Smutek mieszka pod podłogą

Dziewczynka nie miała pojęcia, kiedy w piwnicy jej rodziców zamieszkał Smutek.

Pamiętała za to dokładnie datę ich pierwszego spotkania.

Poniedziałek

Głośno przełyka ślinę, kiedy dzwoni szkolny dzwonek obwieszczający koniec lekcji.

Pakuje do plecaka metalowy piórnik w niebieskie kółka, koślawo podpisane podręczniki i drugie śniadanie, które jak zwykle zakończy swój krótki, acz burzliwy żywot w jednym z brudnozielonych pojemników na śmieci jakieś trzy skrzyżowania przed domem.

Pośpiech jest jak najbardziej uzasadniony, ale przez niego zacznie się TO.

Być może nie spotkałaby Smutku, gdyby na krótkiej przerwie przed matematyką nie wypiła całej butelki wyjątkowo smacznego soku bananowo-porzeczkowego, który tak lubiła. Być może, gdyby go nie wypiła nie myślałaby przez całą lekcję tylko o tym, żeby jak najszybciej iść do toalety. I być może nie wybiegłaby jako pierwsza z zaskakująco czystej klasy i nie wpadła na starszą od siebie dziewczynę, której być może nie wypadłyby, wtedy z ręki cztery ukryte w niej papierosy.

Być może…

 

Wie, że musi uciekać przez salę chemiczną, która znajduje się na parterze zaraz koło pokoju nauczycielskiego i jest jedyną salą z zepsutym zamkiem. Robi tak, bo za półprzeźroczystymi drzwiami, którymi wybiega się na podwórko czeka jak najbardziej wyraźna, żądna zemsta dziewczyna i jej koleżanki, które nie mają zamiaru wybaczyć wezwania rodziców, a przede wszystkim straty wyjątkowo smukłych papierosów mentolowych. Z na wpół rozpiętym plecakiem przeskakuje po parę schodów zdając sobie sprawę, że straciła bezcenne sekundy w klasie.

Być może, gdyby pani z polskiego nie zakrztusiła się podczas dyktowania pracy domowej, a obcięty na jeża chłopak z drugiej ławki nie jąkał się przy odpowiedzi to wszyscy wyszliby nieco wcześniej i…

Być może…

 

Korytarz zawsze jest zaniedbany, ale nie pamięta, żeby był taki długi. Pędzi jakby gonił ją sam diabeł i trochę tak właśnie się czuje. Rysunki na ścianach rozmazują się w niewyraźne plamy. Dopada do klasy, drzwi ustepują pod jej małymi dłońmi. Nie zamyka ich, nie ma czasu, przepycha się między porysowanymi ławkami i rozstawionymi niedbale niskimi krzesłami o niewygodnych, zielonych obiciach. Okno jest wysoko, wspina się by je otworzyć. Nie ogląda się za siebie, skacze. Turla się po suchej trawie, paru niedopałkach i niebezpiecznie blisko psiej kupy. Zamyka oczy, chce odetchnąć z ulgą. Chwilę spokoju przerywa siarczysty cios w policzek.

Stoi nad nią dziewczyna-od-papierosów i już wie, że tego dnia nic nie będzie takie jak miało być.

Być może, gdyby odważyła sięgnąć po odchody, w które mało co nie wpadła i wlepić je swojej oprawczyni we włosy to Smutek nigdy by się nie pojawił w jedynym kącie piwnicy, do którego nie docierało światło.

Być może…

 

Trzydzieści uderzeń i sześć sińców później siada na łóżku w swoim pokoju, opada na poduszkę i zaczyna szlochać. Nie płakała kiedy pięści okładały jej delikatną buzię ani kiedy paznokcie znaczyły czerwone ślady na jej podbrzuszu. Nie uroniła jednej łzy nawet wtedy kiedy dziewczyna-od-papierosów zabierała jej wydzierganego z szarej nici małego pieska i wsadzała sobie do czerwonej torebki godnej rasowej kurwy, a nie nastolatki. Maskotka zniknęła, a ona nigdy jej już nie dostanie i wtedy po raz pierwszy w życiu umiera jakaś mikroskopijna część jej samej.

