Oswoić noc (HAREM 2011)

Jeszcze jedno dla Kamili

 

 

Powiadają, że tam, gdzie szumi rwący nurt Ostrej, w czerwcowe noce woda wyśpiewuje na kamieniach opowieść starszą od najstarszych buków. Powtarza ją rok w rok od tak dawna, że nawet wiły nie wiedzą, czy zdarzyła się naprawdę, czy to tylko rzeka zmyśliła ją sobie dla zabawy. Są i tacy, którzy twierdzą, że to same wiły wymyśliły tę historię i czarodziejską mocą wplotły w szmer potoku. Nawet same kamienie pamiętają te dzieje jak przez mgłę, i każdy opowiada ją w inny sposób.

 

Jeśli wierzyć pieśniom, zdarzyło się, że w strony te zbłądził niegdyś w poszukiwaniu zwierzyny łowczy Szalej z Głodomanka. Szedł jelenim tropem w górę rwącego potoku przez prześwietlony, pachnący igliwiem i żywicą jodłowy las. Woda śpiewała ciemnym basem w zielonych baniorach, cętkowane pstrągi z pluskiem dążyły pod prąd. Szalej wędrował tak cały dzień, ślad potężnego byka był wyraźny, choć niezbyt świeży. Świat wokoło wrzał czerwcem, w noc krótką i jasną las brzmiał śpiewem wilgi i słowika.

 

Gdy słońce chyliło się ku miękkim szczytom nieodległych gór, Szalej wyszedł zboru na porosłą głogiem połoninę. Zapadał zmrok, wieczorne powietrze stało się lekkie, rosa osiadła na trawach. Od głogów biła cisza mącona jedynie szmerem strumienia i monotonnym kri-kri świerszczy. Pod wykrotami lągł się nocny mrok. Łowczy postanowił iść tropem aż do zupełnej ciemności, potem zaś czekać na księżyc. Dotarł w miejsce, gdzie do potoku dołączał kolejny i razem spadały szumiącą kaskadą po zielonych od mchu kamieniach, gdy nagle jego serce zamarło.

 

Kąpała się u stóp wodospadu – zupełnie inna niż kobiety jego rodu, wysoka, o skórze barwy intensywnie oliwkowej w gasnącym świetle dnia, piękna. Szalej skrył się w zaroślach – serce wali, wali, wali – tylko nie mrugnąć, nie mrugnąć, bo a nuż zniknie czarodziejska wizja…

 

I wtedy usłyszał Szalej jej śpiew – niski i ciemny jak pieśń ziemi i kamieni. Słowa wplątywały się weń jak w pajęczą sieć, a melodia otaczała je szczelnym kokonem, jakby pani nie potrzebowała ich wcale, by śpiewać. Fantastyczne glosolalia, drżące fioritury opływały i obmywały Szaleja, a on trwał i trwał zasłuchany. Słońce zaszło, niebo przesunęło się, przegwieździło. A gdy wzeszedł księżyc, pani wyszła z wody i odgarnęła z ramion lilie inenufary; w bladej poświacie jej ciało lśniło srebrem.

 

Szalej nie spał wiele tej nocy. Dopiero świtem zapadł w krótki sen; śniło mu się, że jest kamieniem uśpionym w łonie ziemi, a wkoło nie dzieje się nic. Taki miał sen.

 

Tak było przez siedem wieczorów: każdego dnia, gdy wydłużały się cienie, zielona pani powracała, by kąpać się w zimnym potoku. Siedmiokroć wsłuchiwał się Szalej w jej śpiew, jego spojrzenie jak woda opływało jej ciało – o zmierzchu oliwkowe, w świetle księżyca srebrne, w ciemności prawie czarne. Wodne kwiaty z niewinną swobodą lepiły się do jej ramion, do jej piersi. Słońce czy deszcz – Szalej czuwał.

 

Ósmego wieczora sponad omglonych gór wytoczyły się granatowe chmury. Burza zeszła w doliny, deszcz spłukał świat. Szalej trwał przemoczony, brudny i wynędzniały; przez cały tydzień jadł leśne borówki, nie opuszczając wodospadu dalej jak na odległość głosu. Od środka palił ogień – w sercu popiół i pustynia. A świat wkoło świeży, mokry, pachnie wilgotna ziemia…

 

– Kto ty jesteś, który się chowasz jak borsuk między korzeniami?

