Et in Arcadia ego

Pałac w Nieborowie, grudzień 1862 r.

 

– Książę prosi, panie profesorze.

Adamowicz obciągnął surdut i podążył za lokajem. Ciąg schodów i korytarzy urwał się pod drzwiami gabinetu gospodarza.

– Wejść!

Dwaj siedzący w fotelach mężczyźni podnieśli się na powitanie. Lokaj zamknął za Adamem drzwi.

– Witam pana serdecznie. Ufam, że podróż miał pan udaną? – Zygmunt Radziwiłł zbliżał się do czterdziestki, ale hulaszczy tryb życia sprawił, że wyglądał o dziesięć lat starzej.

– Tak, dziękuję. Z Wilna koleją przez Warszawę do Łowicza, a dalej furmanką.

– No tak, tak. Proszę wybaczyć, powinienem był wysłać po pana powóz, ale przez ten zamęt, sam pan rozumie. Dopiero co wróciłem z Paryża.

– Drobiazg.

– Tak… – Radziwiłł rozejrzał się po pokoju i jakby dopiero teraz przypomniał sobie o trzecim mężczyźnie. – Pan pozwoli, że przedstawię, mecenas Piotr Chlebowicz, a to profesor Adam Ferdynand Adamowicz.

Prawnik, niski, korpulentny jegomość, skłonił się uprzejmie.

– Czytałem pańskie dzieło, „Zoonomia weterynaryjna”. Fascynująca lektura. Jak rozumiem, był pan asystentem samego Bojanusa?

– Owszem, miałem ten zaszczyt.

– Zazdroszczę. To musiał być nietuzinkowy człowiek.

– O tak, istotnie.

– No, panowie, za spotkanie – zarządził Radziwiłł, sięgając po stojącą na stoliku karafkę i rozlewając bursztynowy płyn do szklanek. Adamowicz upił łyk, smakując trunek i rozglądając się po gabinecie. Podobnie jak w całej rezydencji, jego wzrok raziły jasne prostokąty na ścianach, ślady po wiszących wcześniej obrazach.

– Do rzeczy. – Radziwiłł zdążył już opróżnić szklankę. – Najpierw dokumenty. – Skinął na Chlebowicza, który wyłowił spod fotela skórzaną teczkę.

– Książę zaprosił pana, profesorze, z uwagi na pańskie wybitne osiągnięcia na polu medycyny, zarówno ludzkiej, jak i zwierzęcej. Jest pan nie tylko uznanym lekarzem, ale też, nie zawaham się użyć tego słowa, pionierem weterynarii w Polsce.

– Przesada – zaprotestował skromnie Adamowicz.

– Ależ proszę nie zaprzeczać. Zapewniam, że znany jest nam pański dorobek. Z tego też względu, chcielibyśmy u pana zasięgnąć konsultacji. – Mecenas wyłuskał z teczki gęsto zapisane karty. – Najpierw musimy jednak poprosić pana o podpisanie zobowiązania do poufności. Nic z tego, co usłyszy pan w tym pokoju, nie może opuścić jego ścian.

Adamowicz przebiegł wzrokiem po papierze. Czyżby książę miał skłonności do zoofilii? Złapał jakąś wstydliwą chorobę? Dokument wyglądał standardowo. Profesor ujął pióro usłużnie podane przez Chlebowicza i złożył podpis.

– A zatem słucham.

– Czy zna pan Arkadię?

Pytanie było dość niespodziewane, toteż Adamowicz przez chwilę zbierał myśli.

– To pojęcie z mitologii. Kraina wiecznej szczęśliwości, jak mi się zdaje.

– Tak, owszem. Pierwszy opisał ją Wergiliusz. Ale nam chodzi o inną Arkadię. Słynny ogród, założony przez księżnę Helenę Radziwiłłową.

– To było oczko w głowie mojej babki – wtrącił Zygmunt, nalewając sobie kolejną porcję whisky.

– W rzeczy samej – podjął Chlebowicz. – Księżna poświęciła mu całe swoje życie, rozwijając go przez ponad dwadzieścia lat. Jak sama nazwa wskazuje, ogród stanowi miejsce spokojne, pełne romantycznych zakątków. Przy jego zakładaniu pracowali znakomici architekci i artyści. Szymon Bogumił Zug, Henryk Ittar, Jan Piotr Norblin. Budowle w parku nawiązują do antyku i gotyku, a kolekcja rzeźb…

– Do rzeczy, do rzeczy – przerwał gderliwie Radziwiłł, ale zaraz się zmitygował. – Proszę wybaczyć, profesorze, mecenas jest wielkim miłośnikiem Arkadii. Kiedy zacznie o niej opowiadać, trwa to całymi godzinami. Jeśli ma pan życzenie, może pan zwiedzić ogród choćby jutro. Jestem pewien, że pan Chlebowicz chętnie pana oprowadzi.

