Cóż mogę rzec w tym miejscu?
Zdaję sobie sprawę, że w tekście może być sporo powtórzeń (zwłaszcza zaimków), ale tym razem tak być musi, tego wymaga konwencja. Starałam się jedynie, żeby nie były nadmiernie dokuczliwe :)
A poza tym? Cóż...
Jeśli widzicie duchy, to one tam są. A może jednak nie? Kto to może wiedzieć...
Zawsze widziałem więcej niż inni. Byli tacy, którzy postanowili bezgranicznie zaufać mi w tej kwestii, przekonani, że ktoś o równie szczerym i otwartym spojrzeniu – będącym w istocie jedynie grą pozorów, czego się, biedni głupcy, nie domyślali – nie byłby zdolny ich omamić. Znacznie częściej jednak spotykałem ludzi, którzy nie dawali temu wiary, co nigdy mnie specjalnie nie dziwiło. Wszak ignorancja – owo echo bezdusznych podszeptów, rodzących się nieodmiennie w każdej podświadomości i nieuchronnie wiodących najznakomitsze nawet umysły ku próżni, skrytej za zwiewnymi zasłonami, utkanymi z widm wygodnego i beztroskiego życia – od zarania dziejów była nieodłącznym elementem egzystencji jedynego na tym nędznym świecie gatunku, na własne życzenie pędzącego bez opamiętania ku samozagładzie.
Patrzysz na mnie, Julianie, w ten szczególny sposób, który każe zastanawiać się dwa razy nad każdym wypowiadanym słowem. Patrzysz i nic nie mówisz, słuchasz jedynie, niewzruszony niczym kamienny posąg. Nigdy z ust twoich nie dobył się żaden dźwięk, najmniejszym gestem nie zdradziłeś nawet, o czym myślisz. Czując na sobie twoje krytyczne spojrzenie, czasem mam wrażenie, jakbym to ja był niespodziewanym gościem, który bez zaproszenia wtargnął w twoje życie i postanowił zostać na dobre. Pozwól, przypomnę ci, że było dokładnie odwrotnie.
Nim się poznaliśmy, drogi Julianie, życie okrutnie mnie doświadczyło. Wiem, uznasz pewnie, że się użalam – ale wierz mi, trudno o drugiego człowieka tak nieszczęśliwego z samym sobą, jak ja. Nie mówiłem ci dotąd, jakie wypadki doprowadziły mnie do miejsca, w którym jestem teraz. Pozwól, że opowiem ci pokrótce moją historię – może wtedy przestaniesz patrzeć na mnie z takim politowaniem, a postarasz się zrozumieć.
***
Nazwisko moje – możeś słyszał je już wcześniej – jest spuścizną po znamienitych przodkach. Śmiem uważać, wbrew temu, co podają nieliczne źródła pisane, jakie się zachowały, że dzieje tej prastarej rodziny szlacheckiej sięgają czasów znacznie odleglejszych, niż się komukolwiek może wydawać. Matka, ostatnia w linii prostej sukcesorka założyciela znakomitego klanu, na skutek nalegań rodziców w słusznym wieku lat piętnastu wyszła za dalekiego krewnego – tak się składa, że potomka jednego z bocznych odgałęzień, ostatniego z dumą noszącego rodowe miano. Ojciec, człowiek niebywale inteligentny, choć może nieco choleryczny, był od małżonki dziedziczki starszy o trzy dekady i według nieżyczliwych wżenił się w jej rodzinę z chciwości i wyrachowania. Po śmierci dziadków prowadził dom żelazną ręką, wymagając od mieszkańców bezgranicznej lojalności i karząc za każde przewinienie.
Nie powiem, bym dorastał w atmosferze miłości i poczuciu bezpieczeństwa. Choć byłem jedynakiem, nikt mnie nie rozpieszczał. Odebrałem surowe wychowanie, co było częstym powodem sprzeczek, które zawsze wyglądały tak samo.
– Mógłbyś mu trochę odpuścić, to jeszcze dziecko – zaczynała matka.
– Milcz, głupia! Nie pozwolę ci z niego zrobić panienki! Gdybyś dała mi więcej synów, nie musiałbym tak drżeć o przyszłość naszego rodu!
Ojciec wpadał w złość, ilekroć żona spróbowała mu się przeciwstawić. Gdy starała się przemówić mu do rozsądku, unosił się bardziej i bardziej, w końcu i ją doprowadzając do pasji. W kłótniach stale powtarzały się te same argumenty – ojciec zarzucał matce, że jest słaba i niepotrzebnie się z nią żenił, matka odpowiadała, że to z jego winy nie mogą mieć więcej dzieci… Wzajemne oskarżenia przybierały coraz ostrzejszy ton, aż wypowiadane słowa przestawały mieć jakiekolwiek znaczenie. Pamiętam, że jako mały chłopiec chowałem się wtedy w najodleglejszych zakątkach domu, starając się uciec przed lawiną wyzwisk, wrzaskami, odgłosami razów i płaczem. Kilkukrotnie jednak nie zdołałem w porę umknąć z zamkniętego pokoju i byłem świadkiem iście dantejskich scen, które u każdego innego dziecka niechybnie wywołałyby senne koszmary i spowodowały traumę do końca życia.
Z czasem zacząłem inaczej postrzegać te przerażające spektakle. Starając się patrzeć na wszystko z punktu widzenia ojca, którego siłę charakteru podziwiałem, przestałem odwracać wzrok, gdy jego pięść lądowała raz za razem na ciele matki. Zrozumiałem wreszcie, że nie można było inaczej, że wszystko robił wiedziony troską o naszą przyszłość. Wiele godzin spędzaliśmy na rozmowach o tym, co wiedzieć powinienem, gdy sam zostanę głową rodu. Chłonąłem nauki łapczywie, z każdym dniem coraz bardziej szanując mego rodziciela, a jednocześnie gardząc nędzną kobietą, z której łona wyszedłem.
