Utraceni w płomieniach

Po­ra­nek był chłod­ny i po­nu­ry, pra­wie tak bar­dzo jak jego humor. Dawid prze­tarł brud­ną twarz i wes­tchnął cięż­ko. Le­d­wie stał na no­gach, wie­lo­go­dzin­na walka wy­pru­ła go ze wszyst­kich sił. Spoj­rzał na tłum ga­piów, re­por­te­rów i Bóg wie­dział, kogo jesz­cze, gro­ma­dzą­cych się nie­opo­dal miej­sca zda­rze­nia. Do­oko­ła pa­no­wał roz­gar­diasz; ktoś coś krzy­czał, ktoś prze­kli­nał, gdzieś w od­da­li sły­chać było sy­re­ny ko­lej­nych, nad­jeż­dża­ją­cych w nie­skoń­czo­ność wozów. Spoj­rzał w górę na wciąż wzno­szą­ce się słupy czar­ne­go dymu, a potem na zglisz­cza bu­dyn­ku. Ocią­ga­jąc się, wszedł po sze­ro­kich scho­dach, szkło chrzę­ści­ło pod jego bu­ta­mi. W miej­scu, gdzie do nie­daw­na znaj­do­wa­ło się głów­ne wej­ście, teraz stra­szy­ły po­czer­nia­łe ramy, wcze­śniej oszklo­nych drzwi. Tuż obok roz­ma­wia­ła grupa stra­ża­ków.

 – Bu­dy­nek na­da­je się już chyba tylko do roz­biór­ki – po­wie­dział za­chryp­nię­tym gło­sem jeden z męż­czyzn. – Dawno już ta­kie­go ognia nie wi­dzia­łem.

 – Istne pie­kło – zgo­dził się inny.

 – Tylna część bu­dyn­ku jakoś prze­trwa­ła, ale cho­le­ra, nawet nie wiem czy to wszyst­ko nie runie nam zaraz na głowy.

 – Jedna ekipa już jest w środ­ku. Mu­si­my do nich do­łą­czyć i spraw­dzić, czy komuś udało się prze­żyć.

 – Oby wszyst­kim to się udało.

 – Nie­zły ba­ła­gan, co? – Jeden ze stra­ża­ków, ob­da­ro­wa­ny gę­stym za­ro­stem zwró­cił się do Da­wi­da, gdy go zo­ba­czył.

 – Tak… – wes­tchnął męż­czy­zna. – Wia­do­mo ile osób było w środ­ku?

 – Po­li­cja spraw­dza wszyst­kich pra­cow­ni­ków, o któ­rych w tej chwi­li wia­do­mo, ale zaj­mie to tro­chę czasu. A ty masz po­ję­cie, kto mógł tam wtedy być?

Dawid za­sta­na­wiał się przez chwi­lę nic nie mó­wiąc.

 – Pan Emil… – po­wie­dział wresz­cie. – Stróż nocny, razem z nim po­win­na być jesz­cze jedna, czy dwie osoby, nie wię­cej. O tej porze mało ludzi za­glą­da­ło do środ­ka, więc być może ni­ko­go wię­cej tam nie było.

 – Zna­łeś tych ludzi, praw­da? – za­py­tał stra­żak, wi­dząc po­smut­nia­łą twarz roz­mów­cy.

 – To może zbyt wiele po­wie­dzia­ne. Za­mie­ni­łem od czasu do czasu kilka zdań, za­wsze na po­wi­ta­nie: dzień dobry, ale nic ponad to. Tak czy ina­czej, mam na­dzie­ję, że są cali i zdro­wi.

 – Nic nie jest prze­są­dzo­ne. Jak my­ślisz, któ­reś mogło nie przyjść do pracy?

 – To moż­li­we, cho­ciaż mało praw­do­po­dob­ne, w sto­sun­ku do pana Emila. – Za­sta­no­wił się Dawid. – Nie było dnia by nie zja­wił się w pracy. Przy­naj­mniej tak mó­wi­li. I rze­czy­wi­ście, kiedy wie­czo­ro­wą porą przy­cho­dzi­łem by wy­po­ży­czyć jakąś książ­kę, za­wsze go spo­ty­ka­łem.

 – Ro­zu­miem.