 

Stała za nim w deszczu, wysoka i naga, ciemne gałęzie jej włosów wypuszczały drobne listki, soczyste od wiosennej zieleni; zdziwione usta pełne i czarne, spękane jak kora, po lekko omszałej łydce pnie się z miłością pęd bluszczu.

 

– No jak cię zwą? – powtórzyła.

 

– Jam jest Szalej, z grodu Głodomank – wychrypiał łowczy; gardło jak imadłem ściśnięte.

 

– Dlaczego wieczór w wieczór przychodzi Szalej z grodu Głodomank i spogląda, jak Pani V'esna kąpie się wpromieniach wieczoru?

 

– Wiedziałaś, że cię obserwuję… Pani? – chrrrp, chrrp, głos ochrypły, ordynarny szoruje po gardle. – Kim ty jesteś?

 

– I ryby w strumieniu mnie oglądały, i ważki nad wodami, jeden tylko Szalej chował się w zaroślach i lękał podejść bliżej. Jam V'esna. Pasterka Jaśminu, drzewna pani. Dlaczego na mnie nie patrzysz, skoro przyszłam?

 

– Boś jest piękna… Pani.

 

– Spójrz na mnie.

 

Szalej podniósł wzrok; lękał się spojrzeć prosto w twarz drzewnej pani, nie śmiał błądzić wzrokiem po jej piersiach, patrzył tylko w zagłębienie między jej obojczykami. W głowie mu szumiało, żądza i strach tętniły w skroniach, ciałem trzęsła gorączka. Ciężki kaszel rwał mu płuca.

 

– Spójrz na mnie.

 

I Szalej spojrzał. A potem utonął w poznaczonym złotymi plamkami, niemal pitnym półmroku jej oczu, w spokojnym cieniu letniego popołudnia. Biegł przez las porykując radośnie, dumnie parskał i wstrząsał łbem z rozwidlonym porożem, ściółka szeleściła pod racicami. Wyciągnął ku słońcu kostropate gałęzie – aureola pszczół krążyła wkoło baldachów jego bladych kwiatów, więc zebrał resztkę nektaru i po własnym śladzie wrócił do barci swego roju. A potem nadeszła zimowa noc i mróz jak nocna mara dusił ziemię, i Szalej wył do księżyca zwołując swą watahę: od moczarów szedł zbłąkany łoś. Szalej dysząc biegł przez noc, przez mróz, w nozdrzach czuł już zapach potu ofiary, ostrą woń strachu – ale nim zdążył dobiec, powiał wiatr i zerwał go z pustej wewnątrz łęciny dmuchawca. Ponad łąką rozdygotaną od owadziego gwaru, w taniec i w pląs; wtem nadeszła jesień i Szalej opadł na ziemię, i zgnił, i jadły go robaki, aż po stu latach wyrósł potężnym dębem, i otworzył oczy.

 

Zbudził się na posłaniu z wrzosu w omszałej grocie, zalanej seledynową poświatą. Gdzieś blisko źródło czystej wody bełkotało do siebie, pszczoły i ważki polatywały tu i tam. Zapach czeremchy, zapach jabłoni – i jaśmin, jaśmin, jaśmin. Ciche, monotonne buczenie, jak dmuchanie w butelkę, wibrowało w powietrzu i Szalej czuł, jak dźwięczą w nim prastare słowa, tajemnice głębokie jak noc u korzeni gór.

 

– V'esna? – Szalej uniósł się na łokciu.

 

Pasterka Jaśminu stała z przymkniętymi oczami, kołysząc się w rytm głębokiej melodii, wyciągnięte palce jej dłoni rozkwitały drobnymi kwiatami, w gałązki włosów zaplątał się wiatr. Otaczały ją podobne istoty, piękne lub pokraczne, bardziej lub mniej drzewiaste – różane krzewy i jabłonie, rosochate lipy i dęby, a wszystkie co rusz kłaniały się Pasterce Jaśminu. A gdy minęła wieczność albo i dłużej, skłoniły się wszystkie razem i odeszły.

