Zbrodnia i zbrodnia

czyli przy­pad­ki mar­ki­za de Grâce

 

I.

 

Jakub de Grâce ko­lej­ną noc spę­dził na prze­wra­ca­niu się w po­ście­li. Z każdą go­dzi­ną zma­gań coraz niewygodniej mu było na dziw­nie od­kształ­co­nych po­dusz­kach, a i z pie­rzy­ną działo się coś nie­do­bre­go. Cała za­war­tość po­szew­ki ucie­kła na jedną stro­nę i zwinęła w rulon. Choć mar­kiz miał po­nu­re wra­że­nie spa­nia ze zwło­ka­mi, je­dy­ne, co mógł zro­bić, to wczoł­gać się pod nie. A że w ten sposób trudno było przykryć słusz­ne ga­ba­ry­ty, jedna noga, nieco brzu­cha i ramię grza­ły się przy­gnie­cio­ne wal­cem pie­rza, pod­czas gdy resz­ta ciała sty­gła pod na­rzu­co­ną na nie cien­ką po­włocz­ką.

– Boże! – zawył, obu­dziw­szy się w sta­nie dra­ma­tycz­ne­go roz­trzę­sie­nia i nie­wy­spa­nia. Ani Bóg, ani nikt po­śled­niej­szy nie ra­czył od­po­wie­dzieć.

Ostat­nie noce ob­fi­to­wa­ły w kosz­ma­ry róż­no­ra­kiej na­tu­ry. Ból głowy, który mar­kiz w cza­sie dnia z po­wo­dze­niem od­pę­dzał za po­mo­cą spi­ry­tu­aliów, coraz czę­ściej wła­ził za nim do łóżka jak stę­sk­nio­ny dia­beł. Nie było komu po­ło­żyć zim­ne­go kom­pre­su na roz­go­rącz­ko­wa­nym czole, a ze sto­li­ka przy łóżku znik­nę­ła na stałe woda z ka­raf­ki. Mar­kiz nie­mal co­dzien­nie za­sta­na­wiał się, czy nie na­peł­nić na­czy­nia z pa­ła­co­wej fon­tan­ny, ale po­mysł świe­ży o po­ran­ku, za­wsze wy­da­wał się już kom­plet­nie czer­stwy wie­czo­rem, kiedy ledwo do­czła­py­wał do kom­na­ty na wła­snych no­gach.

Zda­wa­ło mu się, że na­sta­ła so­bo­ta lub nie­dzie­la, choć dni zle­wa­ły się w jeden fa­tal­ny epi­zod i było mu tak na­praw­dę wszyst­ko jedno. Ranek mógł być rów­nie do­brze po­łu­dniem lub wie­czo­rem, odkąd nikt nie przy­no­sił śnia­da­nia i nie od­su­wał za­słon. Z łóżka zwlekł się wy­łącz­nie z po­wo­du bólu w ple­cach.

Z przy­zwy­cza­je­nia ob­ma­cał sto­pa­mi zimną pod­ło­gę. Wtedy przy­po­mnia­ło mu się, że pan­to­fle – które zresz­tą za­wsze sym­bo­licz­nie ko­ja­rzy­ły mu się ze sta­nem trze­cim – zbie­gły już pierw­sze­go dnia re­wol­ty. Mimo to każ­de­go ranka miał w sobie wiarę, że za­sta­nie je, jak daw­niej wa­ru­ją­ce wier­nie przy łóżku. Mu­siał tylko cier­pli­wie tego dnia wy­cze­kać. 

Zde­gu­sto­wa­ny, wcią­gnął po­sza­rza­łe poń­czo­chy, wy­gnie­cio­ne spodnie i ko­szu­lę oraz po­pla­mio­ny musz­tar­dą ża­kiet. Ele­ganc­ka nie­gdyś gar­de­ro­ba, po­zo­sta­wio­na samej sobie, mar­nia­ła w oczach. Ile by jej sam nie wy­gła­dzał ręką, nie ob­cią­gał i nie ugnia­tał ukrad­kiem o ścia­nę, rano wciąż znaj­do­wał ją na pod­ło­dze jak wy­ję­tą psu z gar­dła.

Na szczę­ście w Sa­lo­nie Per­ło­wym, do któ­re­go udał się w po­szu­ki­wa­niu resz­tek z ostat­nie­go po­sił­ku, za­stał tylko dwoje z ponad setki dwo­rzan. Pozostali, jak do­mnie­my­wał mar­kiz, do­go­ry­wa­ła w za­ci­szu swych po­ko­jów, ukła­da­jąc pa­sjan­se lub pi­sząc pa­mięt­ni­ki.

Mil­czą­cy wi­ceh­ra­bia d’Ivres­se stał wpa­trzo­ny w pa­no­ra­micz­ne okno, wy­cho­dzą­ce na ogród. Jego po­sta­wa zdra­dza­ła re­zy­gna­cję. W jed­nej ręce cią­ży­ła mu bu­tel­ka ko­nia­ku, drugą pod­pie­rał na pa­rad­nej szpa­dzie. Zło­co­ny czu­bek po­chwy wier­cił dziu­rę w per­skim dy­wa­nie.

Na szam­pań­skim szez­lon­gu za­le­ga­ła ba­ro­no­wa de Bau­che – po­znał ją od tyłu po ka­ska­do­wej fry­zu­rze, która nie za­chwy­ci­ła to­wa­rzy­stwa już w ubie­głym ty­go­dniu, a ko­lej­ne dni nie po­pra­wia­ły jej no­to­wań. Ba­ro­no­wa, wzdy­cha­jąc cicho, po­cią­ga­ła z krysz­ta­łu li­kier ja­jecz­ny.

– Dzień dobry, Ma­da­me. Co dziś jemy na śnia­da­nie, ja­jecz­ko? – przy­wi­tał ją de Grâce, kła­dąc dłoń na ra­mie­niu. Przy­tu­li­ła do niej mokry po­li­czek, po czym od­wró­ci­ła twarz.

Mar­kiz wrza­snął. Ma­da­me de Bau­che buch­nę­ła pła­czem, ruj­nu­jąc do resz­ty ka­ry­ka­tu­ral­ny ma­ki­jaż. Z wła­sno­ręcz­nej próby za­kry­cia sta­ro­ści i brzy­do­ty wy­szła jej maska rodem z wło­skiej com­me­dii dell’arte.

– Pro­szę prze­stać pła­kać, bła­gam panią! – stęk­nął de Grâce, ocie­ra­jąc czoło z potu.

– To na nic, mar­ki­zie – burk­nął spod okna d’Ivres­se. – Wszyst­ko stra­co­ne. Długo już nie po­cią­gnie­my.

– Tak nie można, moi pań­stwo! – zaoponował de Grâce, siląc się na po­god­ny ton. – Przy­po­mi­nam, że jesz­cze w po­nie­dzia­łek oba­wia­li­śmy się śmier­ci gło­do­wej. Tym­cza­sem wspól­na eks­pe­dy­cja od­na­la­zła w końcu drogę do kuch­ni…

Mar­kiz wspo­mniał po­czu­cie eu­fo­rii, które udzie­li­ło się wszyst­kim pod­czas for­so­wa­nia drzwi do spi­żar­ni. Nie­ste­ty zaraz po nim na­de­szło cięż­kie roz­cza­ro­wa­nie. Na ha­kach wi­sia­ły tylko zimne, wy­su­szo­ne mięsa, półki ugi­na­ły się od za­ku­rzo­nych sło­ików, a w ko­szach za­le­ga­ły ster­ty nie­obra­nych ja­rzyn. Wielu dwo­rzan unio­sło się na ten widok ho­no­rem, a ich opór zo­stał zła­ma­ny do­pie­ro bli­żej pod­wie­czor­ku. Ni­czym nędz­nym opłat­kiem po­dzie­lo­no się su­chy­mi ciast­ka­mi z mar­mo­la­dą, a każda ko­lej­na wie­cze­rza upły­wa­ła w pod­nio­słej at­mos­fe­rze ku­li­nar­nej udrę­ki.

