W takt rymów

Po­wia­da­ją, że gdzieś w od­le­głym za­kąt­ku świa­ta – a może tuż pod Twoim nosem – pły­nie ogrom­na rzeka, roz­bi­ja­ją­ca się ka­ska­dą o czar­ne głazy. W tej czer­ni, gdyby roz­łu­pać ją ki­lo­fem, czas i setki pro­ce­sów uwię­zi­ły błysz­czą­ce grud­ki me­ta­lu po­zba­wio­ne­go nazwy. We­dług le­gend, mo­ne­ty wy­bi­te z oswo­bo­dzo­nej rudy śpie­wa­ją o rze­czach, które się jesz­cze nie wy­da­rzy­ły.

***

Znów masz sie­dem lat. Bro­dzisz po ko­la­na w lo­do­wa­tej wo­dzie, pod­czas gdy z brze­gu na­wo­łu­je cię matka. Gwiaz­dy prze­świe­ca­ją przez roz­dar­te chmu­ry, sre­brząc spie­nio­ny war­kocz wo­do­spa­du. Jego groź­ny, nie­usta­ją­cy grzmot po­że­ra krzy­ki ko­bie­ty, która cię na­ro­dzi­ła, ale z którą poza krwią nie łączy cię nic.

– Szu­kaj, Kev. Nie waż się wyjść z wody bez ka­mie­nia! – To ostat­nie słowa jakie wy­po­wie­dzia­ła, zanim bru­tal­nie ze­pchnę­ła cię do rzeki.

Więc szu­kasz. Choć stopy za­czy­na ci prze­szy­wać ty­siąc lo­do­wych ostrzy, skóra na dło­niach coraz bar­dziej przy­po­mi­na za­mo­kły per­ga­min, a zęby wy­dzwa­nia­ją jakąś ża­ło­sną pieśń, nad którą nie je­steś w sta­nie za­pa­no­wać.

– Nie waż się wyjść bez ka­mie­nia! – Czy na­praw­dę sły­szysz jej krzyk, czy wy­obraź­nia płata ci figle? Od­wra­casz się ku niej i ten gwał­tow­ny ruch spra­wia, że twoja prawa noga nagle śli­zga się po omsza­łym dnie. Ma­chasz roz­pacz­li­wie rę­ka­mi w bez­na­dziej­nej pró­bie od­zy­ska­nia rów­no­wa­gi. W na­stęp­nej chwi­li lo­do­wa­te zę­bi­ska ką­sa­ją twój krę­go­słup, a zaraz potem głowa znika pod po­wierzch­nią płyn­nej, mro­żą­cej ciem­no­ści.

Dno jest bli­sko, ry­jesz o nie ple­ca­mi. Jed­nak rzeka w tym miej­scu pły­nie wart­ko, czego nie od­czu­wa­łeś tak do­tkli­wie, kiedy się­ga­ła za­le­d­wie do kolan. Przez mo­ment mio­tasz się pod wodą, wal­cząc z prą­dem. Jest ci coraz zim­niej, płuca za­czy­na­ją palić, do­ma­ga­jąc się po­wie­trza. Wresz­cie orien­tu­jesz się gdzie góra a gdzie dół i się­gasz na oślep dło­nią, aby chwy­cić więk­szy głaz i z jego po­mo­cą wybić się na po­wierzch­nię. Lecz za­miast śli­skie­go po­kry­te­go glo­na­mi ka­mie­nia, twoje palce prze­jeż­dża­ją bez prze­szkód po cha­rak­te­ry­stycz­nej, chro­po­wa­tej po­wierzch­ni. Nigdy nie do­ty­ka­łeś jed­ne­go z nich, in­tu­icyj­nie wiesz jed­nak, że wła­śnie zna­la­złeś to, czego tak mocno pra­gnę­ła twoja matka. Serce bije ci ży­wiej w pier­si. Raz jesz­cze wy­cią­gasz dłoń, za­ci­skasz ją na zna­le­zi­sku…

A wtedy pod po­wie­ka­mi po­ja­wia­ją się mi­go­czą­ce, po­ma­rań­czo­we punk­ci­ki. Przy­ga­słe, nie­wy­raź­ne jak wów­czas, gdy zbyt długo wpa­try­wa­łeś się w szczy­tu­ją­ce słoń­ce, a potem za­my­ka­łeś za­łza­wio­ne oczy.

Bu­dzisz się z gło­śnym chark­nię­ciem.

Tym, co cię zbu­dzi­ło, rze­czy­wi­ście jest zło­ci­ste świa­tło dnia, wle­wa­ją­ce się przez otwar­te okien­ni­ce i pa­da­ją­ce pro­sto na twarz star­ca drze­mią­ce­go w fo­te­lu. Nie. Nie lu­bisz my­śleć o sobie jak o star­cu, cho­ciaż wedle ogól­nie przy­ję­tych norm nim wła­śnie je­steś – masz dłu­gie po­si­wia­łe włosy, masę zmarsz­czek pod ocza­mi i nawet jeśli wciąż po­ru­szasz się z werwą, inne do­le­gli­wo­ści wła­ści­we wie­ko­wi nie po­szły w od­staw­kę – ból sta­wów, ich sztyw­ność, po­gar­sza­ją­cy się wzrok. Wo­lisz na­zy­wać się Zie­la­rzem, bo takie imię nada­li ci miesz­kań­cy ma­low­ni­cze­go, por­to­we­go mia­stecz­ka, w któ­rym ży­jesz. Jest ulo­ko­wa­ne na zbo­czu klifu i już od pierw­sze­go wej­rze­nia za­ko­cha­łeś się w nim bez pa­mię­ci. Dla­te­go prze­rwa­łeś wę­drów­kę i zo­sta­łeś tu kilka dekad, wbrew na­rzu­co­nym sobie su­ro­wym re­gu­łom, by nie osia­dać ni­g­dzie na stałe.

Roz­glą­dasz się pół­przy­tom­nie po pu­stym skle­pie. Gdy uświa­da­miasz sobie nagle, że za­sną­łeś w go­dzi­nach otwar­cia, klniesz pod nosem ni­czym ladacznica w desz­czu, bez­owoc­nie po­szu­ku­ją­ca klien­ta. Od­ru­cho­wo lu­stru­jesz rzędy sło­icz­ków, ksiąg, kosze su­szo­nych ziół, gir­lan­dy pod­wie­sza­nych pod su­fi­tem kwia­tów. Się­gasz dło­nią do bio­dra, gdzie w skó­rza­nym wo­recz­ku cho­wasz wszyst­kie pie­nią­dze z dzien­ne­go utar­gu. Jest na swoim miej­scu, a przez ma­te­riał wy­czu­wasz twar­de krąż­ki. Wy­glą­da na to, że tym razem ci się upie­kło.

Ocie­rasz za­śli­nio­ną brodę i prze­cią­gasz się z le­ni­wą, kocią gra­cją. Więk­sze stawy pro­te­stu­ją, ale przy­wy­kłeś, nie zwra­casz na nie uwagi. Drę­czy cię co in­ne­go. Nie po­wi­nie­neś był palić nie­bie­skie­go maku w pracy. Nie tylko dla­te­go, że przy­no­si­ło to pa­skud­niej­sze ma­ja­cze­nia, niż gdy ro­bi­łeś to w nocy (mi­mo­wol­nie wzdry­gasz się na wspo­mnie­nie nar­ko­tycz­ne­go snu), lecz prze­sta­jesz nad tym pa­no­wać.

Prze­cią­gasz się raz jesz­cze, me­to­dycz­nie wy­ła­mu­jesz po kolei palce u dłoni – dłu­gie, za­dba­ne palce, któ­rych po­zaz­dro­ścił­by nie­je­den wę­drow­ny mu­zy­kant. We­szło ci to w nawyk, kiedy do­ra­bia­łeś na tra­sie, ba­wiąc wie­śnia­ków zręcz­ny­mi sztucz­ka­mi. Wresz­cie ospa­le dźwi­gasz się z ta­bo­re­tu. Słoń­ce scho­wa­ło się już za da­cha­mi domów po prze­ciw­nej stro­nie ulicy, otu­la­jąc cie­niem twój kąt i na­le­ża­łoby za­mknąć sklep. Przez nie­uwa­gę trą­casz stopą sło­iczek z per­fu­mo­wa­ny­mi pa­tycz­ka­mi, z nie­wia­do­me­go po­wo­du sto­ją­cy na pod­ło­dze przed kon­tu­arem za­miast na nim, i cała za­war­tość roz­sy­pu­je się wkoło. Klniesz na czym świat stoi i opa­dasz na ko­la­na, żeby ze­brać roz­rzu­co­ny towar. Nie idziesz od razu za­su­nąć sko­bla w drzwiach. To twój drugi po­waż­ny błąd tego dnia.

Nagle do­bie­ga cię szczęk zwal­nia­ne­go zamka. Pod­no­sisz wzrok, by uj­rzeć dwój­kę mło­dych męż­czyzn wpy­cha­ją­cych się do środ­ka. Zanim zdą­żysz po­wie­dzieć choć słowo, drzwi za­trza­sku­ją się za nimi za­ssa­ne prze­cią­giem.

– Za­mknię­te – wo­łasz ro­ze­źlo­ny, wdy­cha­jąc woń soli i jodu, przy­gna­ną uli­ca­mi mia­sta znad oce­anu.

Na ko­la­nach sprzą­tasz ba­ła­gan z pod­ło­gi, wście­kły, że nie za­mkną­łeś na czas tego prze­klę­te­go skle­pu. Gdy wresz­cie wkła­dasz ostat­nią sztu­kę do sło­icz­ka, pro­stu­jesz się, aby zmie­rzyć nie­po­żą­da­nych gości ostrym spoj­rze­niem i żeby nie mogli pa­trzeć na cie­bie z góry, co – jak je­steś ab­so­lut­nie prze­ko­na­ny – dotąd ro­bi­li. By pod­kre­ślić swoje nie­za­do­wo­le­nie, od­sta­wiasz sło­iczek na ladę z od­po­wied­nio gło­śnym ak­cen­tem.

– Dzień dobry – za­czy­na jeden z męż­czyzn, ten bli­żej cie­bie.

Do­pie­ro teraz do­kład­niej się mu przy­glą­dasz. Jest nie­speł­na mło­dzień­cem, który nie opa­no­wał jesz­cze spraw­ne­go po­słu­gi­wania się brzy­twą, o czym świad­czy drob­ne za­cię­cie pod uchem. Ma ciem­ne, krót­kie włosy, zmierz­wio­ne przez wiatr, a także jasną skórę nie­spo­ty­ka­ną w tych stro­nach. Po­je­dyn­cze piegi na po­licz­kach do­dat­ko­wo po­tę­gu­ją jego eg­zo­tycz­ną urodę. Już na pierw­szy rzut oka do­strze­gasz, że ubra­nie ma pierw­szo­rzęd­nej ja­ko­ści, choć nieco zno­szo­ne, a o jedno ko­la­no obija się miecz w po­chwie in­kru­sto­wa­nej masą per­ło­wą.