 – Wy­da­wa­ło się, jakby nigdy nie cho­ro­wał, że nic nigdy mu nie do­le­ga­ło, był zdrów jak ryba. Poza tym, o ile mi wia­do­mo, był osobą sa­mot­ną, nie miał żad­nej bli­skiej ro­dzi­ny. Ta praca wiele dla niego zna­czy­ła. Je­stem pra­wie pe­wien, że był w środ­ku.

 – Trze­ba być do­brej myśli.

 – Ty za­wsze je­steś, co Marku?

 – Żebyś wie­dział. Ech… Czeka nas jesz­cze wiele go­dzin cięż­kiej pracy, żeby to sprząt­nąć.

 – Zga­dza się – po­twier­dził Dawid.

 – Lu­bi­łeś to miej­sce, co?

 – Wciąż mam jesz­cze kilka nie od­da­nych ksią­żek – wes­tchnął Dawid.

 – To już chyba nie ma zna­cze­nia.

 – Za­le­ży, w jakim kon­tek­ście.

 – Praw­da – uśmiech­nął się Marek.

 – Dobra lu­dzie! – krzyknął ten z zachrypniętym głosem. – Wcho­dzi­my do środ­ka! Pa­trzeć mi pod nogi i po­sta­raj­cie się ni­cze­go nie prze­oczyć. Uwiń­my się jak naj­szyb­ciej, nie mamy żad­nej gwa­ran­cji, że w środ­ku jest bez­piecz­nie. Jasne?

 – Tak jest! – zgro­ma­dze­ni za­wo­ła­li chó­rem.

Wcho­dząc do środ­ka, Dawid uświa­do­mił sobie, że stoi po­środ­ku nie­daw­nej re­cep­cji. Był to sze­ro­ki hol, z ko­lum­na­mi usta­wio­ny­mi po obu stro­nach, pod któ­ry­mi znaj­do­wa­ły się wcze­śniej biur­ka bi­blio­te­ka­rzy, przy któ­rych ob­słu­gi­wa­no od­wie­dza­ją­cych. Teraz miej­sce było puste i nie­przy­jem­ne; białe wcze­śniej ko­lum­ny pro­wa­dzą­ce do dal­szej czę­ści bu­dyn­ku, były teraz ob­skur­ne, i w znacz­nej czę­ści po­zna­czo­ne przez ogień. Stra­ża­cy po­wo­li parli do przo­du, prze­szu­ku­jąc każdy za­ka­ma­rek, ni­kogo jed­nak nie znaj­du­jąc.

Sze­ro­kie drew­nia­ne drzwi, pro­wa­dzą­ce do cen­tral­nej czę­ści bi­blio­te­ki, prak­tycz­nie prze­sta­ły ist­nieć. Dawid pierw­szy prze­szedł przez pro­sto­kąt­ną dziu­rę w ścia­nie i ze smut­kiem pa­trzył na ob­szer­ne po­miesz­cze­nie. Przed po­ża­rem roz­cią­ga­ły się tutaj licz­ne re­ga­ły o łu­ko­wych kształ­tach. Za­wsze wy­da­wa­ły się mu bar­dzo stare, ale jed­no­cze­śnie trwa­łe i so­lid­ne. Roz­ta­cza­ły się pół­ko­lem, pierw­sze z brze­gu, nie­wiel­kie – się­ga­ły nieco po­wy­żej pasa do­ro­słej osoby i znaj­do­wa­ły się na nich cza­so­pi­sma i ko­mik­sy. W miarę jak po­su­wa­no się wgłąb po­miesz­cze­nia, re­ga­ły stop­nio­wo rosły coraz więk­sze i więk­sze, w naj­dalszej czę­ści bu­dyn­ku się­ga­jąc już nie­mal wy­so­kie­go su­fi­tu. Dawid w swo­jej pa­mię­ci, przy­wo­łał do­kład­ny obraz tego wszyst­kie­go, a zaraz za nim wspo­mnie­nia.

 

 – Spójrz na to miej­sce – po­wie­dział jego brat, gdy przy­pro­wa­dził go tu po raz pierw­szy – czy nie jest wspa­nia­łe?

 – Ma w sobie coś urze­ka­ją­ce­go – po­twier­dził wtedy Dawid.

 – Kie­dyś lu­dzie będą przy­cho­dzi­li, by szu­kać tutaj dzieł na­pi­sa­nych prze­ze mnie.

