Tułaczka udręczonego

Herdig nie miał wątpliwości, że musiał znajdować się gdzieś wśród najwyższych szczytów północnych gór – w miejscu, do którego nie zapuszczały się nawet najodważniejsze i najdziksze ze zwierząt. Pamiętał mozolną wędrówkę, mróz, który nic sobie nie robił z grubych futer i śnieżycę. Ta ostatnia wydawała się trwać kilka dni, bez przerwy ciskając śniegiem w podróżnika i uporczywie starając się zmusić go do zawrócenia. Idąc, z jednej strony miał twardą, pokrytą śniegiem skałę, która pięła się jeszcze wiele stóp nad jego głową, z drugiej rozpadlinę, której dno i cała panorama skryte były czarnymi chmurami i nieprzerwanie sypiącym śniegiem. Nie pamiętał jednak, jak znalazł się w tej rozległej jaskini, zakończonej korytarzem prowadzącym do serca góry, i rozświetlonej słabymi płomieniami przytwierdzonych do ścian pochodni. Gdy przywoływał wspomnienia, szedł wśród zawieruchy i nagle był już wewnątrz jaskini. Pomiędzy nie było nic. Nie zastanawiał się jednak nad tym.

Bardziej czuł, niż wiedział, że jest u celu swojej wędrówki. Odetchnął głębiej, gdy zimny dreszcz przerażenia poraził całe jego ciało, po czym ostrożnie skierował się zamarzniętymi kamiennymi stopniami w głąb tego tajemniczego miejsca. Szedł długo i choć wielokrotnie był przekonany, że musiał już dotrzeć do stóp gór a nawet pod ziemię, podróż dłużyła się. Gdy znudzony rozglądał się i spoglądał na ściany, te zmieniały swój wygląd. Czasem widział litą, ciemną skałę, skropioną lodem rozpuszczonym przez niegasnący ogień pochodni. Kiedy indziej ściany wydawały się przezroczyste, a Herdig był skłonny przysiąc, że widzi za nimi rozciągające się gałęzie, niektóre tak grube, że nie objąłby ich dorosły mężczyzna, i podłużne liście. Kilkukrotnie był przekonany, że dostrzegł ogromne, pokryte łuską cielsko, które nieruchomo trwało w splocie wokół jaskini. Wszystko to jednak znikało, gdy starał się skupić na tych widziadłach.

Po długiej, nieprzyjemnej podróży mężczyzna dotarł do końca korytarza, który gwałtownie rozszerzył się w ogromną salę. Nie było tam niemal nic – jedynie kamienny stół, na którym spoczywał niebezpiecznie przyciągający wzrok nóż, i tron, a na nim zasiadała kobieca postać. Chłód, który wypełniał to miejsce nie przypominał niczego, co Herdig znał – dostawał się do samych kości, zdawał się mrozić samą krew. Ciało odmawiał posłuszeństwa, jednak przybysz nie poddawał się. Największym wysiłkiem woli ruszył w stronę wielkiego kamiennego tronu wyrzeźbionego na środku sali. Czuł, że obserwują go setki par oczu, choć był w stanie dostrzec tylko jedną postać, siedzącą na tronie. Jej spojrzenie było zupełnie pozbawione wyrazu i choć próbował, chciał doszukiwać się w nich jakichkolwiek emocji, choćby wyczekiwania czy zniechęcenia – nie potrafił. Giął się pod tym spojrzeniem, a ona nawet na chwilę nie przestała śledzić jego ruchów oczami osadzonymi głęboko w pięknej, młodej twarzy okolonej jasnymi falami. Jednak spod szarej sukni wystawały jedynie białe kości, chrzęszczące cicho, gdy kobieta zakładała nogę na nogę. Kiedy Herdig stanął przed samym tronem zauważył, że jej tęczówki są tak jasne, że prawie nieodróżnialne od białek. Nie śmiał jednak wpatrywać się w oblicze pani tego miejsca – opuścił wzrok i opadł przed nią na kolana.

– Czego szuka tu żywy? – spytała po chwili, a on czuł, że wciąż wpatrywała się w niego. – Dlaczego mącisz spokój moich poddanych?

