Fiat lux

Gwiaździsta noc nad Ekbataną rozpostarła swoje atramentowoczarne skrzydła. Procesja Dariusza III przecinała wielobarwny tłum, zmierzając ku stopniom świątyni Najświętszego Ognia, by oddać hołd najczystszemu z dzieł Ahury Mazdy. Płomień buchający z umieszczonego na szczycie budowli paleniska skupiał wzrok wszystkich poddanych szachinszacha.

Farszid, krocząc w najbliższej świcie Dariusza, zdumiewał się istotą Ognia: żółte i czerwone płomienie, niczym języki starożytnych smoków, wiły się w rozgrzanym powietrzu, jak gdyby pragnąc pochłonąć wszystko czego dotkną. Tak groźne, a jednocześnie tak życiodajne. Rozświetlając mrok, odstraszając zwierzęta i zapewniając ciepło, płomienne języki są jednymi z najwierniejszych towarzyszy ludzi. Jakiż wspanialszy dar człowiekowi mógł zaoferować Ahura Mazda, niż jego Ogień? Tak wspaniały, jednocześnie tak groźny…

Świta szachinszacha zaczęła wspinaczkę po stromych stopniach z piaskowca, u szczytu których oczekiwał Armawid, najwyższy mag. Posągowa twarz, okolona bujnym, kędzierzawym zarostem, spoglądała z nabożnym napięciem w noc, rozświetlaną pochodniami tłumu i Świętym Ogniem, buchającym za jego plecami. Gdy tylko Dariusz postawił stopę, Armawid padł na twarz, bijąc pokłon ulubieńcowi Ahury Mazdy. Następnie wstał, wznosząc ręce ku nocnemu niebu Ekbatany, rozpoczynając donośnym głosem pochwalną pieśń. Do głosu Armawida dołączyły głosy królewskiej świty, a w końcu i wśród tłumu rozbrzmiały słowa psalmu. Farszid stał za kapłanem i swym królem tak, że widział ich plecy zwrócone ku świętemu palenisku. Trzymając wzniesione ręce, spoglądał wciąż ukradkowo na Ogień.

… mimo swej najczystszej formy i substancji, Ogień wydziela dym. Nienawistny Ahriman planował splugawić dzieło Ahury, lecz ten w swej sile i mądrości zdołał oddzielić Ogień od dymu. Każda rzecz i myśl na świecie ma swe plugawe przeciwieństwo, które mogą się z sobą zetknąć fizycznie i duchowo, jednak tylko Ogień jest oddzielony od dymu tą niewidzialną, nieuchwytną, płynną linią, nie grubszą niż cień ducha. Płomienie wydzielają dym, lecz tuż za tą niewidzialną opoką. Ogień sam w sobie jest czysty, gdyż odrzuca od siebie bezwarunkowo nieczystość.

Farszidowi zaszkliły się oczy na myśl, która przemknęła mu przez duszę; czy aby na pewno Ogień może być ostateczną, najczystszą rzeczą na świecie?

***

Po zakończeniu pieśni, Armawid odwrócił się i skierował ku palenisku. Sięgnął po pochodnie, leżącą na specjalnym cokole, zdobionym ptasimi skrzydłami i lwimi łapami. Nachylił się z czcią ku Najświętszemu Ogniu i rozpalił żagiew. Powrócił do Dariusza i magów, których obdarował płomieniem. Błyski ognia wędrowały ku tłumowi. Tegoroczne święto zbiegło się w czasie z pokonaniem ostatnich Hellenów, kryjących się w Dalmacji. Dzięki wsparciu wywiadu legata Marka Swetoniusza, siły Persjady rozgromiły krnąbrnych buntowników. Zadziwiające, jak długo stawiali opór, około wieku od upadku Aten i Sparty. Ponad sto lat, od upadku Hellenów pod Maratonem, gdzie pierwszy i ostatni raz starli się z potęgą powietrzną Persów.

Uroczystość zakończyła się późną nocą. Na ulicach panował podniosły nastrój, pełen sakralnej radości. Orszak Dariusza, otoczony kordonem Nieśmiertelnych, kroczył wśród poddanych. Dźwięki sitaru i bansuri rozbrzmiewały pod diamencikami gwiazd nocnego nieba, jak gdyby unosząc radość wiernych dźwiękami mistycznej muzyki.