 – Ma­rzy­ciel.

 – Ty za to je­steś pe­sy­mi­stą. Nie wie­rzysz, że kie­dyś od­nio­sę suk­ces?

 – Uwie­rzę, z dniem, kiedy wresz­cie zdo­łasz coś skoń­czyć, za­miast po­rzu­cać i brać się za nowy pro­jekt. Tylko wtedy.

 – Nic na to nie po­ra­dzę, mam głowę pełną po­my­słów, muszę je re­ali­zo­wać, ina­czej tracę zapał i nic z tego nie wy­cho­dzi.

 – Nie mógł­byś ich za­pi­sy­wać i zo­sta­wiać na potem? To z pew­no­ścią uła­twi­ło­by ci życie.

 – To by za­bi­ło we mnie po­czu­cie ar­ty­zmu.

 – Po­czu­cie ar­ty­zmu… Dobre sobie.

 

Dawid uśmiech­nął się na myśl tych wspo­mnień. Za­wsze byli od sie­bie cał­ko­wi­cie różni; on cier­pli­wy, dba­ją­cy o szcze­gó­ły, zaś Ad­rian z głową pełną fan­ta­zyj­nych po­my­słów. Mimo czę­stych sprze­czek, po­tra­fi­li świet­nie się do­ga­dy­wać.

Po raz ko­lej­ny, w wy­obraź­ni Da­wi­da ry­so­wał się obraz licz­nych ale­jek, bie­gną­cych mię­dzy re­ga­ła­mi i licz­nych bocz­nych uli­czek oraz za­ka­mar­ków. Pierw­sze kilka razy, gdy wraz z bra­tem od­wie­dza­li to miej­sce, czuł się jak od­kryw­ca ja­kie­goś dzie­wi­cze­go i nie­zba­da­ne­go lądu, ale za­miast aro­ma­tu nie­zna­nych ro­ślin, w po­wie­trzu uno­sił się za­pach sta­rych tomów.

Czy­tał wtedy na­praw­dę dużo, nie­mal każdą wolną chwi­lę po­świę­cał swo­je­mu hobby. Zanim Ad­rian za­ra­ził go swoją pasją do ksią­żek, rzad­ko po co­kol­wiek się­gał. Sam się sobie dzi­wił, jak bar­dzo dał się po­rwać temu za­ję­ciu. Jaki wpływ miał na niego brat.

Naj­bar­dziej przy­pa­dły im do gustu książ­ki przy­go­do­we, ale rów­nież fan­ta­sty­ka, hor­ro­ry, kry­mi­na­ły. Teraz ze smut­kiem w oczach, spo­glą­dał na to, co zo­sta­ło z ich ulu­bio­ne­go miej­sca. Z miej­sca, które w pew­nym sen­sie stało się dru­gim domem. Wspo­mi­nał go­dzi­ny, które spę­dził w czy­tel­ni, ludzi, ja­kich po­znał dzię­ki temu miej­scu na prze­strze­ni lat. Oczy­wi­ście oni nie znik­nę­li, wciąż mieli się do­brze, mógł z nimi po­roz­ma­wiać, po­śmiać się, jed­nak teraz pa­trząc na to wszyst­ko, czuł dopadające go przygnębienie. Wszyst­ko to, co po­ko­chał po pro­stu prze­sta­ło ist­nieć. Mógł pójść gdzie­kol­wiek, były dzie­siąt­ki bi­blio­tek, księ­gar­ni, gdzie zna­la­zł­by te same utwo­ry, a jed­nak to nie by­ło­by to samo. Uśmiech­nął się smuto na myśl, jak to czło­wiek po­tra­fi przy­wią­zać się do kon­kret­ne­go miej­sca, czy przed­mio­tu, nie­mal jak do dru­giej osoby. Prze­ra­ża­ło go to, jak łatwo można utra­cić jedno i dru­gie. Wy­star­czy chwi­la, jeden mo­ment by jakaś nie­okieł­zna­na siła zruj­no­wa­ła wszyst­ko, co dro­gie sercu.

 

 – Wiesz, chyba wresz­cie udało sku­pić mi się na pi­sa­niu jed­ne­go tylko opo­wia­da­nia – po­wie­dział kie­dyś Ad­rian. Było to nie­dłu­go przed wstą­pie­niem Da­wi­da do stra­ży.