Drugi przy­bysz jest niż­szy od to­wa­rzy­sza, chowa się za jego ple­ca­mi i nie mo­żesz go uważ­nie obej­rzeć.

– Za­mknię­te – po­wta­rzasz do­bit­nie, nie spusz­cza­jąc ciem­no­wło­se­go z oczu.

Mło­dzie­niec od­wza­jem­nia spoj­rze­nie.

– Było otwar­te – mówi z obcym, śpiew­nym ak­cen­tem.

– Było, ale już nie jest, młody czło­wie­ku. Wła­śnie sze­dłem za­my­kać, dla­te­go… Że­gnam panów. – Ge­stem wska­zu­jesz im drzwi. Nie masz na­tchnie­nia na ja­ło­we dys­ku­sje. Zwłasz­cza, gdy za­pla­no­wa­łeś sobie wie­czór. Pierw­szy raz od… W każ­dym razie od dawna.

Ku twej iry­ta­cji mło­dzie­niec po­sta­na­wia tak łatwo się nie pod­da­wać.

– Skoro zdą­ży­łem przed za­mknię­ciem skle­pu, może mógł­byś mnie, panie, ob­słu­żyć? – pyta uprzej­mie, z wy­mu­szo­nym uśmie­chem.

Coś w wy­ra­zie two­jej twa­rzy mu­sia­ło skło­nić go do błęd­nych wnio­sków, po­nie­waż nie­spo­dzie­wa­nie unosi rękę i po­kle­pu­je nią pę­ka­ty wo­re­czek ucze­pio­ny prze­ciw­le­głe­go bio­dra niż miecz, cał­ko­wi­cie na wi­do­ku.

– Oczy­wi­ście za­pła­cę. – Mo­ne­ty trą o sie­bie, brzę­cząc po­nęt­nie.

Kie­dyś ten dźwięk za­dzia­ła­ła­by jak mi­strzow­sko rzu­co­ny urok, ale teraz, kiedy zer­kasz przez okno, za­czy­nasz się je­dy­nie nie­cier­pli­wić. Je­steś umó­wio­ny. Ze spóź­nie­nia nie wy­tłu­ma­czysz się w żaden spo­sób. Dla­te­go nie czu­jesz ani odro­bi­ny żalu, gdy sta­now­czo, lecz uprzej­mie, po­now­nie wska­zu­jesz drzwi.

Mło­dzie­niec kręci smęt­nie głową.

– Może źle za­czę­li­śmy. Wy­bacz, panie. Ja i mój przy­ja­ciel znaj­du­je­my się w trud­nej sy­tu­acji. Oba­wiam się, że jeśli mu nie po­mo­żesz… – Coś w gło­sie mło­dzień­ca każe ci opu­ścić gardę. Na jego ob­li­czu de­spe­ra­cja wal­czy ze wsty­dem; wargi drżą, orze­cho­we oczy szklą się nie­bez­piecz­nie, gro­żąc erup­cją łez. I choć na­praw­dę czas pali ci grunt pod no­ga­mi, li­tość za­rzu­ca sieć na twe wie­ko­we serce. Bez­sil­nie opa­dasz na fotel.

– W po­rząd­ku, co mu do­le­ga? – py­tasz, gdyż wresz­cie stało się jasne, kogo do­ty­czy pro­blem. Wła­śnie teraz masz oka­zję do­kład­nie przyj­rzeć się dru­gie­mu, praw­do­po­dob­nie młod­sze­mu człon­ko­wi oso­bli­we­go duetu.

On ewi­dent­nie wy­glą­da na chłop­ca, choć wy­ro­śnię­te­go. Ta­kie­go, u któ­re­go przy­bie­ra­nie na masie nie na­dą­ża­ło za gwał­tow­nym wzro­stem i w efek­cie koń­czy­ny – jak i cała syl­wet­ka – są na tyle szczu­płe, że muszą per­ma­nent­nie mie­rzyć się z ry­zy­kiem zła­ma­nia na po­ry­wi­stym wie­trze. Chło­piec jest bar­dzo blady, oczy ma za­puch­nię­te, za­żół­co­ne, a na po­licz­kach kwit­nie nie­zdro­wy ru­mie­niec. Masz wra­że­nie, że ledwo trzy­ma się na no­gach. Może trawi go też go­rącz­ka.

– Zga­du­ję, że nie roz­cho­dzi się o roz­twór na trą­dzik ani in­fek­cję in­tym­ną?

Ciem­no­wło­sy pa­trzy na cie­bie sko­ło­wa­ny.

– Do­le­gli­wość – wy­ja­śniasz cierp­ko, po­wo­li sy­la­bi­zu­jąc słowa. – Nie ma pro­ble­mów z si­ka­niem? Nie swę­dzi tam, gdzie nie po­win­no?

– Nie! Zna­czy, nie wiem…

– Co mu do­le­ga? – Cier­pli­wość jest cnotą, ale po­sia­dasz ją w umiar­ko­wa­nej ilo­ści.

– On… – Chło­pak go­rącz­ko­wo szuka od­po­wied­nich słów. – Sły­szy ja­kieś głosy, po­wta­rza­jące w kółko to samo. Nie zdra­dził mi co, cza­sem tylko szep­ce przez sen. No­ca­mi muszę go pil­no­wać, ina­czej zro­bił­by sobie krzyw­dę. Na­praw­dę nie wiem nic wię­cej. Pró­bo­wa­łem wy­cią­gnąć z niego nie raz, ale więk­szość czasu mnie igno­ru­je.

– Lu­na­ty­ku­je? – Na razie nic osza­ła­mia­ją­ce­go. Jeśli to opę­ta­nie, nie bę­dziesz w sta­nie pomóc. Od okul­ty­zmu trzy­masz się z da­le­ka. Nie żebyś wie­rzył w ist­nie­nie de­mo­nów czy in­nych po­dob­nych pa­skudztw, ale wi­dzia­łeś w życiu dość nie­moż­li­we­go. Wo­lisz dmu­chać na zimne.

– Grze­bie w tor­bach w po­szu­ki­wa­niu je­dze­nia, a potem je, jeśli o tym mowa. Albo pró­bu­je pisać. Raz nawet za­mie­rzał się ogo­lić. Pro­szę, spraw, by za­po­mniał!

Usi­łu­jesz na­dą­żać.

– Dla­cze­go uwa­żasz, że nie­pa­mięć roz­wią­że pro­blem? Nie jest to ty­po­we po­stę­po­wa­nie w le­cze­niu, nie­czę­sto me­dy­cy się­ga­ją po po­dob­ne roz­wią­za­nie. Co w ogóle miał­by za­po­mnieć?

Roz­ma­wia­cie ponad głową chłop­ca, który w końcu zde­cy­do­wał się usiąść na pod­ło­dze. Obej­mu­je ra­mio­na­mi ko­la­na i ze wzro­kiem wbi­tym w zu­ży­te deski ko­ły­sze się na boki. Spra­wia wra­że­nie cał­ko­wi­cie nie­świa­do­me­go to­czo­nej kon­wer­sa­cji. Prze­no­sisz wzrok na ciem­no­wło­se­go; bez ustan­ku uważ­nie cię ob­ser­wu­je, przez co czu­jesz się nie­swo­jo. Jest bar­dzo po­waż­ny, gdy od­po­wia­da na twoje py­ta­nie:

– Ry­mo­wan­ki. To wszyst­ko od niej się za­czę­ło. Rol­gie twier­dzi, że wy­wo­ła­ła jego sza­leń­stwo.

Rymy ge­ne­zą cho­ro­by? Brzmi ab­sur­dal­nie, a jed­no­cze­śnie wresz­cie budzi twoją cie­ka­wość. Cóż, przez lata stu­dio­wa­nia roz­ma­itych przy­pad­ków – twoje usłu­gi są zde­cy­do­wa­nie tań­sze niż po­ra­da wy­kształ­co­ne­go me­dy­ka – sta­łeś się po­nie­kąd na­ukow­cem. Chcesz wie­dzieć wię­cej.

– Roz­ma­wia z tobą?

– Coraz mniej i rza­dziej. Za­czę­ło się rok temu, może nieco wcze­śniej, nie po­tra­fię spre­cy­zo­wać. – Ciem­no­wło­sy od­li­cza coś na pal­cach, mru­cząc do sie­bie. – W każ­dym razie rok temu wró­ci­łem z dłu­giej po­dró­ży, je­stem ma­ry­na­rzem, i już go takim za­sta­łem. Nie­mo­wą, oso­wia­łym, z lu­ka­mi w pa­mię­ci. Nie po­znał mnie w pierw­szej chwi­li. Sta­ną­łem przed nim po mie­sią­cach roz­łą­ki, a on mnie nie po­znał. – Wy­bu­cha hi­ste­rycz­nym śmie­chem. – To jakiś obłęd!

Wy­god­niej roz­sia­dasz się w fo­te­lu. Zda­jesz sobie spra­wę, że wasze spo­tka­nie po­trwa.

***

Cze­goś ci nie po­wie­dzie­li. Coś ewi­dent­nie za­ta­ili i to nie­do­po­wie­dze­nie gry­zie cię po kost­kach, kiedy krą­żysz ner­wo­wo po sy­pial­ni, tam i z po­wro­tem, po z dawna wy­dep­ta­nej w dy­wa­nie ścież­ce. Na przy­kład pa­skud­ne rany na przed­ra­mio­nach chłop­ca. Zbyt równe i cien­kie na za­dra­pa­nia. Część po­kry­wa­ły jesz­cze stru­py, w paru miej­scach zdą­ży­ły od­paść, od­sła­nia­jąc świe­że, za­ró­żo­wio­ne za­bliź­nie­nia.

Nie, to nie one wzbu­dza­ły twój nie­po­kój.

