Pratchett w stanie czystym

Podtytuł „eseje i nie tylko” nieco lepiej oddaje to, co znajduje się między okładkami, przy czym dla każdego fana Pratchetta najważniejszymi słowami będą: „nie tylko”.

Ponieważ w środku kryje się prawdziwa skarbnica wiedzy wszelakiej, niejako kompendium przedstawiające Terry'ego Pratchetta w stanie czystym. Znajdziemy w tej książce teksty, które pojawiały się w gazetach, gdy pracował jako młody adept dziennikarstwa. I artykuły z lat 80-tych, z magazynów literackich. Rozważania o kupowaniu i bieganiu po lotniskach z (wtedy) nowoczesnym, siedmiokilogramowym komputerem przenośnym. Wspomnienia z czasów, gdy pracował jako rzecznik prasowy w elektrowni atomowej. Teksty wygłaszane na konwentach fantastycznych. Raporty dla wydawnictw z podróży, pisane w typowym dla Pratchetta stylu, po których możemy się spodziewać, że znajdziemy w nich wzmiankę na przykład o tym, że celnicy skonfiskowali mu drugi dzień podróży i oddadzą go przy powrocie.

Z drugiej strony, im dalej zagłębimy się w książkę, tym więcej poważnych rozważań odkryjemy. Pratchett pisze o nadchodzącej starości, o raku i śmierci swojego ojca, o własnej operacji serca, problemach z ciśnieniem czy wreszcie o rzadkiej odmianie Alzheimera, która go ostatecznie zabije. Ostatnie lata w „Kiksach klawiatury” to cykl przemówień i artykułów związanych z tematem tworzenia prawa, które legalizowałoby „wspomaganą śmierć”, czyli wybranie momentu swojej śmierci, zamiast powolnego, bezwolnego i często bolesnego zsuwania się w ostateczną pustkę.

Książka ma dwie przedmowy, ponieważ polskie wydanie „Kiksów klawiatury” nakłada się na ostatnią podróż Terry'ego Pratchetta. Na jego spotkanie ze Śmiercią, obowiązkowo ze szklaneczką brandy i porcją curry, choć tym razem chyba na wynos. Jeden wstęp został napisany jeszcze w 2014 roku, przez wieloletniego przyjaciela Pratchetta, Neila Gaimana. Opowiada w niej o druhu, który odchodzi w ciemność. Czuł dobrze, ponieważ słowo od tłumacza w wydaniu polskim, Piotra W. Cholewy, zaczyna się od: „Wiadomość o śmierci Pratchetta...”.

„Kiksy klawiatury” są książką podwójnie specjalną. To jego ostatnia publikacja i jednocześnie finalna rozmowa z niezastąpionym Mistrzem literatury. Ale nie jest pożegnaniem, tylko sposobem, by jeszcze trochę przedłużyć możliwość obcowania z tym wielkim, choć przez tak olbrzymią część życia napędzanym wściekłością, człowiekiem. „Kiksy...” to zestaw fantastycznych historii. Wielu odbierze je jako spotkanie z bliskim przyjacielem, który wpadł na szklaneczkę czegoś mocniejszego, siedzi teraz w fotelu i snuje niezwykłe opowieści o swoim życiu.

Na wieszaku przy drzwiach wisi jego kapelusz. Kiedy będzie wychodził, przypomnijcie mu, żeby go zabrał. Kochał kapelusze.