Królewski poczet zmierzał główną aleją Ekbatany do portu sterowców, gdzie czekała na nich jednostka szacha– „ Majestat Słońca”. Olbrzymie piece tłoczyły rozgrzane powietrze do śluz przez miedziane rury. Dok znajdował się znacznie powyżej domostw miasta, toteż w oczekiwaniu na zakończenie przygotowań do drogi powrotnej, Dariusz III obrócił się i podziwiał widok nocnego miasta. Złota maska skrywała oblicze władcy, lecz z jego postawy można było odczytać spokój i dumę. Po ostatnich przygotowaniach statku i kontroli paneli ciepłochronnych, dwór wkroczył do zdobnej, długiej gondoli.

Farszid wszedł do swej kajuty, gdzie czekał Azadi, jego uczeń. Mężczyzna był akurat pochylony nad pergaminem, który studiował z wyjątkowym skupieniem. Zegar w kajucie wybił godzinę trzecią. Równo z ostatnim uderzeniem, Azadi zwinął papirus i ujrzał swego mistrza.

-Mistrzu, wybacz proszę, nie usłyszałem jak wchodzisz! Zaparzyć kawy?

-Nie Azadi, dziękuję. Co czytałeś?

-Studiowałem starożytne traktaty handlowe Medów, mistrzu. Intrygujące, jak zdolni w tej kwestii byli nasi przodkowie.

Zaiste, doświadczenie przeszłych pokoleń jest dla nas cenne. Azadi, chciałbym Ci powierzyć istotne zadanie

Mężczyzna skupił wzrok na Farszidzie, jakby posłuszeństwo i wola maga była celem jego życia. Poprawił swój quivior na głowie i odparł z pochyloną głową:

-Słucham i jestem posłuszny, maga.

-Chciałbym, abyś przygotował mi pisma Demokryta, chcę je ponownie przeczytać.

***

„Naturą bytów jest podzielność do pewnego skończonego stopnia. Można skruszyć górę do głazów, głazy zaś do kamieni. Gdy zmielisz kamień, zmieni się w żwir, ten zaś stanie się najdrobniejszym piaskiem. Lecz nawet i ziarenka piasku można skruszyć, tworząc pył. Lecz nie ma już drobniejszych rzeczy jakie mogą powstać z góry.”

Farszid przyznał, że jak na barbarzyńskiego Hellena, Demokryt odznaczał się niesamowitym intelektem…

„…atomy bowiem są w ciągłym ruchu, choć niedostrzegalnym gołym okiem. Spójrzmy na rzekę; woda w niej nieustannie się porusza, zaś jej atomy nie tylko zmieniają swoje położenie pod wpływem nachylenia terenu, lecz również same z siebie ten ruch wywołują. Właściwość rzeczy wynika z rodzaju atomu, ich wielkości, powierzchni i ułożenia. Atomy wody są luźno ułożone, gładkie i miękkie. Atomy metalu są ściśnięte, twarde i chropowate…”

Mag przełożył kartę pergaminu na stos obok. Zamyślone spojrzenie powędrowało na płomyk świecy, która rozświetlała ciemność w komnacie…

***

W warsztacie panowała napięta atmosfera, jak gdyby stłoczyły się w niej ciekawskie duchy, zaglądające przez ramię Farszida i jego ucznia. Mag starannie ułożył gliniane naczynia na stole, w których znajdowały się alchemiczne roztwory. Azadi w tym czasie przygotowywał blaszki różnych metali, nie rozumiejąc zamysłu mistrza. Panował zaduch; parowa maszyneria w podziemiach królewskiego pałacu w Szirazie pracowała pełną mocą. Z kadzi bitumicznej dobywał się mokry bulgot gotującego się asfaltu, zaś obok pracowała mechaniczna tłocznia, która formowała różnej wielkości rulony metalu, w zależności od zastosowanego tłoku i matrycy. Azadi nadzorował funkcjonowanie machin, których powolne, posuwiste ruchy nadawały ich pracy niemal mistycznego charakteru. Zgrzyt maszyn splatał się z cichymi modłami Farszida, przelewającego i mieszającego płyny w kolbach, miskach i dzbanach.