Ode­sła­łeś ich z bu­te­lecz­ką kro­pli uspo­ka­ja­ją­cych, bo nic lep­sze­go nie przy­szło ci do głowy. Może al­che­mia kryła jakąś re­cep­tu­rę na wy­cię­cie ści­śle okre­ślo­nych frag­men­tów wspo­mnień, ale nigdy się nią nie pa­ra­łeś. Przez pe­wien czas peł­ni­łeś funk­cję wę­drow­ne­go cza­ro­dzie­ja; nie­ste­ty żadna z na­by­tych w tam­tym okre­sie umie­jęt­no­ści nie znaj­du­je tu za­sto­so­wa­nia. Nie je­steś rów­nież me­dy­kiem. Po­tra­fisz, ow­szem, prze­pi­sać sku­tecz­ne ziół­ka na opryszcz­kę czy go­rącz­kę, lecz na tym ko­niec. Nie le­czysz men­tal­nych przy­pa­dło­ści.

Nie­umyśl­nie za­trzy­mu­jesz się przed krat­ką z wi­na­mi przy­mo­co­wa­ną do ścia­ny. Po­wi­nie­neś się sku­pić, na spo­koj­nie prze­ana­li­zo­wać fakty jesz­cze raz i ko­lej­ny, póki nie do­strze­żesz źró­dła swo­je­go na­pię­cia. Jest na wy­cią­gnię­cie ręki, gwa­ran­tu­ję. Gdyby nie na­ra­sta­ją­cy ból głowy, już byś go miał. Tym­cza­sem mi­gre­na od­su­wa cel na od­le­głość rów­no­waż­ną setce mil.

Pod­da­jesz się prak­tycz­nie bez walki i wy­cią­gasz rękę ku szyj­ce naj­bliż­szej bu­tel­ki. Je­steś grubo spóź­nio­ny, tak na­praw­dę nie li­czysz więc, że za­sta­niesz na mo­ście swą sym­pa­tię. Po­nie­kąd od­czu­wasz ulgę z tego po­wo­du. Przez lata byłeś sam, przy­wy­kłeś do roli wilka bez wa­ta­hy. Bałeś się za­ry­zy­ko­wać. Teraz na­bie­rasz pew­no­ści, że do­brze się stało. Prze­cież znasz cenę. Za­wsze zna­łeś.

Nie­za­leż­nie od wszyst­kie­go za­mie­rzasz pójść w umó­wio­ne miej­sce. Po­trze­bu­jesz świe­że­go po­wie­trza. Może chłod­ny wiatr prze­gna to mę­czą­ce pul­so­wa­nie w skro­niach.

Kiedy po­bież­nie ba­da­łeś chłop­ca, jego ucie­ka­ją­cy wzrok na mo­ment spo­tkał się z twoim. Tego spoj­rze­nia bez­barw­nych oczu też chęt­nie się po­zbę­dziesz.

***

Prze­sa­dzi­łeś. Wcze­śniej zda­rza­ło ci się parę razy za­snąć przy ka­dziel­ni­cy, ale żeby rano wciąż uno­sił się z niej de­li­kat­ny dymek? Mu­sia­łeś do­sy­py­wać suszu w nocy, w krót­kich chwi­lach pół­przy­tom­no­ści, gdy bu­dzi­łeś się po­mię­dzy kosz­ma­ra­mi. Nie pa­mię­tasz? Nic dziw­ne­go. Nikt na twoim miej­scu by nie pa­mię­tał. Nie masz nawet po­ję­cia o czym śni­łeś.

Od smro­du ka­dziel­ni­cy i potu jest ci nie­do­brze. Chcesz czym prę­dzej wyjść na ze­wnątrz w rześ­ki po­ra­nek. Wy­da­je ci się, że zbie­rasz się szyb­ko, jed­nak zanim pod­ło­ga prze­sta­je kiwać się pod two­imi sto­pa­mi, zanim od­świe­żysz się w let­niej wo­dzie na tyle, że prze­sta­jesz czuć wła­sny za­pach, i w końcu za­my­kasz za sobą drzwi skle­pu, mija wcze­sne po­po­łu­dnie.

Za­miast w spo­dzie­wa­ny chłód po­ran­ka, wcho­dzisz pro­sto w sło­necz­ną spie­ko­tę. Ja­sność na mo­ment cię ośle­pia, pra­wie wpa­dasz pod koła wózka wy­ła­do­wa­ne­go mał­ża­mi. Wła­ści­ciel drze się, wy­zy­wa nie­wy­bred­nie, po czym prze­py­cha wózek obok. Oczy­wi­ście od­pła­casz mu się, śląc w jego plecy sto­sow­ny epi­tet. Para sto­ją­ca w cie­niu po prze­ciw­nej stro­nie drogi pa­trzy na was z dez­apro­ba­tą. Po­pra­wiasz skó­rza­ny pasek torby za­wie­szo­nej na ra­mie­niu i igno­ru­jąc ich, ru­szasz w dół ulicy. Nie masz kon­kret­ne­go celu.

Letni skwar leje się z nieba stru­mie­nia­mi. W po­ło­wie drogi je­steś już po­rząd­nie spo­co­ny. Słoń­ce świe­ci bez­li­to­śnie, od­bi­ja się od bia­łych murów, co po noc­nej po­pi­ja­wie, któ­rej ślady krążą ci w ży­łach, nie tylko razi, ale i wy­wo­łu­je silne mdło­ści. Pa­lo­ny mak także do­kła­da swoje do in­te­re­su, utrud­niając od­dy­cha­nie. Przy obec­nej po­go­dzie, kiedy po­wie­trze pali gar­dło i krztu­si ku­rzem, zwy­kłe za­czerp­nię­cie od­de­chu staje się dla cie­bie, na­ło­go­we­go pa­la­cza, praw­dzi­wą mę­czar­nią.

Masz pro­blem, nie­ba­ga­tel­ny.

Czu­jesz ryt­micz­ne pul­so­wa­nie? Sły­szysz je? Ow­szem i błęd­nie bie­rzesz za przy­spie­szo­ne bicie serca (które rze­czy­wi­ście wali ci teraz w pier­si jak młot). Szko­da, bo to pierw­sza faza. Już kie­dyś przez nią prze­cho­dzi­łeś; dawno temu i naj­wy­raź­niej zdą­ży­łeś za­po­mnieć, jak prze­bie­ga i z czym się wiąże.

Nagle ze zdzi­wie­niem zda­jesz sobie spra­wę, że zmie­rzasz do portu prze­pro­sić za wie­czor­ną nie­obec­ność. Nie­speł­na wczo­raj skre­śli­łeś tę zna­jo­mość, a dziś idziesz ją po­skła­dać z po­wro­tem? Rusz głową, nie wy­da­je ci się to dziw­ne? Wzru­szasz ra­mio­na­mi.

Ktoś wpada na cie­bie od tyłu, ude­rza­jąc łok­ciem pod żebra. Od­ru­cho­wo zgi­nasz się z bólu, chwy­ta­jąc za bok. Dzie­ciak jest już ze sto stóp dalej, nie­da­le­ko mostu, bie­gnie zyg­za­kiem po­mię­dzy prze­chod­nia­mi. Pa­trzysz za sa­kiew­ką. Oczy­wi­ście nie ma jej na miej­scu. Klniesz szpet­nie i rzu­casz się w nie­zdar­ny po­ścig, krzy­cząc za zło­dzie­jem. W peł­nym pę­dzie mija cię ko­lej­na po­stać, drugi mło­dzik. Wi­dzisz jego pro­fil kątem oka tylko przez mgnie­nie, ale roz­po­zna­jesz pie­go­wa­tą twarz ciem­no­wło­se­go chło­pa­ka z two­je­go skle­pu.

Szyb­ko zo­sta­jesz w tyle. Łak­niesz po­wie­trza jak wy­rzu­co­na na brzeg ryba i wiesz, że w tym sta­rym, pod­nisz­czo­nym ciele nie zdo­łasz do­go­nić zło­dzie­ja. Krzy­czysz, ale lu­dzie pa­trzą bez­na­mięt­nie na twoje nie­szczę­ście. Prze­chod­nie, han­dla­rze, ulicz­ni graj­ko­wie. Nikt nie po­rzu­ca swo­je­go za­ję­cia. Kiedy wpa­dasz na most, za­mie­rasz ze zdu­mie­nia.

Ciem­no­wło­sy już tam jest. Pośrod­ku mostu, na wierz­choł­ku jego ła­god­nej pa­ra­bo­li. Za ple­ca­mi zło­dzie­ja, któ­re­mu kap­tur opadł na ra­mio­na.

– Rol­gie, co ty, do cho­le­ry, wy­pra­wiasz?! – Sły­szysz.

Zło­dziej jest ci do­sko­na­le zna­ny. Ba­lan­su­je na ba­lu­stra­dzie w nie­pew­nym roz­kro­ku z twoim miesz­kiem w dłoni i chyba za­mie­rza wy­rzu­cić go do ka­na­łu. Nagle przy­po­mi­nasz sobie imię dru­gie­go mło­dzień­ca. Detur.

Detur trzy­ma przy­ja­cie­la za tył ko­szu­li i gdyby nie ten uchwyt, za­pew­ne Rol­gie spadł­by już dawno do szla­mo­wa­tej wody.

– Chłop­cze! – grzmisz. Igno­ru­jąc ostry ból w ko­la­nach, idziesz w ich kie­run­ku.

– To nie dzia­ła! Obie­ca­ła, że za­dzia­ła, a nie dzia­ła! – Rol­gie pła­cze. Zbli­żasz się do nich na tyle, że wi­dzisz lśnią­ce łzy na za­pad­nię­tych po­licz­kach.

Detur za­trzy­mu­je cię ge­stem. Pry­chasz, ale po­słusz­nie za­cho­wu­jesz dy­stans kilku kro­ków.

– Zejdź na dół, bra­cie, tu jest za płyt­ko. Skrę­cisz kark – mówi Detur uspo­ka­ja­ją­cym tonem, przy­gry­za­jąc wargę ze zde­ner­wo­wa­nia. – Rów­nie do­brze mógł­byś sko­czyć z bom­bram­rei na po­kład. Wi­dzia­łem takie przy­pad­ki. Słu­chasz mnie?

Chło­piec łka dalej, jakby w ogóle nie sły­szał.

– To nie dzia­ła! Nie dzia­ła! – Ocie­ra oczy rę­ka­wem. Nie­spo­dzie­wa­nie bie­rze za­mach i z wście­kłym ry­kiem ciska sa­kiew­kę da­le­ko przed sie­bie. Roz­le­ga się plusk, kiedy pie­nią­dze wpa­da­ją do wody. Ten dźwięk roz­pa­la twój gniew do czer­wo­no­ści.

Przy wej­ściu na most ze­bra­ła się już cał­kiem po­kaź­na grupa ga­piów. Ruch obu­stron­ny chwi­lo­wo ustał. Co­kol­wiek mieli do za­ła­twie­nia ci lu­dzie, spek­takl prze­kuł ich po­śpiech w cie­ka­wość.