 

– Pora wstać, Szaleju, któryś poznał drogi wilka i jelenia, któryś rósł lipą i dębem – szekła V'esna. Byli w grocie sami, jej dłonie i włosy na powrót stały się zwyczajne, ludzkie, bez śladu kwiatów ani młodych listków. – Spałeś długo. Dziś opowiedziałam mym dzieciom, że Szalej z Głodomanka u nas zostaje. Odtąd nie musi lękać się niczego pośród pól i lasów, nawet najgłębszych cieni w mateczniku kniei. – Nabrała w dłonie wody ze źródła i dała łowczemu pić; woda była zimna i oczyszczała myśli z sennej oćmy. – Ale najpierw obieca mi, że zawsze, zawsze będzie Szalej patrzył prosto w oczy tej, którą nazywają V'esną. Będzie patrzył na mnie i podziwiał mnie, bo jestem piękna. – Rozłożyła szeroko ramiona, jakby zapraszając Szaleja, wstrząsnęła włosami i przymykając oczy odrzuciła w tył głowę; jej obojczyki delikatne, smukłe, na lewej piersi pod oliwkową skórą czarna pajęczynka drobnych żyłek. W głowie Szaleja huczało, dłonie mokre od potu – kobiety jego plemienia nigdy nie zachowywały się w taki sposób. Przemknęło mu przez myśl, że V'esna go uwodzi albo z niego kpi, ale dzięki wodzie ze źródła jego myśli stały się jasne i przejrzyste i pojął, że istoty jej rodzaju pożądają w inny sposób niż ludzie. Nadal był jednak speszony zachowaniem zielonej pani i nie wiedział, gdzie podziać wzrok.

 

– Patrz mi w oczy, Szaleju! Niedawno nauczyłeś mnie, że jestem piękna – czemu teraz mnie nie podziwiasz? Kwiaty i zwierzęta mnie wielbią, moje dzieci mnie kochają, lecz nigdy, przenigdy nikt dotąd nie nazwał mnie piękną. Piękne jest słońce o zachodzie i gwiazdy nocą, piękne są wiosenne krokusy na połoninach i tęcze nad rwącym potokiem w letni dzień; ale co znaczy, że piękną jest V'esna?

 

– V'esna jest piękna, bo serce drży na jej widok – Szalej dygotał cały, ale patrzył jej w oczy. – Każdego wieczora, gdy wiedziałem, że V'esna przyjdzie do wodospadu, oczekiwanie rozrywało mnie od środka. Mogłem nie jeść i nie spać, tylko podziwiać V'esnę.

 

Zielona pani dotknęła smukłym palcem ust łowczego. Jej skóra była sucha, ciepła, pachnąca ziemią.

 

– I Szalej jest piękny – powiedziała.

 

Tak zaczęło się dla Szaleja lato, lato złote i ciepłe. Wędrował wraz z V'esną po łąkach i lasach między górskimi szczytami a wielką rzeką. Dnie pachniały sosnową żywicą, wypełnione pracowitym brzęczeniem pszczół. Nocami szept górskich strumieni i śpiew drzewnej pani kołysał go do snu, a sny te były miękkie i jasne. V'esna wodziła Szaleja po słonecznych polanach i po najgłębszych głębiach lasu, po mrocznych uroczyskach, gdzie prastare drzewa trwały porosłe brodami mchu, gdzie zalegała gęsta ciemność pamiętająca jeszcze czasy przed narodzeniem słońca i księżyca. Jedli miód, orzechy i jagody, i było im dobrze. Z czasem Szalej przyzwyczaił się do nagości V'esny, a pożądanie zeszło w najciemniejsze doliny jego umysłu; miał wrażenie, że jego miłość do niej stała się prawdziwsza. Leśna pani dziwiła się, czemu Szalej nie pozwala na siebie patrzeć, gdy sam kąpie się w potoku – a on przecież czuł się niezgrabny i pokraczny, brzydki, brzydki przy całym jej pięknie.