Słyszy jak woła ją tata. Podbiega do lustra, ociera łzy. Siniak pod okiem ciemnieje, ale trochę pudru może go zakryć. Zbiega na dół, rodzice proszą ją o butelkę wina. Zgadza się, myśli, że w piwnicy trochę się ubrudzi, a wtedy obrażenia będą mniej widoczne. Jest bystra jak na swój wiek.

Być może, gdyby jej rodzice nie przepadali za winem to nie nie wpadliby na pomysł małej piwniczki znajdującej się trzy kroki od kuchni i jakieś siedemnaście od potężnego telewizora. Być może jej ojciec nie poprosiłby jej, żeby przyniosła wino leżące bardzo blisko lampy, która często gasła, bo tak naprawdę była zepsuta, ale mama upierała się, że to dlatego, że tam straszy.

Być może…

 

Drewniane schody trzeszczą pod jej stopami. Przypomina sobie, jak kiedyś, dawno temu, bała się tego miejsca. Uśmiecha się na to wspomnienie, w końcu teraz jest już duża. Nagle słyszy skrzypnięcie bujanego fotela, lampa migocze jakby cień zaczął tłumić światło, a dziewczynka dostrzega coś, co od tej chwili zacznie nazywać Smutkiem.

Nie zastanawia się skąd przychodzi jej na myśl to imię ani w jaki sposób dojrzała coś, co nie miało kształtu. W końcu w najciemniejszym rogu stoją tylko stare graty– wyblakłe wspomnienia przeżytych lat. I Smutek pojawił się w pustych miejscach między nimi. Nie wiadomo czy zaistniałby, gdyby ktoś postawil album ze zdjęciami pod krzesłem z krótszą nogą i wyrzucił połamaną gitarę leżącą na przebitej piłce do koszykowki. Być może był tam zawsze i czekał tylko jak odwiedzi go ktoś, kto będzie odczuwał naprawdę duży żal. Ale tego dziewczynka nie wie. Zamiast tego robi coś, co nigdy nie przyszłoby do głowy żadnemu dorosłemu. Wita się z nim. Kładzie przykurzoną butelkę z czerwonym winem i siada, wpatrzona. Usta ma zamknięte, ale Smutek wie już wszystko i sprawia, że dziewczynka zaczyna odczuwać przyjemną obojętność.

Nie kończy, woła ją mama. Zanim wychodzi wyciąga przed siebie ręce i robi z nich kwadrat, a między bokami siedzi Smutek. Wkłada jego przestrzeń do swojej kieszeni i odwraca się. Gdy siada przy stole nikt nie zauważa jej siniaków, bo rodzice patrzą na swoje dzieci jeszcze rzadziej niż z nimi rozmawiają.

Być może, gdyby byli inni nie czułaby cały czas ogromnej potrzeby wrócenia do mroku. Być może, gdyby zauważyli, że jest osowiała i nieswoja to nie czułaby tak wyraźnie brudnego ciężaru w swojej kieszeni, który musiała nieść zupełnie sama.

Być może…

 

Wtorek

Budzi się w środku nocy. Drzwi do jej pokoju są uchylone, w powietrzu czuć oczekiwanie. Dziewczynka wychyla się z łóżka, sprawdza czy pod łóżkiem są jakieś potwory i rusza w kierunku korytarza. Liczy kroki, dzięki temu nie myśli o tym co może czaić się w szufladach i starej szafie ze strasznym, przydymionym lustrem. Staje za drzwiami i wychyla się. Tak jak dzień wcześniej, przełyka głośno ślinę. Patrzy w czerń. Czerń oczu swojego szarego pieska. Podnosi go i wraca szybkim krokiem do łóżka. Spogląda na niego i zaraz zasypia, zupełnie spokojna.

Być może, gdyby była świadoma jeszcze przez chwilę to zauważyłaby smugę czarnego powietrza unoszącą się z pyszczka zwierzaka i wolno wędrującą w kierunku jej buzi. Być może Smutek nie znalazłby innego sposobu na to, żeby już nigdy jej nie opuścić.