Na ta­le­rzu przed ba­ro­no­wą marsz­czy­ła się su­ro­wa mar­chew­ka i przy­wię­dły liść ka­pu­sty. Tego nie zja­dła­by nawet świ­nia, po­my­ślał mar­kiz. Wy­cią­gnął rękę do wi­ceh­ra­bie­go po ko­niak.

– Mu­si­my to prze­trzy­mać… Jak długo może po­trwać re­wo­lu­cja? – wy­ce­dził po­mię­dzy głę­bo­ki­mi ły­ka­mi.

D’Ivres­se ob­ró­cił się z wolna ku niemu i uniósł siwą brew. De Grâce za­zdro­ścił mu że­la­znych ner­wów, ale nade wszyst­ko he­ro­icz­nej sławy, którą stary wi­ceh­ra­bia okrył się, wy­pra­wia­jąc do ciem­nych pa­ła­co­wych piw­nic. Szkla­ny ła­du­nek, z któ­rym po­wró­cił, ura­to­wał dzie­siąt­ki ist­nień.

– Ra­czej nasz czas do­bie­ga końca, mar­ki­zie. Od wy­bu­chu za­mie­szek Jego Ar­cy­chrze­ści­jań­ska Mość pra­wie nie opusz­cza ka­pli­cy, mo­dląc się, by Bóg sam wy­gu­bił bun­tow­ni­ków. Czyli to my je­ste­śmy zgu­bie­ni – wi­ceh­ra­bia ski­nął głową za okno. Za zmierz­wio­nym traw­ni­kiem i tra­cą­cy­mi ide­al­ne kształ­ty ży­wo­pło­ta­mi mro­wi­ły się dzi­kie tłumy ho­ło­ty, po­wstrzy­my­wa­ne tylko wy­so­ko­ścią par­ka­nu.

– Dobry Boże – prze­łknął ślinę de Grâce, wy­obra­ża­jąc sobie przez mo­ment, że ogro­dze­nia mo­gło­by nie być. – Czy kró­lew­ska gwar­dia nie mo­gła­by w końcu cze­goś z tym zro­bić?

D’Ivres­se po­pa­trzył mu głę­bo­ko w oczy, po czym za­ko­ły­sał się w bio­drach i szyb­kim ru­chem wy­rwał z ręki bu­tel­czy­nę.

– Nie pij­cie już wię­cej, de Grâce! – za­wo­łał, po czym ro­ze­śmiał się ner­wo­wo, jakby sam za­sko­czo­ny wła­snym pro­stac­twem. Mar­kiz zło­żył to roz­prę­że­nie ma­nier na karb sta­ją­ce­go na gło­wie świa­ta. – Od środy gwar­dia nie na­zy­wa się już kró­lew­ską, tylko re­wo­lu­cyj­ną. Omi­nę­ło was, kiedy nasz ba­stion stał się wię­zie­niem.

– Co ta­kie­go?! – wy­trzesz­czył oczy mar­kiz. – Chce mi pan po­wie­dzieć, wi­ceh­ra­bio, że król oddał nas w ręce tłusz­czy?

– O, słod­ka na­iw­no­ści – par­sk­nął d’Ivres­se. – To o jego głowę tu cho­dzi! Choć za­ło­żę się, że i o nasze szaty rzu­ca­ją losy.

Ba­ro­no­wa za­wy­ła i po­now­nie za­nio­sła się gło­śnym szlo­chem, a w mar­ki­zie de Grâce jakby coś pękło. Twarz po­de­szła mu szla­chet­ną krwią.

– Weź się w garść, stara małpo! – wy­darł się. Ma­da­me de Bau­che ścią­gnę­ła buzię w ciup, a stru­mie­nie łez zmie­sza­nych z czer­ni­dłem w jed­nej chwi­li za­sty­gły.

– Nie dam się zgi­lo­ty­no­wać w po­pla­mio­nych ga­lo­tach, zio­nąc z szyi czosn­kiem i ce­bu­lą! Daj mi miecz, d’Ivres­se!

– Co za­mie­rzasz uczy­nić, Ja­ku­bie…? – jęk­nę­ła ba­ro­no­wa, a jej ob­wi­słe po­licz­ki za­pło­nę­ły na­głym ru­mień­cem.

D’Ivres­se spoj­rzał na mar­ki­za z ad­mi­ra­cją, po­wo­li wy­cią­ga­jąc w jego kie­run­ku rę­ko­jeść szpa­dy.

– Tak… To może być je­dy­ne ho­no­ro­we wyj­ście z tej sy­tu­acji – ski­nął głową po­ro­zu­mie­waw­czo.

– Co też pan, wi­ceh­ra­bio…! – ob­ru­szył się Jakub de Grâce, bez­ce­re­mo­nial­nie od­bie­ra­jąc mu broń. – Król, który za­wo­dzi naj­bliż­szych przy­ja­ciół, nie jest go­dzien być dłu­żej kró­lem! Jeśli chcą jego głowy, dam im ją oso­bi­ście! Przy­po­mnij­cie mi tylko, któ­rę­dy do ka­pli­cy!

Furia Ja­ku­ba de Grâce z całą pew­no­ścią by­ła­by nie­po­wstrzy­ma­ną, gdyby tylko ktoś pod­jął się ta­kiej próby. Mar­kiz wy­padł z Sa­lo­nu Per­ło­we­go na­bu­zo­wa­ny jak wcie­le­nie sa­me­go Marsa, po­zo­sta­wia­jąc za sobą wra­że­nie pio­ru­nu­ją­ce i strasz­li­we.

Pasja opu­ści­ła go do­pie­ro w świe­tli­stej ga­le­rii, pro­wa­dzą­cej do pra­we­go skrzy­dła pa­ła­cu. Nie­pod­la­ne eg­zo­tycz­ne ro­śli­ny po­kła­dły kwia­ty i li­ście na pod­ło­dze, jakby kryły wzrok przed tym, co za­mie­rzał uczy­nić. U wy­lo­tu ko­ry­ta­rza mar­kiz był już zlany zim­nym potem i po­wąt­pie­wał, czy po­do­ła scho­dom na górę. Echo każ­de­go kroku od­bi­ja­ło się w jego gło­wie jak po­nu­re bicie ka­te­dral­ne­go dzwo­nu. Ra­mie­niem, które jesz­cze przed chwi­lą raźno wy­ma­chi­wa­ło szpa­dą d’Ivres­se’a, pod­pie­rał teraz ścia­nę, a zdo­bio­na po­chwa plą­ta­ła mu się mię­dzy no­ga­mi i kle­ko­ta­ła o po­sadz­kę, czy­niąc jego wej­ście zu­peł­nie nie­kon­spi­ra­cyj­nym.

