Egzamin

Tym razem za­mie­rzał wszyst­ko po­praw­nie prze­pi­sać. Ciem­ność wpraw­dzie już się koń­czy­ła, jed­nak miał duże za­le­gło­ści, dla­te­go mu­siał zu­ży­wać dro­gie świe­ce. W sa­lach wspól­nych o tej porze już nie pa­lo­no świa­teł, pa­no­wał prze­cież długi dzień, no­ca­mi więc nie było o tej porze roku ciem­no. Do tak pre­cy­zyj­nych zadań jed­nak nie wy­star­czy­ło na­tu­ral­ne nocne świa­tło. Wyj­rzał przez okno. Księ­życ lśnił. Skup się, po­my­ślał Sam­har. Ostat­nia li­nij­ka, kil­ka­na­ście po­cią­gnięć i z głowy. Świa­tło za­mi­go­ta­ło. Wy­ko­nał za­ma­szy­sty ruch, a na ko­niec zwol­nił i wy­krę­cił pę­dzel wy­ko­nu­jąc ostat­ni za­wi­jas. Jego ręka za­trzy­ma­ła się wraz z ostat­nim po­cią­gnię­ciem. Czyż­by tym razem w końcu mu się udało? Każda wy­pa­lo­na świe­ca to ko­lej­ne dni, które bę­dzie mu­siał spła­cić. Jeśli tym razem nie uda mu się przejść eg­za­mi­nów, bez­pow­rot­nie stra­ci szan­sę na zo­sta­nie Lu­mi­na­rzem. Spad­nie do któ­re­goś z rytów braci mniej­szych. Bę­dzie usłu­gi­wał tym, któ­rym się udało. Oczy­wi­ście nikt go nie wy­rzu­ci z Cy­ta­de­li. Ci, któ­rzy tutaj się na­ro­dzi­li, za­wsze mieli za­gwa­ran­to­wa­ne życie na wy­so­kim po­zio­mie. Ale po­nie­waż z za­sa­dy do Cy­ta­de­li nie wpusz­cza­no ludzi z ze­wnątrz, ktoś mu­siał wy­ko­ny­wać mniej cie­ka­we prace.

Spoj­rzał jesz­cze raz na ar­kusz. Z tym mógł chyba jutro udać się do Mi­strza. Choć nie był pewny czy do­brze zin­ter­pre­to­wał dy­na­mi­kę i pauzy. Za­krę­cił fla­kon tuszu i zdmuch­nął świecz­kę. W kom­na­cie za­pa­no­wa­ła ciem­ność. Nad ka­li­gra­fią pra­co­wał prak­tycz­nie co­dzien­nie od ponad roku. Za­wsze uwa­żał za dziw­ne, że aby za­koń­czyć edu­ka­cję Lu­mi­na­rza, trze­ba było stwo­rzyć wy­jąt­ko­we dzie­ło ka­li­gra­ficz­ne. Na co dzień pew­nie rzad­ko bę­dzie miał oka­zję, żeby two­rzyć coś ta­kie­go. I na co mu się przy­da ka­li­gra­fia? Gdyby cho­ciaż był w tym dobry, mógł­by może pójść ścież­ką wuja Cha­ra­ma. Jego ke­ti­wy wi­sia­ły w wielu miej­scach. Ponoć nawet Wiel­ki Mistrz miał w swo­jej kom­na­cie wer­set Księ­gi za­pi­sa­ny pędz­lem Cha­ra­ma. 

Ketiw “Zaj­myr”

 

Jego myśli za­kłó­cił brat Moseh, który nagle po­ja­wił się za ple­ca­mi.

– Ekhm. Już ranek, nie zda­łeś maj­stersz­ty­ku. To zna­czy, że nie do­pu­ści­my cię do eg­za­mi­nu. 

– Słu­cham? Prze­cież za­sa­dy mówią wy­raź­nie – czas na do­star­cze­nie maj­stersz­ty­ku mija do­pie­ro wraz z roz­po­czę­ciem eg­za­mi­nu!

– Mierz siły na za­mia­ry. Nie spa­łeś w ogóle tej nocy. Dalej nie skoń­czy­łeś pracy, a zo­sta­łi ci za­le­d­wie jakiś tuzin mia­rek pia­sku. 

