wisz, dokąd chcesz się udać i po mi­nu­cie wy­cho­dzisz w miej­scu do­ce­lo­wym. Pan je­steś nie stąd czy z prze­szło­ści? – dzi­wił się, a ja zro­zu­mia­łem, że zna­la­złem się w roku 2120, w tym samym, a jed­nak nie takim samym mie­ście i nie wiem, jak wró­cić. – Można po­dró­żo­wać w cza­sie? – spy­ta­łem jesz­cze. – Pew­nie, od lat sie­dem­dzie­sią­tych. Pan pew­nie żeś za­błą­dził w cza­sie? Ale to prze­cież tylko dla bo­ga­czy, dla elity… – dodał i znikł w per­spek­ty­wie ulicy, którą po­kry­wał sa­mo­czysz­czą­cy się as­falt, bo ile­kroć prze­je­cha­ło auto, zaraz włą­cza­ły się przy­droż­ne psi­kaw­ki i zmy­wa­ły kurz. Zro­zu­mia­łem w lot swoją sy­tu­ację: ja­kimś cudem, bo trud­no to okre­ślić ina­czej, zna­la­złem się w przy­szło­ści, kon­kret­nie sto lat póź­niej. Nie mia­łem po­ję­cia, jak wró­cić do swo­ich cza­sów. Nie mar­twi­łem się tym szcze­gól­nie, bo mia­sto tęt­ni­ło ży­ciem, lśni­ło czy­sto­ścią i miało udo­god­nie­nia, ja­kich wcze­śniej bra­ko­wa­ło. Po­sta­no­wi­łem zwie­dzić całe mia­sto. Za­uwa­ży­łem, że nie ma już torów tram­wa­jo­wych, tylko są szyny, po któ­rych suną tram­wa­je na po­dusz­kach ma­gne­tycz­nych, cicho, bez­sze­lest­nie. Wstą­pi­łem do skle­pu i chcia­łem kupić pa­pie­ro­sy, lecz nie sprze­da­wa­li. Wzią­łem pusz­kę piwa i wy­ją­łem kartę płat­ni­czą, na co sprze­daw­czy­ni od­po­wie­dzia­ła, że karty wy­szły z uży­cia w la­tach 80-tych. – Nie wie pan, że teraz pła­ci­my li­nia­mi pa­pi­lar­ny­mi, źre­ni­cą albo chi­pem? Za­gu­bio­ny w cza­sie mło­dzie­niec – skwi­to­wa­ła i dała mi tę pusz­kę za darmo. – Że co? Płaci się pa­lu­chem, okiem albo chi­pem? Gło­śno zaś po­wie­dzia­łem: – Jakim chi­pem, jeśli wolno? – Nor­mal­nym, tym, co ma pan od uro­dze­nia. – Nie mam żad­ne­go chipu od uro­dze­nia – od­par­łem, na co ona wzru­szy­ła ra­mio­na­mi. – To jak pan żyje? Bez chipa nic się nie da. Nie zje pan obia­du w re­stau­ra­cji, nie zrobi za­ku­pów, nie za­pi­sze się do le­ka­rza ani nie weź­mie udzia­łu w ma­so­wej im­pre­zie – tłu­ma­czy­ła, a mnie się zro­bi­ło go­rą­co. Wy­bie­głem z piwem ze skle­pu, drzwi się otwie­ra­ły sa­mo­czyn­nie i pę­dzi­łem Sta­ro­wiśl­ną w stro­nę Rynku. *** Obok bul­wa­rów wi­śla­nych zo­ba­czy­łem wi­szą­ce de­sko­rol­ki; sta­ną­łem na jed­nej i po­wie­dzia­łem, że chcę na rynek. De­sko­rol­ka za­mi­ga­ła zie­lo­ną kon­tro­l­ką i za­czę­ła sunąć ponad jezd­nią, po któ­rej jeź­dzi­ły sa­mo­cho­dy bez kie­row­ców, a wy­so­ko, jesz­cze wyżej la­ta­ły po­jaz­dy przy­po­mi­na­ją­ce he­li­kop­te­ry. O dziwo, pa­no­wał ide­al­ny po­rzą­dek. Po­jaz­dy mi­ja­ły się bez­piecz­nie, a prze­chod­nie ja­dą­cy po pa­sach trans­mi­syj­nych nie obi­ja­li się o sie­bie, tylko po kolei wcho­dzi­li i scho­dzi­li z taśmy. – Wy­god­nic­cy – po­wie­dzia­łem pod nosem, a de­sko­rol­ka zwol­ni­ła przed skrzy­żo­wa­niem. Potem jesz­cze Pocz­ta Pol­ska, po­łu­dnio­wa część