Matka, od najmłodszych lat słabowita, podupadła na zdrowiu tak bardzo, że wyglądała jak cień samej siebie. W końcu niemal przestałem ją widywać. Z rzadka jedynie zdarzało się, że nocą, gdy w rezydencji panował niczym niezmącony spokój, natykałem się na nią, jak snuła się po korytarzach bez celu, blada i mizerna, niemal przezroczysta, przeszywając niewidzącym spojrzeniem wszystko, co stało jej na drodze – włącznie z jedynym synem. Zdawała się mnie nie zauważać, gdy się mijaliśmy, głucha na wszelkie próby nawiązania jakiegokolwiek kontaktu. Nieraz odnosiłem wrażenie, że bił od niej jakiś niewytłumaczalny chłód, niekiedy czułem na skórze delikatny powiew wręcz mroźnego powietrza, gdy była w pobliżu.
Kiedyś spróbowałem wypytać ojca o jej stan. Nigdy wcześniej nie wpadł w taką furię – to był jedyny raz, kiedy mnie uderzył. Gdy już nieco powściągnął gniew, stanowczo zabronił mi poruszać ten temat w jego obecności. W oczach, spoglądających groźnie spod krzaczastych brwi, dostrzegłem coś, co mnie przeraziło, choć wtedy jeszcze nie rozumiałem, co właściwie zobaczyłem. Pełen najgorszych, choć zupełnie niejasnych przeczuć, postanowiłem zamilknąć.
Zacząłem się o niego martwić – po tej rozmowie poczęły w nim zachodzić coraz wyraźniejsze zmiany. Wydawał się jakiś nieswój, często bywał roztargniony i zupełnie nieobecny duchem. Bojąc się jednak, że znów go rozgniewam, nie odzywałem się. Czasem tylko zaglądałem do jego prywatnych pokojów, ukradkiem sprawdzając, co u niego. Jedne z tych potajemnych odwiedzin nader szybko zakończyły się nieprzyjemnym zaskoczeniem.
***
Szedłem ponurym korytarzem pierwszego piętra w stronę najodleglejszych pokojów, które miały być dla mnie niedostępne. Ojciec nie miał pojęcia, że ostatnio często je odwiedzam, w trosce o jego zdrowie. Starałem się przemieszczać jak najdyskretniej, pewien, że gdyby mnie przyłapał na podglądaniu, wzbudziłbym w nim gniew, którego tak bardzo się bałem. Wolałem go unikać, by mu się nie narażać, nie mogłem jednak zrezygnować z tych ryzykownych eskapad – czułem, że może wydarzyć się coś strasznego, wolałem więc mieć wszystko pod jako taką kontrolą.
Ostrożnie uchyliłem drzwi do pierwszego z pomieszczeń – stanowiącego coś w rodzaju prywatnego pokoju dziennego, a zarazem biblioteki – połączonego z resztą szeregiem nierzucających się w oczy przejść. Ponieważ był on pusty, po cichu wszedłem, uważając, by obcasy moich butów nie zastukały o podłogę. Skierowałem się wpierw do gabinetu ojca, spodziewając się zastać go w nim o tej porze. Zbliżyłem się i niezbyt elegancko zacząłem podsłuchiwać, oczekując dźwięków świadczących o jego obecności. Ponieważ niczego takiego nie usłyszałem, postanowiłem tam zajrzeć.
Stanąłem w progu jak wryty. Głowa ojca spoczywała – obok starego rewolweru – na solidnym dębowym biurku, dziwnie obrócona. Wokół niej rozlewała się kałuża ciemnej, niemal czarnej cieczy. Oczy, wytrzeszczone w obłędnym wyrazie, przywodzącym na myśl jakieś upiorne zaskoczenie, patrzyły na mnie nieruchomo pustym wzrokiem, w którym próżno by szukać jakichkolwiek oznak życia. Opuchnięty język wylewał się z półotwartych ust, dodając martwej twarzy nieco groteskowego wyglądu.
Obróciłem się na pięcie i uciekłem stamtąd, nie trudząc się nawet sprawdzeniem, czy mój rodzic żyje. Jakże głupim i niedoświadczonym młokosem wtedy byłem, Julianie! Zajęty czyszczeniem zabytkowej broni ojciec musiał mieć jedynie jakiś niegroźny atak, który chwilowo odebrał jego ducha realnemu światu, pozostawiając ciało w niezbyt przyjemnym dla oka stanie, gdyż spotkałem go tamtego wieczoru. Wędrował po korytarzu, podobnie jak zdarzało się to matce. Poznałem wtedy, iż organizm jego znajduje się w wyśmienitej formie, jakkolwiek umysł musiał ulec tej samej, dziwnej i nieznanej mi wcześniej przypadłości, która dotknęła najpierw jego współmałżonkę.
Zrazu zacząłem wyrzucać sobie, że nie udzieliłem mu jakiejkolwiek pomocy, kiedy jej potrzebował, szybko jednak tego zaniechałem, świadom bezcelowości takich działań. Zrozumiałem, że teraz to na mnie spadnie obowiązek zarządzania naszymi włościami i opieki nad chorymi rodzicami. Nie było to proste – służący po kolei zaczęli rezygnować z pracy, a gdy zabraniałem im odchodzić, uciekali, pozostawiwszy cały swój dobytek. W oczach tych, którzy wytrzymali najdłużej, widziałem, że z jakiegoś powodu się boją, choć nie byłem tak surowy jak ojciec. Nieraz słyszałem, jak szepczą za moimi plecami, dostrzegałem też ukradkowe spojrzenia, które mi rzucali.
Niemal z dnia na dzień do naszej rezydencji przestali zachodzić interesanci, choć do tej pory zawsze było ich na pęczki. Wszyscy, których miałem za przyjaciół, odwrócili się ode mnie, moje opowieści o tym, co widziałem, a czego oni nie potrafili dostrzec – wcześniej uznawane przez nich albo za piękne i zupełnie wiarygodne, albo też za niezmiernie zabawne, choć całkowicie wydumane – nagle nazywając oczywistymi oznakami postępującego szaleństwa. Reszta służby uciekła, nie zważając na prośby ni groźby. Pewnego dnia obudziłem się zupełnie sam, nie licząc biednych rodziców, którzy od jakiegoś już czasu nie pokazywali mi się na oczy. Długo nie mogłem znaleźć sobie miejsca, zamartwiając się niesłusznie o przyszłość swoją i całego rodu. Nader jasno zdając sobie sprawę z ciążącej wyłącznie na mnie powinności przedłużenia linii, podjąłem wreszcie najrozsądniejszą decyzję – postanowiłem się ożenić. Pomyślałem, że spełniając swój obowiązek, równocześnie przysporzę radości ojcu i matce – liczyłem, iż wnuki przyczynią się do odzyskania przez nich choć częściowo utraconej równowagi.