– Mnó­stwo czasu!

Spoj­rzał na po­zy­cję słoń­ca. Oszu­ku­ję sam sie­bie – po­my­ślał. Nie był dobry ani z zadań na­uko­wych, ani rze­mieśl­ni­czych. W po­przed­nich la­tach nawet nie udało mu się za­li­czyć pracy koń­co­wej – maj­stersz­ty­ku – dla­te­go mu­siał po­wta­rzać w ko­lej­nym roku. Mam jesz­cze ostat­nią szan­sę – po­wie­dział sam do sie­bie. Wes­tchnął i wró­cił do pracy.

 

***

 

– Lu­mi­na­rze to Zakon wie­dzy. Je­ste­śmy naj­bar­dziej wszech­stron­ni, wiemy skąd zdo­by­wać in­for­ma­cje i jak je wy­ko­rzy­sty­wać. Ale wła­śnie dla­te­go to na nas spo­czy­wa od­po­wie­dzial­ność pro­wa­dze­nia ludz­ko­ści. To my nie­sie­my świa­tło Księ­gi. To my pil­nu­je­my, aby Bo­skie Dzie­ło do­ko­ny­wa­ło się każ­de­go dnia. 

Sam­har słu­chał wy­po­wie­dzi brata Mo­se­ha na wpół przy­tom­ny. Pracę przy­niósł wprost ze szta­lu­gi. Nie było czasu nawet żeby po­zo­sta­wić do wy­schnię­cia. O dziwo za­li­czył. Teraz jed­nak od­bi­ja­ło się na nim sie­dze­nie nad ke­ti­wem przez całą noc. Oczy same mu się za­my­ka­ły.

– Dzi­siaj za­de­cy­du­je się czy także za­słu­gu­je­cie na miano Lu­mi­na­rzy, czy może na­da­je­cie się je­dy­nie do któ­re­goś z sza­rych za­ko­nów. 

Grupa kan­dy­da­tów stała w sze­re­gu przed wej­ściem do jed­nej z sal za­kon­nych. 

– Nie­raz na­po­tka­cie trud­ne sy­tu­acje. Sy­tu­acje, do któ­rych nie zo­sta­li­ście przy­go­to­wa­ni. Macie do­wo­dzić Straż­ni­ka­mi – choć nie uczy­li­ście się wal­czyć. Macie nad­zo­ro­wać Pu­styn­ni­ków i Le­śni­ków – choć nie uczy­li­śmy was pracy z glebą. Macie nad­zo­ro­wać Braci Miej­skich, choć nie uczy­li­śmy was han­dlu. Wasze naj­waż­niej­sze umie­jęt­no­ści to ad­ap­ta­cja i zdo­by­wa­nie wie­dzy!

Zdo­by­wa­nie wie­dzy, dobre! To chyba jed­nak nie miej­sce dla mnie – wy­rzu­cal sobie Sam­har.

– Każdy z was pod­da­ny zo­sta­nie te­sto­wi. Komu się uda – przyj­mie świę­ce­nia Lu­mi­na­rza. Komu się nie uda – trafi do jed­ne­go z po­zo­sta­łych za­ko­nów. Wasze umie­jęt­no­ści i tak zo­sta­ną wy­ko­rzy­sta­ne z po­żyt­kiem. Po­trze­bu­je­my ludzi do za­ko­nów Pi­śmien­ni­ków czy Rach­mi­strzów. Po­trze­bu­je­my Me­cha­ni­ków czy Rze­mieśl­ni­ków do nad­zo­ro­wa­nia dzia­ła­nia wielu urzą­dzeń we­wnątrz Cy­ta­de­li.

Brat Moseh od­pie­czę­to­wał i roz­wi­nął ar­kusz pa­pie­ru.

– Bę­dzie­cie wy­wo­ły­wa­ni w lo­so­wej ko­lej­no­ści, a na­stęp­nie uda­cie się zgod­nie z przy­dzia­łem do od­po­wied­niej kom­na­ty. Tam po­zna­cie szcze­gó­ły.

