Smakując myśli

Powiadają, że w samym środku wszechświata znajduje się miejsce, które przyciąga wszystkie myśli w nim zrodzone. Opadają one na powierzchnię porośniętej gęstym lasem planety i wraz z ciągle padającym deszczem przenikają do gleby. Stamtąd są wchłaniane przez korzenie drzew i kumulują się w owocach, które dojrzewają przez okrągły rok, po czym spadają na żyzną glebę. Nie mając jednak nasion, nie wydają na świat nowych drzew, a myśli i idee w nich zawarte przenikają do najgłębszych warstw globu. Jeśli ktoś zerwie i zje taki owoc, może poznać myśli milionów ludzi.

W samym zaś centrum tego lasu znajduje się polana, a na niej jedno szczególne drzewo, zwane drzewem poznania, którego korzenie sięgają do samego jądra planety. Wchłania ono idee i myśli opadające ze wszystkich drzew. Karmi się nimi i wydaje swoje własne, niezwykłe owoce zawierające skumulowaną wiedzę całego wszechświata. Powiadają, że ten kto zerwie i zje taki owoc, osiągnie zrozumienie absolutne i nie będą miały przed nim tajemnic ani mechanizmy wszechświata, ani sens jego istnienia. Niestety nie ma nikogo, kto mógłby korzystać z tego pokarmu, bowiem stwórca jeszcze tam nie zawitał.

***

Michaś zamieszkiwał wraz z rodziną Biezę, niewielką, bardzo ciepłą, skalistą planetę w dość gęsto zaludnionej galaktyce o wdzięcznej nazwie Poranek.

Prawie wszyscy jego krewni zajmowali się rzeźbieniem sztucznych gwiazdozbiorów. Z odłamków bazaltu, granitu i marmuru układali przepiękne kompozycje, które odpowiednio podświetlone, jaśniały na nocnym niebie umilając życie mieszkańcom. Profesja ta przechodziła z ojca na syna i z matki na córkę Jednak Michaś, pomimo że oboje rodzice byli rzeźbiarzami, nie przejawiał ani chęci, ani zdolności rzeźbiarskich. Tworzone przez niego gwiazdozbiory były koślawe, źle oświetlone i co najgorsze, źle powiązane, przez co już po kilku latach rozlatywały się po całym niebie. Martwili się tym rodzice, martwiły ciotki, wujowie i cała dalsza rodzina.

Michaś za to, o zgrozo, uwielbiał myśleć. Ciągle zadawał pytania wszystkim członkom rodziny. Ci, którzy na stałe zamieszkiwali Biezę, z czasem przyzwyczaili się do jego dziwactw, jednak przybywający od czasu do czasu w odwiedziny dalsi krewni czuli się napastowani i nierzadko zdarzało się, że zrywali wszelkie kontakty, aby nigdy więcej nie pojawić się na Biezie. Zarówno rodzice, jak i rodzeństwo próbowali wytłumaczyć mu, że myślenie nie przystoi człowiekowi. Jednak wszelkie argumenty, że do tak prymitywnych zajęć jak matematyka, fizyka czy filozofia nie trzeba zatrudniać ludzi, bo sztuczne inteligencje robią to sprawniej, lepiej i szybciej, nie trafiały do Michasia. Najbardziej fascynowało go pytanie “Po co wszechświatowi ludzie?” Wyobrażał sobie planety, układy planetarne, galaktyki i całe wszechświaty, które bez materii organicznej mogły być piękniejsze, bardziej funkcjonalne i tak po prostu optymalne.

Życie na Biezie przez dziesiątki lat toczyło się swoi torem. Michaś myślał i starał się pobudzać do myślenia rodzinę, ta zaś tolerowała jego ekscesy, mając nadzieję, że kiedyś wreszcie dorośnie i zajmie się sztuką rzeźbiarską lub innym równie godnym zajęciem. Aż pewnego dnia przybył na Biezę człowiek o imieniu Korolan. Był on wędrownym trubadurem, który wskutek zderzenia sąsiednich galaktyk utracił rodzinną planetę. Jego przywiązanie i tęsknota za domem sprawiły, że nigdzie nie potrafił się zaaklimatyzować i od setek już lat przemierzał ten zakątek wszechświata, opowiadając niezwykłe historie. Cóż było takiego w tych historiach, co sprawiało, że opowiadane wieczorami, przyciągały wiele okolicznych rodzin, podczas gdy nikt nie chciał oglądać przepięknych spektakli tworzonych przez sztuczne inteligencje? One nigdy nie były takie same. Każda opowieść prowadziła słuchaczy przez inną rzeczywistość, ukazywała inny wszechświat i za każdym razem dawała inną odpowiedź na to samo pytanie.