 – Tak? – za­py­tał wtedy z nie­do­wie­rza­niem. – I nie po­rzu­cisz go tak jak in­nych?

 – Mu­siał­bym być sza­lo­ny! – za­wo­łał Adrian.

 – Więc, o czym bę­dziesz pisał?

 – Zo­ba­czysz! Ale bę­dziesz mu­siał mi w tym pomóc.

 – Ja? A to niby w jaki spo­sób?

 – Na­pi­sze­my tę po­wieść wspól­nie.

 – Chcesz żebym razem z tobą, pisał twoją książ­kę?

 – Wła­śnie tak! Pa­mię­tasz? Prze­cież Już kie­dyś to ro­bi­li­śmy.

 – No tak, ale to było w pod­sta­wów­ce. Co to ma do rze­czy?

 – Po­słu­chaj, ostat­nio zna­la­złem na stry­chu, ten ze­szyt, w któ­rym pi­sa­li­śmy różne hi­sto­ryj­ki, i opi­sy­wa­li­śmy wspo­mnie­nia.

 – Ten ze­szyt jesz­cze się ucho­wał? – Zdzi­wił się Dawid.

 – Tak, po­czy­ta­łem sobie, co nieco, w więk­szo­ści bzdu­ry, ale jedno z opo­wia­da­nek za­in­spi­ro­wa­ło mnie.

 

Po­su­wa­li się coraz bar­dziej w głąb znisz­czo­nej bi­blio­te­ki, jak dotąd nie zna­leź­li ani za­gi­nio­nych, ani żad­nych ciał. Dawid za­trzy­mał się przy reszt­kach jed­ne­go z re­ga­łów, wciąż ula­ty­wał z niego szary dym, który za­bie­rał ze sobą mi­lio­ny słów, ma­ją­cych roz­pro­szyć się teraz bez­ład­nie po świe­cie. Pa­trzył bez­na­mięt­nym wzro­kiem na ko­piec po­pio­łu i desek, który był teraz gro­bow­cem wszyst­kich spa­lo­nych ksią­żek.

To tutaj – po­my­ślał Dawid. – Tutaj ją wtedy zo­sta­wi­łem.

 

Kiedy Ad­rian za­pro­po­no­wał, by wspól­nie na­pi­sa­li po­wieść, Da­wi­do­wi po­mysł ten wy­da­wał się nie­do­rzecz­ny. Jako, że obaj pi­sa­li ra­czej do szu­fla­dy, a jego brat nigdy tak na­praw­dę nie ukoń­czył żad­ne­go z opo­wia­dań, wąt­pił w od­nie­sie­nie suk­ce­su. Lecz póź­niej, za na­mo­wa­mi Adriana dał się prze­ko­nać. W końcu nie o sławę tutaj cho­dzi­ło, ale o sa­mo­speł­nie­nie i dobrą za­ba­wę. Nie­waż­ne było czy ktoś prze­czy­ta ich po­wieść, czy nie, ważne było je­dy­nie to, że pi­sa­li ją dla sie­bie.

Hi­sto­ria nie była ory­gi­nal­na, lecz każdy sta­rał się prze­ka­zać coś cie­ka­we­go.

I tak za­czę­li prace nad pierw­szym ty­tu­łem. Po­wieść o przy­jaź­ni, po­szu­ki­wa­niu szczę­ścia i speł­nia­niu ma­rzeń. Wy­bra­li nie­ty­po­wy spo­sób pracy; każ­de­mu przy­pa­dał ko­lej­no jeden roz­dział. Sta­no­wi­ło to nie­ma­łe wy­zwa­nie. Za każ­dym razem, gdy jeden z nich pisał, drugi mu­siał przy­go­to­wać się na nie­spo­dzian­ki i przy­sto­so­wać się do nowej sy­tu­acji. By­wa­ło to uciąż­li­we, tym bar­dziej, że pi­sząc prze­ka­zy­wa­li sobie tylko szcząt­ko­we in­for­ma­cje. Wie­dzie­li, że utrud­nia­ją sobie w ten spo­sób spra­wę, jed­nak mo­bi­li­zo­wa­li się wza­jem­nie do cięż­szej pracy. Nie bra­ko­wa­ło rów­nież współ­za­wod­nic­twa i kłót­ni, ale tak na­praw­dę cała ta sy­tu­acja spra­wia­ła im ogrom­ną ra­dość. Ko­niec koń­ców, za­wsze z dumą pre­zen­to­wa­li sobie ko­lej­ne przy­go­dy swo­ich bo­ha­te­rów.

