Czasopisma

Dodaj recenzję

Nowa Fantastyka 03/23

Android/iOS   |   Prenumerata   |   e-Kiosk  |   Audio

 

Marta Sobiecka

PRZEŁAMAĆ PARADYGMAT

 

Od kilku lat horror, gatunek powszechnie uważany za niepoważny, coraz częściej zaczyna być traktowany jako pełnoprawne narzędzie literackiego opisu świata, dające asumpt do głębszej refleksji, pozostawiające pole do swobodnej artystycznej, niekiedy wręcz poetyckiej ekspresji.

 

Łukasz Czarnecki

CI STRASZNI AZJACI

 

Napoleonowi Bonaparte przypisuje się określenie Chin mianem śpiącego olbrzyma, który gdy się przebudzi, wstrząśnie światem. Na przełomie XIX i XX wieku w Europie i Stanach Zjednoczonych narastało przekonanie, że moment końca chińskiej lub, szerzej rzecz ujmując, azjatyckiej drzemki jest bliski. Z lęku przed tym, co może on zwiastować, zrodził się w popkulturze demoniczny dalekowschodni geniusz zła.

 

Wojciech Brzeziński

OBSERWATORIA PRZYSZŁOŚCI

 

Od początków Wszechświata, do fal, jakie w czasoprzestrzeni mogłyby zostawiać statki obcych cywilizacji. Astronomowie wkrótce mogą doczekać się narzędzi, które pozwolą nam otworzyć oczy na Wszechświat szerzej, niż kiedykolwiek wcześniej. W astronomii zbliża się rewolucja, jakiej nie doświadczyliśmy od wynalezienia teleskopu. Ale przyszłość kosmicznych obserwacji najprawdopodobniej wcale nie leży na Ziemi.

 

Agnieszka Haska, Jerzy Stachowicz

POZYTYWISTA Z LAMUSA

 

Włoski gigant nauki, a przy tym poczytny pisarz i autorytet w rozmaitych dziedzinach rozpoznawany na całym świecie. Po takiej charakterystyce wielu czytelników „Lamusa” pomyśli, że tym razem zapuściliśmy się w czasy współczesne i chcemy pisać o książkach Umberto Eco. Nic bardziej mylnego. Bohaterem tego tekstu jest prawdziwa gwiazda pozytywizmu, o której dziś mało kto pamięta – Paolo Mantegazza.

 

Witold Vargas

CZAROWNICA

 

Czarownica to jeden z tych demonów, które zalicza się do gatunku ludzkiego. Choć potrafi przemienić się w różne zwierzęta i przedmioty, jej pierwotna postać jest kobieca. Nieważne, czy stara, czy młoda, bo bywają takie i takie. Czarownicą można się urodzić, stać się dobrowolnie lub wbrew swej woli, a można zostać tak nazwaną z powodów, na które nie ma się wpływu.

 

Aleksandra Klęczar

KOBIECE ŚWIĘTA

 

Pozycja mitologicznych postaci niekoniecznie przekładała się na realną sytuację konkretnych kobiet. Mimo licznych różnic dałoby się jednak wskazać wspólną cechę łączącą kobiety z wszystkich tych czasów i miejsc, a mianowicie fakt, że każda z nich żyła w świecie, w którym rzeczywistość kobiet była od tej męskiej wyraźnie oddzielona.

 

Ponadto w numerze:

– wywiad z dr hab. Aleksandrą Przegalińską;

Jakub Ćwiek na Pograniczu gatunków;

– opowiadania m.in. Olgi Niziołek i Francis Stevens;

– nowe przygody Lila i Puta;

– felietony, recenzje i inne stałe atrakcje;

– nowa promocja prenumeraty.

 

Android/iOS   |   Prenumerata   |   e-Kiosk  |   Audio

Komentarze

obserwuj

PUBLICYSTYKA

 

Orbitowski tradycyjnie na plus. Ładnie pokazuje, że czasem nie trzeba skomplikowanych pomysłów, by stworzyć klimat opowieści.

