Papierowe niebo

Znów jestem bliski poznania prawdy, którą skrywa, prawdy o niej, jej prawdy. Bliski, a zarazem daleki. I jak zawsze, kiedy na drodze staje mi ten paradoks, nienawidzę siebie, nie jako osoby, lecz jako istoty ludzkiej. Ograniczeń narzuconych mi przez fakt, że jestem tym, kim jestem. Że oczy moje tak różne są od dłoni i nie sposób wybadać za ich pomocą faktury kształtów tkwiących w mroku, tuż-tuż, na wyciągnięcie ręki.

Niestety, tym razem także pozostaje mi jedynie zadowolić się graniczącym z pewnością przypuszczeniem, że nie opuściła mnie i nie opuści, choć nadal jeszcze zsuwam się po równi pochyłej ku śmierci, podczas gdy ona…

Wspomnienia bolą. To truizm, ale przede wszystkim prawda. Poznał ją każdy, kto zasmakował dość życia, by posiąść choćby parę dobrych wspomnień. Czyli każdy, poza nielicznymi, a przez to uwierzytelniającymi regułę wyjątkami – kleksami na płótnie rozmiarów wszechświata.

Niezrównanie bardziej od dobrych wspomnień bolą jednak wspomnienia dobre, lecz niepełne, te z upływem czasu tracące dawną ostrość; twarze, które – mimo że wydawało się to nam niemożliwe – zapominamy.

Czy można kochać zjawę? Osobę, wspomnienie twarzy której zastąpiły słowa: kolor oczu taki, włosów taki, uśmiech… Czyż to nie prawda, że każdy z nas uśmiecha się na swój niepowtarzalny sposób, oryginalny niczym linie papilarne? I że żadne z określeń znanych i zapomnianych języków nie odda w pełni subtelnej, acz na pierwszy rzut oka widocznej różnicy pomiędzy uśmiechami dwóch osób uśmiechających się z pozoru tak samo?

Czy można kochać słabnące echo wspomnienia? Streszczenie słowne? Synopsę?

Wierzę, że tak. Z drugiej strony nie potrafię z ręką na sercu stwierdzić, że wiara uczyniła w moim życiu cokolwiek dobrego. Przeciwnie, niewłaściwie ukierunkowana, zgubiła mnie.

Zgubiła całą ludzkość…

 

 

Głowa w dół lub przed siebie. Zawsze: w dół lub przed siebie.

Miasto, martwe jak skuta lodem pustynia Antarktydy.

A pomyśleć tylko, że dawniej, przed Rozdarciem, uwielbiałem ciszę. Natomiast obecnie z trudem ją cierpię, gdyż, jak wszystko, w nadmiarze wyłącznie szkodzi. Jakże miłym był ten specyficzny szmer mnogości rozmów zlanych w jedną, pozbawioną sensu, co prawda, jednak skrywającą prosty i czytelny przekaz – tu, teraz, w tym miejscu toczy się życie. Cóż, aby tęsknić, trzeba stracić.

Kopię zalegającą na chodniku puszkę coca-coli, choćby tylko po to, żeby rzucić wyzwanie tej wszechogarniającej martwocie. Puszka upada na jezdnię z głuchym brzdękiem. Krótkie „pac” i rzeczywistość natychmiast wraca do stanu wyjściowego… Nie, nie całkiem. Przez chwilę cisza zdaje się głębsza, zupełnie jakby odpowiadała na zaczepkę. Wiem, że to nieprawda, że to tylko moja wyobraźnia. Że antropomorfizuję abstrakcję.

A mimo to przegrywam.

Znów – niczym zakamuflowany szpieg – do głowy zakrada mi się myśl: Unieś wzrok. No dalej. Spójrz i miej to wszystko już za sobą. Opieram się jednak, jakkolwiek, przyznaję, przychodzi mi to z coraz większym trudem.

