Czternasty. O wyłomie w Murze Szczurorzędzkich

 

 

O życiu pod Murem.

 

– Ile zo­sta­ło?

– Jakoś tak nie­wie­le. Ze trzy?

– Trzy? A niech ich… za mało. 

– Ano. Mało.

– A szu­ka­li­ście może coś dziś?

– Pusto pod murem. Szczę­kacz był. Chło­pa­ki drap­nę­li parę razy i też po­szli szu­kać. Ale nic.

– Jasna cho­le­ra! Już od trzech dni nie rzu­ca­ją. A mieli, mieli rzu­cać.

– Mó­wi­łem ci, jak za­czę­li zrzu­cać pół­li­tro­we. Że zaraz prze­sta­ną.

– I prze­sta­li, jak pań­stwo widzą!

– Ano. Prze­sta­li.

– Dobra, to pójdę pod okno, do Niego. Może bę­dzie dziś i coś zor­ga­ni­zu­je.

– Nie było Go wczo­raj, nie było przed­wczo­raj.

– A pa­trzył Szczę­kacz dziś?

– A pa­trzył.

– I co?

– I też nie było. Mó­wi­łem, że po kilku ra­zach prze­sta­nie.

– I prze­stał, jak pań­stwo widzą!

– Ano. prze­stał.

 

 Ale ja nie prze­sta­łem. Oni tylko sie­dzą przy stole. Oni by tylko ga­da­li, mię­dzy sobą, do sie­bie, do peł­nej czy też nawet do pu­stej sali. Oni ani razu nie dra­pa­li. Pa­znok­cie czy­ste, dłu­gie, nie­po­gry­zio­ne. Gdy za­sy­sa w brzu­chu, zęby same to­czyć za­czy­na­ją ślinę. Li­ta­nia gry­zo­ni, brak gry­zie­nia to i brak zmar­twie­nia.

 

 Szare futro nosi w sobie wszel­kie cho­ro­by. Nie ma zna­cze­nia, jak za­dba­ne są palce, ale ich to, jak widać, strasz­nie zaj­mu­je. Dzi­siaj też będę dra­pał, tak jak wczo­raj dra­pa­łem. Dra­pię od kiedy pa­mię­tam, za­wsze w tym samym miej­scu. Dra­pię sam, wy­dra­pu­ję inną niż resz­ta dziu­rę. Oni niby dra­pią, ci od Szczę­ka­cza, we trzech dra­pią, ale co z tego, jak ja sam wię­cej od nich wy­dra­pa­łem? Raz z nimi byłem, sły­sza­łem, bo mówił, naj­młod­szy z nich:

 

– Wiesz, myślę sobie tak: po co my to w ogóle dra­pie­my?

– Bo tak trze­ba. Tak ro­bi­li przed nami, to i my ro­bi­my.

– No do­brze, ale gdzie my się w ogóle chce­my do­dra­pać? Ty wiesz w ogóle, co tam za tym Murem?

– Nie.

– To po co to wszyst­ko w ogóle?

– Ja tam nie wiem. Oj­ciec dra­pał, dzia­dek dra­pał, to i ja dra­pię. Twoi też, ogól­nie, dra­pa­li.

– No tak, ale nie my­śla­łeś o tym tak sobie kie­dyś ogól­nie?

– Nie.

– W ogóle?

– Nie. Słu­chaj, drap­nij tam jesz­cze z grub­sza trzy razy, żeby było, że coś zro­bio­ne i potem giry na stole.

– Ja nie wiem, jak tak sobie myślę nie­kie­dy ogól­nie, że tam w ogóle nic nie ma za tym Murem.

– Jakby nie było, to po co byśmy w ogóle dra­pa­li, hmm? Drap­nij i chodź. Jak przyj­dzie ktoś z kwa­te­ry, to ścia­na ogól­nie twar­da, za­kwa­sy ogól­ne po wczo­raj, aku­rat zro­bi­li­śmy wła­śnie dzie­sięć minut prze­rwy, albo że sły­chać było kota gdzieś tam, ogól­nie, za oknem. 

– A z oknem nie było wczo­raj?

– A może. Może było.

 

 Za­bra­łem im li­tro­wą, którą dziś mieli. Ja jej bar­dziej po­trze­bu­ję. Oni biorą, niby na trzech, niby bo cięż­ka ro­bo­ta, ale tylko się opi­ja­ją, nie! tylko jeden z nich, naj­star­szy, Szczę­kacz wła­śnie, pije! Spe­cjal­nie pa­znok­cie ob­gry­za, by po­ka­zać, jak to on cięż­ko nie ha­ru­je. A tamta dwój­ka, jego ekipa, na to przy­zwa­la, no ale co się dzi­wić, no bo co ma niby powiedzieć? Star­szy, to niby źle robi? Roz­ka­zać mu mają coś mają, dupę ze stoł­ka pod­nieść? Jak niby star­sze­mu, taki chły­stek, może pod­sko­czyć? Jak ma młoda krew niby wy­grać ze star­czy­mi mą­dro­ścia­mi? Pluje im pro­sto do py­sków, a oni mu jesz­cze po­dzię­ku­ją. 