Prawnik przytaknął ochoczo.

– Tak, oczywiście, jak najbardziej. Tymczasem wróćmy do Arkadii mitycznej. Otóż rzekomymi mieszkańcami tej krainy były ponoć centaury. I na tym właśnie polega pańskie zadanie, panie profesorze. Chcielibyśmy, by pomógł nam pan stworzyć centaura.

Adamowicz siedział zbaraniały w fotelu. To wszystko jakiś żart, pomyślał. Upili się, czy co? Jednak prawnik ledwie umoczył usta, zaś książę, pomimo wychylonych w szybkim tempie paru szklanek, wydawał się najzupełniej trzeźwy.

– Spodziewałem się, że pan tak zareaguje – zaśmiał się Radziwiłł.

– Chyba nie w pełni rozumiem…

– Proszę potraktować to jako naukowy eksperyment – pośpieszył z odpowiedzią Chlebowicz. – Jest pan znawcą anatomii i chirurgii, zarówno ludzkiej jak i zwierzęcej. Chcielibyśmy, aby zaprojektował pan połączenie dwóch organizmów, ludzkiego i końskiego, w jedną hybrydę.

– Połączenie chirurgiczne?

– Zgadza się – rozpromienił się prawnik.

– To przecież absurd. Medycyna nie jest w stanie zdziałać takich rzeczy.

– Naturalnie, w każdym razie nie dzisiejsza. Jak mówiłem, proszę potraktować to jako eksperyment. Ćwiczenie umysłowe, jeśli pan woli. Zagadkę do rozwiązania.

– Obawiam się, że zmarnowaliśmy nawzajem swój czas – odparł zirytowany Adamowicz. – Ta zagadka nie ma rozwiązania.

– Dlaczego pan tak uważa?

– Przecież aby, dosłownie rzecz ujmując, zszyć człowieka z koniem, musiałbym temu pierwszemu amputować wszystko od pasa w dół, a temu drugiemu odciąć głowę. Ani jeden, ani drugi organizm by tego nie przeżył.

– Proszę odrzucić te ograniczenia.

– Słucham?

– Proszę założyć, że dysponuje pan bezgłowym końskim korpusem oraz górną połową ludzkiego ciała. Oba w pełni sprawne, pod względem biologicznym ma się rozumieć, i gotowe do połączenia.

Adamowicz bezsilnie opadł na fotel. To wariaci, pomyślał. Po prostu wariaci.

– Rozumiem, że to wszystko jest dla pana dość niespodziewane. – Radziwiłł poufale nachylił się w stronę profesora. – Proszę się spokojnie zastanowić. Jutro mecenas zabierze pana do parku i odpowie na wszelkie pytania. Ustali też kwestię pańskiego honorarium. Jeśli nie zechce pan nam pomóc, to trudno, jednak mam nadzieję, że podejmie pan to wyzwanie.

– Ten eksperyment to czysta fantastyka. Po co to panu? – zapytał Adamowicz.

Radziwiłł uniósł szklankę i spoglądał na nią pod światło.

– Tego, drogi profesorze – odparł – dowie się pan w odpowiednim czasie.

 

Powóz zatrzymał się przed bramą Arkadii, Chlebowicz i profesor wysiedli. Prawnik był bardzo ożywiony.

– Zazdroszczę panu, pierwszy spacer to niezapomniane wrażenie. Proponuję zacząć od Świątyni Diany, potem Przybytek Arcykapłana, Akwedukt, Dom Murgrabiego…

– Powoli, mecenasie – roześmiał się Adamowicz. – Mamy cały dzień.

Rozpoczęli przechadzkę. Prawnik gadał jak najęty, opisując każdy mijany posąg i sarkofag. Obejrzeli kolekcję rzeźb antycznych w Świątyni Diany, Chlebowicz wskazywał detale z kolegiaty i zamku łowickiego wbudowane w Przybytek Arcykapłana, przeprawili się łódką do Grobowca na Wyspie Topolowej, zajrzeli do Chaty przy Wodospadzie. Okrążając Cyrk Rzymski, mecenas zagadnął:

– No i co pan powie, profesorze? Ogród robi wrażenie, nieprawdaż?