Świadom, że wobec złego stanu zdrowia obojga rodziców sam będę musiał się o to zatroszczyć, lecz niezmiernie pokrzepiony wizją, którą roztoczył przede mną mój udręczony umysł, począłem zastanawiać się nad odpowiednią kandydatką dla kogoś takiego jak ja. Przypomniałem sobie wreszcie o dalekich krewnych, którzy swego czasu chętnie widzieliby możnego dziedzica w roli zięcia. Zdaje się, że nawet próbowali zawrzeć z ojcem jakąś umowę, która ostatecznie nie doszła do skutku, z uwagi na zbyt młody według nich wiek tej córki, którą rodzic sobie dla mnie upatrzył. Było to dziewczę doprawdy urocze, choć z pewnością wtedy nie nadawało się jeszcze do rodzenia dzieci. Teraz, wedle moich rachunków, powinna mieć około dwudziestu pięciu lat, a więc była już starą panną, niemniej mogłaby się nadać – wszak nie znałem drugiej damy o równie wysokim statusie społecznym. Po głębszej analizie udało mi się też ustalić, że nie otrzymaliśmy żadnych wiadomości, jakoby rzeczona kandydatka miała wyjść za mąż, prawdopodobnym było więc, iż mam jeszcze szanse.
Zdecydowany czym prędzej zawrzeć święty związek małżeński i zacząć płodzić potomków – do zbawiennego wpływu ich obecności na stan zdrowia drogich moich rodziców byłem już całkowicie przekonany – udałem się czym prędzej w długą podróż, której celem była usytuowana w głębi obcego kraju rezydencja krewnych.
Nie będę ci, drogi Julianie, opisywał wszystkich swoich perypetii w czasie tej wyprawy. Dość będzie powiedzieć, że niespodziewana wizyta niezmiernie zaskoczyła wujostwa. Owszem, okazało się, że w domu wciąż mieszka z nimi najmłodsza – choć niemłoda już – córka. Pomni na dawne urazy, początkowo nie zgadzali się jednak na ślub, nie dając wiary moim zapewnieniom, że pokochałem to dziewczę do szaleństwa. Musiałem wywrzeć na nich niemałą presję i solennie obiecać, że wszystko odbędzie się po cichu, bez wielkich ceremonii. Tłumacząc sobie, że rodzice zrozumieliby sytuację – a także śpiesząc się do powrotu w rodzinne strony z towarzyszką na resztę życia – przystałem na wszystkie warunki, jakie postawili przyszli teściowie. I tak oto, w niespełna miesiąc po opuszczeniu domu, powróciłem tryumfalnie ze świeżo upieczoną małżonką.
Początki naszej wspólnej drogi były trudne. Wiele musiałem się nauczyć o sprawach, w które nie zdążył wtajemniczyć mnie mój nieszczęsny ojciec. Widziałem jednak od początku, że żona – skryta i delikatna istota o eterycznej urodzie – czuje przede mną należyty respekt. Choć byłem stanowczy, dobrze o nią dbałem i wskutek moich starań niebawem okazała się być brzemienną. Nie posiadałem się z radości, czując, że da mi wspaniałego syna.
Nie pomyliłem się. Radość moja zbledła, gdy po powiciu dziecięcia – a była to już najwyższa pora, by zatroszczyć się o spłodzenie kolejnego potomka – małżonka przestała mnie wpuszczać do alkowy. Zrazu chciałem dać jej trochę czasu, by nacieszyła się maleństwem, które nieustannie tuliła w ramionach. Szybko jednak zrozumiałem, jakim błędem byłoby takie postępowanie – wszak kobieta winna znać swoje miejsce, a pokorna żona ma obowiązek oddać mężowi to, co mu się słusznie należy.
Nie potrafiąc dotrzeć do ograniczonego kobiecego umysłu rozsądnymi argumentami, postanowiłem z całą mocą postawić na swoim. Nędznica, pokazała wtedy, jaki ma do mnie szacunek, zamykając się z pierworodnym w swoich komnatach. Przez czas jakiś próbowałem jeszcze przemówić jej do rozumu, lecz nic nie skutkowało. Nie chciałem być tyranem, więc w końcu z bólem serca pozwoliłem jej się odizolować. I tak oto ponownie zostałem sam w domu, który dzieliłem przecież z trzema już pokoleniami mojej wspaniałej rodziny.
***
Widzisz, Julianie, że życie mnie nie oszczędzało. Powinieneś więc teraz zrozumieć, dlaczego chcę odejść. Nie patrz na mnie w ten sposób. Wiem, rodzinie należy się opieka, jaką tylko mężczyzna może jej zapewnić. Zważ jednak, że syn mój pierworodny dojrzał już, by przez czas jakiś pełnić za mnie tę odpowiedzialną funkcję. A ja potrzebuję odpoczynku. Spokój jest teraz jedynym, czego pragnę.
Nie myśl, że jestem niewdzięcznikiem. Doceniam twoją szczerą, choć trudną przyjaźń. W tych ciężkich czasach byłeś mi jedyną życzliwą duszą w ponurym domu, pełnym bolesnych wspomnień, i w istocie jedynym towarzyszem, na którego milczącą obecność zawsze mogłem liczyć. Jednak tam, dokąd się teraz udaję, nie możesz iść ze mną. Nie próbuj mnie powstrzymywać, gdyż zdania nie zmienię. Żegnam cię z ciężkim sercem, ale również z nadzieją, że jeszcze się spotkamy, gdy czas wyleczy rany. Tak więc do widzenia, mój drogi Julianie. Do zobaczenia po drugiej stronie.