W pew­nym mo­men­cie Dawid po­sta­no­wił roz­dzie­lić przy­ja­ciół i rzu­cić każ­de­go z nich w wir wy­da­rzeń i kon­flik­tów, po­zor­nie nie­po­wią­za­nych ze sobą. Finał po­wie­ści przy­padł w pi­sa­niu Ad­ria­no­wi. Mło­dzie­niec długo pra­co­wał nad za­koń­cze­niem. Za­da­nie rzu­co­ne przez brata nie było łatwe, sta­rał się więc roz­wią­zać wszyst­ko w jak naj­cie­kaw­szy spo­sób. Ukoń­czo­ną zaś książ­kę, pra­gnął po­da­ro­wać swo­je­mu bratu na uro­dzi­ny. I to się udało.

Dawid jed­nak nigdy nie do­koń­czył czy­tać po­wie­ści. Nie po­tra­fił. Dwa dni po wrę­cze­niu bratu książ­ki, Ad­rian wy­je­chał do po­ża­ru. W jed­nym z ho­te­li na­stą­pił wy­buch, ogień szyb­ko roz­prze­strze­nił się, wię­żąc wielu gości w środ­ku. Pod­czas akcji ra­tow­ni­czej, wszedł, wraz z in­ny­mi stra­ża­ka­mi do bu­dyn­ku. Zdo­ła­li ura­to­wać wiele osób, jed­nak trzech przy­pła­ci­ło to ży­ciem. W tym Ad­rian. Chło­pak był taki dumny, że mógł pójść w ślady swo­je­go star­sze­go brata i ojca. Nie­ste­ty szczę­ście nie trwa­ło długo. Przez wiele mie­się­cy Dawid nawet nie za­glą­dał do książ­ki, scho­wał ją na dnie szu­fla­dy, by nie przy­po­mi­na­ła mu o bra­cie. Bał się też po­znać dal­sze lo­sy dwóch przy­ja­ciół, gdyż nie był go­to­wy na osta­tecz­ne po­że­gna­nie z Ad­ria­nem. Coraz czę­ściej prze­sia­dy­wał w znisz­czo­nej teraz bi­blio­te­ce, rzad­ko coś czy­tał, po pro­stu sie­dział i wal­czył z my­śla­mi.

Po po­licz­ku spły­nę­ła mu łza. Sam nie mogąc prze­czy­tać książ­ki, miał na­dzie­ję, że ktoś inny pozna za­war­te na kar­tach księ­gi słowa Ad­ria­na. Za­niósł utwór do bi­blio­te­ki i umie­ścił wśród po­zo­sta­łych po­wie­ści. Być może sam też miał na­dzie­ję na to, że kie­dyś na­bie­rze wy­star­cza­ją­co dużo sił by się­gnąć po opowieść i prze­czy­tać to, co Ad­rian na­pi­sał spe­cjal­nie dla niego.

Przy­kuc­nął wresz­cie, oparł­szy ko­la­no na zniszczonej podłodze i za­czął przekopywać górę popiołu. Sam już nie wie­dział, po co, jed­nak nie do­szu­ki­wał się w tym sensu. Stał do­kład­nie w tym miej­scu, w któ­rym stał ów regał, z tak dro­go­cen­ną książ­ką.

Wes­tchnął smutno, wie­dział, że nie może bić się z my­śla­mi, z góry był ska­za­ny na po­raż­kę.

 

W końcu po­wró­cił do prze­szu­ki­wa­nia bu­dyn­ku. Pierw­sze zwło­ki zna­leź­li przy­kry­te reszt­ka­mi spa­lo­nych desek. Dawid, ani nikt inny nie był w sta­nie roz­po­znać, kim była ta osoba. Ciało było do­szczęt­nie spa­lo­ne, nie­mal do sa­mych kości. Kilku z młod­szych, nie­do­świad­czo­nych jesz­cze ko­le­gów, oddaliło się by nie pa­trzeć. Dawid do­brze ich ro­zu­miał, sam też od­wró­cił wzrok. Nie­szczę­śnik za bar­dzo przy­po­mi­nał mu brata. Kiedy jedni za­ję­li się zwło­ka­mi, on ru­szył na dal­sze po­szu­ki­wa­nia. Do­tar­li nie­mal do sa­me­go końca bu­dyn­ku, gdzie mie­ści­ły się po­miesz­cze­nia sa­ni­tar­ne i ar­chi­wa.