Prze­ła­mu­jesz dy­stans dzie­lą­cy cię od chłop­ców. Masz za­miar chwy­cić zło­dzie­ja za ko­szu­lę i siłą ścią­gnąć z murku na ulicę. Potem… je­steś tak wście­kły, że nie my­ślisz, co bę­dzie potem. Mie­szek za­wie­rał sporo pie­nię­dzy.

Detur kła­dzie ci wolną rękę na pier­si. Od­py­cha, z po­zo­ru de­li­kat­nie, jed­nak wy­czu­wasz w tej de­li­kat­no­ści we­wnętrz­ną siłę. Sta­now­czo kręci głową. Chce to za­ła­twić sam. Zwra­ca się do Rol­gie­go w ję­zy­ku, któ­re­go nie ro­zu­miesz.

Rol­gie od­po­wia­da cicho, tak że z po­cząt­ku są­dzisz, iż to ta sama mowa.

– Obie­ca­ła speł­nić moje ży­cze­nie, Det. Oszu­ka­ła mnie! – Chło­piec za­ci­ska pię­ści, jego ra­mio­na drżą w bez­sil­nej zło­ści.

Detur od­po­wia­da coś szyb­ko, czego znów nie ro­zu­miesz.

– Mó­wi­łem ci już! – wrzesz­czy chło­piec. – Wiesz, czego chcia­ła!

Nagle ro­zu­miesz, że rze­czy­wi­ście Detur nie zdra­dzi­ł ci wszyst­kie­go.

Nie­spo­dzie­wa­nie Rol­gie z­wra­ca ku tobie zroz­pa­czo­ną twarz.

– Nie masz po­ję­cia, co no­si­łeś w tej sa­kiew­ce. Wy­świad­czy­łem przy­słu­gę nam obu – mówi, kiedy Detur wresz­cie ścią­ga go z murku.

Chło­piec ma rację. Za­uwa­ży­łeś, że dziw­ne tęt­nie­nie znik­nę­ło? Re­to­rycz­ne py­ta­nie, wiem, że nie.

– Wy­rzu­ci­łeś moje pie­nią­dze, głup­cze!

Rol­gie oswo­bo­dził się wła­śnie z opie­kuń­cze­go uści­sku kom­pa­na. Pa­trzy pro­sto na cie­bie, gdy to się dzie­je. Na jego twa­rzy roz­kwi­ta naj­pierw zdzi­wie­nie, nagle za­sty­ga, tę­że­je, jakby na­słu­chiwał, a wtedy na­stę­pu­je zmia­na. Prze­ra­że­nie po­ja­wia się zni­kąd, w jed­nej chwi­li wy­peł­nia oczy i wy­krzy­wia usta. Wy­raź­nie wi­dzisz tę prze­mia­nę.

Czy to twoja wina, że nie re­agu­jesz od razu? Przy­się­gam, chciał­bym móc zrzu­cić na cie­bie całą od­po­wie­dzial­ność, ale prze­cież też tam byłem. Ja także mo­głem zro­bić wię­cej.

Wy­cho­dząc z domu za­wsze bie­rzesz ze sobą nóż. Nie­du­ży, ma słu­żyć do obro­ny w bez­po­śred­nim star­ciu, gdyby ktoś na­padł cię w ciem­nym za­uł­ku i przy­du­szał do ścia­ny, a nie za­mie­rzał po­je­dyn­ko­wać na mie­cze. No­sisz go pod no­gaw­ką, przy­pię­ty do łydki, ot ko­lej­ne stare przy­zwy­cza­je­nie, wpo­jo­ne bo­le­snym do­świad­cze­niem. Nie są­dzi­łeś, że broń jest wi­docz­na. Bo kto spo­glą­da na cudze, osło­nię­te łydki? A jed­nak wła­śnie do uzbro­jo­nej nogi Rol­gie rzuca się w pierw­szej ko­lej­no­ści. Błęd­nie ro­zu­miesz jego in­ten­cje – jeśli w ogóle – i tylko nie­znacz­nie ją od­su­wasz. Im­pul­syw­nie, kie­ro­wa­ny pry­mi­tyw­nym za­sko­cze­niem.

Rol­gie wie do­kład­nie, czego chce i gdzie to zna­leźć. Wy­ry­wa nóż spo­mię­dzy pa­sków.

Cza­sem wy­da­rze­nia dzie­ją się nie­mal rów­no­cze­śnie. Nic nie mogło przy­go­to­wać was na to, co na­stą­pi­ło, ale po­win­ni­ście być bar­dziej do­myśl­ni. Nie za­uwa­żasz ruchu dłoni, do­pie­ro błysk me­ta­lu, na któ­rym tań­czą pro­mie­nie po­po­łu­dnio­we­go słoń­ca.

Detur wrzesz­czy i wy­strze­la ku tobie jak strza­ła spusz­czo­na z cię­ci­wy. Znaj­du­je się odro­bi­nę za da­le­ko, by prze­rwać bieg wy­da­rzeń.

Chło­piec bez wa­ha­nia unosi broń na wy­so­kość oczu, ostrzem skie­ro­wa­nym ku sobie. Wy­da­jesz zdu­szo­ny okrzyk i szar­piesz do przo­du, ale jedna ręka klę­czą­ce­go chłop­ca wciąż trzy­ma cię za kost­kę. Tra­cisz rów­no­wa­gę. Upa­da­jąc, ude­rzasz po­ty­li­cą w bruk i na mo­ment świat ga­śnie. Potem rów­nie szyb­ko wraca. Sły­szysz wrzask oraz jęk, wy­do­by­wa­ją­ce się z dwóch gar­deł jed­no­cze­śnie. Uno­sisz głowę.

Chło­piec leży na ulicy obok cie­bie, dy­go­cząc w kon­wul­sjach. Pod­peł­zasz do niego, spo­dzie­wa­jąc się, że ciało znie­ru­cho­mie­je w każ­dej chwi­li. Nie wi­dzia­łeś, co zro­bił, więc my­ślisz o naj­gor­szym. Detur pada na ko­la­na po prze­ciw­nej stro­nie przy­ja­cie­la. Gałki oczne Rol­gie­go mio­ta­ją się przez krót­ką chwi­lę pod opusz­czo­ny­mi po­wie­ka­mi, po­bla­dłą już twarz przy­oble­ka jesz­cze bar­dziej nie­na­tu­ral­na biel.

Ani Detur, ani ty nie ro­bi­cie nic, by mu pomóc. Nie wie­dzie­li­by­ście jak. Je­ste­ście kom­plet­nie spa­ra­li­żo­wa­ni. Obaj wpa­tru­je­cie się w bez­ru­chu w wstę­gę ciem­nej krwi, spły­wa­ją­cą po­wo­li po por­ce­la­no­wej szyi wy­nisz­czo­ne­go ciała. Dwie wą­skie struż­ki, jak za po­cią­gnię­ciem cien­kie­go pę­dzel­ka umo­czo­ne­go w szkar­łat­nym atra­men­cie.

Gdzieś da­le­ko, poza waszą świa­do­mo­ścią, ktoś gło­śno alar­mu­je o zbli­ża­ją­cym się pa­tro­lu stra­ży miej­skiej i w jed­nej chwi­li cie­kaw­ski tłu­mek za wa­szy­mi ple­ca­mi pęka jak stłu­czo­na fi­li­żan­ka.

Ty pierw­szy otrzą­sasz się z szoku.

***

Chciał­bym wie­dzieć, co dzia­ło się w gło­wie mo­je­go Rol­gie­go. Kiedy wró­ci­łem z od­le­głej wy­pra­wy, była późna je­sień. Umó­wi­li­śmy się w sta­rym ogro­dzie na ty­łach kró­lew­skie­go zamku, obaj zna­li­śmy to miej­sce od pod­szew­ki. Prak­tycz­nie wspól­nie się w nim wy­cho­wa­li­śmy.

Gdy wsze­dłem w alej­kę po­mię­dzy ro­do­den­dro­ny i krze­wy aka­cji, cze­kał już na mnie. Leżał na ławce ze wzro­kiem wbi­tym w ciem­nie­ją­ce niebo. Pi­sa­li­śmy do sie­bie re­gu­lar­nie i sza­cun­ko­wo znał datę mo­je­go po­wro­tu. Przy­bi­li­śmy do portu z dwu­dnio­wym opóź­nie­niem, tym bar­dziej byłem za­chwy­co­ny, że czu­wał. Za­wo­ła­łem go.

Usiadł i spoj­rzał na mnie. W tym samym mo­men­cie moja ra­dość gdzieś się ulot­ni­ła. Tam­te­go wie­czo­ru po raz pierw­szy do­wie­dzia­łem się o ist­nie­niu mo­ne­ty. Nigdy wcze­śniej w żad­nym li­ście o niej nie na­po­mknął, nigdy potem nie chciał też o tym mówić. Tylko tego jed­ne­go wie­czo­ru po­dzie­lił się ze mną swo­imi udrę­ka­mi – zro­bił to z resz­tą bar­dzo po­wierz­chow­nie – i zdra­dził swoje za­mia­ry. Naj­wię­cej jed­nak o tym co prze­ży­wał, do­wie­dzia­łem się wiele mie­się­cy póź­niej z listu, który na­pi­sał do cie­bie. Wiesz, o czym mówię. Zna­la­złem go w twoim skle­pie na pod­ło­dze.

***

To­ną­łem w ciem­no­ściach, póki nie przy­po­mnia­łem sobie, jak otwie­rać oczy. Le­d­wie to uczy­ni­łem, po­wi­tał mnie ból tak kosz­mar­ny, że nie mam sił, aby go opi­sy­wać. Moje ciało od piersi w górę sta­no­wi­ło bryłę szkar­łat­ne­go bólu i na­tych­miast za­tę­sk­ni­łem za błogą nie­świa­do­mo­ścią.

Coś było nie tak.

Le­ża­łem na twar­dym łóżku, w po­ko­ju, któ­re­go nie po­zna­wa­łem. Ścia­ny na­pie­ra­ły na mnie ze wszyst­kich stron, a na są­sied­niej pry­czy po­chra­py­wał Detur. Spró­bo­wa­łem się pod­nieść, żeby na niego spoj­rzeć, lecz zaraz opa­dłem bez­sil­nie na po­dusz­ki, ła­piąc od­dech i wal­cząc z mdło­ścia­mi.

Coś było nie tak.