 

– Dlaczego miałabym okrywać się, i czemu robi to Szalej? – powiedziała pewnego wieczora, gdy leżeli przytuleni na posłaniu z liści paproci pod rudymi sosnami, spowici światłem zachodzącego słońca. – Zwierzęta nie noszą drugiej sierści ani drzewa dodatkowej kory. Nie byłoby widać, jak bardzo są piękne. Czy V'esna stała się mniej piękna?

 

Szalej usiłował wytłumaczyć, czym jest wstyd i czemu służy odzież, ale słowa zdawały się być drewniane, nieporadne i śmieszne. Objął Pasterkę Jaśminu mocniej, wtulił nos w pachnące zagłębienie między jej szyją a ramieniem i usnął. V'esna pojęła tyle tylko, że Szalej okrywa się, bo mu zimno.

 

Nadszedł sierpień, a wraz z nim przyszły inne sny, sny o miłości tętniącej i kipiącej od pragnień, sny, w których V'esna wiła się i jęczała w jego ramionach – o, tak, o, tak… Szalej budził się wówczas spięty i długo wpatrywał w niebo między gałęziami drzew.

 

Wszystko odmieniło się pewnego dnia, gdy zeszli w porosłą dzikimi jabłoniami dolinę. Słońce przypiekało, koszula kleiła się Szalejowi do pleców, jabłka zaczynały rumienić się już wśród gałęzi, sierpień, sierpień, sierpień, świat gorący i lepki. Łowczy trzymał się blisko Pasterki Jaśminu, czuł zapach jej potu, serce biło mu szybko, bardzo szybko. V'esna śmiała się jak skowronek, wdrapywała na drzewa i zrywała jabłka, sok ściekał jej po brodzie; Szalej scałowywał jego ślady z jej twarzy i szyi, kwaskowate strużki na słonej skórze. Nie protestowała, jej serce biło równie szybko co serce Szalej. Kęsy jabłek podawali sobie z ust do ust – jej wargi twarde i czarne. Spiekota i żar; turlali się po pachnącej zielnym zaduchem łące pod turkusowym niebem, świat zmienił się w pocałunek, w dotyk, w oddech szybki i rwany, w miodową woń wrotyczy.

 

– Szaleju, Szaleju, dziwne się rzeczy ze mną dzieją – szepnęła nagle V'esna. – Przestań mi tak robić, zaraz coś się we mnie urwie.

 

I Szalej przestał, a przez resztę dnia chodzili w napiętym milczeniu. Ale gdy nadszedł wieczór, łowczy zapragnął znów pocałunków i dotyku V'esny, więcej i więcej.

 

– Uważaj, Szaleju – odrzekła Pasterka Jaśminu. – Mijają lata, nim z pestki jabłka wyrośnie jabłoń. Chcesz rwać, czego nie zasadziłeś. Daj mi czas. Wrócę do ciebie, gdy przyjdzie pora zbierać nasze owoce. Wtedy będziemy oboje szczęśliwi.

 

Odeszła w rozświetloną księżycowym blaskiem noc, zostawiając Szaleja w samotności. Szukał jej długo, lecz nie znalazł nigdzie śladu, bodaj złamanej gałązki. Udał się do wodospadu, gdzie ujrzał ją po raz pierwszy, ale nie przychodziła, choć przez dziesięć dni i dziesięć nocy czatował w zaroślach głogu. Poczucie krzywdy paliło go jak ogień i nigdy, przenigdy nie czuł się tak osamotniony. Szukał wśród lasów i szukał wśród pól, pod słońcem i pod księżycem – na próżno.

 

Nadeszła przedwczesna jesień, chmurna i dżdżysta. W owym czasie zbratał się Szalej z plemieniem hamerników, krzepkich i przysadzistych, którzy mieli swe kuźnie w górach na południu. Szalej najął się u ich wodza jako wojownik – był bowiem młody i silny, a w górach w tamtych dniach rozpanoszyły się ciemne stwory. Powiadano, że Król Żmijów daleko na południu płodzi węże i szykuje się do wielkiej wojny. Walczył tedy Szalej ze żmijami i gniewoszami, walczył dziko i zawzięcie, i rychło zdobył sobie wśród hamerników mir. Miecz, krew, ogień – takie stało się jego życie, taki stał się on sam. Zmroczniał w tym czasie i sposępniał, piżmowa woń śmierci snuła się za nim jak woal. Wódz kowali chciał obsypać go złotem i kosztownościami, ale Szalej kręcił głową i prosił jedynie o wykonanie naszyjnika z kłów ubitych przez siebie żmijów.