Razem z pozostałymi, skru­pu­lat­nie prze­szu­ki­wa­ł jeden pokój za dru­gim, nie tra­fia­jąc na żad­nych ludzi. Da­wi­do­wi prze­szło przez myśl, że poprzedniego wieczoru bi­blio­te­ka mogła zo­stać wcze­śniej za­mknię­ta, a w środ­ku znaj­do­wał się je­dy­nie nie­szczę­sny pan Emil. Wzdry­gnął się uświa­da­mia­jąc sobie, iż może to być naj­bar­dziej opty­mi­stycz­ny teraz sce­na­riusz. Mimo, że wy­da­wa­ło się to okrop­ne, miał na­dzie­ję, że tak wła­śnie było.

W pew­nym mo­men­cie usły­szał przy­tłu­mio­ne głosy, spo­strzegł, że nie tylko on. Do­bie­ga­ły zza nie­da­le­ko znaj­du­ją­ce­go się win­kla. Wraz z dwoma in­ny­mi stra­ża­ka­mi po­biegł w to miej­sce, mając na­dzie­ję, że to ocaleni z po­ża­ru.

Rów­nież tutaj pło­mie­nie od­ci­snę­ły swoje pięt­no.

 – Hej! Jest tu kto? – za­wo­łał jeden z ratowników.

Znowu do­bie­gły ich głosy, teraz wy­raź­niej­sze. W ko­ry­ta­rzu, do któ­re­go wbie­gli, znaj­do­wa­ło się przej­ście do piw­nic.

 – Tam na dole są lu­dzie! – za­wo­łał młody stra­żak.

 – Bie­gnij po po­zo­sta­łych! – po­le­cił mu Dawid. – My zej­dzie­my na dół.

 – Robi się!

Mło­dzie­niec w mgnie­niu oka wy­ko­nał po­le­ce­nie, a jego po­krzy­ki­wa­nia nio­sły się po całym bu­dyn­ku.

Tym­cza­sem Dawid, wraz z dru­gim ra­tow­ni­kiem ze­szli po scho­dach do ciem­nej piw­ni­cy.

 – Jest tu ktoś? – za­wo­łał – Uga­si­li­śmy pożar! Je­ste­ście bez­piecz­ni!

Pró­bo­wa­ł za­pa­lić świa­tło, jed­nak żadna z lamp nie dzia­ła­ła.

 – Na­de­szła pomoc! – Usły­sze­li, a z ciem­no­ści po­wo­li za­czę­ły wy­ła­niać się syl­wet­ki ludzi.

Po­miesz­cze­nie wy­peł­ni­ło się od­gło­sa­mi licz­nych stóp, za chwi­lę na dole po­ja­wił się cały plu­ton ludzi. Wy­stra­sze­ni i nieco zdez­o­rien­to­wa­ni oca­le­ni, w asy­ście ra­tow­ni­ków, po­wo­li po­wra­ca­li do ja­sno­ści. Widok, jaki za­sta­li, ry­so­wał się prze­ra­że­niem na ich twa­rzach. Jed­nak oto­cze­ni ty­lo­ma du­sza­mi, pra­gną­cy­mi zapewnić im opiekę, mogli za­po­mnieć o całym kosz­ma­rze.

Oca­la­łych było sze­ścio­ro.

Wciąż roz­trzę­sio­na, star­sza bi­blio­te­kar­ka Anna, roz­po­zna­ła twarz Da­wi­da.

 – Pan Emil? – za­py­ta­ła.

Dawid po­krę­cił głową, zo­ba­czył łzy w jej oczach.

 – Nie mie­li­śmy dokąd uciec – wy­szep­ta­ła – To Emil za­pro­wa­dził nas do pod­zie­mi.

 – Ale dla­cze­go nie zo­stał z wami?