O ile łatwiej byłoby… Stop! To nie czas na takie myśli. Nie tu, pod gołym niebem, pod Obcością. Jeśli istnieje Bóg, istnieje raj, i tam właśnie czeka na mnie ona – miłość mego życia, której twarzy nie pamiętam. Obcość, podobno, ofiaruje wiele – prawdę ostateczną, katharsis, spełnienie – ale nie może dać mi tego, co dla mnie najważniejsze. Ona nie ujrzała Obcości. Umarła przed Rozdarciem, kiedy niebo wciąż było czarne lub błękitne, nie zaś niebieskofioletowe i rozdarte niczym kartka papieru. Jeśli chcę ją jeszcze ujrzeć – i jeśli wytrwam w wierze, że śmierć da mi taką możliwość – nie wolno mi unieść wzroku.

W dół lub przed siebie. Zawsze: w dół lub przed siebie.

 

 

Biegnę…

Jak dalece sięgam pamięcią, zakładałem, że apokalipsie – czy ściślej: życiu tuż po – nieodłącznie towarzyszyć będzie bieganie.

Nie pomyliłem się. Nawet jeśli wyobraźnia podpowiadała mi odmienne przyczyny oraz obrany względem tychże kierunek.

Niedługo – zegarki to przeszłość, tak samo jak poznawanie pory dnia po niebie – po wywołanym przeze mnie „hałasie”, zza lśniącej po przeciwnej stronie ulicy szyby – ukazującej niegdyś wystawę sklepu odzieżowego, na co wskazywały trzy porośnięte mchem, groteskowo rozczłonkowane manekiny – dobył się jęk. Cichy i urwany, jakby ktoś nagle wystraszony zbyt późno nakrył dłonią usta.

Do głowy naraz zakołatało mi kilka myśli. Wpuściłem jedynie dwie, przy czym pierwszą odrzuciłem z miejsca. To nie mógł być Nawrócony. Oni zawsze szukają audytorium. A już na pewno się nie kryją, starając trzymać gęby na kłódkę. Zatem… człowiek? Zwykły, najnormalniejszy w świecie – o ile wciąż coś takiego w ogóle istnieje – człowiek? Taki jak ja?

Musiałem to sprawdzić.

Przystaję, zdyszany. Mrużę oczy. Pomimo upływu lat, nadal nie przeszedłem do porządku dziennego z kilkoma anomaliami. Wszystko pomału obróciło się w ruinę: beton, drewno, stal czy cegła. Jednak nie szkło. Co wcale nie znaczy, że przetrwało do dziś w stanie niezmiennym. Stwardniało wraz z Rozdarciem, a z czasem poczęło emanować własnym, jaskrawożółtym blaskiem – który od samego początku kojarzył mi się ze znamionującym chorobę odbarwieniem skóry.

Ostrożnie wymijam świecący prostokąt. Staję. Przyglądam się dokładniej manekinom. Żaden z nich, wbrew moim nadziejom, się nie porusza, demaskując swój prowizoryczny kamuflaż. Już mam się wycofać, uznając, że słuch – albo spragniony interakcji umysł – spłatał mi figla, gdy kolejny jęk wtóruje poprzedniemu.

 

 

W dowodzie miała Żaneta, ale i tak wszyscy nazywali ją Ariel. Jak prawie każdy człowiek nie lubiła swojego imienia, nie był to jednak główny powód. Wymagała tego, i kropka. A jeśli już ktoś znalazł w sobie dosyć czelności – względnie odwagi – by uczynić odstępstwo w tej kwestii, to szybko sprowadzała go na właściwą drogę mniej lub bardziej wymyślnym, lecz zawsze zapadającym w pamięć figlem – wystarczy przytoczyć drobniutko pokrojone papryczki habanero ukryte na kanapce pod plasterkami szynki i sera czy gumowe pająki rzucane prosto w ręce arachnofoba.

Odkąd czteroletnia Żanetka po raz pierwszy – i bynajmniej nie ostatni – obejrzała „Małą Syrenkę”, to rzeczywistość musiała dostosowywać się do niej, nie na odwrót.

Przynajmniej w sprawie imienia.