Gdy kadź bitumiczna ostygła, Azadi przelał jej zawartość do stalowej rynny, z której pobierał asfalt czerpakiem i przelewał do jajowatych form, pozwalając im ostygać w chłodnej wodzie. Zgodnie z poleceniem maga, gdy korki ostygały, formował w nich okrągłe dziury, w które wtykał żelazne pręty grubości gałązek. Tłok prasy zadźwięczał, gdy zaczął naciskać na miedzianą blachę. Stuk okutych metalem drewnianych kół zębatych towarzyszył tajemniczej pracy Persów…

***

12 Chordad, szósty rok panowania Dariusza 

Dziś, wraz z mistrzem, zaprezentowaliśmy królowi efekt ciężkiej pracy, jakiej poświęciliśmy się w ostatnim czasie. Trzymałem w dłoniach podłużną szkatułę, wykonaną z polakierowanego drewna cyprysu libańskiego, okrytą turkusowym jedwabiem. Dwór spoglądał na nas zaintrygowany, widząc mnie i mistrza Farszida kroczącego tak pewnym siebie krokiem w obecności szachinszacha. Skierowaliśmy wzrok ku ziemi, by uniknąć spojrzenia na złotą maskę.Gdy dotarliśmy pierwszych stopni tronu, padliśmy na kolana. Szkatuła ciążyła mi w dłoniach.

Gdy mistrz Farszid rozpoczął przemowę, pogrążyłem się w swoich myślach; w tym oto pudełku znajduje się niepozorne, choć niezwykłe urządzenie. Wciąż jestem pod wrażeniem działania galwanizatora, jak ochrzcił swoje dzieło Farszid. Zdumiewające, jak dzięki wykorzystaniu zjawisk elektrycznych mój mistrz zdołał oblec żelazny pierścień w złoto. Wystarczyło dosypać nieznacznej ilości złotego pyłu do środka dzbana, pełnego wody octowej, wrzucić pierścień, zapieczętować korkiem z ogniwem…

Rozważania przerwała cisza jaka zapadła w sali; słowa docierały do uszu przygłuszone, jak gdybym był zanurzony w wodzie. Zrozumiałem, że teraz moja kolej.

Zsunąłem jedwabną tkaninę z pudełka, po czym ostrożnie i powolnie uniosłem kwadratowe wieko. Z środka wyciągnąłem pozłacany, żelazny pierścień a następnie galwanizator, które położyłem na turkusowej tkaninie rozłożone przed schodami. Ocknąłem się z zamyślenia, wsłuchując się w głos mistrza, który opowiadał o zastosowaniu urządzenia. Gdy skończył mówić o możliwościach wprowadzenia w obieg na zagranicznych rynkach sfałszowanej, złotej biżuterii, wystąpił Bahram, nadworny mistrz rachunków. Był otyłym mężczyzną, którego gardłowy głos opływał pewną lubieżnością, gdy przedstawiał szachinszachowi potencjalne możliwości zysku i w pochlebczy, służalczy sposób wyrażał podziw dla mego mistrza. Wśród dworzan zapanował szelest szeptów, niczym pomiędzy barwnymi kwiatami owiewanymi zefirem. Kątem oka ujrzałem bractwo magów, którzy kiwali głowami i spoglądali spod byka w naszym kierunku. Czułem szpilki ich zawistnych spojrzeń. Narastający gwar podekscytowania przerwał huk długiego trzonka berła, którym Dariusz III uderzył o posadzkę komnaty. Głos zza złotej maski oznajmił, że przyjmuje dar i pozwala na wytwarzanie galwanizatorów. Szachinszach zapowiedział kolejną audiencje za tydzień, w znacznie mniejszym gronie, gdzie chciał omówić szczegóły naszego wynalazku i możliwości. Mój mistrz uśmiechnął się pod nosem, zaś w jego oczach dostrzegłem błysk ekscytacji, jak gdyby miał w zanadrzu niespodziankę, którą ujawni w odpowiednim czasie.