Unio­słem dło­nie, pod pal­ca­mi wy­czu­łem opa­skę z cien­kiej sia­tecz­ki pod­trzy­mu­ją­cą opa­trun­ki na uszach. Zmarsz­czy­łem brwi. I wów­czas, jak za­cu­mo­wa­ne okrę­ty wy­ła­nia­ją­ce się stop­nio­wo z gę­stej mgły, wró­ci­ły do mnie ostat­nie wspo­mnie­nia. Po­cząt­ko­wo były ma­to­we i odro­bi­nę nie­wy­raź­ne. Po­wo­li, w miarę jak się roz­bu­dza­łem, na­bie­ra­ły kon­tra­stu. Sta­now­czo zbyt szyb­ko, nie mia­łem szans się przy­go­to­wać.

Cmok­ną­łem na próbę z mocno bi­ją­cym ser­cem. Nic.

Z wa­ha­niem zbli­ży­łem rękę do jed­ne­go ucha i spró­bo­wa­łem pstryk­nąć pal­ca­mi. Znowu nic.

Za­mkną­łem oczy prze­ko­na­ny, że zna­la­złem źró­dło pro­ble­mu i zbyt zmę­czo­ny, by w pełni zro­zu­mieć jego kon­se­kwen­cje, jed­nak na­tręt­ne uczu­cie nie znik­nę­ło. Coś dalej było nie tak.

Otwo­rzy­łem oczy i aż za­par­ło mi dech w pier­siach. Nie sły­sza­łem zu­peł­nie nic.

Więc tak wy­glą­dał spo­kój? Po­czu­łem, jak moje usta roz­cią­ga­ją się w uśmie­chu. Nie pla­no­wa­łem się ogłu­szyć, to ostrze miało prze­ciąć mi gar­dło.

Nie­ste­ty su­ge­stia po­tra­fi być per­fid­ną suką. Gdy tylko nada­łem nazwę mo­je­mu bra­ko­wi, zdra­dziec­kie dud­nie­nie za­brzmia­ło oży­wio­ne na po­gra­ni­czu mojej świa­do­mo­ści. Uśmiech spełzł mi z twa­rzy, chwi­lo­wa ra­dość znik­nę­ła bez śladu.

Wszyst­ko wró­ci­ło do po­kręt­nej normy. Znów je sły­sza­łem, me­lo­dyj­ne słowa wy­stu­ku­ją­ce rytm na nie­ist­nie­ją­cym tam­bu­ry­nie, który dla in­nych po­zo­sta­wał niemy, a mnie podraż­niał każdy nerw, do­pro­wa­dza­jąc na skraj sza­leń­stwa.

Na­praw­dę wie­rzy­łem, że byłem opę­ta­ny przez ka­wa­łek dziw­ne­go me­ta­lu. Póź­niej do­szły te sny i zro­zu­mia­łem, co mi ro­bi­ła. Obie­cy­wa­ła, ku­si­ła, uka­za­ła to, czego naj­bar­dziej pra­gną­łem i wło­ży­ła do ręki wie­dzę jak to osią­gnąć.

Nie pa­mię­tam, jak ani kiedy wsze­dłem w jej po­sia­da­nie. Była nie­zwy­kła. Nigdy wcze­śniej nie wi­dzia­łem po­dob­nej wa­lu­ty. Ani po­dob­ne­go krusz­cu, barwą przy­po­mi­na­ją­ce­go ni to brąz, ni to miedź. Na awer­sie wy­bi­to mi­nia­tu­ro­we serce ze wszyst­ki­mi de­ta­la­mi jak na ry­ci­nie ana­to­micz­nej. Re­wers zdo­bił jakiś znak – praw­do­po­dob­nie no­mi­nał, a ponad nim inne znaki ukła­da­ły się łu­kiem w napis, któ­re­go nie ro­zu­mia­łem, rap­tem trzywy­ra­zo­wy.

Nie chcia­łem jej obiet­nic. Prze­ra­ża­ły mnie. Słu­cha­jąc i mogąc uj­rzeć wła­sne pra­gnie­nia, prze­sta­wa­łem sie­bie po­zna­wać. Detur tak nie re­ago­wał, dla niego była to zwy­kła mo­ne­ta. Wie­lo­krot­nie trzy­mał ją w dło­niach, nie miała na niego wpły­wu.

Pró­bo­wa­łem po­zbyć się dzi­wa­dła, pod­rzu­cić komuś ob­ce­mu. Wstręt­ne, wiem, ale i da­rem­ne. Pró­bo­wa­łem, lecz nie mo­głem jej oddać. Po pro­stu nie mo­głem, za­wsze do mnie wra­ca­ła. A potem, kiedy cię zna­leź­li­śmy, Zie­la­rzu, kiedy ci ją od­da­łem, to wszyst­ko miało się skoń­czyć. Tak mi obie­cy­wa­ła, że nie bę­dzie jutra. Kłam­li­wa suka! Więc znów ją ode­bra­łem, z ze­msty.

Pa­trzyłem na mo­je­go naj­droż­sze­go przy­ja­cie­la – jego wy­gła­dzo­ne ob­li­cze roz­ja­śnio­ne ła­god­nym uśmie­chem, po­licz­ki pod­bar­wio­ne ró­ża­nym ru­mień­cem. Spał tak spo­koj­nie, za­ku­ta­ny w koc pod sam czu­bek mięk­kie­go łuku brody, który tak ide­al­nie pa­sował do mojej dłoni. Cie­ka­we o czym śnił, pro­mie­niu­jąc har­mo­nią? Czy rze­czy­wi­ście ist­niał świat, choć­by w snach, wolny od per­ma­nent­ne­go ostrze­li­wa­nia obrzy­dli­wy­mi po­ku­sa­mi? Czy mia­łem dowód na wy­cią­gnię­cie ręki? Prze­łkną­łem go­rycz na­pły­wa­ją­cą mi do gar­dła; nawet jeśli, wy­gna­no mnie stam­tąd i wię­cej nie za­pro­szo­no.

Myślę, że wła­śnie ten mo­ment mnie łamie i pcha do dal­szych dzia­łań. Prze­błysk tego, co utra­ci­łem.

***

Mógł­bym przy­siąc, że była druga kart­ka.

***

Medyk prze­su­wa dło­nią po spo­co­nym czole i z wes­tchnie­niem pod­no­si się z łóżka cho­re­go.

– Prze­bił jeden bę­be­nek, drugi wy­da­je się nie­usz­ko­dzo­ny. Gdyby chło­pak miał więk­szą od­por­ność na ból, pew­nie zdo­łał­by do­się­gnąć i jego. – Po­chy­la się nad Rol­gim i wska­zu­je pal­cem tobie oraz De­tu­ro­wi po­kie­re­szo­wa­ną mał­żo­wi­nę. – Ręka za bar­dzo mu się trzę­sła – tłu­ma­czy.

– Co to ozna­cza? – pyta Detur. – Wy­zdro­wie­je? Bę­dzie sły­szał?

– Na lewe ucho? Nie. Nie sądzę. Prze­ży­je pod wa­run­kiem, że nie wda się za­ka­że­nie. – Medyk wzdy­cha. – Licho jedno wie, jakie pa­skudz­twa po­kry­wa­ły to że­la­stwo. – Ze wstrę­tem trąca stopą twój szty­le­cik, spo­czy­wa­ją­cy na pod­ło­dze. Jego wąski czu­bek zna­czą rdza­we plamy.

Znaj­du­je­cie się w go­spo­dzie, w wy­naj­mo­wa­nym przez mło­dzień­ców po­ko­ju. Detur przy­niósł tu Rol­gie­go pro­sto znad ka­na­łu, pod­czas gdy ty przy­pro­wa­dzi­łeś le­ka­rza. Po­ko­ik jest mały, lecz schlud­ny. Znasz wła­ści­cie­la, więc nie oba­wiasz się, że mógł­byś opu­ścić to miej­sce z plu­skwa­mi na ubra­niu albo gni­da­mi we wło­sach. Na jed­nej z wą­skich pry­czy leży Rol­gie, wciąż nie­przy­tom­ny, przy­kry­ty szorst­kim kocem, z opa­ską pod­trzy­mu­ją­cą opa­tru­nek na gło­wie, zaś drugą, usta­wio­ną w prze­ciw­nym rogu po­ko­ju, zaj­mu­je Detur. Z łok­ciami wspar­ty­mi na ko­la­nach, czo­łem na dło­niach, pró­bu­je ukryć przed uzdro­wi­cie­lem czer­wo­ne, za­puch­nię­te oczy, co jest zby­tecz­ne, po­nie­waż w pół­mro­ku jaki pa­nu­je w iz­deb­ce, ozna­ki jego żalu po­zo­sta­ją prak­tycz­nie nie­wi­docz­ne.

Wresz­cie medyk zbie­ra swoje in­stru­men­ty, a ty że­gnasz go przy drzwiach i cze­kasz, aż na scho­dach ucich­ną kroki.

Tym­cza­sem Detur przy­go­to­wu­je chłod­ny kom­pres. Za­ma­cza ka­wa­łek ma­te­ria­łu w misce z wodą i do­kład­nie wy­ży­ma. Pa­trzysz spod drzwi, nie ru­sza­jąc się z miej­sca, jak de­li­kat­nie ście­ra pot z czoła Rol­gie­go. Hip­no­ty­zu­ją cię jego spo­koj­ne, na­tu­ral­ne ruchy, w które wkła­da tro­skę i uczu­cie. Rów­nie do­brze mógł­by skła­dać na czole ran­ne­go na­mięt­ne po­ca­łun­ki.

Nie­spo­dzie­wa­nie coś się w tobie budzi. Jakby zwie­rzę, które lata spę­dzi­ło po­grą­żo­ne w głę­bo­kim śnie pod ścia­ną ogrom­nej, ciem­nej ja­ski­ni. Prze­cią­ga się le­ni­wie, sze­ro­ko roz­wie­ra pasz­czę w po­tęż­nym ziew­nię­ciu, uka­zu­jąc świa­tu ostre zęby i nie­śpiesz­nie roz­dzie­la skle­jo­ne po­wie­ki.

To pra­gnie­nie, które du­si­łeś la­ta­mi wy­mu­szo­ną obo­jęt­no­ścią.

Na two­ich oczach Detur bez cie­nia skrę­po­wa­nia po­chy­la się nad Rol­gim i ca­łu­je go w usta.

Zwie­rzę we­wnątrz cie­bie szcze­rzy po­żół­kłe kły. War­czy z głębi gar­dzie­li.

Tak, to za­zdrość.

Z tru­dem prze­ły­kasz ślinę przez ści­śnię­te gar­dło.

– Dla­cze­go przy­szli­ście do mnie?

Detur nawet na cie­bie nie spo­glą­da.