– Przysz… – zaczął i przerwał, czując, jak od dawna nieużywany głos odmawia mu posłuszeństwa. Odchrząknął kilkakrotnie, nim odważył się ponownie zacząć. – Przyszedłem błagać cię o życie mojej córki.

– Kim jestem, by rozporządzać jej życiem? – odpowiedział mu zimny głos, pozbawiony tak złośliwości, jak współczucia. – Kto miałby mi dać taką władzę?

– Kilka miesięcy temu napadli nas bandyci. – Nie ustępował Herdig. – Zabrali ją od nas i przywiedli tu, do ciebie. Wiem, że jest w twoich rękach i błagam – po raz pierwszy odważył się spojrzeć w twarz siedzącej przed nim kobiecie – o tę jedną przysługę. Moja żona umiera z rozpaczy i moje serce też pęknie, jeśli stracę je obie. Błagam – powtórzył – oddam wszystko. Zrobię, co zażądasz. Tylko oddaj mi dziecko… – urwał, gdy jego głos złamał się, a łzy, które od kilku chwil wzbierały w oczach, popłynęły po policzkach. Znów opuścił wzrok i, wpatrując się w zmarzniętą ziemię, starał się zapanować nad rozpaczą, która ścisnęła mu serce.

– Wstań – zabrzmiała odpowiedź, gdy już myślał, że jej nie otrzyma. – Więksi i potężniejsi przychodzili tu z tą samą prośbą. Błagali, grozili, rozpaczali. W mojej mocy jest jedynie odpowiedzieć ci tak samo, jak im. Twoja prośba wykracza poza prawa tego świata. Mogę ci jednak obiecać, że oddam ci córkę, gdy wrócisz do mego domu. Oddam ją światu, gdy wszystko, co stworzyli trzej bracia, odda mi pokłon. A teraz idź – dodała łagodniejszym tonem, a Herdig uświadomił sobie, że jego ciało, bez udziału woli, wstało i skierowało się z powrotem do korytarza.

*

Od wielu dni istniały tylko niebo i ziemia. Firmament był aksamitnie czarny, pozbawiony choćby najlżejszego blasku księżyca lub gwiazd. Przypominał raczej otchłań, która zamiast rozciągać się pod nogami jakiegoś nieszczęśnika, znalazła się nad jego głową – lecz towarzyszyło jej to samo poczucie zagrożenia, to samo wrażenie, że jeśli człowiek choć trochę wychyli się, spadnie ku zagładzie. Całą ziemię pokrywał śnieg, świeży i skrzypiący pod krokami, a jednocześnie matowy w ciemności. Tylko one otaczały Herdiga w wędrówce, której długości nie potrafił określić – choć myślał o dniach, nie pamiętał żadnego wschodu słońca ani księżyca. Tylko nieskończoną ciemność i odbijającą się od niej biel śniegu. A jednak widział kształty, jakby ktoś rozjaśnił świat delikatnym, stłumionym światłem. Nie potrafił tego wyjaśnić i nie przejmował się tym.

Nie pamiętał momentu, gdy wychodził z jaskini. Nie pamiętał, jak schodził z gór i wracał na nie mniej niebezpieczne równiny. Po prostu nagle, na skraju lasu i niedaleko nieznanej mu wioski, ocknął się jak z głębokiego snu. W głowie dźwięczała mu obietnica bogini – kilkukrotnie przyłapał się na tym, że powtarzał ją po cichu jak modlitwę. Obiecała oddać mu córkę, gdy powróci do jej domu, więc próbował. Długo krążył wokół gór, nie potrafił jednak nawet znaleźć ścieżki, która zaprowadziłaby go między szczyty. Nie był pewien, na którą górę miałby się wspinać ani gdzie szukać odpowiedniej jaskini. Zrozumiał, że tylko raz pozwolono mu odnaleźć drogę do krainy zmarłych i nie będzie mógł tam wrócić.

