Miasto kapeluszy

Pierwszego dnia wizyty w mieście poszliśmy kupić kapelusz.

– To lokalny zwyczaj – mówił mój przewodnik, stary Diego. – U nas każdy nosi nakrycie głowy. Zresztą sam zobaczysz, spodoba ci się.

I tak prowadził mnie wybrukowanymi chodnikami Los Ojos, wśród niewysokich kamienic. W mieście nie było domów wyższych niż dwa piętra, co dodawało ulicom ożywczej przestrzeni. Podkute żelazem buty Diega głośno stukały o kamienie, pobrzękiwały sprzączki niesionej przezeń szpady. Było piękne, sierpniowe przedpołudnie. Ulicami spacerowały strojne damy i zawadiaccy panowie. Dzieci plątały się pod nogami, pokrzykując. Kupcy rozstawiali na skwerach stragany, tubalnymi głosami zapraszając klientów, a tragarze poganiali muły ciągnące wozy z dobytkiem. Gdzieniegdzie stróż porządku strofował niesfornego żebraka.

Jednego tylko nie potrafiłem zrozumieć – dlaczego, u licha, wszyscy ci ludzie nosili identyczne kapelusze?

Nie śmiałem podejrzewać, iż to jakaś osobliwa moda każe im ubierać się tak samo. Skądże, mieszkańcy Los Ojos na ogół byli kolorowymi indywidualistami, a mimo to każdy z nich, mały czy duży, stary czy młody, nosił słomkowy kapelusz. Wszystkie miały szerokie, słonecznie żółte ronda, i płaskie, czarne denka. Różniły się jedynie rozmiarem.

Nie minęła godzina, a ja również miałem swoje nakrycie głowy. Wyglądało dokładnie jak te, od których już roiło się na ulicach.

– Piękny model – zachwalał Diego. – I niedrogi. To mój ulubiony sklep.

– Powiedz – zagadnąłem, gdy ponownie wmieszaliśmy się w uliczny gwar – dlaczego wszyscy chodzicie tak ubrani?

– Mówiłem ci, to zwyczaj.

– Tradycję można kultywować, ale rzadko się zdarza, by dbano o nią z takim zapałem, jakby była koniecznością.

– Bystry z ciebie młodzik – skwitował Diego. – Owszem, noszenie kapeluszy jest obowiązkiem. Sam gubernator wystosował odpowiedni dekret.

– Ale dlaczego?

– Dla bezpieczeństwa.

– Jak to?

– Być może wkrótce się dowiesz – uspokoił przewodnik. – Widzisz, nasze miasto może wygląda sielankowo, ale musi walczyć o byt. Słyszałeś o skrzydlaczach z Ibanez?

– Tak – zadrżałem.

– W górach za miastem żyje ich kilkanaście. Bestie lubią nas odwiedzać. Czasem raz na tydzień, czasem dwa razy dziennie. Dawniej ginęło przez nie wielu ludzi.

– Nadal nie pojmuję, co mają do tego kapelusze.

– Chodź – uśmiechnął się Diego – siądziemy nad dobrą strawą i wszystko ci wytłu…

Nagle przewodnik urwał i popatrzył na niebo. Jego twarz stężała.

– Nadlatuje – syknął. – Obserwuj.

Spojrzałem tam, gdzie on i zamarłem. Nad miastem szybował cień.

Cielsko rozmiarów stodoły zataczało szerokie kręgi nad dachami. Dwie pary błoniastych skrzydeł młóciły powietrze, wywołując cuchnący wiatr. I te oczy. Setki oczu, osadzonych od spodu tułowia, lustrowało ulice miasta. Na rysunkach, które wiele razy widziałem w przyrodniczych księgach, te oczy zawsze przerażały mnie najbardziej. Wypatrywały świeżego mięsa.

Ale przechodnie niemal nie zwrócili uwagi na niebezpieczeństwo. Tylko kilka osób przystanęło. Prawie nikt nie podniósł osłoniętej głowy.

Tymczasem bestia zatoczyła następne koło i ryknęła. A było w tym ryku coś rozpaczliwego, jakaś ogromna bezsilność. Potem potwór wzniósł się i zniknął wśród chmur.

– Odleciał?

– Uciekł – poprawił mnie Diego.

– Ale przed czym?

– Przed miastem. Uznał jego wyższość. Po co atakować istotę silniejszą od siebie?

– Nic z tego nie rozumiem.

Wtedy Diego zaśmiał się, zdjął kapelusz i skierował go denkiem do mnie. Spojrzałem na czarne koło w żółtym okręgu i doznałem olśnienia. Też zacząłem się śmiać.

Wokół nas, na wszystkich ulicach miasta, tysiące słomkowych oczu nieobecnym wzrokiem wpatrywało się w niebo.