Plant i już byłem w rynku głów­nym. Nad bu­dyn­kiem Pocz­ty za­uwa­ży­łem chma­rę bia­łych go­łę­bi pocz­to­wych – szyb­ko, eko­lo­gicz­nie i za darmo, trze­ba tylko do­sy­pać karmy w spe­cjal­nym miej­scu. Lecz mnie in­te­re­so­wał Rynek, więc sze­dłem Sien­ną, gdzie pra­co­wał nie­gdyś mój chór, w któ­rym śpie­wa­łem te­no­rem. Lu­dzie ubra­ni byli w dziw­nie lśnią­ce stro­je. Potem do­my­śli­łem się, że były to ma­te­ria­ły nie­bru­dzą­ce się i sa­mo­pio­rą­ce. Pral­ki wy­szły więc pew­nie z uży­cia – pod­su­mo­wa­łem. Idąc do­tar­łem do wy­lo­tu Sien­nej i zo­ba­czy­łem po pra­wej dwie nie­rów­ne wieże ba­zy­li­ki Ma­riac­kiej, a po lewej ulicę Grodz­ką, trakt kró­lew­ski wio­dą­cy pro­sto na Wawel… *** I wła­śnie wtedy, gdy mia­łem udać się trak­tem kró­lew­skim na Zamek Wa­wel­ski, gdzie tra­dy­cyj­nie stra­szył mo­sięż­ny smok, zie­ją­cy ogniem, obu­dzi­łem się. W po­ko­ju pa­no­wał pół­mrok. Byłem znów u sie­bie na Jó­ze­fa, w ka­wa­ler­ce, a za­sło­ny lekko się chwia­ły, po­wie­wał de­li­kat­ny, letni desz­czyk. Wsta­łem, po­sze­dłem do ła­zien­ki, żeby za­pa­lić, wró­ci­łem, spraw­dzi­łem ze­ga­rek, była druga dwa­dzie­ścia w nocy i za­sną­łem po­now­nie. Chwi­lę potem znowu zna­la­złem się na ulicy, lecz dziw­nie od­mie­nio­nej. Pra­wie nie było prze­chod­niów. Wszyst­ko po­kry­wał wszę­do­byl­ski brud, śmie­ci wa­la­ły się po za­ka­mar­kach ka­mie­nic, a sa­mo­cho­dy jeź­dzi­ły gęsto jeden za dru­gim. W wielu ka­mie­ni­cach były po­wy­bi­ja­ne szyby, a one same nie były od­ma­lo­wa­ne. – Chyba ma­lo­wa­no je ostat­nio sto lat temu – mruk­ną­łem. Po­sze­dłem do kio­sku Ruchu na Sta­ro­wiśl­nej i ku­pi­łem ga­ze­tę. Spo­dzie­wa­łem się tego – wid­nia­ła na niej data 2 sierp­nia 2120 i zwi­nąw­szy ją spy­ta­łem sprze­daw­czy­nię, co się stało z mia­stem. – Mój Panie, pan chyna nie­dzi­siej­szy. Po III woj­nie nic nie jest już do­brze. Świat le­d­wie zipie, a Pol­ski nie ma. Mia­sta pod­upa­dły, ich świet­ność dawno za nami. Jesz­cze sto lat temu była na­dzie­ja na no­wo­cze­sność, dziś mamy po­wrót do śre­dnio­wie­cza. – tłu­ma­czy­ła, a ja się roz­glą­da­łem zdzi­wio­ny. Wszę­dzie czuć było dziw­ny za­pach spa­le­ni­zny, śmie­ci, spa­lin i odoru zna­ne­go tylko z rzeź­ni. Lu­dzie szyb­ko i z opusz­czo­ny­mi gło­wa­mi prze­my­ka­li nie­my­ty­mi uli­ca­mi. Po­sta­no­wi­łem nie iść do cen­trum, tylko zwie­dzić Za­bło­cie, dawną dziel­ni­cę prze­my­sło­wą. Wie­dzia­łem, że śnię i je­stem w przy­szło­ści. Cza­sem mam tak, że wiem i kie­ru­ję zda­rze­nia­mi. Po­sze­dłem przez most nad Wisłą i wi­dzia­łem stare ru­pie­cie, któ­ry­mi pły­nę­li lu­dzie ubra­ni szaro, brzyd­ko i nie­gu­stow­nie. Nie byli to bo­ga­ci tu­ry­ści, ja­kich zna­li­śmy daw­niej, ra­czej nie­le­gal­ni imi­gran­ci, albo rzecz­ni włó­czę­dzy. Potem przyj­rza­łem się wo­dzie – była po­kry­ta gęstą rzęsą, która ha­mo­wa­ła sta­tecz­ki i ło­dzie, a rzeka pra­wie