***
KLĘSKA RODU MONTALPICH
(fragmenty, „Herald” nr 33/61)
Makabrycznego odkrycia dokonali stróże prawa na terenie włości należących do powszechnie znanej i szanowanej rodziny Montalpich. (…) Zaalarmowani przez zaniepokojonych sąsiadów mundurowi przybyli w porę, by ugasić pożar i ocalić rezydencję przed spłonięciem.
(…)
Wewnątrz znaleźli zwłoki czworga ludzi – w tym małego dziecka. Według biegłych musiały tam spoczywać od co najmniej dwóch dekad. Dotychczas udało się ustalić tożsamość dwójki denatów. Jednym z nich jest senior rodu, sir Thomas Montalpi, który wedle wstępnych ustaleń zginął od kuli pochodzącej ze znalezionego w pobliżu rewolweru. Drugim – kobieta (…) to małżonka sir Thomasa, lady Vivian. Wciąż nie udało się zidentyfikować ciała młodej matki tulącej w ramionach martwe dziecko.
(…)
Po dokładnym przeszukaniu, w lesie należącym do posiadłości odnaleziono zwłoki ostatniego dziedzica rodu, wiszące na drzewie. Lord Julian Montalpi najprawdopodobniej popełnił samobójstwo (…)
Nie kupuję tego, z kilku powodów. Nie przemawia do mnie konwencja listu (?), w którym bohater opowiada komuś własny życiorys. Nie postrzegam więc tego tekstu jako opowiadanie, ale bardziej jako streszczenie. Na karb obłędu kładę nieścisłości w zeznaniach i pewien brak logiki w działaniach i wypowiedziach bohatera. Chociaż, gdyby nie tag, to za bardzo tego obłędu w tekście bym nie dostrzegła.
Do tego nie wiem, kto jest adresatem – co to za Julian? Czy to Montalpi, który mówi sam do siebie? Nie przekonuje mnie opowiadanie sobie samemu o własnym życiu, nawet jeśli by to miał być obłęd.
Raziło mnie określanie matki mianem żony. Jeśli syn mówi “żona mojego ojca”, to raczej ma na myśli macochę, a nie własną rodzicielkę.
Osobną kwestią jest dla mnie zakończenie, czyli fragmenty Heralda. Może i nie jestem specjalistką w tej dziedzinie, ale nie wyobrażam sobie, żeby można było po dwóch dekadach mówić o ciałach, zwłaszcza takich, które można zidentyfikować. Do tego mam poważne wątpliwości, czy coś się tu nie rozjechało czasowo. Cała czwórka ofiar spoczywała w rezydencji od dwudziestu lat? A czas zgonu Juliana?
Do tego uważam za duży skrót myślowy stwierdzenie, że “stróże prawa ugasili pożar” (bo nie słyszałam, aby o strażakach ktoś mówił “mundurowi”). Rzuciło mi się to w oczy.
Może to kwestia gustu, ale wspomniane powyżej elementy sprawiły, że tekst mnie nie zachwycił. Podejrzewam, że jednak znajdą się także osoby, którym się spodoba.
Pisanie to latanie we śnie - N.G.
Z punktu widzenia Juliana w jego życiu nagle pojawił się tajemniczy nieznajomy, który przychodzi i odchodzi, kiedy chce, na dodatek nic nie mówi, a tylko się przygląda – jednak bohater jest w tak złym stanie psychicznym, że nie dostrzega w tym niczego dziwnego, co więcej, z jakiegoś powodu postrzega go jako swojego przyjaciela. I nie jest świadom, że to on sam (czy jest to jedynie wytwór jego wyobraźni, czy jakaś projekcja, czy może wreszcie część jego duszy w tajemniczy sposób odłączona od reszty – nie mam pojęcia). Ponieważ “przyjaciel” się nie odzywa, jakby nie rozumiał jego motywacji, Julian odczuwa potrzebę wytłumaczenia mu, dlaczego chce odejść (tak naprawdę planuje samobójstwo, ale nie postrzega tego jako śmierci, a jedynie jak coś w rodzaju urlopu, z którego będzie mógł wrócić).
O swojej rodzicielce raz mówi jako o matce (z miłością), a raz jako o “tej kobiecie” lub “żonie ojca” (wyraz pogardy) z grubsza z tego samego powodu, z którego nie jest świadom, że jego przyjaciel tak naprawdę nie istnieje. Nasuwa mi się tu myśl, że Julian ewidentnie cierpi na jakąś psychozę, ale nie próbowałam go diagnozować, nie znam się na tym.
Co do zakończenia, po kolei:
Według mnie szkielet z jakimiś zasuszonymi resztkami spokojnie można w dalszym ciągu nazwać zwłokami, zresztą “ciało” może być eufemizmem zastosowanym w artykule dla niejakiego złagodzenia wydźwięku z myślą o co wrażliwszych czytelnikach. No i brzmi bardziej chwytliwie niż “cztery suche, rozsypujące się szkielety”.
Nie ma też mowy o identyfikacji jako takiej, ale o “ustaleniu tożsamości”. Nie bez znaczenia były tu niewątpliwie miejsca, w których znaleziono zwłoki: sypialnia matki, w której spoczywała, odkąd mąż ją, kolokwialnie mówiąc, zatłukł – tak, mieszkał z trupem żony, on też nie był normalny – i gabinet, w którym ojciec się zabił. Przypuszczam, że mogli mieć też jakąś biżuterię rodową czy inne charakterystyczne elementy (bardziej trwałe od ciała), które odnaleziono przy zwłokach. Przesłuchano też służbę, która uciekła (swoją drogą, dzięki służbie w okolicy musiało krążyć sporo plotek, ale że Montalpi byli bogaci, każdy udawał, że nic nie wie) i ustalono, że prawdopodobnie oboje nie żyją, a zwłoki nadal spoczywają w rezydencji, właśnie w sypialni i gabinecie. Poskładanie tych wszystkich elementów pozwoliło domniemać z dużym prawdopodobieństwem, do kogo należą zwłoki. Natomiast nikt nie wiedział, że Julian się ożenił, bo zrobił to już po tym, jak został całkiem sam w rezydencji – stąd nie tak łatwo było ustalić tożsamość kobiety z dzieckiem.