Kiedy u szczy­tu scho­dów wy­ro­sła przed nim ko­ści­sta po­stać w czar­nej sukni, serce pod­sko­czy­ło mu do gar­dła.

– Cóż to, mar­ki­zie de Grâce? Jak trwo­ga, to do Boga? – ode­zwa­ła się su­ro­wo Kró­lo­wa znad za­pię­te­go pod samą brodę koł­nie­rza. – Nie do wiary, że zna­lazł się w tym pie­kle jeden spra­wie­dli­wy. Azali chce­cie być tym do­brym ło­trem u boku Jego Królewskiej Mości…? Bok ów już krwa­wi okrut­nie.

Zda­niem Ja­ku­ba de Grâce miej­scem na­wie­dzo­nej mnisz­ki, zwłasz­cza tak wie­ko­wej, po­win­na być naj­głęb­sza klasz­tor­na kryp­ta, nie kró­lew­ska al­ko­wa. Osła­bia­ją­cy wpływ tej cho­dzą­cej mumii na osobę króla, dwór i całe kró­le­stwo, był nader oczy­wi­sty dla każ­de­go, kto do­świad­czył splen­do­rów, ja­ki­mi mo­nar­cha ota­czał się w cza­sach roz­pust­nej mło­do­ści. Mar­kiz wąt­pił jed­nak, by pełen ogląd tych spraw do­stęp­ny był kmio­tom pi­kie­tu­ją­cym pod mu­ra­mi, a więc i war­tość łba tej Me­du­zy była dla niego jesz­cze nie­ja­sna.

– Ło­trem? Nie­za­prze­czal­nie – wy­du­kał, kła­nia­jąc się jak tre­so­wa­ny kucyk. Czuł, że cały jego plan wnet le­gnie w gru­zach, broń wy­śli­zgi­wa­ła mu się spod spo­co­nej pachy, głos drżał, po twa­rzy roz­le­wa­ła się śmier­tel­na bla­dość. Na szczę­ście Kró­lo­wa przy­mknę­ła na to oboje oczu, po czym za­czę­ła kle­pać:

– Pan jest ła­ska­wy i mi­ło­sier­ny! Nie od­wra­ca się od tych, któ­rzy po­wra­ca­ją do Niego.

– Otóż to – przy­tak­nął skwa­pli­wie. – Do­bre­go dnia Wa­szej Królewskiej Mości.

Nie cze­ka­jąc, prze­śli­zgnął się obok niej i wsko­czył do kró­lew­skiej ka­pli­cy, za­trza­sku­jąc za sobą cięż­kie odrzwia. Przy­warł na­stęp­nie uchem do la­kie­ro­wa­nej dę­bi­ny i nie po­ru­szył się, do­pó­ki nie usły­szał od­da­la­ją­cych się kro­ków.

Wtedy ode­tchnął. Uświę­co­na zie­mia usłu­ży­ła mu w dwój­na­sób, chro­niąc przed żywym tru­pem i kojąc zszar­ga­ne nerwy. Wokół pa­no­wa­ła na­boż­na cisza, prze­ry­wa­na z rzad­ka sy­kiem do­pa­la­ją­cych się świec. Przez wy­so­kie wi­tra­że wle­wa­ły się do środ­ka snopy róż­no­barw­ne­go świa­tła, pa­da­jąc krzy­żem na sku­lo­ną przy po­sadz­ce po­stać.

Mar­ki­za zdzi­wi­ło, jak bar­dzo mo­nar­cha skur­czył się w oczach, po­zba­wio­ny pu­szy­stej pe­ru­ki, atła­so­we­go płasz­cza z gro­no­sta­jem, pa­rad­ne­go na­pier­śni­ka tu­dzież wy­sta­ją­cych spod niego bu­fia­stych rę­ka­wów i prze­sad­nych ko­ro­nek. Skrom­nie odzia­ny, przy­gię­ty do pod­ło­gi czło­wie­czek bu­dził co naj­wy­żej po­li­to­wa­nie.

Tym wy­glą­dem tra­cił w oczach Ja­ku­ba de Grâce wszel­ką le­gi­ty­mi­za­cję. Kto to wi­dział głowę pań­stwa ły­sie­ją­cą na czub­ku? Głowy ta­kiej le­piej nie po­sia­dać już wcale.

Na pal­cach pod­kradł się od tyłu do Króla. Z pła­sko­rzeźb i ob­ra­zów ob­ser­wo­wał go w pół­mro­ku cały tłum Chry­stu­sów, Świę­tej Ro­dzi­ny i Wspo­mo­ży­cie­li, ale at­mos­fe­ra była dla mar­ki­za wy­star­cza­ją­co in­tym­na.

– Wasza Królewska Mość? – upew­nił się szep­tem, że Król nie sły­szy go w re­li­gij­nej eks­ta­zie. Nawet gdy przy­mie­rzył ostrze do jego od­sło­nię­tej szyi, mo­nar­cha nie drgnął o cal, jakby prze­by­wał już du­chem na zie­lo­nych pa­stwi­skach, ma­rząc o po­cie­sza­ją­cej chry­stu­so­wej lasce. Jakub de Grâce miał dla niego coś zu­peł­nie in­ne­go.

Wło­żył w cios całą siłę, jaka zo­sta­ła mu w rę­kach po ty­go­dniu iście ere­mic­kiej diety, całą złość na skom­pro­mi­to­wa­ną wła­dzę i całą świe­żość kieł­ku­ją­cych re­pu­bli­kań­skich prze­ko­nań. Na uła­mek se­kun­dy mar­kiz po­czuł się Alek­san­drem, tną­cym śmia­ło gor­dyj­ski węzeł, do złu­dze­nia przy­po­mi­na­ją­cy stry­czek.

Nie chy­bił. Rąb­nął w śro­dek karku z mocą godną słusz­nej spra­wy. Ja­kież było jego zdzi­wie­nie, gdy roz­legł się dźwięk cał­kiem nie­po­zor­ny i tępy, jakby ktoś odbił piłkę kijem do kry­kie­ta. Ostrze od­sko­czy­ło od szyi Króla jak od zbroi że­la­znej, rę­ko­jeść wy­msknę­ła się mar­ki­zo­wi z dłoni. Broń z okrop­nym brzdę­kiem za­tań­czy­ła na mar­mu­ro­wej po­sadz­ce.

– Jezu Chry­ste! – jęk­nął mar­kiz, za­ta­cza­jąc się do tyłu i jed­no­cze­śnie chwy­ta­jąc za głowę.

W ciągu kilku se­kund ode­zwał się w nim in­stynkt naj­pier­wot­niej­szy. Z krzy­kiem rzu­cił się do uciecz­ki. Nie oglą­da­jąc się za sie­bie, wy­strze­lił z ka­pli­cy jak po­cisk ar­mat­ni, w dwóch su­sach do­padł scho­dów. W pierw­sze stop­nie tra­fił jesz­cze sto­pa­mi, ale dalej po­szło już cał­kiem nie tak. Świat uciekł mu spod nóg, za­wi­ro­wał i roz­bły­snął ca­ły­mi mi­ria­da­mi gwiazd.

 

II.