Sam­har spoj­rzał na kan­dy­da­tów. Było ich w sumie ośmiu, wszy­scy po­zo­sta­li młod­si od niego. 

– Nadir – od­czy­tał Moseh z ar­ku­sza trzy­ma­ne­go przed sobą.

To syn człon­ka Rady, zdał obie spra­wę Sam­har – stał z dumą na samym prze­dzie. Pew­ność sie­bie biła od niego na sto łokci. Miał ka­rie­rę prak­tycz­nie za­pew­nio­ną. Sam­har z za­zdro­ścią po­pa­trzył na niego. Nadir ra­dził sobie do­sko­na­le za­rów­no z za­da­nia­mi na­uko­wy­mi, jak i or­ga­ni­za­cyj­ny­mi. Po­wol­nym ru­chem Nadir pod­niósł głowę i spoj­rzał na wej­ścia do kom­nat.

– Kom­na­ta numer trzy.

Bez po­śpie­chu za­czął prze­miesz­czać się w tam­tym kie­run­ku. Po twa­rzach in­nych adep­tów Sam­har wi­dział, że nie tylko on się de­ner­wu­je. Po­zo­sta­li rów­nież za­sta­na­wia­li się co ich czeka, jed­nak nie wy­wo­ła­ny kan­dy­dat. On zda­wał się być pew­nym tego, że sobie po­ra­dzi.

Mi­nę­ły chyba ze dwie miar­ki pia­sku, nim Moseh znów prze­mó­wił.

– Sam­har. Także kom­na­ta numer trzy.

Za­sko­czo­ny Sam­har spoj­rzał na drzwi. Tam jest prze­cież już Nadir. Czy bę­dzie z nim ry­wa­li­zo­wać?

Sam­har wszedł do kom­na­ty. We­wnątrz znaj­do­wa­ła się ława, sze­reg urzą­dzeń i kilka ksiąg. Na stole stały dwie szklan­ki z pły­nem. Na­dira tam nie było, ale z po­miesz­cze­nia wy­cho­dzi­ło kilka par drzwi.

– Jako przed­sta­wi­ciel Eku­me­na­tu tra­fi­łeś na jedną z wol­nych wysp. Ten test bę­dzie opie­rał się na in­sce­ni­zo­wa­nym sce­na­riu­szu. Pro­wa­dzisz ne­go­cja­cje na temat wy­so­ko­ści rocz­ne­go ha­ra­czu. Po­da­no dwie szklan­ki wody. Zanim tu jed­nak do­tar­łeś, do­sta­łeś in­for­ma­cję od na­sze­go szpie­ga, że woda w jed­nej ze szkla­nek bę­dzie za­tru­ta. Masz miar­kę pia­sku czasu. Potem do po­miesz­cze­nia wej­dzie przed­sta­wi­ciel jed­nej z wysp. Co zro­bisz? Czas, start.

Sam­har pod­szedł do szkla­nek. W obu widać było prze­źro­czy­sty płyn. Woda – po­my­ślał. Szklan­ki miały nieco inny kształt, jed­nak poza tym ni­czym się nie róż­ni­ły. Bli­żej niego stała niż­sza, bar­dziej pę­ka­ta, na­to­miast od stro­ny drzwi węż­sza i wyż­sza. Wokół wi­dział różne sub­stan­cje co­dzin­ne­go użyt­ku. Cu­kier, sól, kilka in­nych przy­praw. Czy tu cho­dzi o jakiś pro­sty test che­micz­ny? Roz­lał po odro­bi­nie wody z każ­dej ze szkla­nek do dwóch pół­mi­sków. Za­czął uważ­nie do­da­wać ko­lej­ne sub­stan­cje, spraw­dza­jąc czy wy­da­rzy się co­kol­wiek dziw­ne­go. Nic ta­kie­go jed­nak się nie stało. W rogu po­ko­ju stał pie­cyk, który dawał przy­jem­ne cie­pło. Może to jest wska­zów­ka? De­sty­la­cja? Nie zdąży. Ale może po pro­stu pod­grze­je małą por­cję każ­dej z pró­bek? Chwi­lę to za­ję­ło, ale tak jak się spo­dzie­wał, nie dało to żad­nych efek­tów. Spraw­dził mier­nik pia­sku. Zaraz ko­niec. No nic. I tak nie spo­dzie­wał się, że mu się uda roz­wią­zać taką za­gad­kę. 