– A do kogo mie­li­śmy iść? – bur­czy zi­ry­to­wa­ny. Zły. Albo go­rzej – za­wie­dzio­ny. Jakby runął ostat­ni ba­stion jego na­dziei ulo­ko­wa­nej na nie­wła­ści­wym fun­da­men­cie.

Czu­jesz się oso­bi­ście do­tknię­ty.

– Do me­dy­ka? Cu­dow­ne­go uzdro­wi­cie­la? Je­stem zwy­kłym zie­la­rzem. Sprze­da­ję zioła, nie leczę.

– To nie była moja de­cy­zja – od­po­wia­da Detur nie­mal oskar­ży­ciel­sko. – Do tam­te­go wie­czo­ru Rol­gie nie ży­czył sobie żad­nej po­mo­cy. Po­trze­bo­wał tylko mnie. – Wzdy­cha cięż­ko. Zanim wresz­cie unosi na cie­bie wzrok, spę­dza­cie chwi­lę w mil­cze­niu.

– Byłem na­iw­ny. Ta po­dróż miała go uzdro­wić.

Po­wo­li za­czy­nasz od­czu­wać zmę­cze­nie za­ist­nia­łą sy­tu­acją. Zbyt wiele myśli krąży ci po gło­wie. Nie mo­żesz po­wstrzy­mać iry­ta­cji.

– W jaki spo­sób?

Zbyt gwał­tow­nie. Twój agre­syw­ny ton spra­wia, że Detur – mimo, iż nie po­ru­szył się ani odro­bi­nę – od­su­wa się od cie­bie i na­tych­miast tra­ci­cie ten krót­ko­trwa­ły mo­ment szcze­ro­ści, na­ro­dzo­ny wsku­tek nie­szczę­ścia i po­trze­by bli­sko­ści. Wzru­sza apa­tycz­nie ra­mio­na­mi, jakby wasza kon­wer­sa­cja od po­cząt­ku miała cha­rak­ter przy­pad­ko­wej ulicz­nej po­ga­węd­ki ze sta­rym zna­jo­mym, któ­re­go nie chcia­ło­by się za­sy­py­wać szcze­gó­ła­mi wła­snych pro­ble­mów.

– Cho­dzi­ło o jakiś wo­do­spad. Może wy­czy­tał coś w księ­gach, albo za­sły­szał, bo­go­wie wie­dzą gdzie, i ubz­du­rał sobie, że go wy­le­czy. Tani banał. Jak mo­głem dać się za­cią­gnąć na drugi ko­niec świa­ta w po­go­ni za tak bez­na­dziej­ną mrzon­ką?

– Wo­do­spad – po­wta­rzasz. Rze­czy­wi­ście nie ma to krzty sensu.

– Tak. I jesz­cze mo­ne­ta jak w opo­wie­ściach dla dzie­ci. Ma­gicz­ny wo­do­spad i cu­dow­na mo­ne­ta le­kar­stwem na ludz­kie nie­szczę­ścia.

Cho­ciaż głos De­tu­ra prze­peł­nia go­rycz, ty roz­dzie­wasz usta ze zdu­mie­nia. Prze­sta­jesz go słu­chać. Pa­ra­dok­sal­nie za­czy­nasz co­kol­wiek ro­zu­mieć. (Wresz­cie!) Przy­pad­ko­we zda­rze­nia ukła­da­ją się we wciąż nie­wy­raź­ny, ale coraz bar­dziej spój­ny obraz.

Detur do­ty­ka nie­śmia­ło pal­ca­mi po­licz­ka śpią­ce­go, gła­dzi go piesz­czo­tli­wie. Zwie­rzę ryczy we­wnątrz cie­bie, a ty, po­dej­rze­wa­jąc w końcu, co się dzie­je, za­czy­nasz być au­ten­tycz­nie prze­ra­żo­ny.

– Kie­dyś po­wie­dział mi, że ciało to tylko klat­ka wzglę­dem ogrom­ne­go świa­ta. Osta­tecz­nie, w chwi­li śmier­ci, tylko się na niego otwie­ra – szep­cze, nie wia­do­mo czy do sie­bie, czy do cie­bie. Ale prze­cież i tak go już nie słu­chasz.

Wy­cho­dzisz bez po­że­gna­nia, le­d­wie po­wstrzy­mu­jąc się, by nie ­biec po scho­dach.

***

Opu­ści­łeś nas w takim po­śpie­chu, że prze­stra­szy­łem się, iż po­wie­dzia­łem za dużo. Tak też za­pew­ne było. Zwłasz­cza, gdy myślę o tym teraz, jak zmie­nia­ła się twoja twarz, nad którą nie da­wa­łeś rady za­pa­no­wać, kiedy stop­nio­wo praw­da prze­bi­ja­ła się przez grube mury, które wznio­słeś przez lata, aby za­po­mnieć o kosz­ma­rach z dzie­ciń­stwa i móc na nowo za­cząć w miarę nor­mal­nie żyć.

Zdra­dzę ci se­kret. Pa­mię­tasz nasze pierw­sze spo­tka­nie? Po­wie­dzia­łem, że tra­fi­li­śmy do cie­bie przy­pad­kiem, że był to głupi ka­prys Rol­gie­go. No cóż, kła­ma­łem, przy­naj­mniej po czę­ści. Rze­czy­wi­ście był to ka­prys Rol­gie­go, ale za­pla­no­wa­li­śmy go znacz­nie wcze­śniej. Od po­cząt­ku sta­no­wi­łeś cel na­szej po­dró­ży. Tam­te­go po­po­łu­dnia pod­rzu­ci­łem ci razem z za­pła­tą tę nie­nor­mal­ną mo­ne­tę, od któ­rej wa­rio­wał Rol­gie. Dla­te­go czu­łeś się nie­swój przez cały ranek, w uszach ci szu­mia­ło i nie po­tra­fi­łeś przy­pi­sać tego ni­cze­mu poza na­ło­go­wi. Po­wo­li za­czy­na­ła opla­tać cię swo­imi lep­ki­mi mac­ka­mi. Nawet gdy znów ci ją ode­bra­no, wciąż dzia­ła­ła.

***

Pro­sto z go­spo­dy kie­ru­jesz się do portu. Nie od­czu­wasz dłu­żej pie­kiel­ne­go go­rą­ca, nie­zno­śne­go ni­czym w pa­le­ni­sku kuźni. Słoń­ce nie razi już tak bar­dzo, a wir prze­chod­niów prze­sta­je ist­nieć, mimo że zmie­rzasz pod prąd i co chwi­la mi­jasz się z kimś o włos. Za­ta­czasz się, chwiej­nie sta­wiasz kroki, więc biorą cię za pi­ja­ne­go. Oce­nia­ją, gdy wy­mio­tu­jesz do rynsz­to­ka.

Świat fa­lu­je ci przed ocza­mi, w ustach czu­jesz kwa­śny po­smak. Masz prze­moż­ną ocho­tę za­pa­lić, ale nie wzią­łeś ze sobą fajki ani suszu.

„Co ze mną bę­dzie?” – za­sta­na­wiasz się. A co ma być? Wy­ku­pisz miej­sce na po­kła­dzie, wró­cisz do domu, za­pa­lisz, spa­ku­jesz się, a o brza­sku uciek­niesz. Jak dzie­siąt­ki razy wcze­śniej.

My­ślisz o sprosz­ko­wa­nych list­kach nie­bie­skie­go maku, o roz­kosz­nym za­pa­chu dymu, jaki wy­dzie­la­ją, tląc się w two­jej ka­dziel­ni­cy. Spo­glą­dasz na za­cu­mo­wa­ny okręt, in­ten­syw­nie my­ślisz o błę­kit­nych kwia­tach i po­wo­li, bar­dzo po­wo­li ogar­nia cię we­wnętrz­ny spo­kój.

Pierw­sze punk­ty planu re­ali­zu­jesz w stop­niu sa­tys­fak­cjo­nu­ją­cym. Le­d­wie wra­casz do skle­pu, ry­glu­jesz drzwi i nie­zwłocz­nie uda­jesz się do sy­pial­ni po mak. Mo­głeś spa­ko­wać przy­naj­mniej parę nie­zbęd­nych szpar­ga­łów i za­cze­kać do rana w por­cie, w ta­wer­nie, gdzie nikt by cię nie szu­kał. W za­mian wsy­pu­jesz do ka­dziel­ni­cy wię­cej niż za­zwy­czaj. To nerwy w po­łą­czeniu ze stra­chem każą ci się­gnąć po ko­lej­ne szczyp­ty płat­ków, nawet gdy zda­jesz sobie spra­wę, że wy­star­czy. Wdy­cha­jąc gorz­ka­we opary, kła­dziesz się na łóżku i za­my­kasz oczy. Nie pla­no­wa­łeś za­sy­piać, a jed­nak tak się dzie­je.

Twoje sny są dziw­nie po­plą­ta­ne, jak kłę­bo­wi­sko ja­do­wi­tych węży. Pod wpły­wem słab­ną­ce­go dzia­ła­nia mo­ne­ty wraca w nich do cie­bie wszyst­ko. Pierw­sze senne ma­rze­nia po tym, jak wy­ło­wi­łeś z rzeki ka­mień…

Po­cząt­ko­wo były bar­dzo pięk­ne, nie­win­ne, pro­ste. Ran­kiem bu­dzi­łeś się szczę­śli­wy i pełny jak nigdy, na­bu­zo­wa­ny ener­gią do re­ali­za­cji ma­rzeń, uczu­ciem, które ście­ra­ła do­pie­ro późna ko­la­cja na­prze­ciw­ko matki, spo­ży­wa­na w at­mos­fe­rze cięż­kie­go mil­cze­nia. Cie­szy­łeś się tymi no­ca­mi przez dwa lub trzy spo­koj­ne lata, a każdy dzień przy­no­sił speł­nie­nie. Co byś zro­bił, gdy­byś do­wie­dział się w tam­tym cza­sie, po­mię­dzy za­ba­wa­mi z przy­ja­ciół­mi w opusz­czo­nym ry­bac­kim ku­trze, a coraz śmiel­szy­mi, nie­ła­twy­mi kra­dzie­ża­mi i wy­bry­ka­mi, że każdy udany plan miał swoją cenę? Ale prze­cież o tym wie­dzia­łeś, dziw­na brył­ka unie­ru­cho­mio­na w oto­cza­ku po­ka­zy­wa­ła ci wszyst­ko. Bry­lo­wa­łeś w ró­wie­śni­czym to­wa­rzy­stwie, pod­czas gdy w domu prze­ży­wa­łeś pie­kło tylko nieco więk­sze niż wcze­śniej. Ak­cep­to­wa­łeś to.