 

Obu­dził się w zna­jo­mych czte­rech ścia­nach, choć z miej­sca za­uwa­żył prze­me­blo­wa­nie. Se­kre­ta­rzyk, o który opie­rał się ple­ca­mi, mu­siał ja­kimś spo­so­bem przy­wę­dro­wać pod same drzwi z dru­gie­go końca po­ko­ju. Na biur­ku pię­trzy­ły się przypadkowe ele­men­ty wy­po­sa­że­nia kom­na­ty, w tym jego ulu­bio­ne krze­sło, po­zła­ca­ny­mi no­ga­mi go­dzą­ce w sufit.

Roz­sa­dza­ło mu czasz­kę. Z jed­nej stro­ny miał na niej aż nadto wi­docz­ne ślady ura­zów, z dru­giej, bo­le­śnie zma­gał się z oceną fak­tów. Próby ich upo­rząd­ko­wa­nia na­si­la­ły tylko głu­che dud­nie­nie z tyłu głowy. Co się tak wła­ści­wie wy­da­rzy­ło? Czyż­by opary ka­dzi­dła zmą­ci­ły mu wzrok? Za­ha­czył klin­gą o oł­tarz? Król mo­dlił się tego dnia w kasku sta­lo­wym, który umknął jego uwa­dze…?

„Non­sens!”, Jakub de Grâce ze­rwał się na równe nogi. Zde­cy­do­wa­ny na­tych­miast roz­gryźć tę za­gad­kę, za­czął prze­cha­dzać się po kom­na­cie z miną my­śli­cie­la. Sta­nął przed lu­strem i prze­pro­wa­dził na głosy roz­pra­wę, wcie­la­jąc się jed­no­cze­śnie w obroń­cę em­pi­rycz­ne­go do­świad­cze­nia, jak i ra­cjo­nal­ne­go oskar­ży­cie­la. Na­stęp­nie, w trze­ciej roli ar­bi­tra tej dys­ku­sji, zga­nił obie stro­ny i zwy­zy­wał się od idio­tów.

My­śle­nie zmę­czy­ło go tak, że do­stał za­wro­tów głowy. Nie mogąc od­na­leźć krze­sła, skie­ro­wał wzrok z po­wro­tem na stos mebli pod drzwia­mi. Już miał ro­ze­brać tę nie­do­rzecz­ną kon­struk­cję, kiedy nagle sens jej ist­nie­nia ude­rzył go mię­dzy oczy. Co­kol­wiek by nie stało za fia­skiem za­ma­chu, nie czy­ni­ło go prze­cież mniej zdra­dziec­kim!

Mar­kiz zbladł i cof­nął się od drzwi, nagle bojąc się wydać naj­mniej­szy dźwięk. Wy­sko­czył z butów na mięk­ki dywan i na pal­cach prze­mie­ścił się w naj­dal­szy kąt kom­na­ty. Bez po­wo­dze­nia pró­bo­wał wejść pod łóżko, choć od­na­lazł tam zdra­dziec­kie pan­to­fle. Z braku lep­szych po­my­słów, mar­kiz za­ko­pał się w po­ście­li i na­słu­chi­wał.

Miał wra­że­nie, że mia­ro­we ty­ka­nie ze­ga­ra od­li­cza jego ostat­nie mi­nu­ty. Kiedy jed­nak po kwa­dran­sie nic się nie wy­da­rzy­ło, za­czął się wier­cić. Po go­dzi­nie już bar­dziej niż naj­ścia gwar­dzi­stów – zwłasz­cza odkąd przy­po­mniał sobie, że łaj­da­cy prze­szli na stro­nę ludu – oba­wiał się re­ak­cji so­cje­ty. Jeśli pod­nió­sł­szy rękę na Króla, wy­szedł zbyt­nio przed sze­reg, gro­zi­ło mu wszak wy­klu­cze­nie z to­wa­rzy­stwa. Z kolei, nawet jeśli za­miar za­ma­chu zy­skał­by ich apro­ba­tę, to nie­uda­na próba sta­wia­ła go w naj­gor­szym świe­tle. Jak każdy szlachcic, Jakub de Grâce wolał umrzeć, niż stać się obiek­tem żar­tów. Śmiesz­ność sta­wia­ła­by go w jed­nym sze­re­gu z psem w czap­ce, kar­łem z wo­de­wi­lu, czy klo­szar­da­mi wal­czą­cy­mi o pajdę chle­ba.

Osob­ną kwe­stią było, czy cała afera wy­da­rzy­ła się na­praw­dę, czy może zwy­czaj­nie po­stra­dał zmy­sły. Ciało bo­la­ło go nad wyraz re­al­nie, lecz im dłu­żej za­sta­na­wiał się nad wszyst­kim, tym wię­cej ze swych wspo­mnień pod­a­wał w wąt­pli­wość. Wy­obraź­nia pod­po­wia­da­ła mu coraz to nowe sce­na­riu­sze. Nie mu­siał prze­cież wcale spaść ze scho­dów do ka­pli­cy. Co, jeśli zo­stał odu­rzo­ny ko­nia­kiem przez tego dra­nia, wi­ceh­ra­bie­go, a na­stęp­nie po­bi­ty w al­ko­ho­lo­wym szale? A może wcze­śniej jesz­cze spadł z łóżka i ude­rzył głową w noc­nik? A jeśli uło­żył ba­ry­ka­dę w go­rącz­ce spo­wo­do­wa­nej za­tru­ciem zie­le­ni­ną? Sa­ła­ta od po­cząt­ku nie bu­dzi­ła jego za­ufa­nia, a go­rą­ce na­mo­wy Kró­lo­wej do jej kon­sump­cji tylko za­ostrza­ły po­dej­rze­nia…

Umysł Ja­ku­ba de Grâce zna­lazł się w nie­wy­god­nym za­wie­sze­niu mię­dzy snem a jawą. Mar­kiz oba­wiał się, że w tym sta­nie nie może ry­zy­ko­wać opusz­cze­nia kom­na­ty. Z za­my­śle­nia wy­rwa­ło go ciche pu­ka­nie. Zmar­twiał.

– Jest tam kto? – za­py­tał jakby zna­jo­my, skrze­kli­wy głos.

Nie od­po­wia­dał. Zza drzwi do­bie­gło ner­wo­we szu­ra­nie.

– Śpisz, Swa­wol­ni­ku?

„To ko­cha­ny Glo­rio­le!”, mar­kiz ura­do­wał się w duchu. Kar­dy­nał był dla niego kimś w ro­dza­ju naj­bliż­sze­go przy­ja­cie­la. Jak nikt inny po­tra­fił uwol­nić od trosk, pod­nieść na duchu. Kiedy prze­ści­ga­li się w ru­basz­nych żar­tach i to­a­stach, Jakub de Grâce czuł, że za po­śred­nic­twem du­chow­ne­go spo­ufa­la się z samym Bo­giem. W każ­dej innej sy­tu­acji na­tych­miast otwo­rzył­by mu drzwi i od­pie­czę­to­wał bu­tel­kę, teraz jed­nak ode­zwał się słabo:

– Nie ma mnie.

– Wiel­ka szko­da! – za­śmiał się kar­dy­nał Glo­rio­le. – Wró­cił­byś do sie­bie, gdy­byś wie­dział, że na prze­kór wszyst­kie­mu Król po­sta­no­wił wydać uro­czy­stą ko­la­cję. Plot­ka głosi, że łow­czy Bra­con­nier ustrze­lił z dachu czte­ry tłu­ste gęsi, a przy­ci­śnię­ty d’Ivres­se ujaw­nił skry­wa­ny zapas dwu­dzie­sto­let­nie­go bur­gun­da!