 

 Ale ja wiem, ja wiem swoje! Wiem, że nie bę­dzie po­trze­ba ko­lej­ne­go po­ko­le­nia, by do­ko­pać się do środ­ka, wiem że sta­nie się to jeszcze za mojego życia! Je­stem jesz­cze młody, a sta­rzy niech sobie tam ga­da­ją, ja nie mam na to czasu!

 

 Są wśród nas tacy, co nie wie­rzą w Śro­dek, nie wie­rzą w Świat, do któ­re­go od po­ko­leń się do­dra­pać pró­bu­je­my. Więk­szość jed­nak wie­rzy, ale tylko tak, bo wy­pa­da. Ot tak, dla za­sa­dy i dla świę­te­go spo­ko­ju. Nikt z nas jed­nak nie wi­dział, naj­star­si nawet nie sły­sze­li. 

 

 Ponoć za życia mo­je­go pra­pra­dzia­da Brama się otwo­rzy­ła. Ponoć wy­szedł ktoś ze środ­ka. Ponoć był młody i mówił ja­kieś słowa nie­zro­zu­mia­łe, wy­per­fu­mo­wa­ne, upięk­szo­ne, ja­kieś takie na­zbyt do­sko­na­łe. Miał ró­żo­we, ale gład­kie futro i nie­bie­skie oczy, czy­ste ja­kieś na sobie ubra­nie, takie ko­lo­ro­we. Zadbane i schlud­ne włosy, a także dziw­ną czap­kę na gło­wie. Pach­nia­ło od niego ład­nie. Ale coś było u jego lewej kost­ki, coś me­ta­licz­nie stu­ka­ło.

 

 W pew­nym mo­men­cie urwa­ły się słowa, zroz­pa­czo­ne bo nie­sły­szal­ne, mimo że cała masa się wtedy ze­bra­ła. Złoty łań­cuch się na­cią­gnął, wy­pro­sto­wał. Po­ja­wi­ły się łzy w oczach, rzu­cać po­czę­ła się na wszyst­kie stro­ny prze­ra­żo­na głowa. Oszu­ka­na głowa. Łań­cuch po­czął wcią­gać go, po­wo­li, do Środ­ka. Rwał się, prze­wra­cał, wie­lo­krot­nie, zdzie­rał swoje pięk­ne, ale coraz bar­dziej brud­ne ubra­nie. Śmie­chów licz­ne za­stę­py roz­brzmie­wa­ły zza Bramy, szy­de­ry, drwi­ny cięły po­wie­trze, zie­mię re­za­ły. Twar­da, ka­mie­ni­sta i spróch­nia­ła zdzie­ra­ła zeń ró­żo­we futro, od­sła­nia­jąc kości wę­gli­ście czar­ne. Roz­pła­ka­ły się, szare teraz, prze­ra­żo­ne oczy. Wy­pa­dły, star­cze już teraz, brud­ne włosy. Śro­dek go po­chło­nął, wcią­gnął na zło­tym łań­cu­chu po­now­nie w swoje trze­wia. Już w sumie trupa, odar­te­go z całej god­no­ści i mie­nia. Za­trza­snę­ła się za nim Brama, po­twor­ny ryk wy­da­jąc. Dzie­więć razy prze­krę­co­no w niej ogrom­nym klu­czem. Ze zło­ty­mi łań­cu­cha­mi, jed­nak wciąż to­ną­cy w bło­cie. 

 

 Ze­bra­li­śmy zdar­te futro, ze­bra­li­śmy brud­ne ubra­nie. Krew wsią­kła w zie­mię, krew gęsta i sztucz­nie na nie­bie­sko bar­wio­na. Zie­mia przed Bramą od za­wsze była ja­ło­wa, od za­wsze czar­na, od za­wsze mar­twa. Ko­lej­na ni­błę­kit­na krew tylko coraz bar­dziej ją wy­su­sza.

 

A potem tylko padał deszcz.

 

 Mam od ojca ka­wa­łek tego ubra­nia. Prze­ka­zy­wa­ny z dzia­da, pra­dzia­da. Dowód na Środ­ka ist­nie­nie. Ale ja nie po­trze­bu­ję do­wo­du, bo ja wie­rzę. Nie po­trze­ba mi nie­do­wiar­ków ani jed­no­dnio­wych de­wo­tów. Do­sta­nę się do Środ­ka. Znaj­dę pięk­ne ubra­nie. I wrócę. Wrócę, z moimi wła­sny­mi, z na­szy­mi sło­wa­mi, wrócę z nor­mal­ny­mi ge­sta­mi. I nie dam się po­chło­nąć Bra­mie!