Potem za­czą­łeś prze­cho­dzić przez to samo co póź­niej mój Rol­gie. Byłeś zmu­sza­ny ob­ser­wo­wać sie­bie roz­dzie­ra­ne­go na ka­wał­ki. Za­prze­cze­nie. Prze­cież nie byłeś taki. Prze­cież sie­bie zna­łeś. To co ci po­ka­zy­wa­no… nie mo­głeś tego chcieć.

Pew­nej nocy przy­szedł sen, który – znów po­dob­nie jak z Rol­gim – za­wa­żył o wszyst­kim. Sen nie tyle strasz­ny, co ku­szą­cy. Tak ku­szą­cy, że chło­pię­ce­go cie­bie aż roz­bo­lał brzuch na myśl, iż miał­byś go nie do­peł­nić, zwłasz­cza, że wło­żo­no ci do rąk do­kład­ne in­struk­cje. Jeden szko­puł – cena. Prze­ra­zi­ła cię bar­dziej niż kie­dy­kol­wiek ja­kie­kol­wiek po­gor­sze­nie sto­sun­ków z matką. Nagle zro­zu­mia­łeś, że ten sen nie znik­nie z two­jej pa­mię­ci. Nie­ustan­nie bę­dziesz opie­rał się pod­su­wa­nej no­ca­mi po­ku­sie, no­to­rycz­nie oglą­dał coś, czego nie od­wa­żysz się mieć. Co po­win­no zo­stać za­ko­pa­ne głę­bo­ko w tobie samym, a nie od­dar­te z bez­piecz­nej osło­ny i uka­za­ne pu­blicz­nie. Że byłeś taki jak my.

Jedna de­cy­zja matki na­zna­czy­ła twój los. My­śla­ła, że we­dług le­gen­dy po­znasz przy­szłość i jej życie sta­nie się lep­sze. Od za­wsze wie­rzy­ła w po­dob­ne bred­nie.

Wtedy do snu wkra­da się jej twarz, uśmie­cha się do cie­bie.

Bu­dzisz się spo­co­ny w wy­mię­tej po­ście­li. Przez chwi­lę masz wra­że­nie, że się du­sisz. Płuca nie dają rady wy­peł­nić się po­wie­trzem, dy­szysz cięż­ko z ocza­mi wy­trzesz­czo­ny­mi na sufit wła­sne­go po­ko­ju. Serce ko­ła­cze się nie­spo­koj­nie, a ręce drżą, za­ci­śnię­te na brze­gu koca. Kiedy wresz­cie po­skra­miasz atak pa­ni­ki, za­ci­skasz zęby w bez­sil­nej nie­na­wi­ści.

Bez­błęd­ne wy­czu­cie od­po­wied­nie­go mo­men­tu to atut, który po­wi­nien być wy­ce­nia­ny w zło­cie. Nie­zmier­nie rzad­ki, ale też in­tu­icyj­ny, po­tra­fi na­giąć oko­licz­no­ści do woli szczę­śliw­ca, ukła­da­jąc wy­da­rze­nia po jego myśli z ła­two­ścią o ja­kiej innym się nie śniło. Ko­łat­ka ude­rza w drzwi wpa­so­wu­jąc łomot tuż za punk­tem kul­mi­na­cyj­nym emo­cjo­nal­ne­go roz­ża­rze­nia, a jed­no­cze­śnie za­trzy­mu­jąc twoją dłoń w po­ło­wie drogi do wo­recz­ka z su­szo­nym ma­kiem. Kilka minut wcze­śniej, a spa­ni­ko­wa­ny nie ru­szył­byś się z miej­sca, parę póź­niej – odu­rzo­ny po­my­ślał­byś, że biją dzwo­ny.

Tym­cza­sem nawet na mo­ment nie zwra­casz uwagi na to, że pora na od­wie­dzi­ny jest, de­li­kat­nie mó­wiąc, dość nie­stosowna. Zwle­kasz się z łóżka i lu­na­tycz­nym nie­mal­że kro­kiem od­naj­du­jesz drzwi. Po omac­ku od­su­wasz jedną za­suw­kę, potem drugą i wresz­cie wy­glą­dasz na ulicę. Księ­życ świe­ci bar­dzo jasno, przy­ku­wa twój wzrok w pierw­szej ko­lej­no­ści. Jego blask wy­raź­nie roz­świe­tla aleję, na któ­rej nie ma ży­we­go ducha, poza po­pie­la­tym ko­cu­rem. Skon­ster­no­wa­ny ga­pisz się chwi­lę, jak grze­bie w śmie­ciach są­sia­dów.

Nie za­uwa­żasz ko­per­ty, która spły­wa do twych stóp, wy­śli­zgnąw­szy się spo­mię­dzy za­wia­sów. W chwi­li, gdy za­czy­nasz się wy­co­fy­wać, cią­gnąc klam­kę, do­strze­gasz cał­kiem wy­raź­nie chudy cień od­kle­ja­ją­cy się od ścia­ny w górze ulicy. Przy­sta­je po­mię­dzy do­ma­mi, ską­pa­ny w sre­brzy­stym płasz­czu księ­ży­co­we­go bla­sku. Pa­trzy w twoją stro­nę. A może zwró­co­ny jest ple­ca­mi?

Dzie­lą­ca was od­le­głość oraz słab­ną­cy wzrok unie­moż­li­wia­ją ci pewną iden­ty­fi­ka­cję, masz za to prze­czu­cie. Coś cią­gnie cię do niego. Oczy­wi­ście za­miast po pro­stu wró­cić do środ­ka, sku­tecz­nie blo­ku­jesz zdro­we­mu roz­sąd­ko­wi doj­ście do głosu.

Nie­wie­le my­śląc, za­trza­sku­jesz drzwi za ple­ca­mi i ru­szasz w kie­run­ku ta­jem­ni­cze­go osob­ni­ka. Twoje ruchy są nie­pew­ne, jed­nak kiedy cień znika za ro­giem, za­czy­nasz biec. Po dro­dze gu­bisz kap­cie.

Jest śro­dek nocy, lu­dzie dawno śpią za­grze­ba­ni w cien­kiej po­ście­li, na dwo­rze pa­nu­je we­spół wycie wia­tru i szum fal. O tej porze nic do­bre­go nie może się wy­da­rzyć, le­piej zo­stać w domu i po­ło­żyć do snu, by nie czy­nić głu­pot. Tym­cza­sem bie­gniesz boso po chłod­nej, bru­ko­wej ko­st­ce, a stopy same niosą cię śla­dem noc­ne­go cie­nia. Pęd po­wie­trza miota twoją prze­po­co­ną ko­szu­lą i gdy­byś zwol­nił chłod­ny, orzeź­wia­ją­cy wia­tr na­tych­miast okradł­by twoje star­cze ciało z resz­tek cie­pła. Droga wie­dzie brze­giem ka­na­łu, przez most, dalej bul­wa­rem wzdłuż wody i sze­ro­ki­mi schod­ka­mi wy­ku­ty­mi w skale. Na ich szczy­cie urzą­dzo­no punkt wi­do­ko­wy, ro­biąc uży­tek z półki skal­nej. Wie­lo­krot­nie spo­glą­da­łeś stam­tąd na pa­no­ra­mę mia­sta oraz za­pcha­ny okrę­ta­mi port, du­ma­jąc nad wszyst­kim lub nad ni­czym. I kiedy tak pę­dzisz na ślepo, gnany nie­sły­szal­nym na­wo­ły­wa­niem, po raz pierw­szy za­czy­nasz świa­do­mie roz­po­zna­wać jej głos.

Wiem, prze­cież prze­by­łeś da­le­ką drogę, za­wsze za­cie­ra­łeś do­kład­ne ślady. Przed uciecz­ką za­ko­pa­łeś ją w lesie, a i tak w ta­wer­nie – setki mil mor­skich oraz kilka kró­lestw dalej – jakiś pijak pró­bo­wał za­pła­cić ci nią za piwo. Ucie­kłeś bez­zwłocz­nie; jak sta­łeś za kon­tu­arem, tak zaraz cię nie było. Wiele lat póź­niej, za cza­sów two­jej bez­tro­skiej wę­drów­ki jako włó­czę­gi-cza­ro­dzie­ja, mia­łeś mniej szczę­ścia. Ktoś pod­rzu­cił ci ją do czap­ki pod­czas wy­stę­pu na wiej­skim jar­mar­ku. Skry­ta po­mię­dzy gar­ścią drob­nia­ków zdo­ła­ła mu­snąć twoją skórę. Znów ucie­kłeś, lecz tym razem kilka dni drę­czy­ły cię kosz­ma­ry. Nim do­tar­łeś do naj­bliż­sze­go mia­sta, zmie­ni­łeś pro­fe­sję.

– Stój! – krzy­czysz urywa­nym gło­sem. Po­ko­na­nie scho­dów po­zba­wia cię tchu, serce sza­le­je w pier­si.

Chło­pak za­trzy­mu­je się, lecz nie dla­te­go, że mu ka­za­łeś. Stop­nie skoń­czy­ły się i sto­icie na nie­wiel­kim ta­ra­sie. Wresz­cie roz­po­zna­jesz Rol­gie­go. Opie­ra się o murek, się­ga­ją­cy mu le­d­wie do bio­der. Nie pa­trzy na cie­bie, nie od­wra­ca na dźwięk two­je­go głosu. Nie­pew­nie wy­chy­la głowę i spo­glą­da w dół. Wiesz, jaki obraz ma­lu­je się przed jego ocza­mi – spie­nio­ne fale, wy­sta­ją­ce skal­ne igli­ce, prze­past­na ciem­ność. Nie­mal czu­jesz ma­gne­tycz­ną po­ku­sę, która targa jego wy­obraź­nią, a ry­ko­sze­tem ude­rza także cie­bie. Wie­lo­krot­nie sta­łeś w tam­tym miej­scu. Pa­trzy­łeś w dół.

– Chłop­cze, nie rób nic głu­pie­go.

Rol­gie za­nu­rza dłoń w kie­sze­ni spodni i słowa za­mie­ra­ją ci na ustach. To ona. Czu­jesz jak wszyst­kie wło­ski na twoim ciele syn­chro­nicz­nie stają dęba. Prze­bie­ga cię dreszcz. Roz­kosz­ny dreszcz. Od dawna tak się nie czu­łeś, przez naj­lep­sze lata swo­je­go życia pró­bo­wa­łeś za­po­mnieć, jak to jest mieć cały świat u swo­ich stóp, osią­gal­ny na wy­cią­gnię­cie ręki. Chwiej­nie sta­wiasz pierw­szy krok.

Mu­sisz ją zo­ba­czyć. Mu­sisz mieć pew­ność.

– Daj mi ją.