– Król? – za­py­tał drżą­cym gło­sem mar­kiz. – Jego Królewska Mość ma się do­brze?

– Tak do­brze, jak to tylko moż­li­we w cza­sie re­wo­lu­cji! Oprócz kilku no­wych si­wych wło­sów i wy­gnie­cio­nych kolan wy­glą­dał mi na zu­peł­nie zdro­we­go. Czemu py­tasz?

– Bez po­wo­du – od­burk­nął mar­kiz. – Zo­staw mnie, przy­ja­cie­lu. Nie mam się w co ubrać.

– Ha! – wy­krzyk­nął Glo­rio­le trium­fal­nie. – Spo­dzie­wa­łem się tego i przy­nio­słem coś na miarę twego brzu­cha. No dalej, otwórz słu­dze bo­że­mu.

Jeśli coś miało wy­cią­gnąć mar­ki­za z kry­jów­ki, to czy­ste ubra­nie i obiet­ni­ca odro­bi­ny luk­su­su. Wy­sko­czył z łóżka, ni­czym Her­ku­les od­wa­lił ba­ry­ka­dę spod drzwi i otwo­rzył je na oścież. Kar­dy­nał Glo­rio­le, któ­re­mu po­stu­ry i ma­nier po­zaz­dro­ścił­by ru­ben­sow­ski satyr, na po­wi­ta­nie po­ma­chał mu przed nosem bu­tel­ką li­kie­ru.

– Swa­wol­ni­ku, czyż­byś ko­lej­ny raz wszedł na ścia­nę w dro­dze do wy­chod­ka? Masz cał­kiem obitą gębę! Dzię­ki Bogu mam coś, by temu za­ra­dzić. Przy­mierz tę fan­ta­zyj­ną chu­s­tę, a nuż od­cią­gnie uwagę od roz­kwa­szo­nej fa­cja­ty.

Łą­czy­ło ich umi­ło­wa­nie ele­gan­cji – po­wia­da­no, że ubrań z szafy kar­dy­na­ła star­czy­ło­by dla każ­de­go łach­ma­nia­rza w kraju, i to w ko­lo­ry­sty­ce do­pa­so­wa­nej do ka­len­da­rza li­tur­gicz­ne­go. W tych strasz­nych dniach, gdy więk­szość dwo­rzan de­spe­rac­ko sta­ra­ła się utrzy­mać na po­wierzch­ni mody za po­mo­cą jed­nej lub dwóch sztuk gar­de­ro­by, Glo­rio­le co­dzien­nie pa­ra­do­wał w nowej su­tan­nie i nie­ska­zi­tel­nie bia­łych ko­ron­kach. To­wa­rzy­stwo ce­ni­ło też jego rękę do gu­stow­nych do­dat­ków – zło­tych bro­szy, wy­sa­dza­nych klej­no­ta­mi kru­cy­fik­sów czy ró­żań­ców ze szla­chet­nych ka­mie­ni.

Jakub de Grâce nie­mal roz­pła­kał się ze szczę­ścia, znów czu­jąc nosem świe­ży za­pach kroch­ma­lu. W czy­stym fraku był jak no­wo­na­ro­dzo­ny. Za­mach wy­da­wał mu się teraz cał­kiem zmy­ślo­ną hi­sto­ryj­ką, jedną z tych, z któ­rych spo­wia­dał się dla żartu przed Wiel­ka­no­cą. „Za­baw­ne, jakie figle po­tra­fi pła­tać umysł”, prze­ko­nał sam sie­bie.

Przez całą drogę do ja­dal­ni kar­dy­nał Glo­rio­le za­ba­wiał go naj­now­szy­mi plo­tecz­ka­mi. Nie było tego wiele, gdyż naj­wy­raź­niej dwór ogar­nął pe­wien ma­razm. Ot, mar­sza­łek La­Fo­lie za­strze­lił się, pró­bu­jąc sa­mo­dziel­nie wy­czy­ścić musz­kiet, a ba­ro­no­wa de Bau­che od śnia­da­nia od­ma­wia­ła wy­cho­dze­nia z po­ko­ju. Usły­szaw­szy o tym, mar­kiz za­chi­cho­tał ukrad­kiem.

Po­gło­ski o wy­staw­nej uczcie były grubo prze­sa­dzo­ne. Czte­ry tłu­ste gęsi oka­za­ły się dwie­ma chu­dy­mi kacz­ka­mi, które, jako że po śmier­ci nie zmie­ni­ły się sa­mo­ist­nie w pie­czy­ste, wy­lą­do­wa­ły na stole w for­mie wąt­pli­wej ozdo­by. Rolę po­czę­stun­ku miały peł­nić po­marsz­czo­ne wi­no­gro­na, pla­stry su­szo­nych ja­błek, mo­re­le i orze­chy, które mar­kiz w pierw­szej chwi­li wziął za po­tpo­ur­ri. Zga­dzał się tylko dwu­dzie­sto­let­ni bur­gund, który hoj­nie roz­le­wa­no z za­ku­rzo­nych bu­te­lek. Tyle jed­nak wy­star­cza­ło mu obec­nie do szczę­ścia.

Naj­bliż­si są­sie­dzi przy stole po­wi­ta­li go ser­decz­nie – czer­wo­ni jak raki hra­bia Co­le­re i wi­ceh­ra­bia d’Ivres­se, jeden wście­kły na wy­bry­ki cham­stwa, drugi pi­ja­ny jak bela. Uści­snął też spo­co­ne ręce ba­ro­ne­tów La­va­ri­ce i De Lu­xu­re, wy­posz­czo­nych cał­kiem do­słow­nie i w prze­no­śni. Uca­ło­wał dło­nie opry­skli­wej ma­de­mo­isel­le d’Envie i omdle­wa­ją­cej na swo­ich dwóch krze­słach ma­da­me Pa­res­se. Sam Król, żyw i zdrów, od szczy­tu stołu po­zdro­wił go pu­cha­rem. Tylko Kró­lo­wa, par­szy­wa sta­ru­cha, tra­dy­cyj­nie ob­da­rzy­ła go spoj­rze­niem peł­nym nie­na­wi­ści i od­ra­zy.

Dusza Ja­ku­ba de Grâce była jed­nak lżej­sza od ka­czych piór, które dla ucie­chy po­dmu­chi­wa­no nad sto­łem. Znów mógł bry­lo­wać w to­wa­rzy­stwie i fol­go­wać sobie w pi­jań­stwie, zu­peł­nie jakby jutra miało nie być. Z kar­dy­na­łem Glo­rio­lem wy­my­śli­li nawet grę słow­ną, ka­żą­cą wy­chy­lić kie­li­szek każ­de­mu, kto użył imie­nia Boga nada­rem­no. Śmie­chom nie było końca, a po kilku kwa­dran­sach wszy­scy gra­cze ledwo trzy­ma­li się już na krze­słach.

Ko­la­cja prze­cią­gnę­ła się do póź­nych go­dzin noc­nych. Mar­ki­zo­wi ode­zwa­ły się w końcu od­nie­sio­ne kon­tu­zje, za­czął beł­ko­tać bez ładu i skła­du i tra­cić sens pro­wa­dzo­nych roz­mów, toteż, po­że­gnaw­szy jo­wial­nie po­zo­sta­łych bie­siad­ni­ków, dźwi­gnął się z krze­sła i chwiej­nym kro­kiem opu­ścił ja­dal­nię.