Korolan został ugoszczony, jak nakazywała tradycja. Zamieszkał na gościnnym kontynencie, gdzie mógł pozostać przez najbliższe sto lat, ponadto otrzymał pełne wsparcie lokalnej SI oraz zapewniono mu stałą obecność członka rodziny. W zamian za to był zobowiązany do opowiadania przynajmniej przez jedną pełną noc w roku.

Michaś nie mógł się doczekać pierwszej opowieści. Bardzo nalegał, aby była to historia o drzewie poznania. Kiedy tylko mógł się spotkać z Korolanem, prosił go właśnie o to. Nadszedł wreszcie ten dzień, gdy na Biezę przybyli krewni i znajomi gospodarzy. Nikt nie spodziewał się takich tłumów. Przybyło ponad sto osób i trzeba było dodrukować wiele stołów, krzeseł i innych mebli, oraz znacznie powiększyć salon. Pomimo wielkiego tłoku i innych niedogodności, wszyscy z wielką cierpliwością oczekiwali na pojawienie się barda.

Korolan przybył punktualnie, zajął swoje miejsce i rozejrzał się dookoła i odezwał w te słowa:

– Powiadają, że w samym środku wszechświata znajduje się miejsce, które przyciąga wszystkie myśli w nim zrodzone. Miejsce to jedni zwą Eden, inni Jannat a jeszcze inni Raj.

Już po pierwszych słowach Michaś zorientował się, że jest to opowieść o drzewie wiedzy. Korolan mówił o nim w taki sposób, jakby sam zrywał z niego owoce poznania dobra i zła. Opowiadał o planecie, która znajduje się w samym sercu wielkiej pustki, ale żeby do niej dotrzeć, trzeba przedostać się przez najgęstsze rejony wszechświata, i pokonać najsilniejsze oddziaływania. Mówił jeszcze, że spotkał kiedyś człowieka, który twierdził, że odnalazł tę planetę, wylądował na niej i zerwał całe mnóstwo owoców z drzewa poznania, a jeden z nich dał mu do spróbowania.

– Wielu było śmiałków – kontynuował Korolan – którzy skuszeni wizją boskiej niemal mądrości, wyruszyli na poszukiwanie, ale słuch po nich wszystkich zaginął. Jedni skończyli w głębinach międzygalaktycznych czarnych dziur, inni zniknęli za horyzontem zdarzeń albo zagubili się w ogromnych obszarach ciemnej materii. Jednak większość z nich znalazła swoje miejsce na jednej z niezliczonych planet. Bo samych galaktyk jest we wszechświecie dużo więcej niż zamieszkujących go ludzi. I nawet, gdyby ich wszystkich umieścić w jednej tylko galaktyce, to każdy człowiek mógłby mieć swoją planetę i jeszcze sporo by ich zostało bez właściciela.

– Wierzcie, jak chcecie, a jak nie, to nie wierzcie, ale zapłaciłem za jeden malutki owoc całą fortunę. Zjadłem go. Miał przeraźliwie kwaśny smak z lekką nutą goryczy. Poznałem przez niego wszystkich, których myśl kiedykolwiek została ubrana w słowa “chciałbym wiedzieć”. – Tu spojrzał przenikliwie w oczy wpatrzonego i wsłuchanego w opowieść Michasia. – Młody człowieku, nie próbuj tego, co ci chodzi po głowie.

A jednak Michaś uparł się, aby spróbować.

Przez cały rok studiował mapy galaktyczne i zbierał zapasy energii. Aż wreszcie pewnego dnia wyruszył w stronę skrywającej wiele tajemnic i niezbadanej Megalaktyki, wybierając zawsze kierunek, w którym odpychanie było największe. Mijały dni, miesiące i lata, a Michaś nie napotkał na swojej drodze ani gwiazdy, ani planety, ani nawet najmarniejszego skrawka planetoidy. Mógłby odpocząć na jednej z niezliczonych planet, które mijał, ale miał przeczucie, że nie byłby w stanie ruszyć z niej w dalszą podróż. Parł więc przed siebie, nie zważając na opór, jaki stawiał mu wszechświat ani na kurczące się w szybkim tempie zapasy energii. Parł do przodu, aby dotrzeć do planety myśli, do drzew mądrości, do owocu wiedzy wszelakiej.