Być może…

 

 

Środa

Siedzi z rodzicami w dużym pokoju. Tata i mama spoglądają to na nią, to na siebie. Widzi, że chcą jej coś powiedzieć, ale oni nie wiedzą, że już chyba nie przejmuje się niczym oprócz Smutku. W końcu nie wytrzymują, dowiaduje się, że w drodze na ten świat jest siostrzyczka. Przyszła siostra nie wie dlaczego ma być tam faktem zaskoczona, od pewnego czasu mama uważa na to co je, a mimo to jej brzuch robi się coraz większy. Rodzice często uważają, że dzieci są głupie, choć najczęściej widzą więcej od nich. Dziewczynka mówi, że się cieszy, próbuje się uśmiechnać, ale przychodzi jej to z trudem i wygląda tak jakby bolał ją ząb.Nie przejmuje się rodzeństwem, przecież jeszcze go nie ma. Istnieje tylko Smutek i ma zamiar teraz do niego iść. Wstaje, całuje ludzi, którzy siedzą naprzeciwko. Zostawia ich sobie nawzajem, odczekuje i za chwilę jest już w piwnicy. Nie zatrzymali jej ani nie spytali jak się czuje, bo rodzice najbardziej kochają swoje dzieci, gdy nie muszą się nimi przejmować.Być może, gdyby jej matka nie zaszła w ciążę to wyjechaliby na wakacje. Być może,gdyby tata nie przeznaczył pieniędzy na wyjazd na urządzenie pokoiku dla dziecka to Smutek znalazłby sobie nową piwnicę. Być może, gdyby na ziemi w ogóle nie było ludzi to nie byłoby też smutku.

Być może…

 

Czwartek

Zbiega po schodach na śniadanie. Przed chwilą zawołała ją mama wyraźnie podekscytowana nową przyprawą, którą dodała do jajek. Dziewczynka zastanawia się, jak to możliwe, że nic nie czuje nawet teraz, kiedy jest już w kuchni. Powoli odsuwa krzesło i zanim siada pochyla się nad jajecznicą. Wciąga jej woń głęboko do płuc, unosi lekko brwi i sięga po łyżkę. Parujący kawałek znika szybko w jej buzi, ale dziewczynka równie dobrza mogłaby właśnie gryźć karton. W końcu osuwa się na błękitną poduszkę (mama powtarza, że mało co jest tak ważne, jak wygoda przy jedzeniu) i rozgląda wokół siebie jakby była tu pierwszy raz w życiu. Pojawia się tata, w garniturze wygląda bardzo… Szuka właściwiego słowa, ale nie może go znaleźć, z trudem przypomina sobie przymiotniki; przyjemny, ładny. Kiedy myśli już o następnym, poprzedni zapada się gdzieś w jej pamięci, tak głęboko, że nigdy go już nie znajdzie. Piętnaście minut później udaje się jej zjeść wszystko, ale nie czuje się ani syta ani szczególnie głodna. Talerze chowa w zmywarce, przykłada usta do policzków mamy i taty, choć nie wie w jakim celu to robi. Rodzice są zajęci sobą, gdy otwiera drzwi do piwnicy. Twarz rozjaśnia się w czymś na kształt uśmiechu i pierwszy raz tego dnia coś odczuwa, a może tylko jej się tak wydaje.

Schodzi.

Nim mijają cztery minuty nie pamięta już ani rozmowy ani imion dwóch obcych osób chichotających na górze.

 

Piątek

W szkole jest nerwowo. Tego dnia dozorca konczy obchód szkoły w kotłowni i znajduje TO. Nie jest wykształcony i nie wie czym są długie, organicznie wyglądające liny, na których wisi czerwona torebka. Dyrektor blednie, gdy zjawia się na dole i sięga pomiędzy plamy krwi, by wyciągnąć potarganą legitymację. Ogarnia go potworny żal na myśl o tym co będzie musiał powiedzieć rodzicom dziewczyny, której jedynym grzechem było to, że paliła. Dzwoni na policję, zwalnia najmłodsze klasy do domu. Zamyka się w swoim gabinecie, wyjmuje butelkę wódki. Tego dnia wróci do domu bardzo późno, żona nie spyta się co się stało, a on nigdy jej tego nie powie.