Ko­ry­ta­rze były ciem­ne i zimne, gdyż nie było komu roz­pa­lać ko­min­ków i kan­de­la­brów, ale ze wszyst­kich rze­czy na świe­cie ciem­no­ści mar­kiz bał się naj­mniej. Za to, gdy z mroku wy­nu­rzy­ła się upior­na syl­wet­ka Kró­lo­wej, serce sta­nę­ło w nim na mo­ment.

– Jeśli można na słowo, mar­ki­zie de Grâce.

– Do usług Wa­szej Królewskiej Mości – ukło­nił się ostroż­nie, sta­ra­jąc się nie wy­ło­żyć przy tym na twarz.

– To, zdaje się, wasze? – wark­nę­ła, wy­cią­ga­jąc zza ple­ców pa­rad­ną szpa­dę i wpy­cha­jąc ją w ze­sztyw­nia­łe dło­nie mar­ki­za. – Po­rzu­ci­li­ście ją w ka­pli­cy, na dowód zbrod­ni. Niech Bóg Wszech­mo­gą­cy zli­tu­je się nad waszą duszą, bo jest dla zdraj­ców szcze­gól­ne miej­sce w Pie­kle!

Krew od­pły­nę­ła mu z twa­rzy. Miej­sce ra­do­sne­go upo­je­nia, które jesz­cze przed chwi­lą grza­ło mu głowę, za­ję­ła chłod­na kal­ku­la­cja. Na­tręt­na masz­ka­ra chcia­ła wro­bić go w aferę, która – jak usta­lił prze­cież ponad wszel­ką wąt­pli­wość – nigdy nie miała miej­sca.

Od­chrząk­nął i z wolna ob­ró­cił rę­ko­jeść w dło­niach.

– Nic nie po­wie­cie, nik­czem­ni­ku? Nie oka­że­cie skru­chy? – za­drwi­ła Kró­lo­wa, pa­trząc na niego jak na ro­ba­ka.

– Po­wiem jedno – wy­mam­ro­tał, uno­sząc szpa­dę. – Giń, ścier­wo!

Pchnął ją pro­sto w czar­ne serce. Usły­szał wy­raź­nie, jak czu­bek szpa­dy pruje ma­te­riał sukni. Dalej na­po­tkał jed­nak prze­moż­ny opór. Kiedy na­parł na ostrze, jęk­nę­ło, wy­gię­ło się i zwi­nę­ło na kształt śli­ma­ka.

Kró­lo­wa przy­bra­ła strasz­li­wą minę. Oczy za­zwy­czaj skry­te za fał­da­mi po­wiek wy­ba­łu­szy­ła na dziu­rę, spod któ­rej wy­zie­ra­ła pierś blada, ob­wi­sła, lecz nie­tknię­ta.

Jakub de Grâce pi­snął jak mysz, nie mogąc uwie­rzyć w prze­śla­du­ją­ce go nie­szczę­ście. Na­stęp­nie zro­bił to, co zro­bił­by na jego miej­scu każdy.

 

III.

 

Po kilku bez­sen­nych go­dzi­nach cze­ka­nia na roz­wój wy­pad­ków, Jakub de Grâce przy­znał przed samym sobą, że ma tego wszyst­kie­go po­wy­żej uszu. Sza­lo­na nocna bie­ga­ni­na, po­now­ne ba­ry­ka­do­wa­nie drzwi i dy­go­ta­nie pod koł­drą, wszyst­ko to wy­czer­pa­ło go emo­cjo­nal­nie. Zna­jąc Kró­lo­wą, wszy­scy w pa­ła­cu wie­dzie­li już o jego uczyn­kach, choć tym razem przy­tom­nie uciekł razem z na­rzę­dziem zbrod­ni. Do rana prze­trzeź­wiał okrop­nie i nie miał wię­cej serca do walki o prze­trwa­nie. Nie w tym sza­lo­nym świe­cie, w któ­rym uczci­wy szlach­cic nie mógł już po­le­gać ani na służ­bie, ani na sile swo­je­go in­te­lek­tu i oręża.

Z na­sta­niem dnia ogar­nął go no­stal­gicz­ny na­strój. Wsta­jąc ze sko­tło­wa­ne­go wyra i ścią­ga­jąc z niego prze­ście­ra­dło, wspo­mi­nał dni chwa­ły, kiedy czarował to­wa­rzy­stwo fantazją i po­jem­no­ścią brzu­cha. By­wa­ło wszak, że po wy­pi­ciu ca­łe­go an­tał­ka wina po­tra­fił z pę­dzą­cej ka­ro­cy cel­nym strza­łem z pi­sto­le­tu zdmuch­nąć ka­pe­lusz z głowy prze­chod­nia. Cza­sem nawet za pierw­szą próbą.

„Gdzie te czasy?”, pytał sam sie­bie, za­rzu­ca­jąc uple­cio­ny z po­ście­li sznur na po­brzę­ku­ją­cy krysz­ta­ła­mi ży­ran­dol. Na ho­ry­zon­cie wi­dział wieki ciem­ne i po­sęp­ne, zbli­ża­ją­ce się z po­nu­rym bu­rzo­wym po­mru­kiem. A może były to huki wy­strza­łów? Kiedy w za­my­śle­niu uwią­zy­wał drugi ko­niec liny do nogi od szafy, nie do­cie­ra­ły do niego jesz­cze w pełni dźwię­ki z ze­wnątrz. Igno­ro­wa­nie ich przy­cho­dzi­ło jed­nak z coraz więk­szym tru­dem. Krzy­ki, tu­pa­nie, wa­le­nie w drzwi, brzęk szkła, ha­ła­sy do­bi­ja­ły się do drzwi i ścian jego kom­na­ty, bu­rząc mu kon­cen­tra­cję.

– Ani chwi­li spo­ko­ju! – wy­bur­czał pod nosem, owi­ja­jąc prze­ście­ra­dło wokół szyi. Nic już nie ob­cho­dzi­ło go, co wy­pra­wia­ją inni re­zy­den­ci pa­ła­cu. Mogli nawet zwa­rio­wać i urzą­dzić na ko­ry­ta­rzach olim­pia­dę, a mar­kiz i tak nie wziął­by w niej udzia­łu.

Kry­tycz­ne spoj­rze­nie w lu­stro upew­ni­ło go, że zro­bił, co w ludz­kiej mocy, by sta­nąć god­nie na roz­pra­wie przed Chry­stu­sem. Nie, żeby wie­rzył w uczci­wość sądów, tak ziem­skich, jak i bo­żych, ale jeśli coś miało do­wieść jego nie­win­no­ści, to wy­łącz­nie nie­na­gan­na pre­zen­cja. Dzię­ki uprzej­mo­ści Glo­rio­le’a miał już na sobie nie­zgor­szy strój wi­zy­to­wy. Efekt psuły tylko po­gię­ta szpa­da przy boku i po­tar­ga­na pe­ru­ka, z któ­rej dawno ob­sy­pał się puder i zwie­trza­ły per­fu­my.

– Trud­no – mar­kiz uniósł dum­nie pod­bró­dek. – Niech ujrzą we mnie rów­nież mę­czen­ni­ka.