A kiedy pozostał mu już jeden, jedyny, ostatni dżul energii, kiedy stracił ostatnią nadzieję na znalezienie drzewa wiedzy, z gęstwy gwiazd wypadł nagle w pustkę kompletną, która wypełniała wnętrze Megalaktyki. W samym jej środku oddalona o niezliczone parseki migotała ciepłym czerwonym światłem samotna gwiazda. Wokół niej krążyła samotna planeta, połyskująca wszelkimi odcieniami zieleni, a wokół planety krążył samotny księżyc opalizujący wszystkimi kolorami tęczy. Odpychanie ustało, oddziaływania nie były już skierowane przeciwko niemu, Michaś wiedział, że wreszcie znalazł mityczny Eden. Ruszył więc uradowany w stronę gwiazdy i w stronę planety, zużywając resztkę pozostałej energii. Nie miał już na nic wpływu. Nie mógł o niczym decydować. Brak energii sprawiał, że mógł jedynie poddać się oddziałującym na niego siłom wszechświata.

Wolno, bardzo wolno zbliżał się do zielonej planety. Z każdym dniem stawał się coraz słabszy, z każdym dniem gasła nadzieja, że dotrze do celu. A jednak udało się. Jakaś zabłąkana planetoida minimalnie zaburzyła pole grawitacyjne planety, które przechwyciło go i zaczął spadać.

Traktując Michasia jako kawałek zwykłej materii, można powiedzieć, że się rozbił. Traktując go jednak jako człowieka, trzeba stwierdzić, że przejął planetę w posiadanie.

***

 Leżał na miękkim, zielonym dywanie. Był bardzo słaby, nie wiedział, gdzie jest ani nie pamiętał, jak się tu znalazł. Z trudem uniósł się do pozycji siedzącej i rozejrzał dookoła.

Otaczał go gęsty las. Gałęzie drzew wyrastały jakieś półtora metra powyżej gruntu, tworząc nieprzenikniony gąszcz. Były obsypane mnóstwem idealnie kulistych, czerwonych owoców wielkości dorodnych moreli. Jeszcze więcej ich pokrywało całą powierzchnię gruntu pod drzewami. Były w różnym stadium rozkładu. Usiadł, podniósł jeden z nich, rozłamał i powąchał. Miąższ był jędrny, granatowy, przetykany złotymi pasemkami a zapach zachęcał do skosztowania. Nie oparł się i włożył czerwoną kulkę do ust.

Na języku poczuł mieszankę piołunu i pieprzu, pod powiekami łzy, na całym ciele ból a w głowie myśl miliardów ludzi skrystalizowaną w słowach “Musisz ponieść karę”. Owoc przesuwał się palącą ścieżką wzdłuż przełyku, aby po chwili eksplodować falą gorąca w żołądku. Michaś poczuł przypływ energii, a przykre doznania fizyczne natychmiast minęły. W głowie pozostały tylko myśli wszystkich ludzi, którzy podczas dojrzewania owocu pragnęli wymierzyć komuś karę, a było ich dokładnie dwa miliardy trzysta dwadzieścia jeden milionów sto osiemdziesiąt tysięcy pięć.

Podniósł się i rozejrzał dookoła. Drzewa tworzyły zwarty gąszcz, przez który nie były w stanie przedrzeć się promienie słońca. Wstał i po kilku próbach wyruszył w kierunku, w którym kroki wydawały się sprawiać największy trud. Gdy tylko marsz stawał się zbyt łatwy, korygował kierunek na taki, który stawiał największy opór. Pomimo że teren był płaski, miał wrażenie, że idzie pod górę. Po pewnym czasie osłabł na tyle, że musiał usiąść pod drzewem i odpocząć. Sił jednak nie przybywało i nie widział innego wyjścia, jak tylko sięgnąć po następny owoc. Zerwał ich więcej, wypełniając kieszenie. Rozłamał jeden z nich i zobaczył srebrny miąższ, przetykany purpurowymi włóknami. Włożył czerwoną kulkę do ust. Na języku poczuł słodki, lekko kwaskowy posmak poziomek oraz lekko szczypiący efekt gazowych bąbelków, gdzieś we wnętrzu łaskotanie motylich skrzydeł, a w głowie myśl bilionów ludzi ubraną w słowa „Bądźmy razem”. Owoc spłynął łagodnie do żołądka i napełnił Michasia energią i nadzieją na dotarcie do celu.