Umrze dwadzieścia osiem lat później, trzy lata po swojej żonie i siedem po tym jak przestali ze sobą rozmawiać.

 

Piątek, później.

Dziewczynka idzie. Nie widzi kolorów poza odcieniami szarości. Nie było jej dziś w szkole, siedziała na bezbarwnej ławce w parku, w którym nie śpiewają ptaki. Myśli o Smutku. Wchodzi do domu, mija rozmazaną sylwetkę w dużym pokoju.

Piwnica kusi ją czernią, znika w niej.

Zaczyna krzyczeć. Drze się tak bardzo, że robi jej się niedobrze, dusi się. Podbiega do niej mama, wygląda na… Dziewczynka nie potrafi znaleźć słowa. Ale nagle one zaczynają płynąć. Opowiada wpatrując się w kąt, z którego zniknął Smutek. Mówi o wszystkim, a kiedy kończy czuje na policzku ciepło pocałunku. Mama mówi, że smutek tkwi w każdym z nas i dla każdej osoby jest inny, ale powinniśmy się cieszyć, gdy go już nie ma, a przede wszystkim nie myśleć cały czas o nim. Dziewczynka gładzi ją po brzuchu, w którym rośnie jej siostra. Myśli o tym co przed chwilą usłyszała. Pyta się, czy w mamie też siedzi jakiś smutek. Ta odpowiada, że oczywiście, ale na szczęście ma cudowną córkę i nie przejmuje się nim za bardzo. Dziewczynka wykrzywia usta i chyba przypomina sobie, jak i dlaczego ludzie się uśmiechają.

 

Piatek, teraz.

Samochód parkuje przy chodniku. Ojciec trzaska drzwiami i dziwi się, że dom tonie w ciemnościach. Nie przejmuje się, być może jego dziewczyny pojechały na zakupy. On wraca ze swoich, w ręce trzyma reklamówkę z wytrawnym białym winem i śmieszną maskotką, pierwszym prezentem dla nienarodzonej jeszcze córeczki.

 

Stoi w przedpokoju.

 

Światło tli się w otwartym wejściu do piwnicy niczym dogasający płomień w zniczu. Schodzi po schodach, przez chwilę zastanawia się czemu nie trzeszczą.

Mimo, że lampa jest zapalona wydaje mu się, że na samym dole jest ciemniej niż zazwyczaj. W kącie, koło bujanego fotela, dostrzega swoją córkę. Jest odwrócona do niego plecami i wygląda jakby mówiła do ściany. Zaniepokojony wbija sobie paznokieć w kciuk i waha się zrobić krok. Nie wie dlaczego, ale boi się cokolwiek powiedzieć. Szept z jej imieniem opuszcza usta. Dziewczynka odwraca się, rozchyla wargi, a spomiędzy nich wypada kilka kawałków surowego mięsa. Kropelka krwi z nosa ląduje między jej dłońmi. Trzyma w nich poszarpany płód, który parę minut wcześniej tkwił w łożysku. Pępowina ciągnie się po ziemi jak szczurzy ogon i niknie za rogiem. Czuć stamtąd zapach śmierci i odchodów. Dziecko wydaje się ruszać, ale tak naprawdę to ona trąca jego pękniętą wzdłuż potylicy główką. Stwierdza, że mama nie nosi już w sobie smutku. Ojciec przewraca się. Rodzice czasem zaczynają rozumieć dzieci.

Gdyby dziewczynka jeszcze coś czuła to chyba byłaby szczęśliwa, ale ona po prostu istnieje między rzeczami.

 

Martwe oczy taty utkwione są w jednym punkcie.

Pusta przestrzeń w miejscu jego córki wydaje się przyjmować kształt.

Zaczyna krzyczeć i już nigdy nie przestaje.

Być może…