 

 

O woj­nie z ko­ta­mi.

 

Dym i po­piół wciąż nam to­wa­rzy­szą, każdy od­dech to lo­te­ria. Za­wsze na nas to wszyst­ko opada, bo to cięż­sze jest od po­wie­trza. Prze­klę­te niech będą szare wy­po­tli­ny, niech prze­klę­ci będą ba­ro­no­wie ule­pie­ni z węgla i śliny! 

 

 

Roz­pa­dli­ny roz­ci­na­ją wszyst­ko wokół. W ziemi li­chej i sza­rej roz­ora­ne ko­le­iny, w któ­rych my, szczu­ry i myszy, się gnieź­dzi­my. Po­nu­re to, te zie­miań­skie blo­ko­wi­ska, ale są domem, więc jest to kwe­stia w ja­kimś stop­niu ma­cie­rzy­sta. Bo ro­dzi­my się tutaj i tu umie­ra­my. Mamy po jed­nym życiu na głowę, nie mie­li­śmy szczę­ścia uro­dzić się ko­ta­mi. Ka­ta­mi na­sze­go losu są wła­śnie te za­pchlo­ne zwie­rzy­ska, jak my ich nie­na­wi­dzi­my, ale co też zro­bić mo­że­my, poza cho­wa­niem głów w pia­sek? 

 

 

Za­wsze się oszu­ku­je­my, mimo że nasz nos stara się ze wszyst­kich sił. Mamy nosa do tych spraw, po­wie­dzą ci, co nigdy nie tra­fia­ją tam, gdzie trze­ba. A potem za­wsze trąci ja­kimś gry­zo­niem. Bo nie chce się sprzą­tać cu­dze­go syfu, a prze­cież to nie my to wszyst­ko pro­du­ku­je­my, za to to­nie­my pod górą nie-na­szych śmie­ci. Gdy ktoś przy nas pali, śmier­dzi bar­dziej, niż gdy my sami pa­li­my. Oto ka­ba­ła pier­wot­ne­go smro­du. 

 

Mój przy­ja­ciel z Ko­le­iny 8/11 pró­bo­wał kie­dyś stwo­rzyć ruch prze­ciw tej ko­ciej swa­wo­li, a ja mia­łem być przy tym co jakiś czas, słu­chać i spa­mię­tać, coby potem prze­ka­zać innym. Było ich szes­na­stu, mło­dych, am­bit­nych, wa­lecz­nych. Mieli nie­sa­mo­wi­te me­to­dy.

 

Sobie od pyska odjąć po­tra­fi­li, gdy zza Muru zrzu­co­na zo­sta­ła tuń­czy­ka pusz­ka, aby użyć jej jako wa­bi­ka, żeby do­rwać prze­ciw­ni­ka. Wy­ko­py­wa­li wów­czas głę­bo­kie, ale wą­skie nory, pusz­kę na dnie umiesz­cza­li. Ale dno było oszu­stwem – była tam za­pad­nia. Gdy jakiś kot, zwa­bio­ny za­pa­chem, wlazł mordą i przed­ni­mi ła­pa­mi do dziu­ry, to za­pa­da­ła się pod nim pod­ło­ga, na­dzie­wał sobie łapy na za­ostrzo­ne za­pał­ki. Były one wbite lon­tem do ziemi. Przy­cza­jo­ny na samym dole par­ty­zant, w wy­ko­pa­nym spe­cjal­nie po to tu­ne­lu, od­pa­lał tyle za­pa­łek, ile się dało, pod­czas gdy z góry, grupa wy­pa­do­wa, wbi­ja­ła inne za­pał­ki w tylne nogi. One rów­nież miały lont i pło­nę­ły po chwi­li. Pło­nę­ło ich wię­cej, ile się dało, ale za­wsze tyle, ile na jed­ne­go prze­ciw­ni­ka prze­zna­czo­no. A licz­ba to do­kład­nie 50 i do­dat­ko­we dzie­więć, tak zwa­ne­go, wra­zie­cze­go.

 

Kot palił się z dwóch stron, po­twor­ne wi­do­wi­sko. Ale ubó­stwia­li ryk prze­ciw­ni­ka, ci mło­dzi bo­jow­ni­cy, śmia­li się, pluli, szy­dzi­li z jego męki. A on się spa­lał, po­wo­li i bez­li­to­śnie, czę­sto przy­gnia­ta­ny jesz­cze ka­mie­nia­mi, by na pewno nie mógł się wy­do­stać. Prze­kli­nał swo­ich opraw­ców, bła­gał o li­tość, mo­dlić się za­czy­nał, pła­kał, och jak po­twor­nie pła­kać wów­czas za­czy­nał! Gdy strach z roz­pa­czą się po­łą­czy, gdy ze wszyst­kich stron uci­ska­ją nas ścia­ny, gdy boli, gdy tak po­twor­nie nas parzy, gdy sta­nąć mamy już nie­dłu­go przed Śmier­ci twa­rzą, go­dzi­my się z losem, z ostat­ni­mi se­kun­da­mi, bo­wiem umie­ra­jąc, ro­bi­my to za­wsze sami, odar­ci z god­no­ści, upior­nie nadzy.