Musiał więc spełnić drugą część żądania pani zmarłych. Zaczął krążyć po świecie, szukał wszystkich stworzeń i prosił je, by oddały pokłon bogini. Prosił drzewa, te jednak zaśmiały się tylko i wciąż wyniośle pięły się ku niebu. Gdy powtórzył swoje żądanie odpowiedziały, że nawet wiatr nie potrafi ich zmusić, by złożyły mu pokłon – a te najsłabsze, które ulegną, giną. Herdig prosił więc góry, lecz one nawet nie zwróciły na niego uwagi. Szukał wśród lasów bestii, jednak te nawet nie pozwoliły mu się zbliżyć. Gdy tylko go dostrzegały, ulatywała cała ich dzikość i zawziętość – uciekały, nawet nie oglądając się na niego. Wtedy mężczyzna pomyślał, że to koniec. Nie udało mu się przekonać żadnego stworzenia do wykonania jego polecenia i nigdy nie odzyska córki. Potem jednak przypomniał sobie o ludziach i postanowił spróbować zmusić ich do pokłonu.

Herdig postąpił jeszcze kilka kroków, z trudem wyjmując nogi z sięgającego kolan śniegu, gdy w oddali zobaczył blask. Tak szybko, jak potrafił, skierował się w jego stronę. Niedługo potem był w stanie rozróżnić kształty czarnych chat przykrytych śniegiem, który z rzadka opadał, tworząc coraz wyższe zaspy. Okna były ciemne i martwe, z kominów nie unosił się żaden dym. A jednak między domostwami dostrzegł delikatny biały blask, ulotny i zmienny jak płomień. Gdy był kilkanaście kroków od domów, zauważył sylwetki – grube, białe futra, mające chronić przed zimą, spod których wystawały tylko czarne twarze. Ludzi otaczała tajemnicza biała poświata, jakby pulsujące w nich życie stało się nagle widoczne gołym okiem. Lub jak gdyby ich dusze postanowiły zdradzić swoje tajemnice żyjącemu oku. Mężczyzna z trudem, zataczając się jak pijany, podszedł bliżej. Jedna z osób, mniejsza od pozostałych, wskazała go palcem.

– Mamo, patrz! Upiór! – krzyknęła z mieszaniną przerażenia i ekscytacji.

Dwie pozostałe przerwały rozmowę, by spojrzeć w jego stronę. Jedna z nich przyciągnęła mniejszą do siebie i przytuliła mocno. Herdig nie potrafił rozpoznać twarzy stojących przed nim ludzi, nie zwracał uwagi na rysujące się na nich przerażenie. Podszedł trochę bliżej i podniósł ręce.

– Oddajcie pokłon pani zmarłych! – wychrypiał, a rozpacz na chwilę znów ścisnęła jego gardło i serce. – Oddajcie jej pokłon – powtórzył, cały czas zbliżając się do przerażonej trójki.

Ktoś krzyknął, ciemne drzwi chat otworzyły się i wypadło z nich jeszcze więcej ludzi. Niektórzy odsuwali się z przerażeniem, inni chwytali za topory i łuki. Herdig nie widział tego. Powtarzał swoje wezwanie raz za razem, jakby w jego umyśle nie pozostały już żadne inne słowa. Oni jednak nie reagowali..

– Pokłońcie się pani zmarłych – powtórzył po raz ostatni, robiąc jeszcze jeden krok. Matka z dzieckiem, które zauważyło go jako pierwsze, były już na wyciągnięcie ręki od niego, skamieniałe ze strachu. Wtedy ktoś nie wytrzymał. Herdig poczuł tylko przejmujący ból i ciepło rozpływające się wokół piersi, gdy ostrze przebiło futra i dotarło do ciała. Zatoczył się i opadł na idealnie biały śnieg. Ostatkiem sił przewrócił się na plecy i spojrzał w odmęt czarnego nieba. Zdał sobie sprawę, że nie zdążył poprosić gwiazd ani wiatru. A teraz zawiódł.

Nie widział pochylonych nad sobą twarzy, nie słyszał pełnych strachu głosów. Jego oczy utkwione były w tej niezmierzonej otchłani. Gdy je zamykał, dostrzegł jednak długi kamienny korytarz, pogrążony w nienaturalnym blasku niegasnących pochodni. Choć jego ciało nie ruszyło się, czuł, że idzie tym korytarzem, zmierza coraz niżej i niżej. Ściany mieniły się. Jakiś głos zdawał się szeptać mu do ucha oddam ci córkę, gdy wrócisz do mego domu.