 

Tak upłynęło lat dziesięć. Przez cały czas miał Szalej przed oczami obraz Pasterki Jaśminu, każdej nocy pragnął jej bardziej. Co roku wykuwał dla Szaleja własnoręcznie naszyjnik z wężowych zębów sam wódz hamerników, a gdy zbliżał się czerwiec, w młodym wojowniku wrzała krew i schodził w doliny, by szukać V'esny. Miesiąc błąkał się i nawoływał, lecz nie znalazłszy, z sercem za każdym razem ciemniejszym od gniewu i żalu wracał do walki z pomiotem Króla Żmijów.

 

Gdy po raz dziesiąty nastały krótkie, upalne noce czerwcowe, Szalej znów zaszedł pod wodospad i V'esna zjawiła się przy nim bezszelestnie jak noc. Łowczy cisnął jej gniewnie pod stopy dziesięć naszyjników, mówiąc:

 

– Oto naszyjniki ze żmijowych kłów. Hamernicy z gór powiadają, że przed wiekami Król Żmijów spłodził mnogość wężów na zgubę wszystkich dobrych stworzeń. Zabiłem wiele tych potworów własnym mieczem. Czy teraz jestem godzien twojej miłości?

 

Ale drzewna pani tylko smutno pokręciła głową i odeszła w milczeniu.

 

Szalej nie szukał jej, złość kipiała w jego sercu. Nim wzeszło słońce, był już w drodze, daleko, daleko od wodospadu. Tym razem zawędrował ku potężnym, mrocznym lasom na południu, które ciągną się aż po Duklę. Mijał wilcze doły i lisie jamy, spod wykrotów obserwowały go dzikie ślepia ciemnych stworów, którym ani ludzie, ani nawet wiły nie nadały nigdy imion. Wędrował tak w serce krainy drżących cieni, w sam matecznik bezsennego bezświatła. Nie myślał o V'esnie, serce miał puste. Miecz, krew, ogień – oto, co niósł ze sobą w ciemność lasu.

 

Tak dotarł do domu czarnoksiężnika Mruka. Mruk był ćmym wiłem, a mieszkał w głębokim parowie, dnem którego płynął cichy, czarny potok. Wejście do jego domostwa skryte było wśród sękatych korzeni buków, obwieszonych wstążkami, strzępkami wełny i drewnianymi brzękadłami. Czarnoksiężnik zastał pewnego dnia Szaleja nad brzegiem potoku, wpatrzonego w oleisty nurt.

 

– Uważaj, nieznajomy, woda ta przynosi zapomnienie i sen bez końca – odezwał się Mruk głosem cichym jak wieczorny wiatr w koronach drzew. Szalej wzdrygnął się i podniósł wzrok na ćmego wiła o twarzy gładkiej i szarej jak bukowa kora. Mierzyli się chwilę spojrzeniami ponad zaczarowaną wodą. Buki patrzały na nich setkami podobnych oczom sęków.

 

– Mnie tam zajedno. Już zapomniałem – odparł wreszcie Szalej pustym głosem.

 

– O czym zapomniałeś?

 

– O tym, o czym nie chcę pamiętać.

 

I tak ostał Szalej w domostwie Czarnoksiężnika służąc mu, a w zamian ciemny wił uczył go czarów. Mruk wyczuł bowiem ogień, który trawił duszę syna ludzkiego plemienia, i pragnął w tym ogniu wykuwać dla siebie nowe zaklęcia; własny płomień Czarnoksiężnika był już stary, znudzony i mdły, duchy toczyły go jak huby. Nauczył Szaleja, jak zsyłać sny i jak samemu wkradać się w sny innych, jak stawać się cieniem i jak wysyłać własny cień na przeszpiegi, jak spowijać się mgłą i jak tkać pajęcze sieci, jak przybrać postać pleśni i jak wytapiać nocne mary z rtęci. Poznał własności trujących ziół i imiona wielu stworzeń mieszkających w ciemnościach.