Osob­ną kwe­stią było oca­le­nie głowy. Wy­si­łek, z jakim wdra­pał się na krze­sło i ża­ło­sne jęki mebla za­sia­ły w nim wąt­pli­wość, czy impet ze­sko­ku nie ro­ze­rwie mu szyi. Cóż to byłby za ba­ła­gan i jaka że­nu­ją­ca sy­tu­acja w za­świa­tach! Aby za­po­biec ka­ta­stro­fie, Jakub de Grâce chwy­cił mocno sznur po­wy­żej głowy. Na próbę zsu­nął stopę z sie­dzi­ska na dłu­gość du­że­go palca. Wtem drzwi roz­war­ły się z ło­sko­tem, a do po­ko­ju wdar­ło się stado wrzesz­czą­cych Pig­me­jów.

Tak przy­naj­mniej wy­da­wa­ło się w pierw­szej chwi­li zszo­ko­wa­ne­mu mar­ki­zo­wi, kiedy doj­rzał ich kątem oka z wy­so­ko­ści krze­sła. Łapy wiel­kie i ko­sma­te wy­cią­gnę­ły się ku niemu, a osma­lo­ne, wy­krzy­wio­ne nie­ludz­ki­mi gry­ma­sa­mi gęby oto­czy­ły go i jęły prze­krzy­ki­wać się or­dy­nar­nie:

– Łap­cie go, psie­go syna!

– Cho no tu, ba­ry­ło! Nie wy­śliź­niesz się tak łatwo!

Do­pie­ro po chwi­li mar­kiz roz­po­znał w nich ludzi, w do­dat­ku tych naj­gor­sze­go sortu. Od­ru­cho­wo dobył szpa­dy, chcąc za­cho­wać zdro­wy spo­łecz­ny dy­stans. Przy passe arrière za­po­mniał jed­nak o nie­sprzy­ja­ją­cej po­zy­cji. Krze­sło ucie­kło mu spod nóg, a cię­żar jakby ca­łe­go świa­ta spo­czął na ra­mie­niu. Nowy frak trza­snął pod pachą, a wtedy Ja­ku­ba de Grâce ogar­nę­ła słyn­na wo­jow­ni­cza furia.

Kur­czo­wo trzy­ma­jąc się sznu­ra i bu­ja­jąc od okna do biur­ka, roz­trą­cał ciżbę brzu­chem, kop­nia­ka­mi i wście­kły­mi ude­rze­nia­mi szpa­dy. Na­past­ni­cy wy­wra­ca­li się jak krę­gle lub od­ska­ki­wa­li na boki, czy­niąc nie­opi­sa­ny har­mi­der i ruj­nu­jąc wy­strój po­ko­ju. Mar­ki­zo­wi da­le­ko było jed­nak od ini­cja­ty­wy stra­te­gicz­nej.

Za­sad­ni­czy pro­blem sta­no­wi­ło uwią­za­nie do ży­ran­do­la, ale i ręka sła­bła mu nie­uchron­nie, drę­twie­jąc i trzesz­cząc w sta­wach. He­ro­icz­ny bój nie mógł trwać w nie­skoń­czo­ność. Świa­do­my tego Jakub de Grâce dał na od­chod­ne w twarz naj­bliż­sze­mu pro­sta­ko­wi i po­sta­no­wił opu­ścić im­pre­zę. „Niech się dzie­je, co chce”, za­de­cy­do­wał i pu­ścił sznur.

Stało się jed­nak nie­zu­peł­nie to, co mar­kiz za­mie­rzył. Pętla za­ci­snę­ła się wpraw­dzie wokół szyi, aż twarz na­bie­gła krwią i po­ciem­nia­ło mu w oczach, lecz nogi zna­la­zły nie­spo­dzie­wa­nie opar­cie na czy­ichś ple­cach. Tłu­ste od potu dło­nie chwy­ci­ły go pod boki, unio­sły, za­czę­ły szar­pać od­święt­ny strój. Z ręki wy­trą­co­no mu szpa­dę, ze­rwa­no prawy but.

– Pu­ście mnie, chamy! – pró­bo­wał wołać w roz­pacz­li­wym po­ło­że­niu, lecz głos uwiązł mu w gar­dle. Pod­du­szo­ny lecz nie umie­ra­ją­cy, cią­gnię­ty na wszyst­kie stro­ny, jakby roz­ry­wa­ny końmi, cier­piał nie­wy­sło­wio­ne ka­tu­sze.

– Tnij­ta sznur, lu­dzi­ska! – ktoś na­wrzesz­czał mu na do­kład­kę do ucha. Krzyk ten od­bi­jał się jesz­cze wie­lo­kroć echem w czasz­ce mar­ki­za, nawet po tym, kiedy wresz­cie opu­ści­ła go świa­do­mość.

 

IV.

 

Ock­nąw­szy się, Jakub de Grâce stwier­dził z całą pew­no­ścią, że po­legł i bez sądu wtrą­co­no go do Pie­kła. Z umiesz­czo­ne­go gdzieś wy­so­ko okien­ka, jakby dla złud­nej na­dziei, są­czy­ło się słabe świa­tło, nie się­ga­jąc jed­nak głę­bo­ko w ciem­ną cze­luść. Swąd potu, brudu i wil­go­ci dusił nie go­rzej niż stry­czek, któ­re­go ślady wciąż nosił na opuch­nię­tej szyi. Pod­ło­że wy­ście­ła­ły kłu­ją­ce w po­ślad­ki źdźbła słomy i wióry, za­pew­ne reszt­ki dia­bel­skich sto­sów. Po­sadz­ka, ani chybi bruk z do­brych chęci, była twar­da, zimna i wil­got­na od prze­la­nych łez.

Przy­zwy­cza­ja­ją­cy się do ciem­no­ści wzrok kazał mu zła­go­dzić nieco pier­wot­ny osąd, choć rze­czy­wi­stość nie wy­da­wa­ła się od Pie­kła szcze­gól­nie od­le­gła. Mu­siał znaj­do­wać się w klasz­tor­nej celi. Była to asce­tycz­nie urzą­dzo­na po­dłuż­na klit­ka o ścia­nach po­kry­tych grzy­bem. Rzu­co­no go w kąt jak wór ziem­nia­ków, choć w po­miesz­cze­niu znaj­do­wa­ło się także ni­skie, skrom­ne po­sła­nie. Zaj­mo­wa­ły je dwie opar­te ple­ca­mi o ścia­nę nie­ru­cho­me i mil­czą­ce po­sta­cie.

Pod­niósł się na łok­ciach, stę­ka­jąc i ję­cząc. Sam nie mógł uwie­rzyć, ileż mę­czeństw znio­sło w ostat­nim cza­sie jego ciało, wciąż po­zo­sta­jąc w jed­nym ka­wał­ku. Ilu świę­tych roz­pa­dło się na re­li­kwie, pod­da­nych mniej wy­myśl­nym tor­tu­rom?

Sie­dzą­cy na łóżku nie po­ru­sza­li się, choć mar­kiz czuł na sobie ich oskar­ży­ciel­skie spoj­rze­nia. W pół­mro­ku roz­róż­niał tylko męż­czy­znę i ko­bie­tę, oboje o bla­dych, za­pad­nię­tych li­cach. Ko­bie­ta w za­sa­dzie cał­kiem przy­po­mi­na­ła trupa, choć mar­kiz dałby głowę, że jej usta po­ru­sza­ją się bez­gło­śnie, a w pal­cach ob­ra­ca ró­ża­niec. Klnąc na brak jed­ne­go buta, po­kuś­ty­kał, aby przyj­rzeć im się le­piej. Nie­mal przy­pła­cił to apopleksją.