– Istotnie. Baśniowość tego miejsca wyjątkowo działa na zmysły. Mam wrażenie jakbyśmy znajdowali się w dalekiej przeszłości.

– Otóż to. – Prawnik spojrzał spod oka na profesora. – To miejsce inspiruje. Daje natchnienie.

– Nawiązuje pan do wczorajszej rozmowy?

– Ma się rozumieć. Doszedł pan do jakichś konstruktywnych wniosków?

– No cóż, skoro pan nalega. Widzę tu szereg problemów. Po pierwsze, zapotrzebowanie końskiej połowy ciała na paszę oraz tlen byłoby zapewne zdecydowanie większe, podczas gdy to ludzka głowa musiałaby dostarczyć tych składników całemu organizmowi. Konie pasą się na okrągło, ich żołądek potrzebuje stałego dopływu pożywienia. Sądzę, że należałoby wypreparować przełyk i połączyć go równolegle z jamą ustną człowieka, aby uniknąć wpływu ludzkiego układu trawiennego na siano czy trawę. Inna sprawa to przełykanie tak ogromnych ilości, może należałoby spiłować odpowiednio zęby, lub podawać paszę wstępnie przeżutą. Z drugiej strony mamy kwestię wydalania. Myślę, że należałoby rozwinąć ludzkie jelita i wypreparować dla nich ujście w końskim odbycie, tworząc rodzaj wspólnej kloaki.

– Interesujące. – Prawnik wyciągnął notes.

– Połączenie układów krwionośnych o różnej średnicy naczyń to kolejny problem. Może gdybyśmy mieli do czynienia z wyjątkowo dużym człowiekiem i wyjątkowo małym koniem dałoby się je jakoś zszyć. W innym przypadku należałoby albo wypreparować wspólny pień naczyniowy, albo użyć, powiedzmy, ludzkich tętnic udowych w charakterze połączeń pośrednich i liczyć na samoistne wytworzenie się krążenia obocznego. Osobny problem to różny skład biochemiczny krwi. Najlepiej byłoby mieszać ją poza organizmem i wprowadzać potem małymi dawkami.

– A jak by pan widział sprawy rozrodcze? Czy taka hybryda byłaby płodna?

– Absolutnie tego nie widzę. Bądź co bądź odruchy znajdujące się w mózgu kierowałyby pociąg takiego stwora raczej w stronę kobiet, podczas gdy… hmmm… dolne części… nie pasowałyby…

– Rozumiem. – Pióro Chlebowicza śmigało po stronach notesu.

– Teraz sprawa oddychania. – Wbrew swojemu sceptycyzmowi Adamowicz rozkręcał się coraz bardziej. – Jama nosowo-ustna musiałaby dostarczyć tlenu dwóm parom płuc, w tym jednej znacznie przekraczającej stosowną pojemność. Zaś co do kośćca, który zupełnie zmieni położenie środka ciężkości…

– Przepraszam pana najmocniej. – Mecenas z trzaskiem złożył notes, przerywając wykład. – Muszę pana na momencik opuścić. – Oddalił się spiesznie. Z przeciwnej strony ścieżki nadchodził mężczyzna w mundurze carskiego żandarma. Chlebowicz wyszedł mu na spotkanie, ujmując pod ramię i nachylając się poufale. Zostawiony sam sobie Adamowicz rozglądał się dookoła. Tuż obok znajdowały się fundamenty jakiejś niedokończonej budowli.

– Kiedyś stała tu chatka Filemona i Baucydy. – Profesor drgnął zaskoczony. Czterdziestoletni na oko mężczyzna pojawił się za jego plecami niezauważony. – Mój brat rozebrał ją i sprzedał na budulec.

– Szkoda. Musiała wyglądać uroczo.

– Owszem. Z zewnątrz skromna chata, a w środku kryształowy pałac, jak w micie. – W głosie obcego zabrzmiała nuta nostalgii. – Pan przyjechał z Wilna, nieprawdaż?

– Tak. Nazywam się Adam Ferdynand Adamowicz, jestem lekarzem w tamtejszym szpitalu żydowskim.

– Karol Andrzej Radziwiłł. Przyjechałem do brata w sprawach rodzinnych. – Przybysz skłonił lekko głowę.

– Bardzo mi miło. Nie widziałem pana w pałacu.