Kochałem ją za to. Nie za „Syrenkę”. Bóg mi świadkiem, że w ciągu tych siedmiu spędzonych wspólnie lat zapałałem szczerą nienawiścią do tego rozkapryszonego disnejowskiego rudzielca i całej podmorskiej ferajny. Moją Ariel pokochałem za upór oraz umiejętność wytyczania sobie jasno określonych celów. Jak  też za konsekwencję i wytrwałość w dążeniu do ich realizacji. Nie ma co ukrywać – były to cechy, które pragnąłem kiedyś ujrzeć u siebie, na tej samej zasadzie, na której bezdomny żebrak pragnie z piskiem opon zaparkować ferrari vis-a-vis basenu i wskoczyć do wody w garniturze od Anderson & Sheppard.

Może jest prawdą, że przeciwieństwa się przyciągają? Tak czy nie, Ariel dopełniła mnie. Nauczyła być lepszym człowiekiem, a – co ważniejsze – lepszym sobą, takim jakim zawsze marzyłem, by zostać.

Uczyniła to wszystko, po czym, nagle, odeszła.

Odeszła…

Jakaż niewymowna ambiwalencja targa mną, gdy smakuję w myślach to słowo! O ile łatwiej, zapewne, bym się z nim oswoił, gdybym winą mógł obarczyć chorobę, pijanego kierowcę, nawet nieszczęsny upadek ze schodów.

Żadna syrenka nie powinna umrzeć od ciosów pięści swojego księcia…

 

 

Nie jestem wiarygodnym narratorem.

Wspomniałem, że Nawróceni, ludzie, którzy spojrzeli w niebo i ujrzeli Obcość, szukają audytorium. To kłamstwo. Nie wymysł – kłamstwo. Dawniej, owszem, tak właśnie to wyglądało. Jednak odkąd jestem ostatnim człowiekiem na tej przeklętej przez Boga Ziemi, na co wskazują wszystkie dowody, to niech sobie szukają i do usranej śmierci.

Jęki okazały się halucynacją. Względnie omamem słuchowym – dla tych, którzy słowo „halucynacja” kojarzą tylko z obrazem. A głos wewnętrzny – mógłbym określić go mianem rozsądku lub jakoś tak, jednak wizualizacja w postaci stojącego na ramieniu rogatego diablika skutecznie mnie przed tym powstrzymuje – już po raz któryś podjął ze mną natarczywy dialog:

Spójrz.

Nie!

Co ci szkodzi?

Nie!

Pomyśl. Przecież to do niczego nie prowadzi. Tułasz się jak…

Nie!

…jakiś włóczykij. Bez celu, bez planu, bez perspektyw. Tak naprawdę to nie żyjesz. Nie tak naprawdę. Spójrz. Jeśli nie na niebo, to chociaż na siebie…

Ja żyję!

Ty istniejesz.

Właśnie!

I to ci wystarczy?

…

Powiedz, kiedy ostatni raz jadłeś coś, z czego połowy później nie zwróciłeś? Kiedy ostatni raz nie płakałeś przed zaśnięciem? A kiedy…

Dosyć!

Po co się męczyć? Spójrz.

I tak w kółko.

Nie odpowiadam. Udaję głuchego. Odpornego na przytyki.

Na bolesną prawdę.

Czuję zbliżający się sen. Oraz łzy cieknące po policzkach.

 

 

Stoję na skarpie.

W dole rozciąga się poprzetykana zagajnikami połać trawy; aż po horyzont, gdzie schodzi się z zawsze niebieskofioletowym, a mimo to zwodniczo bezpiecznym niebem. Obcość nie przecina go niczym smuga kondensacyjna. Przypomina słońce zastygłe w zenicie, jakimś cudem widoczne z dowolnego punktu na globie; obce słońce ze złośliwą premedytacją zawisłe nad głową każdego człowieka i podążające z nim krok w krok. Jakby każdy z nas – zakładając, że istniejemy jeszcze jacyś „my” – posiadał osobistą, wypaczoną wersję anioła stróża.

Czy to Piekło?

Nie zliczę, ile razy zadawałem sobie to i podobne pytania.