***

18 Mordad, siódmy roku panowania Dariusza

Gdy wkroczyłem do warsztatu mego mistrza, ujrzałem go pochylonego nad kolejnym galwanizatorem. Minął ponad rok, odkąd jego dzieło ujrzało światło dzienne. Czasami myślę, czy to odkrycie było w istocie tak dobre, za jakie sam je uważa…

Zaczęliśmy opływać w dostatki. Szkoda, że okupione krwią niewinnych. Szach rozkazał maksymalną eksploatację złóż miedzi w Hayastanie, Anatolii oraz Tracji. Do tej pory myślę o liczbach zabitych buntowników, lecz dla Bahrama nie było osób niezastąpionych, o ile umiały machać kilofami i popędzać batem innych. Najbardziej zaskakujące było to, iż żadnemu obcemu państwu nie udało się odkryć naszego oszustwa…

Zdziwiłem się, widząc ten galwanizator: był znacznie większy, zaś w korku znajdował się dziwny, metalowy zwój, którego oba krańce wystawały po drugiej stronie zatyczki. Czułem też silną woń jakiegoś kwasu. Mój mistrz obrócił się, jego spojrzenie płonęło ekscytacją.

-Azadi, mój uczniu. Stań obok proszę, bądź pierwszym świadkiem cudu, jakiego dokonam. Niech światło Ahury Mazdy pozostanie czyste i wieczne…

Po tych słowach ujął w dłoń asfaltowy korek. Trzymał go z najwyższym pietyzmem, jak gdyby dar od samego Jedynego. Zatkał nim nieśpiesznie dzban, jak gdyby wykonując jakiś święty rytuał. Zacisnął dłonie na krawędzi stołu, prostując się nerwowo. Nie rozumiałem, czym ten galwanizator miałby się różnić od innych, poza tym dziwnym zwojem na jego czubku, do chwili gdy…

Zaczął sam z siebie świecić.

Z początku wydawało mi się, że to tylko odbicie światła, lecz z sekundy na sekundę metalowa spirala zaczynała jarzyć się coraz jaśniej i jaśniej, niczym żelazna sztabka w palenisku kowala. Zwój nabrał pomarańczowo-żółtej barwy, dając blask silniejszy od pochodni. Trwaliśmy tak w milczeniu, zatopieni w myślach. Mistrz aż jęknął z wrażenia, nie mogąc do końca uwierzyć w to, czego dokonał. Ja zaś, mimo zachwytu i podziwu, czułem gdzieś w głębi siebie niepokój, uwierający niczym kamyk w sandale. Mistrz Farszid obrócił się do mnie powoli i wyszeptał:

-I tak oto stała się światłość, Azadi. Doskonalsza niż kiedykolwiek.

***

6 Aban, siódmy roku panowania Dariusza

Wraz z mistrzem i bractwem magów staliśmy na królewskim tarasie, podziwiając budowę olbrzymiej płaskorzeźby farvahar; prace trwały dzień i noc, dzięki zastosowaniu większych odmian lamp elektrycznych. Robotnicy kierowali strumień światła za pomocą zwiniętych w rulon miedzianym płytom. Gra światłocieni na skrzydłach wprawiała nieruchomą rzeźbę w ledwo dostrzegalny, iluzoryczny ruch.

Cóż za ironia losu; podziwiać symbol Frawaszi, ludzkiej drogi życia i dobrych czynów, mając w umyśle pogłoski o kiełkującym ziarnie chaosu w Persjadzie. W Hayastanie ponoć doszło do wybuchu buntu i zburzenia kilku kopalń, a w Ekbatanie mazdaiści zaczęli prześladować farszidystów. Czułem krzywe spojrzenia, jakimi po kryjomu obdarowywali mnie i mistrza Farszida magowie i dworzanie, nie wspominając o milczącym obliczu naszego króla…

Mimo cichej niechęci, dalej tworzyliśmy lampy. Dostaliśmy niewolników, warsztaty i mnóstwo surowców do produkcji. Ograniczał nas tylko czas i wytrzymałość ciał. Do skarbca spływał nieustanny strumień darejek, a lampy docierały nawet do dalekiego Lacium. Dobrze służyliśmy naszemu królowi.