Powiem szczerze, że tak wyobrażam sobie ówczesne, niezbyt zaawansowane techniki śledcze (czas bliżej nieokreślony, ale niewątpliwie wydarzenia rozegrały się kilka wieków wstecz). Zresztą prasie nie trzeba było stuprocentowo pewnych faktów, ale sensacji.
Cała czwórka spoczywała w rezydencji od “co najmniej dwóch dekad”. Matka kilka lat dłużej niż reszta, ojciec jakiś rok-dwa dłużej, niż żona i syn Juliana. Julian nie wpadł na to, że żona zmarła z niemowlęciem na rękach (prawdopodobnie sam do tego doprowadził, zamykając ją w alkowie i niemal zapominając o jej istnieniu – później wydawało mu się, że to ona broniła mu wstępu), był przekonany, że oboje żyją i mają się dobrze (podobnie jak jego rodzice), a po tych +/– dwudziestu latach – że jego syn wyrósł na odpowiedzialnego mężczyznę, któremu może powierzyć opiekę nad rodową posiadłością i jej mieszkańcami na czas swojej nieobecności. Nieważne, że żadnego z czworga tych “mieszkańców” nie widywał od lat – po prostu albo nie był tego świadom, albo nie wydawało mu się to niczym dziwnym.
A Julian? Podłożył ogień we własnym dworze i poszedł się powiesić w lesie. Sąsiedzi zaalarmowali policję, że coś się dzieje w rezydencji, policjanci (nie strażacy) szybko dotarli na miejsce i ugasili ogień, właściwie dopiero zaczątek pożaru (ale znów: prasa = sensacja, niekoniecznie suche fakty), a potem dokonali przeszukania (najpierw zapewne szukali podpalacza, a potem już kogokolwiek) i dokonali “makabrycznego odkrycia”.
Wobec powyższego – przyznaję, że tekst wymaga od czytelnika nieco domyślności, ale tym razem akurat nie uważam, żebym coś pozostawiła niewystarczająco wyjaśnione. Jest dokładnie tak, jak być powinno. Ale wszystko to, jak mówisz, kwestia gustu :)
Tak czy inaczej, dzięki piękne za poświęcenie czasu na przeczytanie i za zostawienie komentarza!
Spodziewaj się niespodziewanego
Tak, masz rację co do niedomówień i gustów. Pewna ilość tajemnicy i nie wyjaśnionych elementów czasem mi nie przeszkadza, czasem mocno uwiera. Tu akurat nie trafiłaś w mój gust, ale to żadna Twoja wina ;)
Zresztą wyniki konkursu Histerii pokazują, że tekst może się podobać.
Pisanie to latanie we śnie - N.G.
Cóż, chyba właśnie te wyniki po części przekonały mnie, że jest to jeden z tekstów, które być może warto opublikować :)
Spodziewaj się niespodziewanego
Mroczna rezydencja, osobliwi i dziwnie zachowujący się jej mieszkańcy, uciekająca służba – wszystko to mogło być podstawą niezłego horroru, a skończyło się na obłędzie… Szkoda. W dodatku cała historia sprowadziła się do listu przybliżającego przeszłość tak bohatera, jak i jego rodziców, oraz kilku zdań ujawniających zamiary młodego Montalpiego. Reszty dopełniła notatka prasowa.
Brakło mi fantastyki – choroba Juliana jest przykra, ale to nie fantastyka, tak jak nie są nią zmumifikowane, jak mniemam, zwłoki bliskich i snujące się korytarzami duchy rodziców.
Po śmierci dziadków prowadził dom żelazną ręką, wymagając bezgranicznej lojalności i karząc za każde przewinienie. ―> Kogo?
…natykałem się na nią, jak snuje się po korytarzach… ―> …natykałem się na nią, jak snuła się po korytarzach…
…wizyta niezmiernie zaskoczyła wujostwo. ―> …wizyta niezmiernie zaskoczyła wujostwa.
Gdyby ci, którzy źle o mnie myślą, wiedzieli co ja o nich myślę, myśleliby o mnie jeszcze gorzej.
Jak zwykle dzięki za komentarz, za czujność i wyłapanie błędów!
Opowiadanie, wbrew pozorom, nie jest listem, a monologiem bohatera.
I nie, nie mówi on do lustra. Jak już wspominałam, “drugi Julian” istnieje naprawdę, choć jego obecność tak naprawdę z punktu widzenia czytelnika pozostaje niepotwierdzona.
I to jest dla mnie ten element fantastyczny, podobnie jak obecność duchów.
Spodziewaj się niespodziewanego
Bardzo proszę, Nano. Cieszę się, że mogłam pomóc.
No cóż, jeśli pierwszy Julian mówi do drugiego Juliana, a w międzyczasie widzi duchy, to znaczy, że pierwszy Julian jest chory i ma omamy, a jego urojenia, moim zdaniem, nie mają nic wspólnego z fantastyką. Nic nie poradzę, że taki mam pogląd na tę sprawę.
Gdyby ci, którzy źle o mnie myślą, wiedzieli co ja o nich myślę, myśleliby o mnie jeszcze gorzej.
I masz do tego prawo, swoboda interpretacji to doprawdy coś pięknego :)
Spodziewaj się niespodziewanego
Nano, podzielam ten pogląd. I dziękuję za wyrozumiałość. ;)
Gdyby ci, którzy źle o mnie myślą, wiedzieli co ja o nich myślę, myśleliby o mnie jeszcze gorzej.
Znacznie więcej jednak spotykałem ludzi, którzy nie dawali temu wiary, co nigdy mnie specjalnie nie dziwiło.
Wolałbym "Znacznie częściej jednak…"
Matka, ostatnia sukcesorka założyciela znakomitego klanu w linii prostej, na skutek nalegań rodziców w słusznym wieku lat piętnastu wyszła za dalekiego krewnego – tak się składa, że potomka jednego z bocznych odgałęzień, ostatniego z dumą noszącego rodowe miano.