– Zatrzymałem się w willi matki, tu w parku. Nie przepadamy z Zygmuntem sobą, mówiąc oględnie.

Zapadła krępująca cisza. Profesor chrząknął zakłopotany.

– Cóż to za budowla na wzgórzu? – spróbował zmienić temat.

– To domek gotycki. Babcia Helena wybudowała go z myślą o moim ojcu, Michale. Urządziła mu tam kwaterę, tak zwane „mieszkanie rycerza”.

– Bardzo adekwatnie, to był prawdziwie rycerski człowiek.

– Znał go pan?

– Poznałem go kiedyś, podczas Powstania Listopadowego. Krótko po wyborze na Naczelnego Wodza wizytował szpital, w którym pracowałem.

– Był pan jego towarzyszem broni?

– Niezupełnie. Moją bronią były lancet i piła do amputacji. A ta jaskinia pod wzgórzem?

– To Grota Sybilli, symboliczne serce Arkadii. Zechce pan obejrzeć? Co prawda wejście jest zakratowane…

– O, jest pan, profesorze – przerwał im powracający Chlebowicz. – Poznał pan księcia, to świetnie, dzień dobry.

Radziwiłł ledwo dostrzegalnie skinął głową.

– Czy przedstawił pan bratu moją propozycję? – zapytał Chlebowicza, a ten uśmiechnął się nieszczerze.

– Książę dopiero co wrócił z Paryża, nie było okazji…

– Zatem sugeruję, by zrobił pan to natychmiast. Nie chcę przebywać w majątku brata dłużej niż to konieczne.

– Ależ właśnie oprowadzałem profesora…

– Ja to zrobię – przerwał bezceremonialnie Radziwiłł. – Odwiozę profesora wieczorem, jeśli to oczywiście panu odpowiada – zwrócił się do Adamowicza.

– Dziękuję, bardzo chętnie – odparł tamten, chcąc zażegnać nieprzyjemną sytuację.

Twarz Chlebowicza poczerwieniała. Prawnik skłonił się sztywno i jak niepyszny podążył w stronę bramy. Radziwiłł patrzył za nim z grymasem obrzydzenia.

– Kreatura – szepnął pod nosem, po czym spojrzał na profesora. – Proszę wybaczyć. Zapraszam pana na obiad.

 

– A więc cóż pana sprowadza do Nieborowa? – zagadnął gospodarz, gdy po posiłku zasiedli do kawy i likierów.

– Obawiam się, że nie mogę tego zdradzić.

– No tak – pokiwał głową Radziwiłł. – Podpisał pan zapewne cyrograf.

– Coś w tym rodzaju.

– Jak zwykle. Wszelkie niedorzeczne pomysły mego brata, podsuwane przez Chlebowicza, zaczynają się od zabezpieczania tyłów na wypadek niepowodzenia. Które zresztą zdarza się zawsze.

– Hmm… – Zakłopotany profesor umoczył usta w kieliszku.

– Nie musi pan odpowiadać. Ogólnych zarysów domyślam się sam, choć przyznam, że pierwszy raz widzę, by Zygmunt wydawał pieniądze na profesora anatomii. Jak dotąd preferował towarzystwo dam lekkich obyczajów i wszelkiej maści szulerów. Pan Chlebowicz musiał wymyślić coś naprawdę niecodziennego.

– Nie jest pan, zdaje się, najlepszego zdania o mecenasie.

– To pijawka, ale czegóż innego można spodziewać się po prawniku?

– Jednak wydaje się być bardzo przywiązany do parku, podobnie jak pan.

– Owszem. – Radziwiłł pozwolił sobie na cień uśmiechu. – Można powiedzieć, że tę cechę mamy wspólną. Niestety, obawiam się, że sympatia pana Chlebowicza to za mało, by uratować Arkadię.

– Nie rozumiem.

– Tempo, z jakim Zygmunt trwoni majątek, nie wróży parkowi niczego dobrego. Dopiero co sprzedał w Paryżu nieborowską kolekcję obrazów. Niektóre płótna były w naszej rodzinie od pokoleń. W tej sprawie właśnie przyjechałem. Chcę uratować to, co zostało. Książki, rzeźby. Obawiam się, że Arkadię czeka smutny koniec.

– Nie mógłby pan odkupić parku od brata?

– Niestety, profesorze, kłopoty finansowe nie są w naszej rodzinie wyłącznie domeną Zygmunta. Jednak ja nie próbuję zaradzić swoim poprzez szastanie pieniędzmi na urojone wynalazki czy niepoważne badania.