Gdyby tylko nie szeptano na ulicach miast o Farszidzie jako o obiecanym przez Ahurę mesjaszu…

20 Aban, siódmy roku panowania Dariusza

Saoshjant, takim przydomkiem zaczęli nazywać mojego mistrza niektórzy mieszkańcy królestwa. Czułem, jak wokół naszych szyi zaczyna zaciskać się pętla…

Mistrz Farszid wielokrotnie gorliwie zapewniał o czystości swych intencji i z twarzą w piaskowym pyle, publicznie odcinał się od przypisywanych mu przymiotów i zamiarów. Kajał się przed szachem, kapłanatem i dworem, lecz widziałem w ich oczach jedynie rosnącą zawiść i niechęć. A poddani, ach cóż za durne osły! Im bardziej Farszid się kajał i odżegnywał od tytułu „Saoshjanta”, tym silniej wierzyli w niego, postrzegając skruchę oraz pokorę jako cechy mesjasza! Gdyby tylko wiedzieli… gdyby nie byli tak prostolinijnymi głupcami. Ściągną na nas zagładę…

2 Asar, siódmego roku panowania Dariusza

W Suzie doszło do pogromu farszidystów. Kapłanat dostał pod swoją komendę oddział Nieśmiertelnych i wolną rękę w sprawie plewienia herezji. Krew polała się w nocy, przy świetle ulicznych lamp. Naszych lamp. Jeśli kapłani łamią Asha Wahishta, Świętą Prawość, to czego możemy się spodziewać w nadchodzących dniach?

17 Asar, siódmy roku panowania Dariusza

Szachinszach zwołał nadzwyczajne posiedzenie dworu. Wieści z kraju stają się coraz straszliwsze. Marszałek Tyssafernes doniósł o rebelii w Hayastanie; Książe Orontes padł z garstką lojalnych mu wojsk; pokonali go farszidyści. Nienawistne spojrzenia kierowane w stronę mego mistrza nie były niczym zaskakującym, chociaż nietaktem byłoby oskarżanie go wprost i przy całym dworze; szczególnie po jego oficjalnych i publicznych krytykach ruchu odszczepieńców i nawoływania do pokoju. Czułem, że grozi nam niebezpieczeństwo; niewygodne osoby pozbywa się cichym ostrzem w mroku nocy.

Spojrzałem na mego mistrza ukradkiem; stał nieruchomo, z kamienną twarzą, jak reszta magów, lecz w jego oczach widziałem… lęk? Wstyd? Poczucie dojmującej porażki, trawiącej go jak pożar suche łany zbóż? Powiedziałbym, że łzy.

Tyssafernes w dalszym ciągu zdawał relacje o sytuacji w Persjadzie, secesji Hellady i zmaganiach księcia Jezgereda w Anatolii. Każda nowa rewelacja wywoływała falę szeptów i cichych sporów wśród dworzan. Gdzieś w oddali usłyszałem bicie bębnów dochodzących z koszar; mobilizowano zastępy paighan, sogdyjskich zbrojnych, ormiańskich włóczników i szwadrony konnych, szlacheckich savaran. Łoskot rynsztunku i rozkazy wykrzykiwane przez dowódców niosły się donośnie w lazurowym błękicie nieba. Zastanawiałem się, czy pora zebrania dworu i wymarsz wojsk nie był… celowo zgrany, jako pokaz siły? To mógł wiedzieć jedynie Tyssafernes i Dariusz, których oblicza nie wyrażały niczego poza stoickim spokojem. Marszałek zakończył przemowę, uderzając się pięścią w pancerz, po czym przysiadł na poduszkach u stóp tronu ze splecionymi stopami. Następnie przed oblicze króla wystąpił Bahram, nerwowym głosem mówiąc o grasujących bandach zbirów i mazdaistów, łupiących kupieckie karawany w poszukiwaniu lamp. Według mistrza rachunków, wioski są równane z ziemią jeśli tylko ortodoksi odnajdą jedną lampę, a ludność idzie pod miecz, bez względu na wiek czy płeć. Handel zamierał; Aksum nałożyło blokadę handlową na porty w południowej Arabii, a królestwo Saby i Nabatei ścięły konsulów. Arabowie odkryli nasze oszustwo i również zmobilizowali wojsko, by wyruszyć na południowe granice Persjady.