 

I tak by było, w ja­kiejś wy­śnio­nej być może walce, w opo­wie­ści o wiel­kim cier­pie­niu i pięk­nym umie­ra­niu. Wszyst­ko dzia­ło­by się nie szyb­ko, ale rów­nież nie długo. Nie­dłu­go by­ło­by po wszyst­kim, po cier­pie­niu. Ale nie tutaj, bo tu było jesz­cze cze­ka­nie. Bo to nie ogień kota wy­kań­czał, to też nie za­pał­ki, wbi­ja­ne w nogi. To czas, naj­bar­dziej ze wszyst­kich broni, zło­wro­gi. To zmę­cze­nie, za­klesz­cze­nie w ziemi, ten brak po­wie­trza, prze­chod­nie znu­dze­ni, któ­rym za­chcia­ło się do­łą­czyć do bi­czo­wa­nia, coby żal za coś z prze­szło­ści, ko­cie­mu sym­bo­lo­wi po­wie­rzyć. I mi­ja­ją dłu­gie mo­men­ty tego na wpół życia i na wpół umie­ra­nia.

 

I spo­cznie na bar­kach przy­szłych, a głów­nie tego na­stęp­ne­go po­ko­le­nia, aby uza­sad­nić, zro­zu­mieć czy też na za­wsze prze­kląć takie dzia­ła­nia.

 

Po­je­dyn­cze trium­fy par­ty­zanc­kie­go od­dzia­łu przy­nio­sły im sporo sławy wśród in­nych osie­dli. Ich sze­re­gi za­czę­ły się roz­ra­stać. Koty za­czę­ły za­cho­wy­wać się znacz­nie ostroż­niej, nie­kie­dy nawet od­pusz­cza­ły, wi­dząc zwę­glo­ne łapy swo­ich po­przed­ni­ków wy­sta­wio­ne na prze­stro­gę. Star­szy­zny osie­dlo­we nie po­dzie­la­ły tego ich mło­dzień­cze­go en­tu­zja­zmu bun­tow­ni­cze­go, cze­goś się oba­wia­li. 

 

Koty ata­ko­wa­ły też inne osie­dla. Do­sta­ło się Roz­pa­dli­nie 16, po­rwa­no tam jed­nej nocy całą ro­dzi­nę. W No­ro­wi­sku 3, po­roz­ry­wa­ne zwło­ki trzy­na­stu mło­dych były potem bar­dzo mo­zol­nie i z tru­dem przez ro­dzi­ny iden­ty­fi­ko­wa­ne, a na­stęp­nie cho­wa­ne. Dzia­ła­nia te jed­nak, za­miast po­wo­li stu­dzić zapał tych na­szych bo­jow­ni­ków, tylko do­da­wa­ły im zwo­len­ni­ków. Wszystko zaczęło eska­lo­wać, star­szy­zny osie­dlo­we za­czę­ły się nie­po­ko­ić. So­lid­nie nie­po­ko­ić. 

 

Pewne­go dnia, do­szło do ka­ta­stro­fy. W prze­cią­gu paru go­dzin cały ruch oporu zo­stał zli­kwi­do­wa­ny. Z sa­me­go rana, gdy par­ty­zan­ci jesz­cze smacz­nie spali, pewni sie­bie i roz­le­ni­wie­ni po wielu drob­nych zwy­cię­stwach, zo­sta­li za­sko­cze­ni przez grupę wy­spe­cja­li­zo­wa­nych kotów. Bez­względ­ne be­stie roz­dar­ły liche struk­tu­ry ich bazy, wy­ry­wa­ły ich ze snu, zdra­py­wa­ły z po­słań. Baza była jed­nak przy­go­to­wa­na na taką ewen­tu­al­ność: sieć roz­licz­nych tu­ne­li cią­gnę­ła się da­le­ko poza Ko­le­inę 8, coby umoż­li­wić uciecz­kę.