– Ach tak… – Adamowicz zaczerwienił się, nie wiedząc co odpowiedzieć.

– Proszę wybaczyć, jeśli pana uraziłem – Karol uniósł się z fotela, dając sygnał do zakończenia rozmowy. – To gorycz przemawia przez mnie. Gorycz i alkohol. Wezwę dla pana powóz.

 

 

– Pan Chlebowicz twierdzi, że poczynił pan wiele interesujących spostrzeżeń – powiedział Zygmunt Radziwiłł podczas kolacji. – Wydaje się, że jest pan osobą, której szukamy. A zatem pora wprowadzić pana w szczegóły.

– Zamieniam się w słuch.

– Akurat tym razem potrzebny będzie panu wzrok. Jedziemy do Arkadii.

– Teraz? W środku nocy?

– Proszę mi zaufać. Chlebowicz już czeka z powozem.

Ledwo wysiedli przed bramą, prawnik zapalił latarnię i poprowadził Radziwiłła i Adamowicza w głąb opustoszałego parku. W bladej poświacie księżyca profesor rozpoznał zarysy wzgórza z Grotą Sybilli. Przeszedł go lekki dreszcz, gdy Chlebowicz wyłuskał z kieszeni surduta klucz i otworzył kratę.

Wnętrze groty było zaskakująco duże. Chlebowicz posuwał się wzdłuż ścian, zapalając kolejne latarnie. Stopniowo z ciemności wyłaniały się kolejne kształty. Ogromny stół, przykryty białym prześcieradłem, wiszące nad nim lampy; jakieś kotły i alembiki; regał, wypełniony butelkami; porozwieszane na ścianach ryciny anatomiczne ludzi i koni. Kiedy rozbłysła ostatnia lampa, profesor wydał cichy okrzyk zdumienia.

Pod przeciwległą ścianą stały dwa olbrzymie akwaria, wypełnione opalizującą, błękitną cieczą. W pierwszym, większym, znajdowało się bezgłowe końskie ciało, przebierające leniwie nogami. Płyn gęstniał na powierzchni rany, przybierając ciemnogranatową barwę i tworząc coś w rodzaju pokrywy zamykającej uciętą szyję.

Drugie, mniejsze akwarium miało kształt walca, wewnątrz którego unosił się nagi, beznogi człowiek. Okolice pasa wieńczył podobny granatowy czop. Oczy mężczyzny były otwarte i nieruchome, usta otwierały się bezgłośnie, wyciągnięte na boki ręce niezbornie omacywały ściany szklanego więzienia. Poza tym jednak ciało tkwiło w dziwnym bezruchu. Klatki piersiowej nie poruszały oddechy, mięśnie brzucha nie pracowały, gardło nie przełykało śliny. Mężczyzna przypominał wodorost, poruszany prądem wody.

Tyle że w akwarium nie było żadnych prądów.

– Imponujące, nieprawdaż? – W głosie Zygmunta brzmiał nabożny zachwyt. Radziwiłł stanął przy szklanej ścianie mniejszego pojemnika, pieszczotliwie gładząc jego powierzchnię dłonią.

– Co to jest? – wykrztusił Adamowicz, podchodząc.

– To, drogi profesorze, przyszłość. Tajemnica Arkadii.

– Ale jak…?

– To trudne do uwierzenia, wiem. Widzi pan, Helena Radziwiłłowa nieprzypadkowo wybrała lokalizację do budowy swego ogrodu. Przedtem były tu tylko piaski i błota. Ale wśród tego nieurodzaju znajdował się cud. Mała, płytka, łatwa do przeoczenia sadzawka. Babka od razu zorientowała się, że ma do czynienia z czymś niezwykłym. Wzniosła nad nią grotę, wokół której powstała Arkadia. Nigdy nie dotarła do sedna tajemnicy, ale mnie udało się ją odkryć. Całą wodę zgromadziłem w tych akwariach. To przełom w dziedzinie medycyny. Zanurzone tu narządy, fragmenty ciał zachowują swoje funkcje. Pod warunkiem, że są, hmm… świeże.

– Świeże? – profesor wzdrygnął się, spoglądając na okaleczony korpus. – Kto to jest?

– Przestępca. Lokalni żandarmi współpracują z nami w tej mierze. Będzie miał szansę odkupić winy, służąc nauce.

– Jakiej nauce, na litość boską? Chce pan tworzyć centaury? Po co?