Ciszę, ciężką jak ołowiany odważnik przerwał król. Ogłosił całkowity zakaz dalszego wytwarzania lamp i ich eksportu. Na zdrajców nałożył klątwę i zapowiedział zdecydowane działania w kierunku zażegnania ognia rebelii trawiącej Persjadę. Przez chwilę, krótszą niż mgnienie oka, wydawało mi się, że nieznacznie spojrzał w naszą stronę; to straszliwe oblicze złotej maski niezauważalnym ruchem prawdopodobnie wydało na nas wyrok cichej śmierci. Mistrz Farszid również dostrzegł ten prawie niezauważalny ruch, gdyż wzdrygnął się niczym osaczone zwierzę.

Musimy uciec, jeszcze tego samego dnia!

Uczeń i mistrz krzątali się w pośpiechu po komnacie, kompletując rzeczy niezbędne podczas ucieczki. Bukłaki wody, stroje pustynne, lekarstwa, jedzenie. Farszid zabrał również jeden z galwanizatorów, trzymając go czule niczym niemowlę. Minął tydzień, odkąd szachinszach wydał rozkazy dotyczące zażegnania kryzysu w Persjadzie, oni zaś czuli zaciskającą się powoli pętlę wokół ich szyi. Nie mieli czasu do stracenia!

Gdy zapadła noc, udali się do podziemnych warsztatów. Farszid, przebieglejszy od pozostałych magów, dawno temu przygotował się na ewentualność ucieczki z dworu króla. Lata służby nauczyły go, że wszystkie ceremoniały i hierarchia są tylko fasadą, za którą kryje się cicha walka o władzę, w której orężem są spojrzenia, pogłoski, pochlebstwa i porcje cykuty podawane w posiłkach. Im jaśniejszym i wyższym świecznikiem jesteś, tym haniebniejszy będzie twój upadek i zgaśnięcie. Mag dziękował sobie w duchu za swoją przezorność…

Dostali się do kanalizacji poprzez tajemny korytarz, który kiedyś wykuli dla niego głuchoniemi eunuchowie.

Chlupot wody mieszał się z metalicznym dudnieniem parowych pomp i śluz. Azadi trzymał w rękach jeden z mniejszych egzemplarzy lampy, która migotała w cuchnących ciemnościach; roztwór kwasowy musiał utracić swą siłę. Nerwowa wędrówka przez labirynt kanalizacji skończyła się, gdy dotarli do kratowanej śluzy, którą można był otworzyć od wewnątrz. Farszid bez wahania przystąpił do obsługi wajch i pokręteł panelu sterowania parowym podnośnikiem. Śluza uniosła się z zgrzytem, otwierając im drogę ucieczki; widzieli przed sobą rozległe, sztuczne jezioro, częściowo zanieczyszczone odpadkami z pałacu. Na lewo od śluzy ciągnęła się wąska, stroma ścieżka, prowadząca na brzeg zbiornika wody. Azadi zauważył na dole dwa muły, przywiązane do karłowatej akacji; nie pytał jak mistrzowi udało się zorganizować zwierzęta do ucieczki. Uczeń zauważył, że lampa przestała działać, zatem wyrzucił ją do jeziora. Ogarnął go pewien smutek a zarazem ulga, widząc jak beztrosko i z iskrą radości pozbywa się wynalazku Farszida. Lampa łupnęła o ostrą skałę, a jej roztrzaskane szczątki znikały w ciemnych odmętach wody. Stracona na zawsze, możliwe, że jedna z ostatnich lamp…

***

Zmierzali na północy wschód, równolegle do wybrzeża Zatoki. Kierowali się w stronę rzeki Tygrys, do rodzinnej wioski Farszida, gdzie mieli nadzieję znaleźć kryjówkę na chociaż krótki czas i zaplanować dalsze działania. Rodzina maga była szanowana w Hudhjat Rabua, liczyli zatem na bezpieczny azyl. Jednakże, droga do osady przedstawiała im ogrom koszmarów i tragedii, jakie wydarzyły się na przestrzeni ostatnich dwóch lat…

Mijali spalone wsie, usłane trupami w zaawansowanym stadium rozkładu. Tylko w tych osadach zauważali szczątki przedmiotów, przypominające lampy i galwanizatory.