 

A przy­naj­mniej tak by było, gdyby nie fakt, że ktoś za­wa­lił ich sporą część. Że ktoś umie­ścił w tu­ne­lach białe ka­mie­nie, które wy­pa­la­ją skórę. Że ktoś wydał po­ło­że­nie bazy. Że ktoś wy­ła­pał tych, co pró­bo­wa­li ucie­kać. Że ktoś ich wydał w ręce katów. Że ktoś rękę na swo­ich braci i sio­stry pod­niósł. Że star­szy­zna mil­cza­ła, gdy ktoś potem o to pytał. Jak się o nich do­wie­dzie­li? Skąd wie­dzie­li gdzie szu­kać? Kto z na­szych im po­mógł? Kto wydał? Te i inne py­ta­nia, wraz z pyłem i ku­rzem, wy­peł­nia­ły po­miesz­cze­nia miesz­kal­ne przez na­stęp­ne ty­go­dnie. 

 

Trze­ba było uprząt­nąć "ba­ła­gan" po­zo­sta­wio­ny przez na­szych par­ty­zan­tów z Ko­le­iny 8. Też mu­sia­łem sprzą­tać. Tar­ga­li­śmy kocie zwło­ki aż pod Okno. To zwy­kle jest około sie­dem go­dzin drogi. Ze zwło­ka­mi scho­dził cały dzień, bo prze­cież trze­ba jesz­cze wró­cić. I tak to uci­chło. Ale z obu stron, o dziwo. Koty też prze­sta­ły wy­ła­zić na łowy. Nie­kie­dy tylko je widać, ale wów­czas tylko spa­ce­ru­ją. Może prze­ra­zi­ła ich licz­ba dzie­więć? 

 

 

Mówi się o sta­nach rze­czy. 

 

Wszy­scy du­si­my się dymem. Wszy­scy za Murem oczy­wi­ście. W Środ­ku na pewno nie mają ta­kich pro­ble­mów, w Środ­ku na pewno nie trują się czar­ną chmu­rą. 

 

A przy­naj­mniej tak będą mówić ci, co nigdy kota nie wi­dzie­li, a je­dy­nie coś tam od kogoś kie­dyś sły­sze­li. Bo tak się uśmie­cha­ją, gdy pupil coś w pyszcz­ku przy­nie­sie. Bo to śmiesz­ne, bo to za­ba­wa. Bawią się ary­sto­kra­ci, przy­wią­zu­jąc chło­pa za nogi do konia. Ci się śmie­ją, a ten kona. Zwy­kła spra­wa – ot w dwóch róż­nych ho­do­wa­na sta­wach, ale wciąż ta sama ryba, bul­go­cze sobie, je i pływa. 

 

To jakaś więk­sza głowa nad ko­ta­mi stoi, ktoś w końcu mu­siał ich tak wy­cho­wać. I ta głowa wiel­ka jesz­cze mniej ma od nich ro­zu­mu, dławi się tylko śliną przy obie­dzie, chi­chra się, pije po­spo­łu i koń­czy, nosem skie­ro­wa­na w niebo, ale jed­nak w dół stołu. Prze­pięk­na to fik­sa­cja, tego próż­ne­go oby­cia, tego odzie­nia ko­lo­ro­we­go, dro­gie­go na­kry­cia, nie­sa­mo­wi­ta to pa­to­lo­gia po­wszech­nych stan­dar­dów, gdy za­miast wy­cie­ra­nia, sto­su­je się ob­li­zy­wa­nie pal­ców. Chwa­ła tym wszyst­kim, któ­rzy wy­so­ko głowy trzy­ma­ją, chwa­ła ro­dzi­com, co swoje po­cie­chy same sobie zo­sta­wia­ją, chwa­ła wła­ści­cie­lom, wszel­kiej ko­ciej masy, bo bar­dziej oni, niż taki kot na le­ni­stwo są łasi! 

 

Mło­dzie­niec nie­mal­że prze­ko­pał się przez mur. Tak, zda­rzy się to jesz­cze w na­szym po­ko­le­niu, jakaż to upior­nie eks­cy­tu­ją­ca wizja. Ta­jem­ni­ca zo­sta­nie roz­wia­na, praw­da przy­nie­sio­na, mara okieł­zna­na! 

 

 A nie­kie­dy po pro­stu wo­li­my być ręką wyż­szej isto­ty pro­wa­dze­ni, tak to już wy­ni­ka z na­sze­go po­cho­dze­nia. Cho­dzi­my od nie­chce­nia, trze­ba wsta­wać rano, cho­ciaż mało mamy do zro­bie­nia. Ot, wy­zna­cze­ni są ci od przy­no­sze­nia, wy­zna­cze­ni ci od sprzą­ta­nia cią­gle za­ku­rza­ją­ce­go się osie­dla, wy­zna­cze­ni ci, co mą­dro­ści mają do ga­da­nia, ale nie­wie­le w nich wno­sze­nia. 