– Czyż to nie oczywiste? – dobiegł głos od strony wejścia. Karol Radziwiłł wkroczył w krąg światła. – Dla pieniędzy. Tak to sobie wykoncypowałeś, braciszku? Arkadia zasiedlona mitycznymi stworami? Ludzie zapłacą krocie, by obejrzeć takie dziwo.

– Oczywiście miałby pan udział w zyskach, profesorze – wtrącił pospiesznie Chlebowicz, ale zaraz zamilkł, zgromiony spojrzeniami obu Radziwiłłów.

– Co ci do tego? – Zygmunt zwrócił się w stronę brata. – Znasz moją sytuację finansową, podobnie jak ja twoją. To może być wyjście. Dla nas obu.

– Bredzisz. To się nie może udać.

– Dzięki profesorowi unikniemy błędów z poprzednich eksperymentów.

– Eksperymentów? Jezu Chryste, ty naprawdę oszalałeś.

– Czyż nie tak współcześni mówią o wielkich umysłach? Nikt nie wierzył Kopernikowi.

– Ilu ludzi już zabiliście?

– Przestępców. Nauka wymaga poświęceń.

– Nauka? Handel ludźmi z zaborcą, nieludzkie operacje… Zawsze byłeś zakałą rodziny, ale teraz przesadziłeś. – W dłoni Karola pojawił się rewolwer. Chlebowicz skulił się przerażony, Adamowicz pobladł. Tylko Zygmunt stał nieporuszony, unosząc ironicznie brew.

– Niepotrzebny melodramat. Daj spokój, przecież wiem, że mnie nie zabijesz.

Karol zwiesił głowę.

– Szkoda – szepnął cicho. – Słyszałem rodzinne legendy o tej grocie, a gdy wreszcie zobaczyłem na własne oczy…

Uniósł rewolwer. Huk wystrzałów zlał się z brzękiem tłuczonego szkła. Oba akwaria rozprysnęły się w drobny mak, błękitna fala chlusnęła na podłogę groty.

– Nie!!! – ryknął Zygmunt, a potem z furią rzucił się w stronę brata. – Zapłacisz mi za to! Nie dostaniesz nic z Nieborowa. Nic! Słyszysz?

Wypadł z Groty. Chlebowicz podążył za nim.

– Zobowiązanie do poufności, profesorze – syknął, przechodząc koło Adamowicza. – Jeśli piśnie pan komuś choć słowo, będziemy zmuszeni pociągnąć pana do odpowiedzialności. Zresztą i tak nikt panu nie uwierzy – dodał, wychodząc.

– Obawiam się, że zepsułem panu świetny interes – powiedział ponuro Karol, gdy zostali sami.

– Primum non nocere. I tak nie mógłbym brać w tym udziału. I co teraz?

– Zygmunt zapewne zatrze ślady. Żandarmi są w to zamieszani… Pewnie nikt nie będzie prowadził śledztwa w sprawie zaginionych.

– Tak chyba będzie najlepiej. Nazwisko pańskiej rodziny pozostanie czyste.

– Czyste – zaśmiał się gorzko Karol. – Chyba muszę się napić. Zechce pan dołączyć?

– Chętnie, ale za chwilę. Chciałbym jeszcze przyjrzeć się tym ciałom. To chyba jedyna taka okazja.

– A zatem czekam.

Radziwiłł wyszedł, a Adamowicz zbliżył się do potrzaskanych akwariów. Na dnie większego pozostało jeszcze trochę cieczy. Spojrzenie profesora pobiegło w stronę regału z butelkami.

 

 

Wilno, pół roku później.

 

– Medycyna to jednak wspaniała rzecz. – Mężczyzna oglądał swoją nową dłoń, zginając palce. Ślady szwów już prawie znikły.

– Tylko pamiętaj, pełna tajemnica – przypomniał mu Adamowicz. – Będziesz musiał się przenieść. Sąsiedzi nie mogą widzieć, że po trzydziestu latach od amputacji wyrosła ci nowa ręka.

– Się wie – odparł tamten. – My, starzy powstańcy, musimy trzymać się razem.

Gdy pacjent wyszedł, profesor zszedł do piwnicy. Zaraz po otworzeniu drzwi usłyszał zwierzęce skomlenie. Zbliżył się do zwisającego ze ściany łańcucha. Przykuty za jedyną pozostałą nogę człowiek zaczął wyć i rozpaczliwie machać zabandażowanymi kikutami rąk.

W Wilnie również nie brakowało przestępców.