Hrabia Wisław

HRA­BIA WI­SŁAW

Staś­ko świa­dom zmian dłu­go­ści dni, re­ago­wał na nie od­po­wied­nio wcze­śniej, co było dla niego nie­zwy­kle cha­rak­te­ry­stycz­ne. Sub­tel­nie wy­chwy­tu­jąc róż­ni­cę na­tę­że­nia świa­tła sło­necz­ne­go, wy­szedł  z So­ly­atu, by zop­ty­ma­li­zo­wać jego pa­ra­me­try do wy­daj­nej pracy w go­dzi­nach noc­nych. Dźwi­ga­jąc do góry cięż­ki pa­row­nik, rzu­cił pod nosem prze­kleń­stwo. Przy­twier­dziw­szy go na dzio­bie po­jaz­du do sta­lo­wych uchwy­tów, wy­ra­sta­ją­cych z osi wzdłuż­nej, przy­łą­czył zbior­nik bu­fo­ro­wy. Uśmiech­nął się do sie­bie za­do­wo­lo­ny, że teraz przej­dzie na droż­szą ta­ry­fę. Woda kosz­to­wa­ła nie mało, nie wspo­mi­na­jąc o węglu. Po­spiesz­nie udał się na rufę i otwie­ra­jąc cięż­kie drzwicz­ki do kotła, za­czął ła­do­wać do środ­ka wę­giel za po­mo­cą ma­lut­kiej ło­pat­ki.

– Pan nie za­pa­la, po­je­dziem jesz­cze na słoń­cu – przy­szły klient ode­zwał się za ple­ca­mi Staś­ko, który nawet nie ura­czył go jed­nym spoj­rze­niem, zgrab­nie gra­biąc okrusz­ki węgla le­żą­ce na bla­sze po­jaz­du.

– Nie, nie sza­now­ny klien­cie! – od­rzekł zde­cy­do­wa­nie. – Sło­necz­ko już ni­ziut­ko, jarzy le­ciut­ko. Prze­cho­dzę już na ta­ry­fę nocną. Zanim piec i pa­row­nik roz­grze­ją się, minie kawał czasu, a jak zaj­dzie nasza gwiazd­ka uko­cha­na, to sta­niem na środ­ku drogi. I co wtedy?

Za­pa­dła cisza. Staś­ko prze­stra­szył się, że tą dra­stycz­ną i twar­dą po­sta­wą wy­stra­szył swo­je­go po­ten­cjal­ne­go na­byw­cę usłu­gi prze­wo­zo­wej. Wy­pro­sto­wał się i od­rzu­ciw­szy ło­pat­kę od­wró­cił się, by spoj­rzeć na miej­sce, w któ­rym jak są­dził za­trzy­mał się męż­czy­zna. Je­go­mość nie od­szedł jed­nak. Stał dum­nie ze szkieł­kiem w oku, gła­dząc się po gę­stych, dłu­gich i za­krę­co­nych na boki, si­wych wą­sach. Ubra­ny w ele­ganc­ki frak pre­zen­to­wał się szla­chec­ko i do­stoj­nie. Staś­ko szyb­ko po­znał z kim ma do czy­nie­nia. Do jego So­ly­atu pa­ro­we­go chciał wsiąść nie kto inny, jak sam hra­bia Wi­sław Sta­nic­ki. Czło­wiek wiel­ce za­słu­żo­ny i sław­ny we wszyst­kich czę­ściach kraju. Szla­chec­kie ko­rze­nie ary­sto­kra­ty się­ga­ły cza­sów śre­dnio­wiecz­nej Pol­ski,w któ­rej to jego przod­ko­wie dum­nie i trwa­le za­pi­sa­li się w hi­sto­rii Pań­stwa, dzię­ki swym szla­chet­nym i bo­ha­ter­skim po­sta­wom, jakie przyj­mo­wa­li w sy­tu­acjach tego wy­ma­ga­ją­cych.

Staś­ko był świa­do­my, że czasy świet­no­ści zna­mie­ni­te­go rodu nie­po­wra­cal­nie mi­nę­ły, a war­to­ści jakie były przez jego człon­ków ho­łu­bio­ne, zo­sta­ły wy­par­te przez mo­der­ni­stycz­no-so­cja­li­stycz­ny po­rzą­dek świa­ta. Choć sam woź­ni­ca ko­rze­ni ma­gnac­kich, ni nawet kro­pel­ki krwi szla­chec­kiej w swo­ich ży­łach nie miał, to przez swego ojca– kon­struk­to­ra pa­row­ni­ków, na­uczo­ny był ro­dzi­ny takie sza­no­wać i czo­łem przed ich do­ko­na­nia­mi jak i wy­zna­wa­ny­mi war­to­ścia­mi bić po­kło­ny. Ma­wiać tatko zwykł, iż „re­spek­tem wza­jem­nym się Po­la­cy winni da­rzyć, cham ma ko­chać pana jak pan chama, wtedy o kraju szczę­śli­wym możem ma­rzyć”. Staś­ko wie­dział bar­dzo do­brze, że daw­nej po­zy­cji spo­łecz­nej hra­bia już nie miał w obec­nym sys­te­mie, po­dob­nież jaki ma­jąt­ku. Tak samo bo­wiem jak ze swego na­zwi­ska, sły­nął także z ubó­stwa.