 

Od­wie­dzę dziś Mło­dzień­ca, co dra­pie w pocie czoła, we­sprę go, być może zro­bić to zdoła. Ach, jakże nie­sa­mo­wi­te jest samo wy­obra­że­nie, Śro­dek, po tylu la­tach, sta­nie przed nami otwo­rem! Tak, też wie­rzę, że to po­ko­le­nie nas od­mie­ni, kurz ze­trze, czar­ny dym za­trzy­ma, na nowo naszą rze­czy­wi­stość z cze­goś-tam ulepi. Ot wszel­kie­go sta­ra­nia się przy­czy­na – aby było le­piej tym, co po nas na­sta­ną. Aby od­dech prze­stał być lo­te­rią, aby w kurzu nie du­si­ły się po­ko­le­nia, aby pod gó­ra­mi śmie­ci nie to­nę­ły młode dusze, aby było wię­cej wody i je­dze­nia. Jest to, wie­rzę głę­bo­ko, do zro­bie­nia. Prze­łom, Mur musi znik­nąć z pola wi­dze­nia, albo przy­naj­mniej do­pu­ścić nas do Środ­ka. Bo tam po­wie­trze nie jest szare, to na pewno. Dym nie unosi się tak wy­so­ko. Z dru­giej jed­nak stro­ny, nikt Muru nie wi­dział szczy­tu. Być może ist­nie­je, ale to bez zna­cze­nia. Kie­dyś upad­nie, mamy taką na­dzie­ję. 

 

– Może nie, że upad­nie – powie do mnie Mło­dzie­niec, jak już na­pi­je się wody – ale na pewno przej­dzie­my. Prze­bi­ję się, nie dziś, nie jutro, ale wie­rzę, że nie­dłu­go. Czuję w ko­ściach.

– A wła­śnie – po­wiem – jak Twoje kości? Od tego dra­pa­nia to muszą cię nie­źle.

– Boleć? Nie, nie bolą, to już w sumie bez zna­cze­nia, wiesz, dra­pię już tak długo, że się ciało przy­zwy­cza­iło. Nie­kie­dy nawet przy­sy­piam pod­czas dra­pa­nia. 

– A to nie jest cięż­ka ro­bo­ta? 

– A co wy tam wie­cie, wy Mą­drzy. – Splu­nie, nie­grzecz­nie, ale ro­zu­miem. – Wy nie dra­pie­cie, cho­ciaż po­win­ni­ście, jak każdy. No, ale w po­rząd­ku, tak długo, jak się nie bę­dzie­cie pchać do prze­cho­dze­nia. Cięż­ko jest, cięż­ko, no ale trze­ba, cho­le­ra. 

– Nie my­śla­łeś od­po­cząć. – Prze­trę mu czoło chu­s­tą. – Cho­ciaż kilka dni?

– Teraz? Teraz nie ma sensu, zbyt bli­sko je­stem, czuję w ko­ściach, wszę­dzie czuję. Już pra­wie, jesz­cze tylko chwi­la. .

– A jakiś plan? Co zro­bisz, jak już się przed­ra­piesz?

– Wejdę, znaj­dę ko­lo­ro­we ubra­nia, za­pa­mię­tam, co się da i wrócę, po­wiem wszyst­kim, co wi­dzia­łem i bę­dzie wię­cej cho­dzić. Po je­dze­nie cho­ciaż­by.

– Ale mamy prze­cież je­dze­nie.

– Tak, tyle, by nie gło­do­wać, ma­rze­nie po pro­stu.

– Więc po cóż ko­lo­ro­we ubra­nia?

– Bo to ma więk­sze zna­cze­nie! Jasne, woda, je­dze­nie i tak dalej, czy­ste po­wie­trze, ale mu­si­my mieć coś poza tym, coś… coś pięk­ne­go, coś je­dy­ne­go, coś, co więk­szym celem się sta­nie!

– Ubra­nie?

– Tak, ubra­nie. I niech każdy ma takie, ko­lo­ro­we, pięk­ne, je­dy­ne tylko dla sie­bie!

– Nie patrz spode łba na to, co mówię, ja się zga­dzam, ja po­mo­gę, tylko że. Tylko, że nie do końca ro­zu­miem to ubra­nie. – Wy­cią­gnie z kie­sze­ni ka­wa­łek ma­te­ria­łu, zębem czasu wie­lo­krot­nie po­gry­zio­ny i mi po­ka­że. – A to co? 

– Kawałek ubrania, sprzed wielu lat. Mój pra­pra­dziad zdo­był je od ró­żo­wej po­sta­ci ze zło­tym łań­cu­chem. Kie­dyś było pięk­ne i ko­lo­ro­we wła­śnie.

– Prze­mi­ja­nie, wszyst­ki kolor się ze­trze z cza­sem.

– Tak, oczy­wi­ste, ale my bę­dzie­my po­ko­le­niem w barw­ne odzia­nym szaty! Pierw­szym od lat, i zo­sta­nie­my za­pa­mię­ta­ni na lata. 