 

– Przy mnie nauczysz się oswajać noc. Także tę najgłębszą, na dnie własnego serca – mawiał często Mruk. – Nie będziesz lękał się niczego.

 

Szalej odzywał się mało,lecz pilnie chłonął każde słowo ćmego wiła. Mruk nie dopytywał, choć korciło go, by poznać historię swego ucznia. Pewnego wieczora, gdy zima jak zmora dusiła świat, Czarnoksiężnik niczym pająk wślizgnął się w sen Szaleja i ujrzał tam V'esnę w jego ramionach. Sen tętnił ogniem i pulsował namiętnie w rytm miłości łowczego i drzewnej pani, żar, żar, żar. Mruk chciwie wsysał w siebie płomień, kiedy ujrzała go V'esna i jej rozszerzone rozkoszą źrenice zwęziły się nagle wrogo; wił czmychnął czym prędzej ze snu. Nie ośmielił się więcej wkradać w nocne marzenia swego ucznia gdy wyczuwał, że ten śni o V'esnie.

 

Szalej spędził u Mruka kolejne dziesięć lat; skronie obsypał mu szron siwizny, zmarszczki pobruździły twarz, zgarbił się od wykuwania czarów. Pewnego dnia, gdy buki okryły się młodą zielenią, a zawilce porosły wąwóz, opowiedział swą historię Czarnoksiężnikowi.

 

– Oto jest to, czego nie chciałem pamiętać – rzekł na koniec.

 

– Mój synu – Mruk smętnie pokiwał głową. – Jeżeli zechcesz, nauczę cię sekretnego słowa, które da ci miłość tej kobiety. Ale za czar ten będziesz musiał oddać rok i jeden dzień swojego szczęścia.

 

– Naucz mnie tego słowa. Jeśli tylko zdobędę V'esnę, będę i tak szczęśliwy.

 

Powiedział zatem Mruk zaklęcie i nim zapadł zmrok, Szalej wyruszył w drogę. Nie wiedział, że ćmy wił odprowadza go niewidzialny aż do granicy lasu, a usta wykrzywia mu zły uśmiech; rok i jeden dzień wystarczą bowiem w zupełności, by z człowieka wyssać całą radość i nadzieję, cały jego płomień, i spalić jego serce na popiół. Rok i jeden dzień, nie mniej, nie więcej. A Szalej nie myślał o niczym i niczego nie przeczuwał, przed oczami miał tylko V'esnę, V'esnę, jedną-jedyną V'esnę.

 

Zbliżała się najkrótsza noc w roku, kiedy Szalej dotarł wreszcie do wodospadu, gdzie ongi ujrzał V'esnę po raz pierwszy. Usłyszał jej śpiew, zanim jeszcze zobaczył ją samą, ten śpiew niski i czysty jak pieśń wody i kamieni, i czuł, że jeszcze chwila, a serce rozedrze mu pierś. Gdy ujrzał ją pod wodną strugą – mokre włosy i nenufary przyklejone do ramion i piersi, oczy rozwarte ze zdumienia na widok Szaleja, usta układające się w jego imię – wyrzucił z siebie zaklęte słowo i skoczył do wody. Zerwał się zimny wiatr kładąc trawy na połoninie, powietrze zapachniało dziwnie, jakby burzą. Szalej porwał V'esnę z wody; drżał, czując gęsią skórkę na jej chłodnym ciele.

 

Długo siedzieli w milczeniu pod zachodzącym słońcem, zawiesina zaklęć zaległa między nimi. A kiedy zrobiło się ciemno, nim wzeszedł księżyc, biorąc na świadków same gwiazdy, Szalej uczynił V'esnę swą żoną.

 

– Teraz będziemy szczęśliwi – wyszeptał. Noc skryła łzy V'esny.

