Elektryczna mrówka

Piąty, ostatni tom Opowiadań zebranych zawiera dwadzieścia pięć utworów napisanych w latach 1963–1981, okresie szczytowej formy Philipa K. Dicka. 

Jak w poprzednich zbiorach, nie zabraknie tu klasycznego dickowskiego dowcipu, pomysłowych wątków i zaskakujących puent. Opowiadanie "Przypomnimy to panu hurtowo" doczekało się aż dwóch adaptacji filmowych ("Pamięć absolutna"). W "Przedosobach" czytelnik znajdzie przejmujący, prowokacyjny komentarz do wciąż aktualnego sporu o aborcję. "Elektryczna mrówka" porusza typową u Dicka kwestię ulotnej natury rzeczywistości. O męskim postrzeganiu złożoności kobiecej istoty w zabawny, lecz i dramatyczny sposób traktuje "Cadbury – bóbr, któremu brakowało". Każde z tych opowiadań to głęboko osobista, niepowtarzalna wizja, jakich nikt inny nie stworzyłby z takim mistrzostwem.

Świetne koncepcje Dicka zajmują w spektrum wyobraźni unikatową długość fali. Nie dla niego podbój kosmosu; w kolonizacji Układu Słonecznego widzi tylko budowę coraz to nowych i tak samo koszmarnych suburbiów. Nie dla niego wymyślanie nowych ras kosmicznych potworów rodem z Halloween. Dick zawsze był zbyt świadomy ludzkich twarzy za maskami, żeby się bawić w wymyślne maskarady. Jego pomysły brały się z realnego świata. (…) Z naszych miejsc zwyczajnych tworzył światy cudowne. Czegóż więcej można żądać od sztuki?

Thomas M. Disch

Z prozą Dicka jest jak z delektowaniem się szlachetniejszymi odmianami whisky: początkujący amator tego trunku będzie grymasił i wybrzydzał, narzekał na ostrość, posmak, bukiet, a już w ogóle nie zrozumie, dlaczego nie można do szklanki dolać coli (…). Potrzebny jest czas, eksperymenty i obycie, by w pełni docenić jego walory. (…) Owszem, twórczość Dicka nierzadko stanowi wyzwanie, ale cierpliwość zdecydowanie się opłaca.

Tymoteusz Wronka