Wolałbym trochę inny szyk na początku.
"Matka, ostatnia w linii prostej sukcesorka założyciela klanu, na skutek…"
Nie powiem, bym dorastał w atmosferze miłości i poczucia bezpieczeństwa.
Atmosferze poczucia bezpieczeństwa? Może lepiej:
"W atmosferze miłości i poczuciu bezpieczeństwa."
Kilkukrotnie jednak nie zdołałem w porę umknąć z zamkniętego pokoju i byłem świadkiem iście dantejskich scen, które u każdego innego dziecka niechybnie wywołałyby senne koszmary i spowodowały traumę do końca życia.
No nie przesadzajmy z tą traumą do końca życia. Nie każde dziecko, będące świadkiem paskudnej, rodzinnej przemocy od razu jest straumatyzowane do śmierci.
Zrozumiałem wreszcie, że nie można było inaczej, że wszystko robił, wiedziony troską o naszą przyszłość.
Niepotrzebny przecinek po "robił"
Zdawała się mnie nie zauważać, gdy się mijaliśmy,
Niepotrzebny przecinek po "zauważać"
Starałem się przemieszczać jak najdyskretniej, pewien, że gdyby mnie przyłapał, jak go podglądam, wzbudziłbym w nim gniew, którego tak bardzo się bałem.
Lepiej:
"… pewien, że gdyby mnie przyłapał, gdy go podglądam…"
Zdaje się, że nawet próbowali zawrzeć z ojcem jakąś umowę, która ostatecznie nie doszła do skutku, z uwagi na zbyt młody według nich wiek tej córki, którą sobie dla mnie upatrzył.
Generalnie spoko, ale ja bym powtórzył kto sobie córkę upatrzył.
"Zdaje się, że nawet próbowali zawrzeć z ojcem jakąś umowę, która ostatecznie nie doszła do skutku, z uwagi na zbyt młody według nich wiek tej córki, którą rodzic sobie dla mnie upatrzył."
Dość będzie powiedzieć, że niespodziewana wizyta niezmiernie zaskoczyła wujostwa.
Raczej:"wujostwo". Kogo co zaskoczyła. Wujostwo.
Wiem, rodzinie należy się opieka, jaką tylko jest w stanie zapewnić jej głowa.
Trochę rozmemłane. Może:
"Rodzinie należy się opieka, którą tylko jej głowa może zapewnić."
Ale najchętniej w ogóle olałbym głowę i zrobił:
"Rodzinie należy się opieka, jaką tylko mężczyzna może zapewnić."
No dobrze, tu i ówdzie zdarzają się potknięcia, nadmiar zaimków i gramatyczne konstrukcje na granicy rozchybotania, ale jak na taką stylizację, jak na tak skomplikowane, gotycko (ba, gdzie tam gotycko – rokokokoko co najmniej) wyornamentowane zdania, to jest całkiem nieźle, a tekst czytało się zaskakująco łatwo i lekko. Doceniam umiejętność ględzenia a la początek dziewiętnastego wieku, i choć oczywiście nie jest to stylizacja zupełnie przekonująca i niejednemu miłośnikowi osiemnasto i dziewiętnastowiecznej prozy monokl popękałby ze zgryzoty, to laik mojego pokroju bawił się dobrze. Udało Ci się przez cały czas jechać na wysokich rejestrach egzaltowania i tylko zgrabnie zahaczyć o pastisz, nie popadając w parodię.
W zasadzie dobra robota.
Fabularnie, no, nie dzieją się niesamowitości, zwłaszcza że epistolograficzna jazda bardzo zawęża perspektywę, ogranicza ewentualne niuanse i subiektywizuje punkt widzenia, do tego, mimo podniosłego stylu, rzecz jest emocjonalnie powściągliwa. Ucieka więc groza i napięcie, pozostawiając ciekawość – do czego to wszystko prowadzi. Ale nie mogę powiedzieć, że się zawiodłem, bo przez cały czas spodziewałem się jakichś duchów, więc gdy okazało się, że Julian pisze sam do siebie, byłem miło zaskoczony.
Słowem – całkiem udany tekst.
Dla podkreślenia wagi moich słów, Siłacz palnie pięścią w stół!
thargone, bardzo dziękuję za komentarz i za zwrócenie uwagi na błędy. Poprawiłam, co się dało.
Co do matki-sukcesorki, powiem szczerze, że widzę u siebie tendencję do stosowania jakichś dziwnych, niekoniecznie potrzebnych inwersji. Walczę z nią w miarę możliwości, bo czasem naprawdę podejrzane szyki składniowe z tego wychodzą, ale nie zawsze uda mi się wszystko wyłapać.
Z traumą nie przesadziłam ja – sam bohater tak to postrzegał, co tłumaczyć mogą jego skłonności do widzenia rzeczywistości w krzywym zwierciadle. Może chciał się widzieć jako wybitną jednostkę, która przetrwała wbrew wszystkiemu bez żadnego uszczerbku, a może nawet dzięki tym przeżyciom jeszcze doskonalsza? Któż to może wiedzieć.
“Gdyby mnie przyłapał, gdy go podglądałem” też mi się jakoś nie podobało. Ale poprawiłam na “gdyby mnie przyłapał na podglądaniu”, więc chyba powinno być okej.
A z tym wujostwem to już cała historia. Najpierw miałam faktycznie “wujostwo”, ale regulatorzy mi zwróciła uwagę, że powinno być “wujostwa”. A że nie lubię wierzyć na słowo, to sprawdziłam słowniki i rzeczywiście, miała rację – w bierniku odmienia się “wujostwa”.
Wiem, że styl jest zawiły i pokręcony. Podczas pisania tekstów tego typu włącza mi się chyba poprzednie wcielenie i wymusza taką stylizację, która wg niego nieco lepiej pasuje do czasów i klimatu.
Deficyt emocji wynika natomiast w głównej mierze chyba ze zwichrowania umysłowego bohatera, w końcu to on opowiadał tę historię.