nie pły­nę­ła. Była ma­zi­sta, pły­wa­ły w niej, a ra­czej tkwi­ły bu­tel­ki i inne śmie­ci i nie mo­głem zro­zu­mieć, jak można było tak pięk­ną rzekę tak za­nie­dbać. Ale nie było czasu, więc mi­nąw­szy Plac Bo­ha­te­rów Getta, gdzie daw­niej stały wiel­kie krze­sła na pa­miąt­kę Ho­lo­kau­stu, a teraz była jedna wiel­ka, roz­ko­pa­na i nie­do­koń­czo­na bu­do­wa – wsze­dłem do czę­ści prze­my­sło­wej. Zna­la­zł­szy się w niej za­uwa­ży­łem, że jest po­dob­nie jak w dzie­więt­na­stym wieku – nie ma no­wo­cze­snych aut na uli­cach, a fa­bry­ki są odra­pa­ne. Wszedł­szy do jed­nej z nich, spo­tka­łem ro­bot­ni­ka, który w brud­nym stro­ju coś tam robił przy ja­kiejś wiel­kiej ma­szy­nie. – Jest rok 2120? – Tak. – rzekł i nadal nie zwra­cał na mnie uwagi, po­chło­nię­ty ro­bo­tą. – To czemu mia­sto takie brzyd­kie, czemu tu nie macie ro­bo­tów i sami pra­cu­je­cie? – spy­ta­łem, a on wtedy opo­wie­dział mi wszyst­ko. – By­ło­by ina­czej, gdyby nie de­cy­zje po­li­ty­ków sprzed wielu dekad. Po epi­de­mii ko­ro­na­wi­ru­sa sto lat temu – mówił, tnąc deskę zwy­kłą piłą ręcz­ną – zda­wa­ło się, że w la­tach dwu­dzie­stych się od­bi­je­my, ale nad­szedł jesz­cze gor­szy kry­zys. Wojna świa­to­wa. Tym razem wszyst­kich ze wszyst­ki­mi. Trwa­ła ponad pięć lat, po­chło­nę­ła po­ło­wę po­pu­la­cji. Było nas pra­wie dzie­więć mi­liar­da, jest czte­ry z ka­wał­kiem. Jak w po­ło­wie XX wieku. Nie ma kto pra­co­wać, praca leży na ulicy, tylko nie ma fi­zycz­nie ludzi, aby pod­nieść mia­sta, pro­du­ko­wać ma­szy­ny i urzą­dze­nia, dbać o śro­do­wi­sko. Nie prze­niósł się pan tak na­praw­dę do XXII wieku, ale cof­nął do XIX – skoń­czył, a ja zro­zu­mia­łem, że nie wiem wiele. Nie wiem, co się zda­rzy­ło przez te sto lat. Ok, była trze­cia wojna, tak upra­gnio­na przez wielu, któ­rzy li­czy­li na ko­niec świa­ta, przed którą tylu z kolei ostrze­ga­ło. No, ale co do niej do­pro­wa­dzi­ło? I co się dzia­ło w II po­ło­wie XXI wieku? Co spra­wi­ło, że lu­dzie za sto lat żyją i pra­cu­ją jak nę­dza­rze w bie­da-szy­bach? Nie wie­dzia­łem. Po­sta­no­wi­łem za­się­gnąć wie­dzy, więc uda­łem się pie­cho­tą do daw­nej Bi­blio­te­ki Ja­giel­loń­skiej, gdzie po­ży­cza­łem książ­ki. O dziw­no, była otwar­ta, wsze­dłem, wy­bra­łem “Hi­sto­rię po­wszech­ną XXI wieku” Wi­le­go i usiadł­szy w czy­tel­ni, która tylko mocno się po­sta­rza­ła i nic poza tym, otwo­rzy­łem pierw­szą stro­nę. Zo­ba­czy­łem, że obraz się za­ma­zu­je, li­te­ry roz­jeż­dża­ją i stają nie­czy­tel­ne, że pod­ręcz­nik się od­da­la, otwie­ra się okno i zrywa wi­chu­ra, po­ry­wa książ­kę, ja za nią bie­gnę, a potem gdy ją łapię, oka­zu­je się, że wszyst­kie li­te­ry wy­pa­dły i roz­sy­pa­ły się po tra­wie i że stro­ni­ce zieją białą, śnież­ną pust­ką. Wtedy otwo­rzy­łem oczy. I nie pa­trząc na te­le­fon, wie­dzia­łem, że je­stem znowu w swo­jej ka­wa­ler­ce w miłym domu “Pod Palmą”…

***