Poczuł przypływ sił i wyruszył w kierunku, który stawiał największy opór. Stopy zapadały się w błocie najpierw po kostki, potem po łydki, aż wreszcie bagno sięgnęło mu do kolan i nie był już w stanie wykonać następnego kroku. Sięgnął więc do kieszeni i wyciągnął czerwony, idealnie kulisty owoc. Rozłamał go i zobaczył idealnie gładki, soczysto-czerwony miąższ. Włożył owoc do ust i poczuł wszystkie smaki świata, ciało przeszył orgazm i ból, a w głowę wypełniły nieubrane w słowa uczucia wszystkich ludzi. Owoc eksplodował mu w ustach, rozrywając głowę na strzępy, które rozniesione zostały wraz z jego umysłem na cały wszechświat. Jego istota pozostała jednak w miejscu. Każda myśl, każdy logiczny ciąg zdarzeń miał umocowanie w dążącej do celu strukturze, która parła w kierunku stawiającym największy opór.

Być może jakaś zmiana w układzie cieni, a może zwykła intuicja, podpowiedziały mu, że jest już blisko celu. Wytężył wszystkie siły i ruszył w kierunku, który stawiał największy opór, aby po kilku minutach dotrzeć do skraju lasu i utraciwszy opór nieznanej siły, paść na roztaczającą się przed nim polanę. Na jej środku stało najdziwniejsze drzewo, jakie mógł sobie wyobrazić. Miało prosty, cylindryczny, ciemnozielony pień rozszczepiający się na samym czubku na pięć łukowatych, ostro zakończonych elementów. Prostopadle do pnia wyrastały błękitne, choinkowe gałęzie porośnięte jasnozielonymi, mięsistymi, bulwiasto–krzaczastymi liśćmi. Pośród nich błyskały krzykliwymi kolorami owoce o najdziwniejszych kształtach. Można było dostrzec spirale, toroidy, sześciany, wstęgi Moebiusa, a nawet butelki Kleina. Wszystkie one w intensywnie świetlistych kolorach żółci, czerwieni i zieleni. Wokół drzewa znajdowało się sześć standardowych zasobników energii. Trzy zawierające materię i trzy zawierające antymaterię, rozmieszczone na planie heksagramu.

Wstał i powoli zaczął zbliżać się do pnia. Z każdym krokiem coraz silniej odczuwał emanację drzewa. Wszystkie zmysły coraz mocniej reagowały pełnym spektrum odczuć. Wzrok, słuch, smak, węch, dotyk i szósty zmysł przekazywały do mózgu wszystkie możliwe kombinacje bodźców. Przystanął przy jednym z zasobników materialnej energii. Odczuwał jednoznaczny przymus wyboru. Mógł albo pobrać energię i opuścić planetę, albo dotrzeć do drzewa poznania i zerwać z niego wybrany przez siebie owoc.

Stał wpatrzony w połyskujące pomiędzy jasnozielonymi liśćmi owoce, napęczniałe wiedzą wchłoniętą z całego wszechświata i nie miał żadnych wątpliwości. Po to tu przybył, tego właśnie chciał, zrozumienia ludzkich myśli, zrozumienia wszechświata. Minął zasobniki energii i podszedł do drzewa. Wybrał jasnoczerwony owoc w kształcie spłaszczonej elipsoidy, opalizujący metalicznym błękitem z pasemkami fioletu. Ten kształt i kolor wydał mu się najbliższy jego pragnieniu poznania. Chciał dowiedzieć się, jaką rolę mają we wszechświecie do spełnienia ludzie. Ujął go delikatnie w obie dłonie, pociągnął do siebie i zerwał z gałęzi. Przez chwilę zastanawiał się, czy owoc będzie miał pestkę, po czym ostrożnie wbił w niego zęby i odgryzł mały kawałek. Smakował trochę brzoskwinią, trochę jabłkiem i śliwką. Przełknął pierwszy kęs i trochę się zdziwił, że nic się nie stało. Odgryzł następny i następny kawałek, aż zjadł ostatni kęs, po którym zanurzył się w całkowitej ciemności. Nie było kierunków, nie było sił, nie było materii ani niczego oprócz słów „Myślę, więc jestem”.

Wśród tej ciemności pomyślał więc „Niechaj się stanie światłość”.