Cieszę się, że się dobrze bawiłeś. I że udało mi się zaciekawić Cię i ostatecznie zaskoczyć. Dzięki za miłe słowa!
Spodziewaj się niespodziewanego
Najpierw miałam faktycznie “wujostwo”, ale regulatorzy mi zwróciła uwagę, że powinno być “wujostwa”. A że nie lubię wierzyć na słowo, to sprawdziłam słowniki i rzeczywiście, miała rację – w bierniku odmienia się “wujostwa”.
No proszę. Nie dość, że całkiem dobrze się bawiłem, to jeszcze nauczyłem się czegoś :-)
Dla podkreślenia wagi moich słów, Siłacz palnie pięścią w stół!
;D
Gdyby ci, którzy źle o mnie myślą, wiedzieli co ja o nich myślę, myśleliby o mnie jeszcze gorzej.
Człowiek się uczy całe życie :D
Spodziewaj się niespodziewanego
Bo nauka to potęgi klucz. ;D
Gdyby ci, którzy źle o mnie myślą, wiedzieli co ja o nich myślę, myśleliby o mnie jeszcze gorzej.
Otóż to :D
Spodziewaj się niespodziewanego
Ładnie pokazany eskalujący obłęd bohatera. Ja sobie zinterpretowałam, że Julian był jego synem, zapewne duchem. Ciekawe, czy duchy dzieci rosną po ich śmierci…
Mam wrażenie, że nieźle oddajesz stosunki epoki. Bogaci są, mają prawo do ekscentryczności…
Ciekawi mnie, co panicz jadł i jak żył, kiedy został sam w posiadłości.
Babska logika rządzi!
Dzięki za przeczytanie i za miłe słowa :) Też ciekawa interpretacja, choć tak naprawdę Julian był Julianem, nie Julianem juniorem :D Myślę, że "rośnięcie" (lub nie) duchów dzieci może zależeć od tego, jak je widzą (lub chcą widzieć) Ci, którzy je widzą. Interesujące zagadnienie… Prawdę mówiąc, nie mam pojęcia, jak Julian zdołał przeżyć te wszystkie lata w samotności – bo nie sprawia wrażenia kogoś, kto nie tylko potrafiłby, ale nawet pamiętał o zadbaniu o tak prozaiczne rzeczy jak jedzenie, prawda? Obawiam się, że na wieki pozostanie to tajemnicą, bo akurat w tej szalonej części jego jaźni, do której mamy dostęp, informacji, jak bohater żył, raczej nie znajdziemy ;)
Spodziewaj się niespodziewanego
Nieźle naklimatowane. Był już tekst w nastroju lovecraftowskim, teraz jest w stronę… hm, jakąś jeszcze inną – choć widać, ze lubisz opowieści w starych, mrocznych, wielopokojowych domach.
Zaciekawiło mnie, jak obszerne wyjaśnienie napisałaś w jednym z komentarzy. Widać, że historia wyobrażona przed napisaniem. Coś, co w swoich opowiadaniach nazywam “zapleczem” tekstu.
Ale powiem Ci, ze trochę w innych kierunkach szukałem wyjaśnień – cały czas podskórnie czując, ze znaczenie może mieć to, jak opisałby wygląd bohatera (a później tez dziecka) ktoś patrzący z boku. Bo mocno w tę stronę naprowadziły fragmenty z tym, że służba dziwnie patrzyła, uciekała gdy nie było pilnującego ojca, zaczęła inaczej rozmawiać (niby jest wzmianka o szaleństwie, ale odebrałem to jako czynnik towarzyszący czemuś jeszcze). Zresztą to jest tez alternatywną możliwą interpretacją tego, że żona nie chciała widzieć męża. Tylko scena ze znalezieniem wisielca trochę ten trop osłabiła, bo nie wskazała niczego wyglądającego na nieludzkie.
I tylko dopisze co pisałem ostatnio: długość akapitów :-P
Tak, wychodzi na to, że często ląduję w jakichś podejrzanych wiktoriańskich rezydencjach – choć prawdę mówiąc to, co miałeś okazję przeczytać do tej pory, jest zaledwie niewielką częścią mojego dotychczasowego dorobku i jeśli się dobrze zastanowić, to w większości opowiadań (tych, których nie ma na Fantastyce) dominują otwarte przestrzenie… Choć jak w to wejść głębiej, to wszystkie okazują się w jakiś sposób ograniczone – tu jakieś uliczki małego miasteczka, tam las czy inne zarośla… Chyba ujęłabym to tak: nawet jeśli jestem na otwartym morzu, to przeważnie siedzę w ładowni :) Dzięki za temat do rozmyślań, teraz pewnie będę podświadomie przeprowadzać jakąś pseudopsychoanalizę i zastanawiać się, skąd to zamiłowanie do przestrzeni równocześnie dużych i ciasnych xD
W istocie, ta historia akurat uformowała się w mojej głowie, nim ją zaczęłam zapisywać. Oczywiście, jakieś szczegóły samej fabuły dochodziły w trakcie, ale cała otoczka już tam gdzieś była wcześniej. Nieczęsto tak mam, że siadam do pisania z praktycznie gotowym tekstem – przeważnie historia sama płynie w trakcie – ale czasem jest taki błysk i wszystko trafia na swoje miejsce w jednym momencie :)
W sumie nie pomyślałam o tym, że bohater mógłby wyglądać jakoś… potwornie – choć jest to też ciekawy pomysł. Myślę jednak, że na strach tak naprawdę wpłynęło w głównej mierze nie to, co było widać na pierwszy rzut oka. Julian w istocie był potworem – ale potworem w ludzkiej skórze. Oczywiście nie jest to w pełni pokazane, wszak opowiada to ze swojej perspektywy – a jemu wydaje się, że postępuje surowo, ale sprawiedliwie, podczas gdy tak naprawdę jest po prostu okrutny i znęca się nad wszystkimi wokół. Przypuszczam też, że miał na twarzy wypisane oznaki szaleństwa… Poza tym zapominasz o najistotniejszym fakcie – również nie podanym wprost, bo Julian nie był tego świadom do samego końca: mianowicie, facet mieszkał pod jednym dachem z trupami rodziców, żony (bo to nie tak, że ona nie chciała go widzieć, choć Julian tak uważał – tak naprawdę zmarła, być może w połogu, jak to często bywało, a może później, bo ją zamknął w komnacie i zapomniał) i maleńkiego dziecka. I wszyscy wokół zdawali sobie z tego sprawę, poza nim samym. I prawdopodobnie też wszyscy widzieli, że on o tym nie wie – więc zrozumiałe, że bali się tego psychola, u którego pracowali. Nie pytaj, czemu nikt ze zbiegłej służby nie sprowadził mu na głowę całego zastępu stróżów prawa, bo tego akurat nie wiem – być może rodzina mimo wszystko była powszechnie szanowana w okolicy (wzmianka na początku o licznych interesantach za czasów ojca by na to wskazywała) i wszyscy udawali, że nie wiedzą, co się dzieje… Tego mogę się tylko domyślać. Przyznaję, że jest to luka w fabule – bo taki stan rzeczy trwał wystarczająco długo, żeby bohater wierzył, że jego syn już dorósł – ale łatać jej nie będę. Niedobra ja.