Kryli się w pieczarach i jarach, gdy widzieli w oddali ścierające się grupy zarówno żołnierzy, jak i zwykłych ludzi. Ogniki pochodni przemykały prędko, mijając się i przecinając, a dźwięk stali rozbrzmiewał donośnie pod krystalicznie czystym niebem. Gdy starcia milkły, Farszid i Azadi mijali dogorywających ludzi. Pewnego razu, gdy mijali pobojowisko, ktoś w chwili agonii wykrzyknął „Saoshjaaant!”, by po chwili zamilknąć na wieki. Uciekinierzy omijali szerokim łukiem poległych, przerażeni ileż połaci Persjady stało się nieczyste; nikt nie zanosił zwłok do Wież Milczenia. Sępy żywiły się truchłami wprost z świętej Ziemi. Farszidyści wraz z mazdaistami umierali wespół, splątani, wspólnie kalając czystość ziemi stworzonej przez Ahurę.

Nikt nie dbał o ciała heretyków i wiernych. Wieże Milczenia stały puste…

***

Przybyli za późno.

Po dwutygodniowej wędrówce, będąc świadkami koszmaru, jaki ogarnął Persjadę, wycieńczeni i przerażeni, ujrzeli kolejny dramat, jaki musiał odegrać się tuż przed ich przybyciem. Hudhjat Rabua ginęła w ogniu.

Farszid padł na kolana, widząc z wzgórza jak jego rodzinna osada ginie w płomieniach. Wygłodniałe języki ognia pochłaniały drewniane stropy, stragany i zagrody, a niektóre z ścian domostw pękły i runęły pod wpływem temperatury. Mag czuł, jak wypełnia go chłodna pustka, która zaczyna przelewać się przez jego oczy słonymi łzami. „Cóż za gorzki kaprys losu, gdy największy dar Boga stał się naszym biczem i karą”, pomyślał Azadi. Podszedł i podźwignął swego mistrza za ramiona, zgarbionego trwogą.

Minęli zrujnowane domostwa, swąd spalonych ciał natarczywie oblepiał powietrze wokół nich. Nocne niebo obojętnie przyglądało się tragedii, mrugając gwiazdami. Wiatr wył, niczym dźwięk egzotycznego bansuri rozbrzmiewającego w nocy. Skierowali się za osadę, na pola uprawne.

Stali w ciszy, spoglądając w mrok gwiazd. Farszid podszedł do Azadiego bez słowa i gestem rąk nakazał, by wyciągnął z tobołka galwanizator. Ujął go ostrożnie. Klęknął i zaczął rozgrzebywać ziemię gołymi rękoma. Azadi usłyszał jego pusty, cichy się głos. Głos człowieka złamanego własną pychą, kierowanego dobrymi intencjami, które wybrukowały drogę do piekła jego ojczyzny:

-Pragnąłem zdobyć wiedzę, Azadi. Posiąść ją, by służyć ludziom, by rozwijać siebie i umożliwiać to innym. Wydawało mi się, że ciekawość, tuż obok naszego popędu miłości i potomstwa, jest naszym… naszą siłą do życia. Popycha do działania.– przerwał, ocierając brudnymi rękoma twarz z łez– Myliłem się. Tak bardzo się myliłem. Ujrzałem Ogień Ahury, myślałem że mnie zainspirował, a tak naprawdę oślepił mnie mój własny, fałszywy blask– pycha.