 – Wasze Królewskie Mości! – wy­char­czał, a ko­la­na ugię­ły się pod nim.

Sie­dzie­li tam, jak gdyby nigdy nic, Król i Kró­lo­wa. Przez głowę prze­ga­lo­po­wa­ły mu całe ta­bu­ny złych myśli. Skoro nie stra­co­no ich z mar­szu, być może czas mo­nar­chii nie do­biegł jesz­cze końca? W ja­kiej sy­tu­acji sta­wia­ło­by to jego, Ja­ku­ba de Grâce, dwa­kroć nie­do­szłe­go za­bój­cę, zdraj­cę i bez­boż­ni­ka? Los jego mógł jesz­cze za­le­żeć od ich łaski i mi­ło­sier­dzia, toteż przy­padł do nóg Króla i zalał się łzami, smar­ka­jąc mu na poń­czo­chy.

– Prze­bacz mi, panie! Zbłą­dzi­łem! Oma­mi­li mnie wro­go­wie Wa­szej Królewskiej Mości! Wy­znam wszyst­ko, wy­ja­wię na­zwi­ska – d’Ivres­se, de Bau­che… Glo­rio­le! To czci­cie­le Sza­ta­na i spiskowcy prze­ciw­ko ko­ro­nie. Po­da­li mi dia­bel­skie de­kok­ty, zmie­ni­li w bez­wol­ne­go go­le­ma na roz­ka­zach ży­dow­skie­go sa­ba­tu…

Wy­cią­gnął rękę ku twa­rzy mo­nar­chy, jakby chciał za jej do­tknię­ciem zma­zać swe grze­chy. Król po­chy­lił do przo­du głowę, przy­ta­ku­jąc mu do­bro­tli­wie. W serce Ja­ku­ba de Grâce wlała się na­dzie­ja. Wtem za­uwa­żył, że głowa nie za­trzy­mu­je się. Kró­lew­ski cze­rep opa­dał coraz niżej i szyb­ciej, po czym z mla­skiem zsu­nął się z karku i wpadł mu w ręce.

Mar­kiz wy­darł się wnie­bo­gło­sy i od­rzu­cił głowę w kąt. Roz­pacz­li­wie pra­gnąc prze­ba­cze­nia zwró­cił się do Kró­lo­wej, ale i ona wy­da­ła z sie­bie upior­ny jęk. Na oczach mar­ki­za jej pierś otwo­rzy­ła się jak czer­wo­ny kwiat, a stru­mień krwi wy­strze­lił mu pro­sto w roz­war­te ze zdzi­wie­nia usta.

Krztu­sząc się i krzy­cząc nie­skład­nie, pró­bo­wał zbiec z miej­sca zbrod­ni, ale nie­wiel­ka klit­ka nie da­wa­ła ta­kiej moż­li­wo­ści. Bie­gał więc w kółko, prze­ska­ku­jąc mar­twą głowę Króla i roz­chla­pu­jąc krew, któ­rej wiel­ka ka­łu­ża wy­cie­kła z Kró­lo­wej. Prze­bie­gł­szy ponad milę, opadł z sił. Oparł się o wil­got­ną ścia­nę i zre­zy­gno­wa­ny ude­rzył w nią po­ty­li­cą.

W na­stęp­stwie ude­rze­nia świa­teł­ko z góry za­ja­śnia­ło więk­szym bla­skiem. Spo­strze­gł­szy to, mar­kiz po­wtó­rzył za­bieg, aż z po­mię­dzy ce­gieł po­sy­pał się mech, a oczy roz­je­cha­ły mu się na boki. Kraty w okien­ku znik­nę­ły w błysz­czą­cej aurze, która spły­nę­ła w dół na kształt świe­tli­stych scho­dów.

Łup! Echo od­bi­ło się od skle­pie­nia, kiedy grzmot­nął po raz trze­ci, nie­mal roz­trza­sku­jąc sobie czasz­kę. Na scho­dach do nieba po­ja­wi­ła się skrzy­dla­ta isto­ta w szcze­ro­zło­tej zbroi, z ogni­stym mie­czem w ręku. Ar­cha­nioł jak żyw­cem zdję­ty z ob­ra­zu zstę­po­wał ku niemu do­stoj­nym kro­kiem. Jakub de Grâce przy­warł do ścia­ny, za­sła­nia­jąc oczy przed ma­je­sta­tem.

Anioł, po­sta­wiw­szy stopę na za­la­nej krwią pod­ło­dze, ro­zej­rzał się po celi z mie­szan­ką smut­ku, gnie­wu i nie­do­wie­rza­nia. Mar­kiz szu­kał przez chwi­lę słów, któ­ry­mi mógł­by wy­tłu­ma­czyć ten obłęd, ale zmę­cze­nie dało mu się we znaki. Wes­tchnął i wzru­szył tylko ra­mio­na­mi. Boży po­sła­niec tak­so­wał go złym wzro­kiem, wa­chlu­jąc ner­wo­wo skrzy­dła­mi. Choć jego skóra była ala­ba­stro­wa, kost­ki pal­ców ści­ska­ją­cych miecz wy­da­wa­ły się wręcz śnież­no­bia­łe.

Jeśli wy­da­rze­nia ostat­niej doby na­uczy­ły cze­goś Ja­ku­ba de Grâce, to że nawet naj­le­piej prze­my­śla­ne dzia­ła­nie i tak daje zgoła nie­prze­wi­dzia­ne re­zul­ta­ty. Jak rów­nież tego, że ma w całym tym sza­leń­stwie do ode­gra­nia jakąś do­nio­słą rolę, co czy­ni­ło go w prak­ty­ce nie­śmier­tel­nym. Prze­stał więc kal­ku­lo­wać.

Prawy sier­po­wy kom­plet­nie za­sko­czył Ar­cha­nio­ła, lą­du­jąc na jego szla­chet­nym rzym­skim nosie. Z Bożą po­mo­cą utrzy­mał się na no­gach, ale Opatrz­ność nie uchro­ni­ła go przed ko­lej­nym ata­kiem.

Mar­kiz sko­czył mu do gar­dła jak tłu­sta pan­te­ra. Po­wa­lił go na pry­czę, mię­dzy le­żą­ce tam już zwło­ki kró­lew­skiej pary. Siadł na nim ni­czym cyr­ko­wy za­pa­śnik, przy­gwoź­dził ręce, zdu­sił ciel­skiem. Złote loki roz­sy­pa­ły się na za­wszo­nym po­sła­niu, nie­bie­skie oczy wy­szły z orbit. Anioł trze­po­tał skrzy­dła­mi jak po­chwy­co­ny gołąb, pióra la­ta­ły w po­wie­trzu. Zbro­ja chrzę­ści­ła pod cię­ża­rem na­past­ni­ka, bez­u­ży­tecz­ny miecz palił ze smro­dem sien­nik.

– Zdy­chaj, pie­rza­sta ka­na­lio! – krzy­czał mar­kiz, tak długo, aż anioł prze­stał się sza­mo­tać i wy­wró­cił oczy w głąb czasz­ki.

Z drga­ją­cej jesz­cze po­śmiert­nie nogi mar­kiz ścią­gnął efek­tow­ny, obity zło­ty­mi płyt­ka­mi but. Pa­so­wał jak ulał. Wziął do ręki go­re­ją­cy miecz i za­brał się do prze­pa­la­nia zamka w drzwiach celi.