“Podróże przez życie” – szukałem od jakiegoś czasu czegoś więcej o “Fungae” i w sumie tu znalazłem te informację, której potrzebowałem.

“Macki z innej perspektywy” – w recenzja wartościowa nie tylko dlatego, że mówi o innym, niż dominujący, systemie w świecie Cthulhu. Drugą istotną cechą tekstu – o ile nie kluczową – jest fragment o tym, z czego wynikało inne podejście do mechaniki i jakie problemy mogą się zdarzyć w niektórych scenariuszach. Te kwestie ryzyka utykania w martwym punkcie w scenariuszach kryminalnych (i nie tylko) to coś, o czym łatwo zapomnieć, a jak widać sposób rozwiązania sprawy jest całkiem prosty :)

“Kobiece święta” – Ola Klęczar ma nieprzebrany zasób ciekawostek i dobrze, że rubryka jest stała :-)

“Niekończąca się odyseja Umysłu”… Jakoś tak od dłuższego czasu waham się, czy sięgać po “Odyseję kosmiczną 2010” i szukałem impulsu. No i patrzę, recenzja. No to pomyślałem, recenzja mnie zmotywuje. Tyle że zrobiłem jeden duży błąd. Nie zauważyłem, ze autorem tekstu jest Rafał “Spoiler” Śliwak, o którego spoilerowaniu już kilka osób w różnych miejscach wspominali. Z tego powodu od dłuższego czasu omijam jego recenzje, ale cóż, czujność spadła i… oczywiście nabiłem się na spoiler odnośnie zwrotu akcji, który wygląda na istotny dla fabuły. NO DZIĘKI BARDZO! :-/

“Przełamać paradygmat” – temat ciekawy, teza w leadzie nieco ryzykowna, tekst nie wciągnął – ale możliwe, ze trafiło w zły dzien.

“Niegotowi na krzemowych braci” – najlepsza część numeru, licząc publicystykę i opowiadania łącznie. Z różnych względów. Zarówno sposób mówienia o temacie, jak i wskazywanie tego, że AI to nie tylko generatory tekstów. BTW, niedawno człowiek odzyskał tytuł “mistrza” gry w Go, pokonując wyspecjalizowany w tej grze komputer (wcześniej ucząc się na scenariuszach partii rozgrywanych rpzez tenże superkomputer).

 

KOMIKS

 

“Lil i Put” – szczegóły w tle rysunków wróciły, życiowa zabawność całkiem trafna :-)

 

OPOWIADANIA POLSKIE

 

“Zabijasz smoka w lochu, mówisz” – ależ mi się przypomniały teksty z antologii “Press start to play”, które kilka lat temu temu gościły w zagranicznej prozie :-)

“Imię Pani H.” – tekst mocno oczekiwany przez społeczność portalu, znany też jako “Pluton” :D Napisane sprawnie, ale mam jednak mieszane odczucia. Bo choć pomysł dobry, to mam wrażenie, że z tego mogło być dobre opowiadanie po skróceniu (dynamika) lub dobra książka po rozpisaniu (społeczność Plutona), a zostało gdzieś pośrodku.

 

OPOWIADANIA ZAGRANICZNE

 

“Gąsienica” – bajka na pokrzepienie, ale raczej dla młodszych odbiorców.

“Wielki Umr” – dobry tekst, bardzo klimatyczny horror. Jednakże jak i ostatnio, tak i tym razem brakło mi w biogramie przy rosyjskiej autorce informacji, czy mieszka poza Rosją. Rozumiem, ze redakcja to weryfikuje, ale nie każdy czytelnik śledzi forum, nie każdy czytelnik się zastanowi, to jednak istotna informacja.

“Przyjazna wyspa (…)” – po jednej stronie odpadłem.

“Dziewięć zapachów Nieszczęścia” – odpadłem w trakcie.