Co do akapitów – idąc za Twoją radą (i nie tyko Twoją zresztą) zaczęłam pracować nad ich skracaniem, bo faktycznie mam tę straszliwą tendencję do tworzenia istnych węży. W “Obłędotwórczym tuktaniu” uporałam się z tym problemem, dokonując korekty przed wysłaniem do druku – choć, prawdę mówiąc, nie pamiętam, czy wrzuciłam poprawki tutaj na portal. Ale na pewno one zaistniały. I na przyszłość będę starać się zwracać na to większą uwagę :)
Dzięki za przeczytanie, obszerny i wnikliwy komentarz no i za miłe słowa!
(i wybacz kolejne obszerne akapity w komentarzu :P)
Spodziewaj się niespodziewanego
Ale wiesz, te dwie interpretacje (szaleństwo i wygląd) wcale sie nie wykluczają. Tak naprawdę znając interpretację autorską widzę, że może być jedna, druga lub obie i nic tu nie koliduje :-)
A groza na otwartej przestrzeni… Hm, na dobrą sprawę tam tez się da stworzyć klaustrofobiczny klimat. Ligottiemu kiedyś się udało w opowieści o miasteczkach, którymi kierują dziwni zarządcy. Ale! Zaciekawiłaś mnie. Czy te inne opowiadania można znaleźć gdzieś na innych stronach?
kolejne obszerne akapity w komentarzu :P
Komentarze kierują się własnymi prawami :P
Ale wiem, że się nie wykluczają. I właściwie teraz tak myślę, że moglo w istocie i z wyglądem bohatera być coś nie tak – tyle że on tego nie widział, bo miał coś bardzo nie tak z głową. Cóż, jak było naprawdę, tego się już nie dowiemy, ale wszystko jest możliwe :) Kilka opowiadań pojawiło się w Magazynie Histeria (oprócz Antykwariusza i powyższego były jeszcze trzy inne, których póki co tutaj nie dodałam). Pozostałe, starsze teksty są dostępne dla dość wąskiego grona tych bardziej "zaprzyjaźnionych" czytelników, bo nie lubię pisać "do szuflady", ale w większości nie uważam ich za dość mocne pozycje, żeby dzielić się nimi ze światem ;)
Spodziewaj się niespodziewanego
Hejka!
Hmmm…
Przyznam, że opowiadanie mnie wciągnęło. Stylistycznie dla mnie jest bardzo dobrze.
Trochę mi brakowało wyjaśnienia tego, kim jest ten Julian.
Życiorys przedstawiony przez bohatera, wydaje się całkiem interesujący, więc tutaj czepiać się nie będę. Nastrojowo, klimatycznie, dla mnie fajna forma.
Choć przyznam, że byłoby lepiej, jakbyś opowiadanie utrzymała w konwencjach horroru.
Ja przynajmniej polecę do biblioteki.
Pozdro!
Do góry głowa, co by się nie działo, wiedz, że każdą walkę możesz wygrać tu przez K.O - Chada
Hej, dzięki za przeczytanie, za miłe słowa i za polecajkę! Wiem, że brakuje w tym tekście wyjaśnienia wielu elementów (kto, jak, dlaczego…), ale właśnie o to chodziło – ponieważ historię opowiada sam Julian, pomija wiele rzeczy, z jego punktu widzenia nieistotnych, a z części nawet sam nie zdaje sobie sprawy. Natomiast co do konwencji – w zasadzie często piszę grozę, ale nie zawsze owa groza chce mi wyjść horrorem. Ale co ja mogę, historie piszą się same, a ja jestem jedynie narzędziem :) Również pozdrawiam!
Spodziewaj się niespodziewanego
Sympatyczne :)
Przynoszę radość :)
Dość osobliwe masz pojęcie sympatyczności :P Niemniej cieszę się, dzięki za zostawienie po sobie śladu :)
Spodziewaj się niespodziewanego
No, tak mam ;)
Przynoszę radość :)
Mam wrażenie, że dobrze odnajdujesz się w proponowanej konwencji. Mnie Twoja stylizacja przekonuje – przyciężki klimat świetnie równoważy Twój elegancki styl. Może tylko początek jest odrobinę zbyt przeładowany długimi zdaniami, ale potem opowiadanie wpada w przyjemny rytm. Dobrze się czytało.
Polecę do biblioteki, bo uważam, że tekst zasługuje na to, by tam trafić :)
Pozdrawiam!
Owszem, taka konwencja mi bardzo leży. Niestety mam tendencję do tworzenia takich wężowych zdań, ale pracuję nad nią nieustannie (stoję na linii produkcyjnej z tasakiem i kroję dusiciele, jakby kto pytał) – chyba nawet idzie mi coraz lepiej :D Cieszę się, że się podobało. Dzięki za miłe słowa i za polecajkę :) Również pozdrawiam!
Spodziewaj się niespodziewanego