Umieścił galwanizator w dziurze, jaką wykopał. Pochylił się niczym żałobnik. Zaczął zagrzebywać dzban. Przydeptał sandałem ziemię, a następnie oboje odwrócili się ku Hudhjat Rabua. Ruszyli apatycznym krokiem, bez celu i tożsamości, uciekinierzy w własnym kraju. W tej chwili po ich lewej stronie wyłonił się jeździec w hełmie z pióropuszem, zbrojny w łuk i zakrzywiony miecz u boku. Na tarczy widniał symbol mazdaistów; najpewniej maruder, który oddzielił się od oddziału łupieżców. Gdy ujrzał mężczyzn, zakrzyknął na nich i popędził ku nim konia. Farszid i Azadi zerwali się do biegu, lecz wycieńczeni wędrówką potykali się i słaniali na nogach. Między ich głowami świsnęła strzała, wbijając się w nadpalony filar balkonu. Drugi pocisk trafił– krzyk bólu Farszida przeraził Azadiego, który odruchowo spojrzał na biegnącego przed chwilą u jego boku mistrza. Grot przeszył jego serce, sącząc karmazynową wstęgę na brudnej, zakurzonej szacie. Ostatnie łzy mistrza zrosiły drzewiec strzały, nim Farszid padł na twarz. Azadi po chwili poczuł uderzenie, rozrywające jego pierś i żebra. Upadł na plecy. Nad jego oczami rozciągało się nocne niebo, okolone z prawej strony językami ognia. Po chwili pozostał już tylko mrok zamkniętych powiek i uczucie ciepłego żaru na policzku, jak ostatni pocałunek ukochanej.

Mrok powiek i trzask płomieni…

***

Wilhelm König przybył swym sterowcem do Hudhjat Rabua o świcie, by nadzorować wykopaliska Stowarzyszenia Archeologicznego Iraku i Iranu. Poprawił gogle i chustę; burza piaskowa zerwała się tuż po jego lądowaniu. Mijał robotników, w pośpiechu zakrywających parokoparki i trybodźwigi płachtami brezentu, chroniąc je przed dostaniem się piasku do mechanizmów. Mijał prostokątne doły, otoczone parawanami, kierując się do namiotu w centrum starożytnej osady. Według doniesień asystenta, znalezisko było intrygujące i wymagało jego osobistego oglądu.

W namiocie stali podlegli mu badacze. Otaczali stół na którym leżał niczym nie wyróżniający się dzban. Klasyczny przykład ceramiki staroperskiej. Wyprostował się, splótł ręce za plecami i czekał na relacje pracowników. Odezwał się młody mężczyzna, dzierżący w ręku lupę wielosoczewkową:

-Herr König, odnaleźliśmy ten dzban w sektorze AH12. Na początku nie wydawał się niczym szczególnym, lecz herr Caustenhoff zwrócił uwagę na ten oto zapieczony korek z asfaltu. I muszę rzec, herr König, to co znaleźliśmy w środku jest… zdumiewające!

Wilhelm zbliżył się do dzbanu, nakładając gumowe rękawice. Delikatnie wyciągnął korek, a wraz z nim żelazny pręt oraz miedzianą tubę. Przyglądał się badawczo, po czym spytał:

-Czy dokonano analizy chemicznej osadu tych elementów, Helmut?

-Owszem, herr König. Wyniki wyraźne wskazują na resztki kwasu octowego i zwyczajowe związki utleniania miedzi. Trudno w to uwierzyć, ale konstrukcja tego urządzenia przypomina, hm… prymitywne ogniwo galwaniczne.

König ściągnął gogle, błysk w jego niebieskich oczach wyrażał zdumienie i podziw. Obracał w dłoniach bitumiczny korek oraz miedziany rulon, przyglądając się im z każdej strony. Mruknął zaintrygowany, niczym dziecko podziwiające sztuczki iluzjonisty. Poczuł jak budzi się w nim jeden z najstarszych ludzkich instynktów, to ekscytujące napięcie które powstaje wobec rzeczy nowych i nierozumianych.

-Doprawdy, ciekawe panowie. To znalezisko może rzucić całkowicie nowe światło na życie starożytnych! Jakimi cudami mogą nas jeszcze zaskoczyć…

-Herr König, w okolicy odnaleźliśmy jeszcze zwłoki dwójki mężczyzn. Wstępne datowanie “galwanizatora” i ich szczątków są bardzo zbieżne. Warto wspomnieć, że ponieśli śmierć w wyniku postrzału z łuku.

– Oh. Ciekawe, czy Ci dwaj nieszczęśnicy mieli coś wspólnego z “galwanizatorem”? Z pewnością poznamy tajemnicę kryjącą się za tymi odkryciami. Czeka nas dużo pracy panowie.

Odpowiedziało mu wycie piaskowej burzy, szarpiącej połami namiotu.