Może nie nastąpiło żadne Rozdarcie? Może niebo wcale nie okazało się papierowe i z wyłomu, który nań powstał, wcale nie spogląda coś tak obcego, że każdy, kto to ujrzy, zaraz wydłubuje sobie oczy, po czym plecie od rzeczy, nie je, nie pije, a mimo to trwa? Może świat, nasz stary, dobry świat, wciąż ma się dobrze, a szaleństwo, które mnie otacza, to indywidualna kara?

Sprawdź to. Spójrz.

Jak długo można trwać w niepewności? I jak mam definiować „długo”, gdy brak mi punktów odniesienia? Jak…

Spójrz. Inaczej nigdy się nie przekonasz.

A jeśli, tylko jeśli, ujrzeć twarz Boga, faktycznie równa się – poznać szaleństwo, to czy mimo wszystko warto ją ujrzeć? Na co więcej może liczyć grzesznik? Morderca?

Spójrz, a poznasz prawdę.

Czym jest prawda? Czy istnienie jakiejkolwiek ostatecznej jest możliwe, skoro tak wiele prawd wyklucza inne prawdy? Czyż niebo nie miało być nam przyjacielem, bramą do wszechświata, drogą wiodącą ludzkość ku nowym słońcom, nowym ziemiom?

Spójrz!

Nie!

Bo jeśli nic nie jest pewne i żadnej prawdy nie sposób uznać za niepodważalnie prawdziwą, to pozostaje jeszcze wiara. Nie w człowieka, który na ślepo goniąc za postępem, sprowadził koniec świata. W Boga. Bo jeśli istnieje Bóg, istnieje również raj. A jeśli istnieje raj, to wiem, że ona na mnie czeka. Dostanę się tam, choć nie zasługuję. Odkupię swoją winę, prędzej czy później. I nie ulegnę pokusie.

Wierzę w to.

Zamykam oczy.

Wiatr pieści mi policzki i czoło.

Zabiłem ją. Moją Ariel.

Nie z zazdrości, nie w gniewie. W transie, jeśli można to tak nazwać, narkotycznym. Byliśmy młodzi i lubiliśmy korzystać z życia, smakować je, odkrywać, kąsać zakazane owoce – wszystko to z głową, pilnując się, nawzajem i każde z osobna, aby nie popaść w żaden zgubny nałóg. Stąpaliśmy po tej cienkiej linie, sprawnie niczym para cyrkowych akrobatów. Do czasu.

Dziś już nie wiem, czy czynnikiem sprawczym był wyłącznie narkotyk, czy może za jego pośrednictwem jakiś demon zdołał się przedostać do naszego świata i opętać moje ciało. W każdym razie w jednej chwili, nigdy tego nie zapomnę, kochaliśmy się, dziko i namiętnie, w następnej, dziko i namiętnie, przemieniłem twarz Ariel w oblepioną strzępami okrwawionych mięśni trupią czaszkę.

I tylko taką twarz zapamiętałem.

Krew, trupi uśmiech i puste oczodoły.

Głosy…

Otwieram oczy, wytężam wzrok.

Trzy sylwetki – ciemne w gęstwie ciemnej trawy, oblewane fioletowym i niebieskim światłem.

Pchnięty gwałtowną, nieprzemożną potrzebą, zbiegam na dół. Krzyczę, jednak wiatr porywa moje słowa. Serce wali młotem, mięśnie palą żywym ogniem, ale biegnę, w duchu modląc się, by tym razem świadectwo oczu pokryło się z rzeczywistością.

– Hej!… Ludzie!…

Zatrzymują się, odwracają, dostrzegają. Ja także przystaję i również dostrzegam – napięcie na twarzach kobiety i dziecka oraz lęk w ich dziwnych oczach, ślepych lub półślepych, jednakowo zasnutych mgiełką katarakty. Otwieram usta i tak zastygam. Z całej mnogości kotłujących się w głowie słów nie potrafię wybrać właściwych. Ile czasu upłynęło, odkąd…

Kroki. Tuż za mną.