 – Usły­sze­li­śmy krzyk dziec­ka, mu­siało być nie­da­le­ko. Emil kazał nam tam zo­stać, po­wie­dział, że le­piej bę­dzie jak tylko jedna osoba tam wróci. A on znał tę bi­blio­te­kę, jak nikt inny. Nie po­win­ni­śmy byli pusz­czać go sa­me­go.

 – To nie wasza wina. – Dawid, nie wie­dzieć czemu, ale mi­mo­wol­nie objął sta­rusz­kę. – Pan Emil zro­bił, co uwa­żał za słusz­ne. Na pewno trafi w dobre miej­sce, za swoje uczynki.

 – A dziec­ko? – wy­chli­pa­ła ko­bie­ta. 

 – Nie zna­leź­li­śmy go.

 – Daj Boże by było całe i zdro­we.

 – Z pew­no­ścią tak jest. – Dawid oddał ko­bie­tę w ręce sa­ni­ta­riu­szy. Sam nie wie­rzył w swoje za­pew­nie­nia, nikt, kto prze­by­wał w tamtym czasie na górze, nie mógł prze­żyć.

 

Uzbro­je­ni w la­tar­ki raz jesz­cze ze­szli do piw­nic, by upew­nić się, że nikt tam nie zo­stał. Na dole nie było wielu po­miesz­czeń i nie­mal wszyst­kie były puste i nie­uży­wa­ne. Poza jed­nym. Była to swego ro­dza­ju prze­cho­wal­nia, stało tu kilka sta­rych mebli i stosy nad­gry­zio­nych zębem czasu ksią­żek.

 – Coś tam jed­nak oca­la­ło – po­wie­dział Marek sto­jąc w drzwiach.

 – Kilka sta­rych, za­po­mnia­nych utworów – wes­tchnął Dawid i wziął pierw­szy lep­szy tom do ręki. Kart­ki po­sy­pa­ły się na pod­ło­gę.

 – Wy­glą­da na to, że przy­no­si­li tutaj to, co nada­wa­ło się już tylko na roz­pał­kę.

 – Na to wy­glą­da – zgo­dził się Dawid, kła­dąc pustą okład­kę na jed­nej z książ­ko­wych wież.

 – Mo­żesz wy­po­ży­czyć coś po raz ostat­ni – uśmiech­nął się Marek – nikt ra­czej nie bę­dzie miał o to pre­ten­sji, a być może humor ci się nieco po­pra­wi.

 – Może, ale wąt­pię żebym od­na­lazł utwór, któ­re­go szu­kam.

 – To znajdź inny i nie wy­brzy­dzaj. Tylko się po­śpiesz, le­piej nie ma­ru­dzić tu zbyt długo.

 – Tak wiem.

 – Ja w każ­dym razie za­mie­rzam wyjść stąd jak naj­prę­dzej. Wi­dzi­my się na ze­wnątrz.

 – Zaraz do was do­łą­czę.

Dawid w ciszy przy­glą­dał się nie­wiel­kie­mu po­miesz­cze­niu. Chciał się po­że­gnać, po­sta­no­wił za­brać ze sobą na pa­miąt­kę jedną, przy­pad­ko­wo wy­bra­ną książ­kę. Już się­gał po jedną z po­zy­cji, gdy po­czuł, że ktoś szar­pie go za bok kom­bi­ne­zo­nu. Gdy się od­wró­cił, zo­ba­czył przed sobą na oko dzie­się­cio­let­nią dziew­czyn­kę, o jasnych lokach, ubraną w nie­bie­ską su­kien­kę .

 – Co tutaj ro­bisz? – za­py­tał za­sko­czo­ny. – Ach, nie ważne, do­brze, że je­steś cała. Byłaś tu przez cały czas?

Dziew­czyn­ka po­twier­dzi­ła.

 – Dla­cze­go nie po­de­szłaś do nas, kiedy tu ze­szli­śmy?

 – Po­de­szłam, ale nie zwra­ca­li­ście na mnie uwagi.

 – Jak mo­gli­by­śmy cię nie za­uwa­żyć? – Dawid klęk­nął przy dziew­czyn­ce i po­czo­chrał ją po wło­sach. – A tamci, któ­rych ura­to­wa­li­śmy, też cię nie wi­dzie­li?

Mała po­krę­ci­ła prze­czą­co głową.

 – Nie­do­rzecz­ne. Co tam wła­ści­wie trzy­masz? – Dawid spoj­rzał na przedmiot w rę­kach dziew­czyn­ki.