 

Stopka ubawiła :)

 

PRYWATA:

Staruchu, ja ci nieodmiennie dziękuję za te miłe słowa i pozytywne wrażenia o moich felietonach. Bardzo mnie cieszą i zawsze, że pojadę anglicyzmem, robią mi dzień.

ninedin.home.blog

Wiosna. Kolejna fala koronawirusa. Gdybym dziś bredził, to właśnie wpływ kowida. Bo ten numer NF czytałem walcząc z Krakenem.

A przeczytałem z prozy polskiej:

„Zabijasz smoka w lochu, mówisz” Olgi Niziołek (BardzoGrubejLoli) – kompletnie nie moja bajka, z własnej woli po taką literaturę nie sięgam, ale po to przecież jest NF, nie? By poszerzać horyzonty.

No i podobało mi się, bo sugestywnie, plastycznie napisane, choć czasem nie wiem o czym.

„Imię pani H.” Pauliny Klimentowskiej (Bellatrix). Skądinąd wiadomo, że Autorka pisać umie. Ten tekst napisany sprawnie, nafaszerowany literackimi odniesieniami jak dobry sernik rodzynkami. Trochę tylko brakuje mi szerzej przedstawionego tła. Co tam robią żywodźwigi? Tylko podtrzymują barierę? Co robią koloniści? Bo zdaje się, że (oprócz hodowania roślinek), śmiertelnie się nudzą. Idealny przepis na katastrofę.

I pytanie najważniejsze – po co oni tam są? Co chcemy jeszcze kolonizować, skoro próbujemy od planetki najdalszej? Toteż czytało się fajnie, ale zgrzytało tu i ówdzie.

A zza granicy.

„Gąsienica” Eleonory Ratkiewicz – bardzo przyjemna, nowoczesna bajka. Się mi bardzo!

„Wielki Umr” Darii Bobylowej – kolejny z horrorków bliskiego zasięgu. Lektura nie bolała, ale i nie zachwyciła.

„Przyjazna wyspa albo prawdziwa opowieść leciwej żeglarki, usłyszana i spisana w roku pańskim 2100” – hmmm… Jak dla mnie tekst-potworek. Nie wiadomo o czym i dlaczego. Znaczy – po to, żeby odwrócić role męskie i żeńskie, ale dlaczego? Jedyne, co mnie w tym tekście zaciekawiło, to nazwisko tłumacza.

„Dziewięć zapachów Nieszczęścia” Jordana Taylora – oczywiście kojarzy się z „Pachnidłem”, ale tylko powierzchownie. Bo tak naprawdę do teraz nie wiem, czy to opowiadanie mi się podobało czy nie. Ładnie napisane, ale sens tego tekstu albo jest zbyt widoczny, albo zbyt ukryty. Tym niemniej – lektury nie żałuję.

 

A w publicystyce?

Ninedin – wiadomo. Nikt tak pięknie nie łączy mitologii i niemal już zapomnianej polityki (Cezar i kapłanki? W sumie dobry tytuł :))

Ciekawie o obserwatoriach astronomicznych, na które czekamy. Wywiady, jak dla mnie, zbyt ogólnikowe i krótkie. Weird fiction w zasadzie się wystrzegam, choć artykuł przeczytałem z zaciekawieniem. Chińczycy czy Japończycy jakoś nigdy mi nie przeszkadzali, toteż nigdy nie zwracałem uwagi na rasę „złoli”.

Literówek – pięć.

 

PS. Ninedin – jak wiesz, czytam głownie po to, żeby się czegoś dowiedzieć. A że mitologia była jedną z moich pierwszych lektur, którą później czytałem jeszcze kilkanaście razy, to…

Jestem idealnym targetem :D

Pierwsze prawo Starucha - literówki w cudzych tekstach są oczobijące, we własnych - niedostrzegalne.

Wstępniak

Racja, jednak obecnie nie sposób reagować na wszystko, ciągła nauka sztuki wybierania ważnego i separowania się od spraw nieistotnych staje się coraz trudniejsza wraz z wzrostem zasięgów, z których dopływają informacje.