Jakże jestem głupi, przebiega mi przez myśl…

 

Śniłem, że krzyczę, i budził mnie własny krzyk.

Kiedy na krótko odzyskiwałem przytomność, świat składał się wyłącznie z dymu i bólu.

Oraz z szeptów:

…człowiek wymyśla Boga, by Bóg mógł stworzyć człowieka; gwiazdy stają się podobne Słońcu, Słońce podobne gwiazdom; prawda ukryta w prawdzie ukrytej w prawdzie, wszystkie są kłamstwem…

Wciąż żyję, uświadamiam sobie, gdy po kolejnym ocknięciu pozostaję przytomny dostatecznie długo, żeby uświadomić sobie cokolwiek. Leżę w trawie, obok ostygłego ogniska. Diablik, który dotąd zasiadał mi na ramieniu, teraz, uśmiechnięty, umościł się na klatce piersiowej. Szepcze, nie poruszając ustami:

…długość życia wydłużona z tysięcy lat do dziesiątej części tysiąca; dwoje oczu miast trojga; pałace zapomnianych ludzi zapomnianych czasów zapamiętane jako grobowce, nazywane cudami; prawda ukryta w prawdzie…

Odwzajemniam się uśmiechem, wyciągając szyję, by obejrzeć kolejno cztery przypalone kikuty – pozostałości po kończynach, które przez tak wiele lat, zbyt wiele, zapewniały mi przetrwanie, a teraz przedłużą o kilka dni życie trójki – być może rodziny? – nieznajomych.

Diabełek szepcze:

…martwe ciała karmią żołądki umierających ciał, które po śmierci nie staną się ciałem; miliony trupów nie wracają do ziemi, pozostają zamknięte, odcięte od przemian; pierwiastki, atomy, struny, piksele; śmierć kupowana w walucie czasu; prawda ukryta w prawdzie ukrytej w prawdzie…

Nie, to nie diabełek. Wcale go tu nie ma, nigdy nie było. Oto szepcze do mnie niebo. Kusi. Odkrywa przede mną tajemnice.

…trucizna nabywana za czas; lot dookoła dokładnie tym co lot w kółko; oczy nie widzą, uszy nie słyszą; poją potomstwo sokami Ziemi, zwąc owe soki – sokami Jej martwych dzieci, tych, których nigdy nie miała; zło definiowane odmiennie dwa kroki w przód i znowu inaczej dwa kroki w tył; przekaz ukryty w przekazie ukrytym w przekazie…

Bóg jest sprawiedliwy. Na to wygląda. Nie dla grzesznika raj.

Może to i lepiej? Może lepiej będzie jej, tam, beze mnie…

…nic trwałego, wszystko z zamierzenia nietrwałe; sztuczny człowiek, sztuczne dzieła jego dłoni, sztuczna entropia; Apollo pokochał Dafne i staje się mitem; Apollo pokochał Lunę i staje się prawdą ukrytą w prawdzie…

Jest tam, nade mną, w zasięgu wzroku. Odpowiedź na każde pytanie. Życie, nowe, inne, ale mimo wszystko życie! A jednak…

Jednak z pewnością nie ma tam jej…

…wspomnienia ze słów, nie z pamięci; historia napisana w przeddzień wydarzeń, które nie przejdą do historii; mnogość nieskończoności, a wszystkie sobie nierówne…

Umieram. I jestem wdzięczny Bogu za ten wybór. Wystarczy obrócić głowę, a mój płomień nie wygaśnie, rozpali się na nowo, przetrwa. Tabula rasa, pierwszy rozdział. Oto co gwarantuje mi Obcość. Z drugiej strony zaś niewiadoma, niepewność, strach. I, przede wszystkim, nadzieja. Nikła, jeśli mieć na względzie mój grzech, ale zawsze.

…triumf wyobraźni nad empirią, wiary nad rozsądkiem, triumf marzeń nad życiem; triumf człowieka; prawda skryta w prawdzie skrytej w prawdzie…

Zaryzykuję. Zamykam oczy. Szepty milkną.