 

Ciemne przyszły dni, czarne nastało szczęście. V'esna milczała całymi dniami i patrzyła gdzieś w dal. Wkrótce utkała sobie suknię z pajęczych sieci i ptasich piór; choć suknia była piękna, Szalej tęsknił do dawnych czasów, gdy V'esna wędrowała u jego boku naga i szczera.

 

– Dlaczego się odziewasz? – zapytał któregoś dnia.

 

– A ty? Dzięki tobie wiem już, co to wstyd.

 

Puste dni przechodziły w noce ciężkie i dyszące miłością. Choć miłość ta była lepka i śliska, ciało V'esny sztywne i oporne, a zasypiając miał Szalej wrażenie, jakby nałykał się dymu, to powtarzał wciąż sobie, że jest szczęśliwy jak za dawnych czasów i oto spełniają się jego sny.

 

Dni stały się krótsze, noce zimne, jesień przyszła w babim lecie i wieczornych mgłach, więc Szalej zbudował niską chatę z modrzewiowych kłód i darni. Na siłę szukał sobie zajęcia, bo gdy zostawał sam w ciszy, musiał patrzeć w oczy swojemu sercu, a ten widok stał się dlań przykry. Czerniał i zwijał się w sobie jak suchy liść w ogniu. Pewnego wieczora, gdy zima spadła na świat, dostrzegł Szalej we włosach V'esny pierwsze siwe pasma. Tej nocy wyszedł przed dom i pogroził pięścią południowemu horyzontowi, za którym Mruk drzemał pewnie w swym domu opatulony w pajęcze cienie.

 

– Mruku! – wykrzyknął. – Mruku!

 

Odpowiedziała mu biała cisza.

 

Dni przesypywały się jak piasek w klepsydrze, niewyraźne, mdłe dni-cienie i dni-zmory. Kiedy wiosna wybuchła ptasim śpiewem, V'esna wyprowadziła Szaleja w obsypany zawilcami las. Choć gałęzie drzew były wciąż nagie, to świeża, pachnąca nowym życiem zieleń wychodziła już spod ziemi i okrywała świat miękkim dywanem. Zeszłoroczne liście szeleściły pod stopami. Lekkość wiosny ciążyła Szalejowi.

 

– V'esna. – Zatrzymał się nagle. – Zaczarowałem cię. Przez ostatnie lata służyłem Czarnoksiężnikowi. Nauczył mnie słowa, które miało sprawić, że mnie pokochasz. V'esna. To z miłości wszystko…

 

Tak łatwo się to powiedziało, tak lekko wyszło z ust – czemu tak długo, czemu wcześniej się nie przyznał?

 

– Wiem – odparła V'esna po prostu. – Głupio zrobiłeś. Kochałam cię, kocham bez żadnych magicznych słów. Po co, po co wtedy tyle lat temu odszedłeś? Uciekłeś jak dzikie zwierzę. Poczekałbyś jeszcze księżyc, dwa – wróciłabym, bylibyśmy razem i naprawdę szczęśliwi. Ale tyś nie chciał czekać, tyś wolał dwadzieścia lat gonić po świecie jak wściekły wilk. Najpierw stałeś się twardy jak skały hamerników, potem osnułeś się pajęczyną cieni. Ogień i ból szły na milę przed tobą, dzikie zwierzęta uciekały, gdyś się zbliżał.

 

– Dla ciebie walczyłem, dla ciebie kroczyłem ciemnymi ścieżkami – mruknął Szalej.

 

– I co przyniosłeś? Żmijowe zęby i złe czary. I ból, kochany, ból, boś myślał, że cię odtrąciłam. Ale teraz wszystko to bez znaczenia, bez znaczenia, słyszysz? Będziemy mieli dziecko.