– Na­le­gam – rzekł dum­nie i wy­nio­śle ubogi szlach­cic. Pra­gnął ewi­dent­nie po­je­chać jesz­cze na dzien­nej ta­ry­fie.

Pro­mie­nie słoń­ca po­wo­du­ją­ce prze­pływ elek­tro­nów w prze­ciw­nie spo­la­ry­zo­wa­nych no­śni­kach, ge­ne­ro­wa­ły ruch elek­tro­nów i co za tym idzie po­wsta­wa­nie siły elek­trycz­nej, wy­twa­rza­ją­cej pole ma­gne­tycz­ne. Siła ta wy­ko­rzy­sty­wa­na była do roz­ru­chu po­tęż­nych me­ta­lo­wych zę­ba­tek i ra­mion. Me­cha­nizm ge­nial­ne spraw­dzał się w po­jeź­dzie, który po­ru­szał się na­pę­dza­ny dar­mo­wą ener­gią. Go­rzej nie­ste­ty było w dni po­chmur­ne, albo póź­ny­mi wie­czo­ra­mi, gdy słoń­ce cho­wa­ło się za chmu­ra­mi, bądź ho­ry­zon­tem. Woź­ni­co­wie wów­czas prze­łą­cza­li się na wę­giel i pa­row­nik. Funk­cjo­nal­ność ta­kie­go sys­te­mu była więk­sza, ale cena już nie­ko­niecz­nie ko­rzyst­na dla klien­ta.

– Pro­szę, mości hra­bio – Staś­ko za­pro­sił ge­stem ręki ary­sto­kra­tę do za­ję­cia miej­sca na tyl­nym sie­dze­niu So­ly­atu. – Może uda nam się do­stać do celu przed za­cho­dem. Zro­bię co w mojej mocy.

– Pod mój pałac na Fran­cisz­kań­skiej, po­pro­szę – za­ży­czył sobie hra­bia, wy­god­nie roz­pie­ra­jąc się na miej­scu.

Staś­ko ucie­szył się nie­zmier­nie, gdyż od­le­głość nie była duża i ist­nia­ła szan­sa, że zdążą przed zmro­kiem. Jed­nak wtedy woź­ni­ca bę­dzie mu­siał roz­grze­wać pa­row­nik po ciem­ku, a bar­dzo tego nie lubił. Cze­góż nie robi się jed­nak dla szlach­ty?

Je­cha­li spo­koj­nie, nie od­zy­wa­jąc się do sie­bie i na­słu­chu­jąc dźwię­ków pracy po­tęż­nych wałów i ło­żysk. Ściem­nia­ło się i po drga­niach sil­ni­ków Staś­ko wy­czu­wał, że mocy jest coraz mniej. Na szczę­ście skrę­ci­li w lewo, zjeż­dża­jąc z ulicy Sło­wac­kie­go, gdzie zo­sta­ła im ostat­nia pro­sta do celu.

So­ly­at za­trzy­mał się. Po­tęż­ne ma­szy­ny uci­chły.

– Ile na­le­ży się za tę przy­jem­ność? – spy­tał hra­bia, się­ga­jąc za pa­zu­chę po port­fel.

– Dwa­dzie­ścia zlo­tych, po­pro­szę – od­po­wie­dział Staś­ko.

Hra­bia z tru­dem pró­bo­wał wy­cią­gnąć z ma­łe­go port­fe­la bank­not gru­by­mi pa­lu­cha­mi. Gdy to się udało podał woź­ni­cy. Otwo­rzył drzwi i po­wo­li wy­gra­mo­lił się

z po­jaz­du.

Staś­ko wziąw­szy bank­not, za­czął go roz­pra­so­wy­wać pal­ca­mi, by wło­żyć go do ka­set­ki. Spo­strzegł nagle, że hra­bia podał mu przez omył­kę dwa bank­no­ty za­miast jed­ne­go. Pe­cho­wo skle­iły się one ze sobą, a ary­sto­kra­ta mu­siał nie wy­czuć, że za­pła­cił po­dwój­nie. Woź­ni­ca świa­do­my ubo­go­ści klien­ta, a także wy­so­kiej ceny prze­jaz­du (20 zlo­tych to bar­dzo dużo) od razu zro­zu­miał, że hra­bie­go nie było stać na tak ogrom­ny na­pi­wek i mu­siał się po­my­lić. Uniósł oba bank­no­ty do góry.

– Prze­pra­szam, pan hra­bia się po­my­lił – po­wie­dział gło­śno, od­da­jąc jeden.

Woź­ni­ca do­strzegł w oku ary­sto­kra­ty świa­do­mość po­peł­nie­nia błędu. Potem jed­nak hra­bia prze­niósł wzrok na niego. Wtedy Staś­ko zo­ba­czył w oczach ubo­gie­go szlach­ci­ca coś jesz­cze. Coś czego nie wi­dział nigdy u ni­ko­go. Nawet wśród przed­sta­wi­cie­li naj­bo­gat­szej kasty rzą­dzą­cej. Hra­bia wy­szedł z po­jaz­du nie przy­jąw­szy zwro­tu pie­nię­dzy i rzu­cił jedno zda­nie na po­że­gna­nie.

– Pan hra­bia, panie ko­le­go, się nigdy nie myli…