Rol­gie nie roz­wie­ra pal­ców. Nie czyni nic, by spoj­rzeć na przed­miot trzy­many w dłoni. Wresz­cie unosi na cie­bie spoj­rze­nie bla­dych tę­czó­wek.

– Nie po­wi­nie­neś jej mieć – mówi bez­barw­nym gło­sem.

Śmie­jesz się ochry­ple.

– A kto po­wi­nien? – py­tasz, a potem wbrew sobie wy­le­wasz przed chłop­cem całą go­rycz. – Sam zna­la­złem rudę, z któ­rej ją od­la­no. Dla mnie. Matka za­dba­ła, bym do­stał go­dzi­wy uro­dzi­no­wy pre­zent. Nie uwie­rzył­byś chłop­cze, jak wy­bu­ja­łą wy­obraź­nię po­tra­fią mieć am­bit­ne ro­dzi­ciel­ki. – Czy kie­dy­kol­wiek do­wie­dzia­ła się, że le­gen­dy roz­no­szą bujdę rów­nie barw­ną jak bajki dla dzie­ci? Prze­klę­ta skarb­ni­ca złud­nie pięk­nych nie­do­rzecz­no­ści.

Chło­piec nie od­po­wia­da. Na jego ob­li­czu po­ja­wia się nie­pew­ność. Zmie­rza­jąc tu, pod­jął jakąś de­cy­zję, widać to wy­raź­nie, a teraz nie­po­rad­nie prze­ska­ku­je wzro­kiem od cie­bie na zbo­cze w dole, to znów na za­mknię­tą dłoń.

– Wy­rzu­cę ją – oznaj­mia. Jed­no­cze­śnie unosi rękę.

– Nie! – Rzu­casz się do przo­du i ła­piesz ko­ści­stą dłoń. Nie opie­ra się. Po­zwa­la, byś wy­łu­skał spo­mię­dzy jego pal­ców okrą­gły przed­miot, cho­ciaż prak­tycz­nie miaż­dżysz przy tym jego kru­chy nad­gar­stek. Prze­oczy­łeś fakt, że rów­nież wcze­śniej­szy ruch, miar­ku­ją­cy rzut, po­zba­wio­ny był za­pa­łu.

Po­stę­pu­jesz ir­ra­cjo­nal­nie, roz­wi­ja­jąc ka­wa­łek per­ga­mi­nu, któ­rym Rol­gie opa­ko­wał mo­ne­tę. Czy nie tego od mło­dzień­czych lat pró­bo­wa­łeś unik­nąć?

Sztyw­ny­mi pal­ca­mi wy­do­by­wasz z pa­pie­ru je­dy­ny dar, jaki kie­dy­kol­wiek spra­wi­ła ci matka. To ona. Barwy mie­dzia­no-brą­zo­wej, błysz­czą­ca, do­kład­nie taka jaką za­pa­mię­ta­łeś. Serce i napis, któ­re­go nawet po la­tach w po­dró­ży nie je­steś w sta­nie prze­czy­tać. Przez mo­ment wpa­tru­jesz się w nią urze­czo­ny.

– Twój przy­ja­ciel kie­dy­kol­wiek jej do­ty­kał? – py­tasz. Lecz nikt ci nie od­po­wia­da. Na ta­ra­sie zo­sta­łeś sam. Roz­glą­dasz się za Rol­gim, ale znik­nął. Za­sko­czo­ny opie­rasz się o murek w miej­scu, gdzie stał jesz­cze chwi­lę temu. Mo­ne­ta staje się cie­pła w do­ty­ku, kiedy tak ob­ra­casz ją w dło­niach. Nieco dalej, w dole, la­tar­nie wy­ła­wia­ją z mroku burty wie­lo­masz­to­wych stat­ków. Księ­życ prze­sła­nia gęsta, po­je­dyn­cza chmu­ra i wokół robi się na­praw­dę ciem­no. Sły­chać wzbie­ra­ją­cy grzmot fal, syk spie­nio­nej wody. Nawet po­wie­trze jakby zwil­got­nia­ło.

Wtedy znów na­cho­dzi cię pa­skud­ne prze­czu­cie. Nie­pew­nie zer­kasz na kra­wędź murku, ale nie masz od­wa­gi wy­chy­lić głowy i spoj­rzeć za nią. Praw­do­po­dob­nie w tych ciem­no­ściach uj­rzał­byś tylko białą pianę. Wbrew lo­gi­ce wy­obraź­nia pod­su­wa ci zu­peł­nie inne ob­ra­zy.

Księ­życ wy­ła­zi zza chmu­ry. Od­ska­ku­jesz jak użą­dlo­ny, nim przy­pad­ko­wo kątem oka wy­ło­wił­byś jakiś po­wy­krę­ca­ny kształt. Wciąż trzy­masz w dło­niach mo­ne­tę. Czu­jesz pod pal­ca­mi jej kar­bo­wa­ny brzeg, wy­pu­kło­ści wzoru; wi­bru­je nie­wy­tłu­ma­czal­nie. Spo­glą­dasz na nią, nie ro­zu­mie­jąc, dla­cze­go w ogóle chcia­łeś jej do­tknąć. Rol­gie miał rację, na­le­ża­ło się jej po­zbyć.

Cena za­wsze była za wy­so­ka. Prze­kra­cza­ła twoją wy­pła­cal­ność.

Nagle wzrok płata ci fi­giel. Łuk jesz­cze przed se­kun­dą bę­dą­cy bocz­ną kra­wę­dzią serca na re­wer­sie, uwy­pu­kla się, for­mu­jąc brzeg pro­fi­lu po­licz­ka i wą­skiej, ko­bie­cej bród­ki. Ku górze prze­cho­dzi płyn­nie w czoło z po­mi­nię­ciem nosa, który pod­świa­do­mie do­ry­so­wu­je twoja wy­obraź­nia. Ar­te­rie scho­dzą po tyle głowy ni­czym grube pukle wło­sów, które twoja matka tak bar­dzo pie­lę­gno­wa­ła. Z wrza­skiem upusz­czasz mo­ne­tę. Lecz nie­mal na­tych­miast zgar­niasz ją z bruku i ci­skasz z pełną siłą za kra­wędź urwi­ska.

Prze­le­wasz w ten gest prze­peł­nia­ją­cą cię go­rycz, żal, obrzy­dze­nie, tę­sk­no­tę. Mo­ne­ta nik­nie z oczu jesz­cze zanim mogła zdą­żyć za­nu­rzyć się w morzu. Do­brze wiesz, że to za mało. Mu­sisz wsiąść na sta­tek, który od­pły­wa o świ­cie. Uciec, od­da­lić się od jej wpły­wu.

Nie mo­żesz jesz­cze wie­dzieć, że tym razem nie uda ci się wy­rwać ze szpo­nów roz­bu­dzo­ne­go po­żą­da­nia. Tej nocy za­pa­lisz mnó­stwo maku, otu­ma­nio­ny na­mó­wisz swą sym­pa­tię na rejs, który nigdy się nie za­koń­czy, po­nie­waż sta­tek nie do­pły­nie do portu. Jakim cudem udało ci się prze­ko­nać ob­lu­bień­ca, by po­rzu­cił do­tych­cza­so­we życie, nie mam bla­de­go po­ję­cia, ale prze­cież w gło­wie mia­łeś do­kład­nie za­pro­jek­to­wa­ny for­tel. Już od dłuż­sze­go czasu czu­łeś zbli­ża­ją­cą się mo­ne­tę. Twój nie­win­ny flirt, pierw­szy od lat, nie był żad­nym przy­pad­kiem. A tamto po­łu­dnie, dzień po na­szym spo­tka­niu? Gdy sze­dłeś do portu, dzia­ła­łeś pod jej dyk­tan­do.

Cena za­wsze była za wy­so­ka, tak twier­dzi­łeś. Przy­naj­mniej, póki dzia­ła­łeś na trzeź­wo.

***

Sam nie wiem, dla­cze­go roz­ma­wiam z mar­twym czło­wie­kiem. Bos­man twier­dzi, że to naj­lep­szy spo­sób na po­ra­dze­nie sobie ze stra­tą. Śmiem wąt­pić, skoro odkąd go znam, kleci w kółko ten sam list i wy­rzu­ca za­mknię­ty w bu­tel­ce do morza.

Czy­tasz mi przez ramię i wście­kasz się, że piszę wy­ssa­ne z palca bzdu­ry? Przy­zna­ję, nie mam po­ję­cia, co na­praw­dę wy­da­rzy­ło się tam­tej nocy. Za­my­ka­łem oczy, wi­dząc przed nimi nie­spo­koj­ne, uśpio­ne ob­li­cze Rol­gie­go, a kiedy je znów otwo­rzy­łem, za oknem wsta­wa­ło słoń­ce, zaś jego nie było. Po­bie­głem pro­sto pod twój sklep. Tyle że cie­bie rów­nież nie było. Lu­dzie mó­wi­li mi różne rze­czy, po kilku ty­go­dniach zło­ży­łem z nich w miarę spój­ną wer­sję wy­da­rzeń. Oto ona, spi­sa­na po­wy­żej. Wiele dziur wy­peł­ni­łem do­my­sła­mi. Resz­tę zo­sta­wi­łem.

Mo­ty­wy dzia­ła­nia mo­je­go przy­ja­cie­la po­zo­sta­ją nie­od­kry­tym roz­dzia­łem. Wy­god­nie jest my­śleć, że na nic nie mia­łem wpły­wu. „To ta mo­ne­ta wszyst­kie­mu jest winna”. Bar­dzo sta­ra­łem się od­dzie­lać życie na morzu od życia w ro­dzin­nym por­cie, ale być może w jakiś spo­sób od­krył, że czer­pa­łem po­dwój­nie. Prze­sta­łem przed sobą za­prze­czać, iż mo­głem do­pro­wa­dzić go do ta­kie­go fi­na­łu. Za­wsze ocze­ki­wał wię­cej niż po­tra­fi­łem mu dać.

Po­trze­bu­ję wer­sji, która po­zwo­li mi ru­szyć dalej. Dla­te­go spi­su­ję je ko­lej­no, jak ra­dził bos­man, wkła­dam do bu­tel­ki i wy­rzu­cam do morza. Ta bę­dzie czter­dzie­sta siód­ma. Na razie wciąż nie je­stem w sta­nie na­pi­sać do Rol­gie­go, więc listy kie­ru­ję do cie­bie, Zie­la­rzu. Wiem jed­nak, że kie­dyś będę mu­siał to zro­bić. Kto wie, może spró­bu­ję w pięć­dzie­sią­tym. Albo sto pięć­dzie­sią­tym.