 

Świat Szaleja zawirował, zakręcił się, a on sam czuł, że przed chwilą umarł i narodził się ponownie. On – V'esna – i ich dziecko! Złapał żonę w ramiona – śmiała się, tak, śmiała! – i jął całować, i tańczyć, i śpiewać, i krzyczeć, puściły wszystkie tamy, i nie zdawało mu się to wcale głupie ani niepoważne. Zawilce, śpiew kosów, chłodne ramiona V'esny, wiosna, wiosna, czary pękły jak kra po zimie. A potem Pasterka Jaśminu przewróciła męża na miękką, sprężystą ziemię, i zdarli z siebie ubrania – bo znów byli piękni. A potem kochali się, kochali długo i zapamiętale. Wokół tkał się nowy czar – czar nadziei i miłości, kwiecień i maj przetoczyły się obok dziko i gwałtownie jak burza, bluszcz oplótł namiętnie ich ciała, aż nagle V'esna krzyknęła, jej włosy rozkwitły białymi kwiatami, zapachniało jaśminem. Gdy śmiejąc się i oddychając głęboko wygrzebali się spod zielonych splotów, na świecie panował czerwiec. Gęsta zieleń spowijała las, między drzewami duszno i parno, czuć bliską burzę.

 

Pory roku odmieniły się, w życiu Szaleja i V'esny zapanowało lato. Pewnego dnia wędrując wśród połonin napotkali Mruka, przemykającego od jednej kępy kosodrzewiny do drugiej szybko jak pająk.

 

– A więc tutaj jesteś – syknął wił na widok Szaleja; przez ostatni rok Czarnoksiężnik zgarbił się i wysechł, z dala czuć go było stęchlizną i pleśnią, lisi grymas wykrzywiał jego twarz. – Szukałem cię w jaskiniach i pod wykrotami, sprytnieś się ukrył, najstarsze duchy nie potrafiły cię wytropić. Nie dopełniłeś umowy, Szaleju, ukradłeś tę miłość: brakuje pełnych trzech księżyców twojego szczęścia. Oddaj, coś przyobiecał.

 

– Odstąp lepiej, kłamco, nie tobie tę miłość zawdzięczam – nasrożył się Szalej. – Inne tu teraz działają czary, silniejsze od twoich ciemnych zaklęć. Wracaj do swej nory, lisie.

 

Mruk zawarczał jak pies i skoczył Szalejowi do gardła, ale V'esna była szybsza. Przemieniła męża i siebie w czarne kosy, i odfrunęli razem w lesistą dolinę. Czarnoksiężnik skulił się w cieniu kosówki, wyjąc i gryząc ziemię z zazdrości; od słonecznego światła bolała go głowa, a jego czary słabły.

 

V'esna i Szalej zamieszkali w omszałej grocie w sercu puszczy, gdzie Pasterka Jaśminu powiła syna, a jej lud przybył oddać mu hołd – ziemia drżała od ich kroków, powietrze wibrowało od pieśni starszych niż słońce i księżyc. Wkrótce też oplotła całą swą dziedzinę czarem, który mylił obcym ścieżki, gdy zbyt głęboko chcieli zapuścić się w las i zbyt wiele poznać jego tajemnic. V'esna i Szalej przeżyli razem tyle lat, ile dano dzieciom rodzaju ludzkiego. Gdy Szalej zmarł i pochowano go w kurhanie z darni, V'esna usnęła na jego grobie, zapuściła korzenie i rozkwitła jaśminowym krzewem. Powiadają, że do dziś tak trwa, lecz nie widział jej nikt, czary bowiem nie osłabły i wciąż mylą drogi nawet wiłom. Syn V'esny i Szaleja został panem lasu, a gdy dorósł, urwał łeb Królowi Żmijów.

 

Czarnoksiężnik Mruk wiele razy próbował przełamać zaklęcie V'esny i przeniknąć do serca lasu, by wydrzeć Szalejowi ostatnie trzy miesiące szczęścia, ale ani w postaci kruka, ani pająka, ani robaka nie udało mu się odnaleźć drogi i zawsze wracał, skąd wyszedł. Mówią niektóre wiły, że w końcu odszedł i zatracił się w górach, lecz kamienie Ostrej inną przytaczają opowieść. Jeśli im wierzyć, Mruk nie ustawał w wysiłkach i spalał się w nienawiści, aż opuściły go zmysły, jego płomień zgasł, a ciało rozsypało się w popiół nad brzegiem strumienia. Blade grzyby na cienkich nóżkach otoczyły to miejsce czarcim kołem i nic tam już nie wyrosło. Niech tam więc spoczywa po kres czasów.