– Być może, być może tak bę­dzie. 

 

Po­mo­głem mu dziś z dra­pa­niem, dra­pa­li­śmy na zmia­nę. Chce się wie­rzyć, że bę­dzie ina­czej. Chce się ma­rzyć o ko­lo­ro­wej sza­cie. Chce się od­dy­chać czy­stym po­wie­trzem, chce się jeść coś, co nie jest wy­rzu­co­ne przez kogoś in­ne­go. Chce się pisać, chce się czy­tać, cho­ciaż się nie umie, bo i po co, w takim sta­nie? Mó­wi­ło się, że tak długo, jak słoń­ce świe­ci, będą ro­dzić się poeci. Słoń­ce ma pro­blem z prze­bi­ciem się przez czar­ne chmu­ry. Wszyst­ko ską­pa­ne w cie­niu, oto wła­śnie mrok no­wych wie­ków, na wskroś po­nu­ry. 

 

 

O Po­wta­rza­niu, czyli me­to­dy ro­zu­mie­nia.

 

Ponoć po­ko­le­nia od­le­głe, co przed nami ist­nia­ły, pa­mię­ta­ły jesz­cze za­pach świe­żej trawy. Miała być zie­lo­na i gnieź­dzić w sobie życie. Zie­mia, na któ­rej rosła miała być żyzna i moż­li­wa do wy­ko­rzy­sta­nia. Ponoć siało się w niej i coś wy­ra­sta­ło. Ponoć można było jeść płody tych upraw. Ponoć by­li­śmy kie­dyś jej pa­na­mi. 

 

Teraz mamy tylko szary. Zie­mia kwa­śnym jest zra­sza­na desz­czem od wielu lat, nic w niej nie ro­śnie, nie ma jak. Teraz wszyst­ko jest już tylko mar­twe, to już nawet nie jest umie­ra­nie. 

 

Za­wsze cze­goś bra­ku­je, ale to już na­tu­ral­na kwe­stia ist­nie­nia. Póź­niej po­ja­wia się szu­ka­nie, nor­mal­ne na­stęp­stwo gu­bie­nia. 

 

Mło­dzie­niec wie­rzy, że za Murem jest zdro­wa zie­mia. Wie­rzy, że rosną na niej rze­czy, które można bez stra­chu zja­dać. Wie­rzy, że pach­nie tam ta trawa. I ja chcę wie­rzyć, cho­ciaż trud­na jest ta wiara. 

 

Tu się wszyst­ko tylko wciąż po­wta­rza. Bo wszyst­ko to tylko po­wta­rza­nie, tylko ono ist­nie­je, tylko ono daje życie, de­fi­niu­je zwy­cza­je. Wsta­wa­nie, cho­dze­nie, zbie­ra­nie, je­dze­nie, picie, za­mar­twia­nie, roz­ma­wia­nie, kasz­le­nie, wciąż bra­ku­je, za­sy­pia­nie, pusty brzuch, bur­cze­nie, potem po­bud­ka, łka­nie i strach, mil­cze­nie, wiel­kie wie­ków umie­ra­nie i ro­dze­nie i wciąż w kółko, takie trwa­nie, tra­wie­nie. Po­wta­rza­nie, po­wta­rza­nie, po­wta­rza­nie. Z ca­łych po­przed­nich po­ko­leń osta­ły się jeno ości, które w gar­dle stają, uwie­ra­ją, bo to mil­cze­nie bez speł­nie­nia, bo to urwa­ne zda­nia i nie­do­po­wie­dze­nia. Znowu pada kwa­śny deszcz. 

 

 

Prze­łom. 

 

Udało mi się, na­resz­cie udało! Mam, widzę, czuję, ja­kieś, tak to ja­kieś świa­tło! Po dru­giej stro­nie, prze­bi­łem się przez Mur, śro­dek już zaraz przede mną się roz­ry­su­je, bę­dzie ubra­nie, je­dze­nie, bę­dzie woda, bę­dzie po­wie­trze! Na­resz­cie, na­resz­cie, zmar­twych­wsta­nie! 

 

***

 

Bolą mnie nogi zaraz po prze­bu­dze­niu. A trze­ba wsta­wać, trze­ba iść pod okno, bo z je­dze­niem licho. Ech, niech to. Ale wody jest przy­naj­mniej sporo, to do­brze, szu­kać nie trze­ba. Idźmy więc, idźmy, bo kto cho­dzi rano, jak to mówią, i tak dalej. 