– Zaraz wej­dzie przed­sta­wi­ciel wysp – usły­szał. Zaraz, czy to też ele­ment za­da­nia? Może cho­dzi o od­po­wied­nie po­pro­wa­dze­nie roz­mo­wy? Już sły­szał kroki. Zgod­nie ze zwy­cza­jem na po­wi­ta­nie wy­pi­ją po peł­nej szklan­ce wody. Wodę trze­ba sza­no­wać. My­ślał o zbi­ciu szkla­nek uda­jąc nie­po­rad­ność, ale to by­ło­by świę­to­kradz­two. Sły­szał już o po­dob­nych te­stach. Kilku adep­tów tra­fi­ło do me­dy­ków na długi dzień albo i dłu­żej po wy­pi­ciu za­tru­tej wody. Spoj­rzał na szklan­ki. Ale prze­cież mogę się upew­nić, że je­dzie­my na jed­nym koniu… A potem będę im­pro­wi­zo­wał. Zła­pał obie szklan­ki. W każ­dej było wy­star­cza­ją­co miej­sca na dru­gie tyle wody. Prze­lał naj­pierw za­war­tość jed­nej do dru­giej, a na­stęp­nie z dru­giej odlał po­ło­wę do pierw­szej. Do kom­na­ty w tym samym mo­men­cie wszedł Nadir. 

Czyli jed­nak ry­wa­li­zu­je­my? Czy jeden z nas musi od­paść? Pew­nie on tu był pierw­szy, i po­praw­nie zi­den­ty­fi­ko­wał szklan­ki.

– Nie ma co tego prze­dłu­żać – Nadir zu­peł­nie nie wczu­wał się w rolę. Sam­har trzy­mał dalej w rę­kach obie szklan­ki. – Znasz ety­kie­tę wy­spia­rzy? Pew­nie nie. Podaj mi tę szklan­kę, która na po­cząt­ku stała od stro­ny drzwi.

Sam­har za­wa­hał się przez se­kun­dę. Nie pa­mię­tał, która była która… Ale w sumie po zmie­sza­niu za­war­to­ści, nie miało to zna­cze­nia… Zaraz, zaraz! A jeśli tru­ci­zna jest nie w wo­dzie a w szkle? I tak już jest za późno. Jak teraz nie przej­dzie testu, wię­cej szans nie bę­dzie. Podał Na­diro­wi szklan­kę z lewej ręki i spoj­rzał na drugą – trzy­ma­ną w pra­wej ręce. A więc tak to się ro­ze­gra – po­my­ślał.

– Prze­pra­szam – od­rzekł Nadir po chwi­li. – Ale wy­da­je mi się, że za­szła po­mył­ka. Podałeś mi swoją szklankę. Po­wi­nie­neś wie­dzieć, że po­praw­na ety­kie­ta jest w kon­tak­tach dy­plo­ma­tycz­nych ab­so­lut­nie naj­waż­niej­sza.

Aha, po­my­ślał Sam­har. Czyli wszyst­ko jasne. Tru­ci­zna była w tej niż­szej! Nadir mu­siał jakoś to roz­pra­co­wać.

Schy­lił głowę w kie­run­ku Na­dira.

– Słu­chaj, prop­nu­ję ci układ – wy­szep­tał. – Nie wiemy na pewno, w któ­rej szklan­ce jest tru­ci­zna. Za­wrzyj­my pakt. Podam ci szklan­kę, a na­stęp­nie wy­lej­my jed­no­cze­śnie za­war­tość. Po­wie­my, że udało się nam zneu­tra­li­zo­wać dzia­ła­nie tru­ci­zny. Ty na pewno znasz na to spo­sób.

Nadir kiw­nął głową na znak zgody, i uśmiech­nął się. Podał Na­diro­wi drugą ze szkla­nek. Czy to mogło być tak pro­ste?

– Za Księ­gę – po­wie­dział Nadir i jed­no­cze­śnie pod­niósł napój do ust.