 – Pre­zent.

 – Pre­zent? Dla kogo?

 – Dla cie­bie. – Z tymi sło­wa­mi dziew­czyn­ka wrę­czy­ła mu pa­ku­nek.

 – Dla mnie? Co ty opo­wia­dasz? Zresz­tą nie­waż­ne, chodź, muszę cię stąd za­brać.

Po­wstrzy­ma­ła go ge­stem dłoni.

 – Od­pa­kuj – po­wie­dzia­ła. – To ważne.

 – Za chwi­lę, naj­pierw…

 – Od­pa­kuj – po­wtó­rzy­ła dziew­czyn­ka. – Wtedy oboje bę­dzie­my mogli pójść dalej.

 – No do­brze. – Dawid wes­tchnął i za­czął roz­wi­jać ma­te­riał.

 – Taki jeden miły strażak pro­sił mnie, żebym ci to dała. Po­wie­dział, żebyś się nie mar­twił, że ma się do­brze i, że czuwa nad tobą.

Dawid nie mógł uwie­rzyć wła­snym oczom. W jego rę­kach le­ża­ła ta naj­cen­niej­sza książ­ka. Do­kład­nie ta sama, którą przez tak wiele lat pi­sa­li wraz z bra­tem. Prze­su­nął palcami po okład­ce, i nie mógł się na­dzi­wić, jakim cudem znów ma ją w dłoniach. Ledwo po­wstrzy­mu­jąc drże­nie ciała, zajrzał do środka, na pierw­szą stro­nę. Uj­rzał tytuł: „Na dwóch mo­rzach”, a pod nim de­dy­ka­cję: „Dla mo­je­go zbyt do­sko­na­łe­go brata, który jednak, nie ma za grosz ta­len­tu do pi­sa­nia”.

Uśmiechnął się, a w oczach poczuł łzy, które ledwo po­wstrzy­my­wał.

 – Muszę już iść – po­wie­dzia­ła nie­spo­dzie­wa­nie dziew­czyn­ka – mama na mnie czeka, bę­dzie się mar­twić, jeśli zaraz nie wrócę.

 – Za­cze­kaj! – zwo­łał Dawid. – Skąd wzię­łaś tę książ­kę?

Mała nic nie od­po­wie­dzia­ła, od­wró­ciw­szy się tylko, lek­kim kro­kiem ru­szy­ła w stro­nę scho­dów. Stra­ża­ko­wi wy­da­wa­ło się jakby nie tyle bie­gła, co pły­nę­ła przez pomieszczenie. Po chwi­li ruszył jej śladem na górę.

Przez chwi­lę bez­rad­nie roz­glą­dał się po bi­blio­te­ce, lecz po roz­mów­czy­ni nie było śladu. Za­gad­nię­ty jeden z ra­tow­ni­ków, po­wie­dział, że przed chwi­lą ją za­bra­li. Mężczyzna wydawał się dziw­nie po­nu­ry. Dawid szyb­kim kro­kiem po­dą­żył w stro­nę wej­ścia i wtedy ją zo­ba­czył. Szła po­wol­nym kro­kiem, trzy­ma­jąc za rękę jakąś ko­bie­tę. Co naj­dziw­niej­sze, nikt spo­śród obec­nych nie zwra­cał na nie naj­mniej­szej nawet uwagi. Zanim prze­kro­czy­ły próg, dziew­czyn­ka od­wró­ci­ła się i z uśmie­chem na twa­rzy po­ma­cha­ła mu po raz ostat­ni. Zmieszany nieco, od­wza­jem­nił gest. Po chwi­li obok niego prze­szli sa­ni­ta­riu­sze, wi­dział ich po­sęp­ne miny. Nie­śli ze sobą ko­lej­ne dwa ciała za­mknię­te w wor­kach; jedno więk­sze, za­pew­ne do­ro­słej osoby, dru­gie bez wąt­pie­nia dziec­ka.

Nie ro­zu­miał, co tak na­praw­dę za­szło tam­te­go dnia, wszyst­ko wy­da­wa­ło się tak dziw­ne i nie­re­al­ne.

Raz jesz­cze obejrzał się za ko­bie­tą i dziew­czyn­ką.

 – Dzię­ku­ję – wy­szep­tał.