 

***

 

Nie­sa­mo­wi­te, cu­dow­ne, pięk­ne, wspa­nia­łe! To już pra­wie tutaj, już pra­wie, już się przed­ra­pa­łem! Jesz­cze tylko kilka, jesz­cze kilka drap­nięć i… i już, już chwil­ka. Odła­ma­ny, ostat­ni ka­wa­łek, odła­ma­ny. Ja… ja widzę, ja czuję, to… to jest Śro­dek, on ist­nie­je, on ist­nie­je i jest… i jest… 

 

***

 

O cię jasna cho­le­ra, a co to tu się czyni. Jakiś cwa­niak se prze­niósł po­sła­nie bli­żej okna, a? Stąd ma ze, hmm, z go­dzi­nę może, no nie­źle, nie­źle, niech po­cze­ka, aż się kto ze star­szych dowie. Cie­ka­we z ja­kie­go osie­dla go tu przy­wia­ło. Sprawdź­my sobie na szyb­ko, czy jest na miej­scu. Och, tu jest dra­pa­ne. Ale prze­cie chwi­la, tego nie po­win­no tutaj być. Szczę­kacz ma dra­pa­nie swoje nie­da­le­ko, to ten co tutaj robi? Jakaś sa­mo­wol­ka widzę, no super, super. Ech, no nic, naj­wi­docz­niej trze­ba im dać na­ucz­kę, tym mło­ko­som, bo to pewne, że młody jakiś dra­pie, widać po łapie. Star­szy­zna się dowie, i to jesz­cze dziś. Ale w sumie? Dla­cze­go wieje z dziu­ry? Gdzieś się do­stał? Bah, bzdu­ra, nie ma żad­ne­go prze­cie Środ­ka. Pew­nie mi się wy­da­je. Albo jed­nak? Spraw­dzę, spraw­dzę i już. A gdzie mój, ach tu jest, za­wsze w razie czego przy sobie, nie­za­wod­ny, uni­wer­sal­ny i w ogóle. Za­wsze jakoś tak bez­piecz­niej wtedy.

 

– Co to się tu wy­ra­bia, a? 

– Ja się prze­ko­pa­łem, prze­ko­pa­łem do Środ­ka! 

– Jakże? Że do "Środ­ka"? 

– Tak, tak! Tak, do­kład­nie! 

– A to ci. 

– Jest tam, jest tam wszyst­ko, czego u nas nie ma, mówię ci, chodź, chodź po­ka­żę Ci, nie uwie­rzysz, och, uwie­rzysz, bo zo­ba­czysz! 

– Śro­dek, taaa? 

– Chodź, zo­ba­czysz, a póź­niej powie się innym, przy­nie­sie się, przy­nie­sie ze środ­ka, ach, ko­lo­ro­we ubra­nie! 

– Taaa, przy­nie­sie sie…

– Co ty… 

– … ubra­nie

– … ro­bisz?

– Taaa. Ko­lo­ro­we ubra­nie. Zo­ba­czy­my, w końcu: czemu nie, a?

 

 

Dzie­więć. 

 

Mia­łem kie­dyś przy­ja­cie­la i on dra­pał. Cie­szył­by się za­pew­ne, jakby mógł tutaj z nami dzi­siaj stać. Pew­nie chciał­by zo­ba­czyć. 

 

Z rana przy­szła wia­do­mość: Brama, pierw­sze prze­krę­ce­nie zamka. Całe tłumy, wy­la­li­śmy się z osie­dli, każdy pod Bramę. Dru­gie, sły­chać je wszę­dzie, od­bi­ja się ten dźwięk od każ­dej ścia­ny. 

 

Trzy, cze­ka­my. Sto­imy i mi­ja­ją go­dzi­ny, mamy na­dzie­ję, że nie bę­dzie padać. Czwar­ty, prze­ra­że­nie. Pytań wiele, co to ma niby zna­czyć, co się do cho­le­ry dzie­je?! Pa­ni­ka, ale sto­imy i pa­trzy­my, może bę­dzie zrzu­ca­ne. 

 

Pięć, nie­po­ko­ją się nogi, drżą ręce, pot na czo­łach, każdy i wszę­dzie, szep­ty i głosy, licz­ne za­wo­ła­nia. Szó­sty, już pra­wie, mówią wszy­scy: "już pra­wie bo to ma być niby Dzie­więć", ale nikt do­kład­nie nie wie, tylko sły­szał, coś niby, po­przed­nie po­ko­le­nia. 

 

Sie­dem, jest już sie­dem, a za każ­dym razem coraz więk­sze po­ru­sze­nie, a potem nie­sa­mo­wi­te, coraz głęb­sze mil­cze­nie. 

 

Ósmy. Nie­po­kój, ogrom­ne zmar­twie­nie. Co to bę­dzie, znów, co się sta­nie, czy nam coś grozi, jak od­po­wie­dzieć dziec­ku na takie py­ta­nia? Od­de­chy wstrzy­ma­ne, każda se­kun­da teraz od­li­cza­na, a jest ich wiele, coraz bli­żej, coraz… 

 

Dzie­więć. 

 

A potem tylko padał deszcz.