 

Opowiadania polskie

Zabijasz smoka w lochu: interesujące, lecz dla mnie przekombinowane konstrukcyjnie i narracyjnie. Nie ma opowieści, za to styl i sposób obrazowania misię! Ciekawa autorka, czytałam jej opowiadanie nominowane do Zajdla.

Imię pani H.: czekałam na opowiadanie o Plutonie! :-) Mam sprzeczne odczucia: pomysł treść, sytuację, gatunek skręcający w stronę kryminału – kupuję w ciemno; całość wydała mi się zanadto rozciągnięta, rozmywające się postaci pomimo znaczących mian (tu trzeba byłoby pogrążyć dlaczego) nie ułatwiały przykucia do tekstu i ostatecznie trochę rozczarował mnie równolegle prowadzony wątek puzzlartu, gdyż miałam nadzieję, że będzie silniej związany z główną fabułą (zresztą układałam sobie w głowie możliwe powiązania).

 

Opowiadanie zagraniczne:

Gąsienica: baśń o pewnej gąsienicy warta przeczytania, pięknie opowiedziana historia.

Wielki Umr: fajny horror, realizm magiczny z podwórka, bardzo sprawnie napisany w języku bohaterki. Nie moja bajka.

Przyjazna wyspa: zabawne opowiadanie, wbrew pozorom nie zestarzało się. :-)

Dziewięć zapachów nieszczęścia: erudycyjne, zapachowe, natychmiast skojarzyło mi się z "Pachnidłem" i trylogią "Tańczący na wietrze" o pewnej statuetce, plantacji kwiatów Vasaro i produkcji perfum.

Najlepsze opowiadania numeru: Gąsienica, Wielki Umr.

 

Publicystyka

Przełamać paradygmat: esej porządkujący nurt weirdowski. Weird nie jest horrorem, wysmakowany język (?) zależy od języka, czasem można utonąć w klimatycznych sformułowaniach. Trochę mało o weirdzie, sporo o tematach opowiadań. 

Ci straszni Azjaci: fajny, wiedzowy.

Niegotowi na krzemowych braci: rozmówczyni ciekawa, sam wywiad powierzchowny.

Obserwatoria przyszłości: bardzo ciekawe, przyszłość kosmicznych obserwacji trochę "leży na Ziemi" – pomysły co badać, jak interpretować. 

Pozytywista z lamusa: interesująca postać włoskiego fizjologa i pisarza P. Mantegazzy.

Pogranicze gatunków: wywiad z J. Ćwiekiem o pulpie i "opowiadaniu historii tak, jak powinna być opowiedziana". Bliski mi pogląd.

 

Felietony:

Vargas – czary działają i nie udało się wyrugować dawnych wierzeń, choć tylko nieliczne z nich przetrwały w pisemnych wypowiedziach zwycięskich czyścicieli (czytam ostatnio "Ciemniejący wiek" i "Ostatnich pogan"), jak to się dzieje, że umysł ludzki błądzi, potrafi prokurować takie psikusy jak placebo i nocebo, przypomniał mi się też odcinek "Fringe" o raniących motylach;

Klęczar – to dla mnie uczta czytać Ninedin, nie znałam tej historii;

Kosik – podzielam punkt widzenia i krytykę elektryków, od razu przyszły mi do głowy inne przykłady, cieszę się, że autor o tym napisał; 

Orbitowski – kapitalna fabuła filmu i zaproponowanej w nim narracji, bardzo ciekawy reżyser.

 

Recenzje książek: ok; fajna recenzja z antologii “Ku gwiazdom” i swoją droga ciekawe , dlaczego autorzy zwracają się ku wnętrzu(?).

 

Komiksy i gry jak zwykle przeskanowałam, lecz nawet szerzej otworzyłabym dla nich łamy NFu. Pytanie tylko jak to zrobić – forma, gdyż czytanie o komiksach wydaje mi się lekko dziwne.

 

Lil i Put: jak zwykle chłopaki wpakowali się w kłopoty. :-)) Kara za magię. xd

Logika zaprowadzi cię z punktu A do punktu B. Wyobraźnia zaprowadzi cię wszędzie. A.E.

Nowa Fantastyka