– Stój! – prze­rwał Sam­har. – Twoja szklan­ka jest za­tru­ta.

– Nie­moż­li­we. Spraw­dzi­łem, w któ­rej szklan­ce jest tru­ci­zna za po­mo­cą testu kwa­so­wo­ści!

Roz­legł się gong. Do sali wszedł brat Moseh.

– Ko­niec eg­za­mi­nu! Wy­grał Sam­har! Gra­tu­la­cje!

Nadir po­czer­wie­niał na twa­rzy.

– Prze­cież ja wy­gra­łem! Po­praw­nie zi­den­ty­fi­ko­wa­łem szklan­kę z tru­ci­zną.

– To praw­da i fałsz za­ra­zem – oznaj­mił Moseh. – Zi­den­ty­fi­ko­wa­łeś tru­ci­znę po­praw­nie. Jed­nak nie miało to zna­cze­nia, bo fi­nal­nie po­peł­ni­łeś błąd. I to kry­tycz­ny, który w praw­dzi­wej sy­tu­acji kosz­to­wał­by cię życie. Mo­głeś po­słu­chać Sam­ha­ra. Sam­har cię prze­chy­trzył mie­sza­jąc za­war­tość obu szkla­nek. Obie były za­tru­te.

– Kiedy podał mi pierw­szą szklan­kę, dys­kret­nie wsy­pa­łem przy­go­to­wa­ny wcze­śniej pro­szek. Pro­szek ten re­ago­wał z tru­ci­zną, kiedy więc za­uwa­ży­łem, że moja woda się de­li­kat­nie pieni, zro­zu­mia­łem, że Sam­har za­mie­nił szklan­ki! To miał być test wie­dzy.

– Sam­har wy­grał. Zmie­szał obie szklan­ki i do­pro­wa­dził do tego, że przed­sta­wi­ciel Wol­nych Wysp, który pla­no­wał otru­cie swo­je­go go­ścia, sam wpadł we wła­sną pu­łap­kę – po­wie­dział Moseh. 

– Ale czy to nie wbrew za­sa­dom? Było jasno po­wie­dzia­ne, że mamy jedną za­tru­tą szklan­kę! Nie dwie! Skąd mia­łem wie­dzieć, że coś ta­kie­go może się wy­da­rzyć?

– Ad­ap­ta­cja. Do­sto­so­wy­wa­nie się do no­wych sy­tu­acji. To jest cecha Lu­mi­na­rza. Ob­ser­wo­wa­łem was obu. Ty, Nadir, masz do­sko­na­łe umie­jęt­no­ści teo­re­tycz­ne, jak i prak­tycz­ne. W ciągu za­le­d­wie czę­ści miar­ki pia­sku spo­rzą­dzi­łeś po­praw­ny test na tru­ci­znę. Jed­nak fi­nal­nie – zo­sta­łeś ogra­ny przez Sam­ha­ra, który całą miar­kę pia­sku spę­dził na cho­dze­niu po kom­na­cie, a roz­wią­za­nie wy­my­ślił, gdy już wcho­dzi­łeś do po­miesz­cze­nia…

– Nie! Tak nie może być! – kłó­cił się Nadir, pod­czas gdy to Sam­har był tym razem cał­ko­wi­cie spo­koj­ny.

– Spo­koj­nie, Nadir. Sam­har nawet pro­po­no­wał ci roz­wią­za­nie! Do­sta­niesz swoją drugą szan­sę za rok. Sam­har tym­cza­sem prze­szedł ten etap.

– Sam­har. Mo­żesz wró­cić do kom­nat sy­pial­nych i od­po­cząć. – Moseh uśmiech­nął się do Sam­ha­ra. – A, był­bym za­po­mniał. Gra­tu­la­cje od Wiel­kie­go Mi­strza. – Moseh prze­ka­zał mu zwi­nię­ty ar­kusz pa­pie­ru. – Jutro rano wy­ru­szasz z Lu­mi­na­rzem Ama­dem na pierw­szą wy­pra­wę. Je­dzie­cie do wol­nych miast. Bę­dzie to ostat­ni etap two­je­go eg­za­mi­nu.